Eitt samfélag eða tvö? Sabine Leskopf skrifar 22. september 2021 13:47 Málefni innflytjenda hafa ekki farið hátt í þessari kosningarbaráttu. Þó að úr röðum Miðflokksins heyrist sérkennilegar skoðanir um innflytjendamál, hvaða innflytjendur eru góðir og hvaða ekki -kunnuglegur hræðsluáróður um árekstra ólíka menningarheima - þá hefur þjóðernispopúlismi eða hreinn og beinn rasismi blessunarlega aldrei borið árangur í þingkosningum á Íslandi. Það segir okkur svo margt. Það segir okkur að á Íslandi ríkir þjóðarsátt um samfélag með mannréttindi að leiðarljósi. Úr baráttu fyrir t.d. réttindum kvenna eða hinsegin fólks þá vitum við að jöfnuður og stuðningur við mannréttindi almennt er grundvöllur lýðræðis og velgengni í samfélaginu öllu. En við eigum enn eftir að læra betur hvernig nákvæmlega það sama á við um málefni innflytjenda. Á kjörtímabilinu sem nú er að ljúka fór Sjálfstæðisflokkurinn með völdin í dómsmálaráðuneytinu og Framsókn í félags- og barnamálaráðuneytinu. Kjörtímabilið einkenndist af mannúðarleysi hins vegar og aðgerðarleysi annars vegar. Íslensku þjóðinni ofbauð oftar en einu sinni hvernig fjölskyldur með lítil börn eða ófrískar konur voru sendar úr landi, jafnvel gegn gildandi lagavernd fyrir þau. Nýjasta dæmi um óstjórn og hörku í þessum málaflokki er þegar dómsmálaráðherra skipaði staðgengil forstjóra og lengi starfandi forstjóra Útlendingastofnunar sem formann Kærunefndar útlendingamála. Nefnd sem á að vera eina von þeirra sem telja sig ekki hafa fengið lögmæta og sanngjarna meðferð hjá Útlendingastofnun verður stjórnað af manni sem bar ábyrgð á nákvæmlega þessari meðferð. Og hvað gerði félags- og barnamálaráðherra þegar minnsti mögulega gluggi var til að bjarga lífi ættingjum íslenskra ríkisborgara í Afganistan eða kvenna sem hafa í gegnum samstarf við Ísland lagt sitt að mörkum í kvennabaráttu þar og óttast nú um líf sitt? Hann setti málið í nefnd sem komst ekki að niðurstöðu fyrr en allar útgönguleiðir úr brennandi húsi voru að lokast. Allan þennan tíma var samt ekki tími að heyra í þeim sveitarfélögum sem gætu tekið á móti þessum fjölda. Sem varð reyndar aldrei neinn fjöldi. Af þeim 120 flóttamönnum sem átti að taka á móti tókst að ná í 30 úr bráðri lífshættu. Í skúffu ráðherrans liggur svo fullunnin framkvæmdaáætlun um málefni innflytjenda en gamla áætlunin rann út í fyrra. Ekkert bólar á henni þó að tækifærin að leggja hana fyrir þingið hafi verið til staðar. Framkvæmdaáætlun þessi, sem unnin var í góðu samráði við mjög marga hagaðila, snertir líf þeirra 50.000 innflytjenda sem hér búa. Engar af þessum fjölmörgum aðgerðum voru sem sagt samþykktar; til að stuðla að því að innflytjendur læri íslensku, til að verða hluti af samfélaginu eða fái að njóta menntunar sinnar til góðs. Árið 2020 var samþykkt þingsályktunartillaga frá Guðjóni Brjánssýni, þingmanni Samfylkingarinnar, um mótun stefnu sem eflir fólk af erlendum uppruna til þátttöku í samfélaginu en svo hefur ekki heyrst meir. Samfylkingin leggur hins vegar til skýrar aðgerðir og hefur verið með forystu í þessum málaflokki lengi og talað m.a. fyrir eftirfarandi áherslum: Tungumálið er lykillinn að samfélaginu. Íslenskukennsla þarf að vera ódýr eða gjaldfrjáls, aðgengileg og fjölbreytt og þarf að henta vinnandi fólki. Nemendur með annað móðurmál þurfa að fá fyrsta flokks íslenskukennslu og aukna aðstoð við móðurmálsnám en þar hefur Reykjavíkurborg undir forystu Samfylkingarinnar lengi dregið vagninn, nú síðast með 143 milljónum króna til viðbótar til málaflokksins. Tryggja fólki af erlendum uppruna með háskólamenntun að fá menntun sína metna á Íslandi og vinna gegn því að nemendur með annað móðurmál en íslensku fái ekki aðgang að háskólamenntun hér til jafns við aðra. Einnig má hér nefna að Samfylkingin styður fjölbreyttara