Ríkisstjórnin fékk það sem hún bað um: meiri verðbólgu og hærri vexti Jóhann Páll Jóhannsson skrifar 9. febrúar 2023 07:31 Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur kyndir undir verðbólgu með óábyrgri stefnu í ríkisfjármálum. Þetta er ein af orsökum vaxtahækkunarinnar sem kynnt var í gær. Við jafnaðarmenn vöruðum við þessari þróun í hverri þingræðunni á fætur annarri í fjárlagaumræðunni fyrir jól. Seðlabankinn varaði við, ótal hagsmunaaðilar vöruðu við en allt kom fyrir ekki. Nú mælist verðbólga 9,9 prósent og meginvextir Seðlabankans eru komnir upp í 6,5 prósent, hafa ekki verið hærri í tæp 13 ár. Hunsuðu hættumerkin og gáfu í Fjárlagafrumvarp ársins 2023 gerði í upphafi ráð fyrir 89 milljarða hallarekstri þrátt fyrir þenslu, kraftmikinn hagvöxt og hátt atvinnustig. Meðan fjárlögin voru til umfjöllunar á vettvangi Alþingis komu fram nýjar og dekkri verðbólguspár og stýrivextir voru hækkaðir um 25 punkta. Stjórnarmeirihlutinn á Alþingi skeytti engu um þessi hættumerki. Í staðinn ýttu stjórnarliðar enn fastar á bensíngjöfina og gerðu breytingar á frumvarpinu samkvæmt pöntun ríkisstjórnarinnar sem fólu í sér útgjaldaaukningu upp á tugi milljarða til viðbótar án þess að aflað væri nýrra tekna til að vega á móti þensluáhrifunum. Þannig var fjárlagahallinn keyrður upp í 120 milljarða og allar tillögur okkar jafnaðarmanna sem hefðu bætt afkomu ríkissjóðs voru felldar í þingsal. „Það er eins og stjórnarmeirihlutinn sé að grátbiðja um að verðbólga sé meiri og vextir hærri eða haldist háir,“ sagði ég í þingræðu 8. desember. „Þetta virkar svolítið þannig á mann, eins og ákall hérna frá Alþingi: ‚Já, höfum vextina háa! Áfram, meiri verðbólgu!‘ Ég veit ekki alveg hvað fólki gengur til hér í þessu húsi.“ Ekki benda á mig! Nýjasta vaxtahækkunin á sér ýmsar ástæður og þetta misræmi milli tekna og gjalda í ríkisbúskapnum er ein þeirra eins og stjórnendur Seðlabankans hafa staðfest í viðtölum. Ríkisstjórn Íslands og stjórnarmeirihlutinn á Alþingi bera óskoraða ábyrgð á þessu, og enginn ber þyngri ábyrgð á þessu en fjármála- og efnahagsráðherra, Bjarni Benediktsson sem hefur verið treyst fyrir stefnumörkun í ríkisfjármálum og samhæfingu fjármála- og hagstjórnarstefnu fyrir hið opinbera. Bjarni hefur nú birt grátbroslega yfirlýsingu á Facebook þar sem hann biðlar til landsmanna að vera ekki að „leita að sökudólgum“. Svoleiðis tala gjarnan sökudólgar í nauðvörn og þarf ekki að hafa um það mörg orð. Þegar Logi Einarsson spurði Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra á dögunum hvernig ríkisstjórnin ætlaði að taka á verðbólgu komu engin efnisleg svör. Í staðinn faldi forsætisráðherra sig á bak við Seðlabankann, sagði að glíman við verðbólgu væri fyrst og fremst á ábyrgð hans. Staðreyndin er auðvitað sú að ríkisstjórn Íslands ber skylda til þess samkvæmt lögum um opinber fjármál að reka fjármálastefnu sem stuðlar að efnahagslegum stöðugleika. Það er meira að segja forsætisráðherra sem fer með þjóðhagsmál og hagstjórn almennt samkvæmt forsetaúrskurði. Ábyrgðarflótti forsætisráðherra og fjármálaráðherra er afhjúpandi fyrir úrræðaleysi ríkisstjórnarinnar í glímunni við verðbólguna, verðbólgu sem er furðu mikil í alþjóðlegum samanburði þegar horft er til þess að við njótum sérstöðu í orkumálum og glímum ekki við þá hækkun húshitunarkostnaðar og orkuverðs sem er að sliga heimilin í öðrum Evrópuríkjum. Sinnuleysi gagnvart afkomu fólks Nýjasta vaxtahækkun Seðlabankans er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. Þau treysta einfaldlega á peningastefnunefnd Seðlabankans í þessum efnum sem býr þó yfir fáum úrræðum öðrum en að hækka stýrivexti með ömurlegum afleiðingum fyrir skuldsett heimili. Ef ríkisfjármálin róa ekki í sömu átt og peningastefnan munu vextir einfaldlega haldast háir og jafnvel hækka enn frekar. Miðstjórn Alþýðusambands Íslands hittir naglann á höfuðið: „Aðgerðarleysi ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur gengur þvert á viðtekin viðbrögð í nágrannalöndum þar sem ráðamenn beita tækjum ríkisvaldsins til að lina áhrif afkomukreppunnar og vinna skipulega að því að hemja verðbólgu. Í þeirri staðreynd birtist forgangsröðun ríkisstjórnarinnar og sinnuleysi gagnvart afkomu fólksins í landinu.