Ávísanir geri ekkert til að minnka alvarlegasta skaðann Árni Sæberg skrifar 17. desember 2023 11:02 Bjarni Össurarson Rafnar, geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala, og Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ. Vísir Geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala og framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ segja það að skrifa út morfíntöflur fyrir fíkla ekki taka á mestu hættunni sem steðjar að þeim. Þau Bjarni Össurarson Rafnar, geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala, og Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ, hafa ritað grein um lyfjameðferð í skaðaminnkun. Þau segja tilefni skrifanna umræðu sem hefur átt sér stað vegna ávísana sjálfstætt starfandi læknis á morfíntöflum í nafni skaðaminnkunar, til handa fólks sem sprautar í æð. Þar vísa þau til máls Árna Tómasar Ragnarssonar, gigtarlæknis sem sviptur var læknaleyfi sínu að hluta á dögunum og má því ekki ávísa lyfjum til sjúklinga sinna. Árni Tómas hefur skrifað talsvert út af lyfjum undanfarin ár en hann aðhyllist skaðaminnkunarúrræði sem til að mynda Frú Ragnheiður hefur keyrt á. „Ég hef starfað sem læknir í 40 ár og í því felst að minnka skaðann af sjúkdómum fólks og láta því líða betur,“ sagði Árni Tómas Ragnarsson í samtali við mbl.is í fyrra. Landlæknir hefur nú gripið í taumana og Árni Tómas hefur verið settur í skammarkrókinn. Fólk sprauti sig áfram Ef marka má skrif þeirra Bjarna og Valgerðar fagna þau ákvörðun Landlæknis um að svipta Árna Tómas valdi til að ávísa morfíni í töfluformi til fíkla sem sprauta sig í æð. Þau segja að beinn skaði á líkamlega heilsu einstaklinga sem sprauta í æð sé fyrst og fremst tvenns konar. Fyrst sé sprautunotkunin sjálf, sem beri með sér hættu á alvarlegum bakteríusýkingum, til dæmis sýking á hjartalokum, og veirusýkingum sem smitast milli manna með blóði, HIV og lifrarbólga. Síðan sé hættan af lyfjaflokknum sjálfum, sem í tilfelli ópíóíða er dauði við ofskammt. „Að skrifa morfíntöflur á stofu tekur ekki á neinum af þessum þáttum. Fólk sprautar sig áfram og er áfram í hættu hvað varðar sýkingar og ofskammt. Vissulega veit neytandinn hversu mikið magn er í hverri töflu sem gæti minnkað hættu á ofskammti. Hins vegar eru töflur ekki hannaðar til að sprauta þeim muldum beint í æð, í þeim eru margs konar aukaefni sem geta haft skaðleg áhrif á ýmis líffæri.“ Engin gögn styðji aðferðir Árna Tómasar Þau segja grunngildi heilbrigðisstétta vera að valda ekki skaða. Þess vegna verði allar meðferðir og inngrip að hafa traustan vísindalegan grunn. Engin vísindaleg gögn liggi fyrir sem sýna fram á að ávísun morfíns á töfluformi á stofu minnki skaða hjá fólki sem sprautar í æð. Það sé enginn eðlismunur á að ávísa morfíntöflum eða OxyContin, bæði efnin séu ópíóíðar sem valda dauða í ofskammti. „Hver er ábyrgð læknis ef einstaklingur í fíknivanda fær hjá honum ávísað morfíntöflum og deyr síðan úr ofskammti? Eða þá þegar þriðji aðili deyr sem keypti efnið af skjólstæðingi læknisins?“ Góð meðferð þegar til Bjarni og Valgerður segja svo vilja til að mjög góð meðferð sé til við við ópíóíðafíkn. Hún byggi á áratuga rannsóknum sem hafi sýnt frábæran árangur. Meðferðin kallist viðhaldsmeðferð og byggi á reglulegum stuðningi fagaðila ásamt lyfjagjöf. Þessi meðferð sé veitt hjá SÁÁ og í minna mæli á fíknigeðdeild Landspítala. Upprunalega hafi lyfið methadone verið notað en síðustu tuttugu ár hafi lyfið buprenorphine (Suboxoneâ, Buvidalâ) tekið við. Ástæðan sé að þetta lyf sé öflugt, öruggt og hreinlega verji fólk gegn ofskammti. Ekki sé hægt að sprauta því í æð og það valdi ekki dauða í ofskammti. Í seinni tíð sé buprenorphine í vaxandi notkun hjá þeim sem stunda skaðaminnkandi meðferð, það er að segja þröskuldur fyrir að ávísa þessu örugga lyfi hafi sífellt lækkað. „Ef styðja á enn frekar skaðaminnkun fyrir fólk sem sprautar ópíóíðum í æð, ætti að styðja við ráðlagða lyfjameðferð (viðhaldsmeðferð) sem nú er veitt í vel skilgreindu og faglegu umhverfi og auðvelda aðgengi að henni t.d. í nær umhverfi með faglegri skaðaminnkun. Lyfjagjöf er einungis einn af mörgum þáttum skaðaminnkunar. Skaðaminnkun er mikilvæg og er í dag stunduð af mörgum aðilum á Íslandi t.d. Frú Ragnheiði, SÁÁ, geðdeild og smitsjúkdómadeild Landspítala og VOR teymi Reykjavíkurborgar. Stefnumörkun í þessum málaflokki stendur nú yfir í Heilbrigðisráðuneytinu.