Fjörutíu prósent þjóðarinnar færðust um áhættuflokk um lánshæfismat Jón Þór Stefánsson skrifar 29. nóvember 2023 14:48 Sextíu prósent Íslendinga stóðu í stað, en fjörutíu prósent færðust annað hvort upp eða niður í lánshæfismati. Vísir/Vilhelm Fjörutíu prósent þjóðarinnar færðist um áhættuflokk um lánshæfismat við uppfærslu á matinu hjá Creditinfo sem átti sér stað síðasta fimmtudag. Við uppfærsluna er nú litið til eldri upplýsinga um vanskil einstaklinga, en áður. Síðustu daga hafa fréttastofu borist ábendingar frá fólki sem furðar sig á uppfærslunni, vegna þess að það hefur færst niður um áhættuflokk. Lánshæfisflokkarnir eru fimmtán talsins og skiptast yfirflokkar eftir bókstöfum frá A til E og undirflokkarnir frá 1 í 3. Færist einstaklingur úr A eða B flokki, þar sem hann þykir líklegur til að vera skilvís greiðandi, niður í C, D eða E flokk þá þykir hann líklegri til að lenda í vanskilum. Í svörum Creditinfo við fyrirspurn fréttastofu kemur fram að vegna aukinnar áherslu á vanskilasögu við uppfærsluna hafi orðið til þess að innan við eitt prósent þjóðarinnar hafi færst úr A eða B flokki niður í C eða neðar. Fleiri upp en niður Jafnframt kemur fram að við uppfærsluna hafi lánshæfismat 25 prósent þjóðarinnar batnað, en versnað hjá fimmtán prósentum. Sextíu prósent stóðu í stað. Flestar breytingar hafi þó litlar, hnikun um einn til tvo flokka. Samkvæmt Creditinfo er besti sögulegi mælikvarðinn á það hvort einstaklingar standi við skuldbindingar sínar í framtíð er hvort þeir hafi alltaf gert það áður. „Áhrif fyrri vanskila á lánshæfismat eru þó þannig að þau eru mest þegar þau eru nýleg en dvína svo með tímanum,“ segir í svörum fyrirtækisins. Einnig er bent á að breytingarnar á lánshæfismatinu séu gerðar í samræmi við nýja reglugerð um vinnslu upplýsinga um fjárhagsmálefni og lánstraust. Með tilkomu reglugerðarinnar er það lagt í hendur fjárhagsupplýsingastofu að meta hvaða upplýsingar, og þá sérstaklega upplýsingar um fyrri vanskil, hafa afgerandi þýðingu við mat á líkum þess að einstaklingar standi við skuldbindingar sínar. Nota einungis sögulegar upplýsingar sem hafa afgerandi áhrif Creditinfo heldur því fram að það leggi mikla áherslu á að nota eingöngu sögulegar upplýsingar sem hafa afgerandi áhrif á mat á því hvort staðið verði við skuldbindingar í framtíð. „Þessi breyting hefur því áhrif til hækkunar eða lækkunar á lánshæfismati eftir því hver vanskilasaga viðkomandi er. Það þýðir að lánshæfismat þeirra sem hafa alltaf staðið í skilum, yfir 93% þjóðarinnar, er líklegt til að batna á meðan lánshæfismat sumra þeirra sem hafa ekki alltaf staðið í skilum versnar.“ Áhrifin voru mest á þann hóp sem á söguleg vanskil, en til þess að falla í þann flokk þarf viðkomandi að hafa verið á vanskilaskrá á síðustu þremur árum. Creditinfo bendir á að vanskilnatíðni fólks sem er í flokknum C2 sé um tíu prósent, sem þýði að níutíu prósent einstaklinga muni ekki fara á vanskilaskrá á næstu tólf mánuðum. Íslenskir bankar Fjármál heimilisins Neytendur Mest lesið Dæmi um fimmtíu prósenta hækkun á matvöru Neytendur Rukkaður um 2800 króna aukagjald í Reynisfjöru Neytendur Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Neytendur Tælenskt hveiti úr umferð Neytendur Stærstu fyrirtækin orðið af 747 milljörðum Viðskipti erlent Ofuráhersla á umhverfismálin þegar sjálfbærnin snýst í raun um fólk Atvinnulíf „Við erum ekki að fara að vinna“ Neytendur Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Neytendur Hugmyndir fyrir tómlega vinnustaði og leiðinlega vinnudaga Atvinnulíf Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi Neytendur Fleiri fréttir Hagnaður Arion banka dregst saman milli ára Play tapaði milljarði en staðan „mjög