“ Við jafnaðarmenn munum halda áfram að tala fyrir ábyrgri ríkisfjármálastefnu í þágu fólksins í landinu: að unnið verði gegn þenslu og afkoma ríkisins bætt með sanngjörnum sköttum á hæstu tekjur, hvalrekagróða og auðlindarentu og að velferðarkerfinu verði beitt með markvissum hætti til að styðja við heimili sem þurfa á stuðningi að halda. Þannig á að stjórna í velferðarþjóðfélagi. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jóhann Páll Jóhannsson Samfylkingin Verðlag Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Tengdar fréttir Ábyrgð Seðlabanka eða ríkisstjórnar? Vaxtahækkun Seðlabankans á miðvikudag er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. En það sem er kannski alvarlegra er algjört sinnuleysi stjórnarmeirihlutans gagnvart því verkefni að verja viðkvæma hópa fyrir verðbólgu og hækkandi húsnæðiskostnaði, tryggja að auknar byrðar dreifist með sanngjörnum hætti um samfélagið. 24. nóvember 2022 18:00 Tvöfaldur skellur fyrir tekjulægri Ríkisstjórnin hefur heykst á að beita tækjum ríkisfjármálanna til að taka á verðbólgunni og látið Seðlabankann einan um verkefnið. 24. ágúst 2022 10:31 Mest lesið Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson Skoðun Er vínandinn orðinn hinn sanni andi íþrótta? Þráinn Farestveit Skoðun Drengir á jaðrinum Margrét Kristín Sigurðardóttir Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þing í þágu kvenna Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Drengir á jaðrinum Margrét Kristín Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er vínandinn orðinn hinn sanni andi íþrótta? Þráinn Farestveit skrifar Skoðun Mikilvægi tjáningar erfiðrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný sýn á almenningssjónvarp í almannaþágu, eða hvað? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hjúkrunarheimili eða heimaþjónusta? –horfa verður á heildarmyndina Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Nú þurfa foreldrar að vera hugrakkir Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Að vera manneskja Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Útúrsnúningur um „gigg-hagkerfið“ Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Árangur Eden stefnunnar - fimmtán ára saga á Íslandi Sigrún Huld Þorgrímsdóttir skrifar Skoðun Nú er nóg komið af aðdróttunum og afvegaleiðingum körfuboltaþjálfarans Viðar Halldórsson skrifar Skoðun Brýn þörf á auknum fjárveitingum vegna sjávarflóða Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Sjálfbærni í stað sóunar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Landsvirkjun semur lög um bráðabirgðavirkjanir Snæbjörn Guðmundsson skrifar Sjá meira
Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur kyndir undir verðbólgu með óábyrgri stefnu í ríkisfjármálum. Þetta er ein af orsökum vaxtahækkunarinnar sem kynnt var í gær. Við jafnaðarmenn vöruðum við þessari þróun í hverri þingræðunni á fætur annarri í fjárlagaumræðunni fyrir jól. Seðlabankinn varaði við, ótal hagsmunaaðilar vöruðu við en allt kom fyrir ekki. Nú mælist verðbólga 9,9 prósent og meginvextir Seðlabankans eru komnir upp í 6,5 prósent, hafa ekki verið hærri í tæp 13 ár. Hunsuðu hættumerkin og gáfu í Fjárlagafrumvarp ársins 2023 gerði í upphafi ráð fyrir 89 milljarða hallarekstri þrátt fyrir þenslu, kraftmikinn hagvöxt og hátt atvinnustig. Meðan fjárlögin voru til umfjöllunar á vettvangi Alþingis komu fram nýjar og dekkri verðbólguspár og stýrivextir voru hækkaðir um 25 punkta. Stjórnarmeirihlutinn á Alþingi skeytti engu um þessi hættumerki. Í staðinn ýttu stjórnarliðar enn fastar á bensíngjöfina og gerðu breytingar á frumvarpinu samkvæmt pöntun ríkisstjórnarinnar sem fólu í sér útgjaldaaukningu upp á tugi milljarða til viðbótar án þess að aflað væri nýrra tekna til að vega á móti þensluáhrifunum. Þannig var fjárlagahallinn keyrður upp í 120 milljarða og allar tillögur okkar jafnaðarmanna sem hefðu bætt afkomu ríkissjóðs voru felldar í þingsal. „Það er eins og stjórnarmeirihlutinn sé að grátbiðja um að verðbólga sé meiri og vextir hærri eða haldist háir,“ sagði ég í þingræðu 8. desember. „Þetta virkar svolítið þannig á mann, eins og ákall hérna frá Alþingi: ‚Já, höfum vextina háa! Áfram, meiri verðbólgu!