“ Fíkn Heilbrigðismál SÁÁ Landspítalinn Lyf Tengdar fréttir Segir sviptingu Árna Tómasar mögulega ekki hugsaða til enda Greint var frá því í gær að Árni Tómas Ragnarsson gigtarlæknir hafi verið sviptur læknaleyfi sínu að hluta og gæti ekki lengur ávísað lyfjum til sjúklinga sinna. Árni hefur aðstoðað hóp fíkla en hann aðhyllist skaðaminnkandi úrúrræði. 15. desember 2023 08:30 Mest lesið Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent Rússar notuðu Brasilíu sem njósnaraverksmiðju Erlent Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Innlent Svona verður Sæbraut í stokki Innlent Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Innlent Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Innlent Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Innlent Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Innlent Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Innlent Fleiri fréttir Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Hættir að taka krókinn um Háaleitisbraut og Miklubraut Vildu að skikkjan yrði rifin af öxlum Ómars Fjórtán ára piltur grunaður um að leggja hníf að hálsi annars við Hvaleyrarvatn „Þar sem vændi þrífst þar þrífst líka mansal“ Útburður manns úr Bríetartúni dreginn til baka Mjög alvarlegt tilfelli Viðbúnaður í Vesturbæ og nikótínumræður á Alþingi Guðrún segir ríkisstjórnina slá skjaldborg um Flokk fólksins Skera niður til að mæta launahækkunum Töluverður eldsvoði og þrír fluttir af vettvangi í sjúkrabíl Fjölga ferðum og auka tíðni ákveðinna leiða Strætó í haust Tekur sér leyfi frá Alþingi til að fara í áfengismeðferð Bein útsending: Afmælisráðstefna Afstöðu Kynntu fyrirhugaðan Sæbrautarstokk Sjá meira
Þau Bjarni Össurarson Rafnar, geðlæknir á fíknigeðdeild Landspítala, og Valgerður Rúnarsdóttir, framkvæmdastjóri lækninga hjá SÁÁ, hafa ritað grein um lyfjameðferð í skaðaminnkun. Þau segja tilefni skrifanna umræðu sem hefur átt sér stað vegna ávísana sjálfstætt starfandi læknis á morfíntöflum í nafni skaðaminnkunar, til handa fólks sem sprautar í æð. Þar vísa þau til máls Árna Tómasar Ragnarssonar, gigtarlæknis sem sviptur var læknaleyfi sínu að hluta á dögunum og má því ekki ávísa lyfjum til sjúklinga sinna. Árni Tómas hefur skrifað talsvert út af lyfjum undanfarin ár en hann aðhyllist skaðaminnkunarúrræði sem til að mynda Frú Ragnheiður hefur keyrt á. „Ég hef starfað sem læknir í 40 ár og í því felst að minnka skaðann af sjúkdómum fólks og láta því líða betur,“ sagði Árni Tómas Ragnarsson í samtali við mbl.is í fyrra. Landlæknir hefur nú gripið í taumana og Árni Tómas hefur verið settur í skammarkrókinn. Fólk sprauti sig áfram Ef marka má skrif þeirra Bjarna og Valgerðar fagna þau ákvörðun Landlæknis um að svipta Árna Tómas valdi til að ávísa morfíni í töfluformi til fíkla sem sprauta sig í æð. Þau segja að beinn skaði á líkamlega heilsu einstaklinga sem sprauta í æð sé fyrst og fremst tvenns konar. Fyrst sé sprautunotkunin sjálf, sem beri með sér hættu á alvarlegum bakteríusýkingum, til dæmis sýking á hjartalokum, og veirusýkingum sem smitast milli manna með blóði, HIV og lifrarbólga. Síðan sé hættan af lyfjaflokknum sjálfum, sem í tilfelli ópíóíða er dauði við ofskammt. „Að skrifa morfíntöflur á stofu tekur ekki á neinum af þessum þáttum. Fólk sprautar sig áfram og er áfram í hættu hvað varðar sýkingar og ofskammt. Vissulega veit neytandinn hversu mikið magn er í hverri töflu sem gæti minnkað hættu á ofskammti. Hins vegar eru töflur ekki hannaðar til að sprauta þeim muldum beint í æð, í þeim eru margs konar aukaefni sem geta haft skaðleg áhrif á ýmis líffæri.