Landsréttur vísaði í dag kæru Aðalsteins frá héraðsdómi Norðurlands eystra sem hafði komist að þeirri niðurstöðu að lögreglunni hafi verið óheimilt að taka skýrslu af honum sem sakborningur. Lögreglustjórinn áfrýjaði þeim dómi til Landsréttar og segir Aðalsteinn að hann hyggist nú fara með málið áfram til Hæstaréttar.

Aðalsteinn var einn fjögurra blaðamanna sem fékk réttarstöðu sakbornings í tengslum við rannsókn lögreglunnar á broti gegn friðhelgi einkalífsins. Málið varðar síma Páls Steingrímssonar, skipstjóra hjá Samherja, en gögn úr síma hans komu við sögu í umfjöllun um svokallaða Skæruliðadeild Samherja. 

Fram hefur komið að blaðamennirnir fjórir séu grunaðir um dreifingu á kynferðislegu efni sem fannst á símanum og brot á friðhelgi. Aðalsteinn kveðst ekki hafa séð umrætt efni og hefur verjandi hans sagt kenningu lögreglu líkjast samsæriskenningu.

„Eftir stendur allt sem kom fram við meðferð málsins í héraðsdómi að lögreglan er að rannaska einhvern glæp sem engar vísbendingar eru um að hafi verið framinn og ekkert tengir mig við. Lögreglan ákveður að gera mig að sakborningi út frá þeim fréttum sem ég hef skrifað og engu öðru. Þessi niðurstaða Landsréttar breytir ekki þeim staðreyndum málsins,“ segir Aðalsteinn í samtali við Vísi.

Óeðlilegt að lögreglan hafi algjörlega frjálsar hendur

Í dómi Landsréttar segir meðal annars að löggjöf um réttindi og skyldur blaðamanna auk ákvæða um vernd heimildarmanna leiði ekki af sér skyldu til að tryggja blaðamönnum vernd gegn rannsókn lögreglu á ætluðum brotum þeirra gegn almennum hegningarlögum við rækslu starfa þeirra eða saksókn fyrir slík brot ef svo ber undir.

Vald dómstóla til að kveða á um lögmæti rannsóknarathafna lögreglu er sagt ná eingöngu til formlegra atriða, en ekki til þess að leggja efnislegt mat við upphaf rannsóknar á atriði sem horfa kunni til sýknu eða refsileysis sakbornings áður en ákæra hefur verið gefin út eða gefa fyrirmæli til lögreglu um að rannsókn skuli hætt af efnislegum ástæðum á þessu stigi. Hið sama eigi við um að taka afstöðu til annarra atriða á þessu stigi máls sem varði blaðamenn sérstaklega og vernd heimildarmanna þeirra.

„Landsréttur fer ekkert efnislega í málið og fer aðallega bara yfir það að hann telji að dómstólar eigi ekki að geta haft neitt að segja um aðgerðir lögreglu,“ segir Aðalsteinn.

„Það er náttúrlega ótrúlega skrítið ef í lýðræðisríki sé það þannig að lögreglan hafi algjörlega frjálsar hendur til að gera fólk að sakborningum og þeir hafi enga möguleika á að láta reyna á lögmæti þess. Það er ótrúlega skrítin staða í þessu samfélagi sem við erum að reyna að reka hér.“

Á ekki von á því að verða boðaður strax

Aðalsteinn hefur þrjá daga til að kæra úrskurðinn til Hæstaréttar og gerir ráð fyrir að lögreglan leyfi þessum fresti að líða áður en hann verður boðaður aftur til yfirheyrslu.

„Ég geri bara ráð fyrir því að lögreglan horfi til þess í staðinn fyrir að rjúka af stað í yfirheyrslur. Hún hefur sjálf sagt að það séu engir rannsóknarhagsmunir sem lögreglan telur knýja á um að þessar yfirheyrslur fari fram strax.“