traust“ að mati forstjórans Bein útsending: Play kynnir uppgjör Barátta Seðlabankans löngu töpuð Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Gústi Jó ráðinn markaðsstjóri Vöruverndar Verðbólgutölur minnki líkur á vaxtalækkun „allverulega“ Þekkja engin dæmi um að lögheimilisskráning stöðvi fasteignasölu Eyþór fyllir í skarð Rósu hjá Heimum Verðbólga eykst milli mánaða Stýrivextir mögulega ekki lækkaðir fyrr en í febrúar „Ljóst að staðan er mjög strembin“ Móðurfélag Össurar hagnaðist um 2,8 milljarða á metfjórðungi Fækkun ferðamanna gæti komið íbúðum á markað Fækkun ferðamanna mögulega leitt til hraðari lækkunar stýrivaxta Fá hundrað milljónir til að þróa gervigreind Styrkás kaupir Kraft Landsliðskokkur kaupir hverfisstaðinn: „Þetta gerðist í rauninni bara mjög hratt“ KFC á Íslandi segir meinta ljósmynd viðskiptavinar „falska“ Komust ekki inn á netbanka vegna bilunar Titringur á bókunarmarkaði: „Í kjörstöðu til að taka yfir þennan markað“ Landsbankinn hagnaðist um 16 milljarða eftir skatt Víkingur skiptir um hlutverk hjá Öskju Einar Hrafn ráðinn markaðsstjóri 1,4 milljarða sparnaður af uppsögnum 140 starfsmanna í maí og júní „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Sjá meira
Síðustu daga hafa fréttastofu borist ábendingar frá fólki sem furðar sig á uppfærslunni, vegna þess að það hefur færst niður um áhættuflokk. Lánshæfisflokkarnir eru fimmtán talsins og skiptast yfirflokkar eftir bókstöfum frá A til E og undirflokkarnir frá 1 í 3. Færist einstaklingur úr A eða B flokki, þar sem hann þykir líklegur til að vera skilvís greiðandi, niður í C, D eða E flokk þá þykir hann líklegri til að lenda í vanskilum. Í svörum Creditinfo við fyrirspurn fréttastofu kemur fram að vegna aukinnar áherslu á vanskilasögu við uppfærsluna hafi orðið til þess að innan við eitt prósent þjóðarinnar hafi færst úr A eða B flokki niður í C eða neðar. Fleiri upp en niður Jafnframt kemur fram að við uppfærsluna hafi lánshæfismat 25 prósent þjóðarinnar batnað, en versnað hjá fimmtán prósentum. Sextíu prósent stóðu í stað. Flestar breytingar hafi þó litlar, hnikun um einn til tvo flokka. Samkvæmt Creditinfo er besti sögulegi mælikvarðinn á það hvort einstaklingar standi við skuldbindingar sínar í framtíð er hvort þeir hafi alltaf gert það áður. „Áhrif fyrri vanskila á lánshæfismat eru þó þannig að þau eru mest þegar þau eru nýleg en dvína svo með tímanum,“ segir í svörum fyrirtækisins. Einnig er bent á að breytingarnar á lánshæfismatinu séu gerðar í samræmi við nýja reglugerð um vinnslu upplýsinga um fjárhagsmálefni og lánstraust. Með tilkomu reglugerðarinnar er það lagt í hendur fjárhagsupplýsingastofu að meta hvaða upplýsingar, og þá sérstaklega upplýsingar um fyrri vanskil, hafa afgerandi þýðingu við mat á líkum þess að einstaklingar standi við skuldbindingar sínar. Nota einungis sögulegar upplýsingar sem hafa afgerandi áhrif Creditinfo heldur því fram að það leggi mikla áherslu á að nota eingöngu sögulegar upplýsingar sem hafa afgerandi áhrif á mat á því hvort staðið verði við skuldbindingar í framtíð. „Þessi breyting hefur því áhrif til hækkunar eða lækkunar á lánshæfismati eftir því hver vanskilasaga viðkomandi er. Það þýðir að lánshæfismat þeirra sem hafa alltaf staðið í skilum, yfir 93% þjóðarinnar, er líklegt til að batna á meðan lánshæfismat sumra þeirra sem hafa ekki alltaf staðið í skilum versnar.“ Áhrifin voru mest á þann hóp sem á söguleg vanskil, en til þess að falla í þann flokk þarf viðkomandi að hafa verið á vanskilaskrá á síðustu þremur árum. Creditinfo bendir á að vanskilnatíðni fólks sem er í flokknum C2 sé um tíu prósent, sem þýði að níutíu prósent einstaklinga muni ekki fara á vanskilaskrá á næstu tólf mánuðum.