“ Engin gögn styðji aðferðir Árna Tómasar Þau segja grunngildi heilbrigðisstétta vera að valda ekki skaða. Þess vegna verði allar meðferðir og inngrip að hafa traustan vísindalegan grunn. Engin vísindaleg gögn liggi fyrir sem sýna fram á að ávísun morfíns á töfluformi á stofu minnki skaða hjá fólki sem sprautar í æð. Það sé enginn eðlismunur á að ávísa morfíntöflum eða OxyContin, bæði efnin séu ópíóíðar sem valda dauða í ofskammti. „Hver er ábyrgð læknis ef einstaklingur í fíknivanda fær hjá honum ávísað morfíntöflum og deyr síðan úr ofskammti? Eða þá þegar þriðji aðili deyr sem keypti efnið af skjólstæðingi læknisins?“ Góð meðferð þegar til Bjarni og Valgerður segja svo vilja til að mjög góð meðferð sé til við við ópíóíðafíkn. Hún byggi á áratuga rannsóknum sem hafi sýnt frábæran árangur. Meðferðin kallist viðhaldsmeðferð og byggi á reglulegum stuðningi fagaðila ásamt lyfjagjöf. Þessi meðferð sé veitt hjá SÁÁ og í minna mæli á fíknigeðdeild Landspítala. Upprunalega hafi lyfið methadone verið notað en síðustu tuttugu ár hafi lyfið buprenorphine (Suboxoneâ, Buvidalâ) tekið við. Ástæðan sé að þetta lyf sé öflugt, öruggt og hreinlega verji fólk gegn ofskammti. Ekki sé hægt að sprauta því í æð og það valdi ekki dauða í ofskammti. Í seinni tíð sé buprenorphine í vaxandi notkun hjá þeim sem stunda skaðaminnkandi meðferð, það er að segja þröskuldur fyrir að ávísa þessu örugga lyfi hafi sífellt lækkað. „Ef styðja á enn frekar skaðaminnkun fyrir fólk sem sprautar ópíóíðum í æð, ætti að styðja við ráðlagða lyfjameðferð (viðhaldsmeðferð) sem nú er veitt í vel skilgreindu og faglegu umhverfi og auðvelda aðgengi að henni t.d. í nær umhverfi með faglegri skaðaminnkun. Lyfjagjöf er einungis einn af mörgum þáttum skaðaminnkunar. Skaðaminnkun er mikilvæg og er í dag stunduð af mörgum aðilum á Íslandi t.d. Frú Ragnheiði, SÁÁ, geðdeild og smitsjúkdómadeild Landspítala og VOR teymi Reykjavíkurborgar. Stefnumörkun í þessum málaflokki stendur nú yfir í Heilbrigðisráðuneytinu.“
Fíkn Heilbrigðismál SÁÁ Landspítalinn Lyf Tengdar fréttir Segir sviptingu Árna Tómasar mögulega ekki hugsaða til enda Greint var frá því í gær að Árni Tómas Ragnarsson gigtarlæknir hafi verið sviptur læknaleyfi sínu að hluta og gæti ekki lengur ávísað lyfjum til sjúklinga sinna. Árni hefur aðstoðað hóp fíkla en hann aðhyllist skaðaminnkandi úrúrræði. 15. desember 2023 08:30 Mest lesið Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent Rússar notuðu Brasilíu sem njósnaraverksmiðju Erlent Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Innlent Svona verður Sæbraut í stokki Innlent Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Innlent Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Innlent Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Innlent Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Innlent Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Innlent Fleiri fréttir Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Hættir að taka krókinn um Háaleitisbraut og Miklubraut Vildu að skikkjan yrði rifin af öxlum Ómars Fjórtán ára piltur grunaður um að leggja hníf að hálsi annars við Hvaleyrarvatn „Þar sem vændi þrífst þar þrífst líka mansal“ Útburður manns úr Bríetartúni dreginn til baka Mjög alvarlegt tilfelli Viðbúnaður í Vesturbæ og nikótínumræður á Alþingi Guðrún segir ríkisstjórnina slá skjaldborg um Flokk fólksins Skera niður til að mæta launahækkunum Töluverður eldsvoði og þrír fluttir af vettvangi í sjúkrabíl Fjölga ferðum og auka tíðni ákveðinna leiða Strætó í haust Tekur sér leyfi frá Alþingi til að fara í áfengismeðferð Bein útsending: Afmælisráðstefna Afstöðu Kynntu fyrirhugaðan Sæbrautarstokk Sjá meira
Segir sviptingu Árna Tómasar mögulega ekki hugsaða til enda Greint var frá því í gær að Árni Tómas Ragnarsson gigtarlæknir hafi verið sviptur læknaleyfi sínu að hluta og gæti ekki lengur ávísað lyfjum til sjúklinga sinna. Árni hefur aðstoðað hóp fíkla en hann aðhyllist skaðaminnkandi úrúrræði. 15. desember 2023 08:30