‘ Ég veit ekki alveg hvað fólki gengur til hér í þessu húsi.“ Ekki benda á mig! Nýjasta vaxtahækkunin á sér ýmsar ástæður og þetta misræmi milli tekna og gjalda í ríkisbúskapnum er ein þeirra eins og stjórnendur Seðlabankans hafa staðfest í viðtölum. Ríkisstjórn Íslands og stjórnarmeirihlutinn á Alþingi bera óskoraða ábyrgð á þessu, og enginn ber þyngri ábyrgð á þessu en fjármála- og efnahagsráðherra, Bjarni Benediktsson sem hefur verið treyst fyrir stefnumörkun í ríkisfjármálum og samhæfingu fjármála- og hagstjórnarstefnu fyrir hið opinbera. Bjarni hefur nú birt grátbroslega yfirlýsingu á Facebook þar sem hann biðlar til landsmanna að vera ekki að „leita að sökudólgum“. Svoleiðis tala gjarnan sökudólgar í nauðvörn og þarf ekki að hafa um það mörg orð. Þegar Logi Einarsson spurði Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra á dögunum hvernig ríkisstjórnin ætlaði að taka á verðbólgu komu engin efnisleg svör. Í staðinn faldi forsætisráðherra sig á bak við Seðlabankann, sagði að glíman við verðbólgu væri fyrst og fremst á ábyrgð hans. Staðreyndin er auðvitað sú að ríkisstjórn Íslands ber skylda til þess samkvæmt lögum um opinber fjármál að reka fjármálastefnu sem stuðlar að efnahagslegum stöðugleika. Það er meira að segja forsætisráðherra sem fer með þjóðhagsmál og hagstjórn almennt samkvæmt forsetaúrskurði. Ábyrgðarflótti forsætisráðherra og fjármálaráðherra er afhjúpandi fyrir úrræðaleysi ríkisstjórnarinnar í glímunni við verðbólguna, verðbólgu sem er furðu mikil í alþjóðlegum samanburði þegar horft er til þess að við njótum sérstöðu í orkumálum og glímum ekki við þá hækkun húshitunarkostnaðar og orkuverðs sem er að sliga heimilin í öðrum Evrópuríkjum. Sinnuleysi gagnvart afkomu fólks Nýjasta vaxtahækkun Seðlabankans er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. Þau treysta einfaldlega á peningastefnunefnd Seðlabankans í þessum efnum sem býr þó yfir fáum úrræðum öðrum en að hækka stýrivexti með ömurlegum afleiðingum fyrir skuldsett heimili. Ef ríkisfjármálin róa ekki í sömu átt og peningastefnan munu vextir einfaldlega haldast háir og jafnvel hækka enn frekar. Miðstjórn Alþýðusambands Íslands hittir naglann á höfuðið: „Aðgerðarleysi ríkisstjórnar Katrínar Jakobsdóttur gengur þvert á viðtekin viðbrögð í nágrannalöndum þar sem ráðamenn beita tækjum ríkisvaldsins til að lina áhrif afkomukreppunnar og vinna skipulega að því að hemja verðbólgu. Í þeirri staðreynd birtist forgangsröðun ríkisstjórnarinnar og sinnuleysi gagnvart afkomu fólksins í landinu.“ Við jafnaðarmenn munum halda áfram að tala fyrir ábyrgri ríkisfjármálastefnu í þágu fólksins í landinu: að unnið verði gegn þenslu og afkoma ríkisins bætt með sanngjörnum sköttum á hæstu tekjur, hvalrekagróða og auðlindarentu og að velferðarkerfinu verði beitt með markvissum hætti til að styðja við heimili sem þurfa á stuðningi að halda. Þannig á að stjórna í velferðarþjóðfélagi. Höfundur er þingmaður Samfylkingarinnar, jafnaðarflokks Íslands.
Ábyrgð Seðlabanka eða ríkisstjórnar? Vaxtahækkun Seðlabankans á miðvikudag er enn einn vitnisburðurinn um að ríkisstjórninni hefur mistekist að beita tækjum ríkisfjármálanna til að sporna gegn þenslu. En það sem er kannski alvarlegra er algjört sinnuleysi stjórnarmeirihlutans gagnvart því verkefni að verja viðkvæma hópa fyrir verðbólgu og hækkandi húsnæðiskostnaði, tryggja að auknar byrðar dreifist með sanngjörnum hætti um samfélagið. 24. nóvember 2022 18:00
Tvöfaldur skellur fyrir tekjulægri Ríkisstjórnin hefur heykst á að beita tækjum ríkisfjármálanna til að taka á verðbólgunni og látið Seðlabankann einan um verkefnið. 24. ágúst 2022 10:31
Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran Skoðun
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Skoðun Hjúkrunarheimili eða heimaþjónusta? –horfa verður á heildarmyndina Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar
Skoðun Nú er nóg komið af aðdróttunum og afvegaleiðingum körfuboltaþjálfarans Viðar Halldórsson skrifar
Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran Skoðun