Íslenskir bankar Fjármál heimilisins Neytendur Mest lesið Dæmi um fimmtíu prósenta hækkun á matvöru Neytendur Rukkaður um 2800 króna aukagjald í Reynisfjöru Neytendur Gapandi hissa að sjá túrista skipta á milli sín mat: „Ég sárlega vorkenndi þeim“ Neytendur Tælenskt hveiti úr umferð Neytendur Stærstu fyrirtækin orðið af 747 milljörðum Viðskipti erlent Ofuráhersla á umhverfismálin þegar sjálfbærnin snýst í raun um fólk Atvinnulíf „Við erum ekki að fara að vinna“ Neytendur Ódýrara að velja erlenda gjaldmiðilinn í posum erlendis Neytendur Hugmyndir fyrir tómlega vinnustaði og leiðinlega vinnudaga Atvinnulíf Horfurnar versna hjá Play sem kippir afkomuspá úr gildi Neytendur Fleiri fréttir Hagnaður Arion banka dregst saman milli ára Play tapaði milljarði en staðan „mjög traust“ að mati forstjórans Bein útsending: Play kynnir uppgjör Barátta Seðlabankans löngu töpuð Formaðurinn neiti að horfast í augu við einkunnaverðbólgu Gústi Jó ráðinn markaðsstjóri Vöruverndar Verðbólgutölur minnki líkur á vaxtalækkun „allverulega“ Þekkja engin dæmi um að lögheimilisskráning stöðvi fasteignasölu Eyþór fyllir í skarð Rósu hjá Heimum Verðbólga eykst milli mánaða Stýrivextir mögulega ekki lækkaðir fyrr en í febrúar „Ljóst að staðan er mjög strembin“ Móðurfélag Össurar hagnaðist um 2,8 milljarða á metfjórðungi Fækkun ferðamanna gæti komið íbúðum á markað Fækkun ferðamanna mögulega leitt til hraðari lækkunar stýrivaxta Fá hundrað milljónir til að þróa gervigreind Styrkás kaupir Kraft Landsliðskokkur kaupir hverfisstaðinn: „Þetta gerðist í rauninni bara mjög hratt“ KFC á Íslandi segir meinta ljósmynd viðskiptavinar „falska“ Komust ekki inn á netbanka vegna bilunar Titringur á bókunarmarkaði: „Í kjörstöðu til að taka yfir þennan markað“ Landsbankinn hagnaðist um 16 milljarða eftir skatt Víkingur skiptir um hlutverk hjá Öskju Einar Hrafn ráðinn markaðsstjóri 1,4 milljarða sparnaður af uppsögnum 140 starfsmanna í maí og júní „Sérkennileg“ hækkun íbúðaverðs á tímum hárra vaxta Leiguverð heldur áfram að hækka „Það er verið að ríkisvæða húsnæðismarkaðinn“ Leggja upp laupana í Lundúnum Annað tilboð borist í Skagann 3X Sjá meira