atvinnulíf en hefur verið hér á landi þar sem fjöldi innflytjenda vinna í atvinnugreinum með lág laun og engin tengsl við íslenskt samfélag og er það mjög varhugaverð þróun. Í núverandi atvinnulífi haldast innflytjendur nefnilega aðallega í þeim láglaunastörfum sem viðkvæmust eru fyrir sveiflum eins og sjá mátti skýrt núna í covidinu með öllum þeim afleiðingum sem það hefur í för með sér. Að halda áfram án breytinga þýðir að skipta samfélaginu í tvennt, þar sem einn hópur fær að njóta einhverja mestu lífsgæða sem finnast og annan hóp sem er að festast í tilveru með takmörkuðum tækifærum fyrir sig og komandi kynslóðir. Ef innflytjendur fá ekki tækifæri til að taka virkan þátt í samfélaginu, að komast áfram á sínum starfsferli, að læra íslensku og geta stutt börnin sín að njóta sín til fulls, þá tapa allir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingar og formaður Fjölmenningarráðs. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sabine Leskopf Innflytjendamál Reykjavík Samfylkingin Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Heillandi Halla Hrund Stefán Hilmarsson Skoðun Útrýming mannsins á RÚV Vala Hafstað Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Í dag er alþjóðlegi Lupusdagurinn Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson Skoðun Skoðun Skoðun Búum til börn Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ákall um aðgerðir í mansalsmálum Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Holan í kerfinu Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Í dag er alþjóðlegi Lupusdagurinn Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Skálkaskjól Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar Skoðun Fá allir sama orlof? Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Almenningur á betra skilið en kastljós án upplýsingar Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Kosningar og kíghósti Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Grafa skoðanakannanir undan lýðræðinu? Guðlaugur Bragason skrifar Skoðun Hugmyndin sú sama í grunninn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stutt við barnafjölskyldur Ágúst Bjarni Garðarsson skrifar Skoðun Er maðurinn í útrýmingarhættu? Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Baldur fýkur ekki eftir vindi Hjördís Rut Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Í tilefni af Alþjóðlega safnadeginum Dagrún Ósk Jónsdóttir skrifar Skoðun Ástþór Magnússon í spádómum? Gunnar Karl Halldórsson skrifar Skoðun Athugasemdir við grein um samgöngumál Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Riðulaust Ísland! Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þrír dæmigerðir dagar skemmtiferðaskipafarþega í júlí Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Minnisleysi eða þekkingarskortur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dáin og deyjandi dýr en engin neyð? Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur til umhugsunar Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Að leysa vandann með quick fix Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Var upplýsingagjöf í covidfaraldrinum upplýsingaóreiða? Steingrímur Atlason skrifar Skoðun Mikilvægi íþróttafélaga Lárus Sigurðsson skrifar Sjá meira
Málefni innflytjenda hafa ekki farið hátt í þessari kosningarbaráttu. Þó að úr röðum Miðflokksins heyrist sérkennilegar skoðanir um innflytjendamál, hvaða innflytjendur eru góðir og hvaða ekki -kunnuglegur hræðsluáróður um árekstra ólíka menningarheima - þá hefur þjóðernispopúlismi eða hreinn og beinn rasismi blessunarlega aldrei borið árangur í þingkosningum á Íslandi. Það segir okkur svo margt. Það segir okkur að á Íslandi ríkir þjóðarsátt um samfélag með mannréttindi að leiðarljósi. Úr baráttu fyrir t.d. réttindum kvenna eða hinsegin fólks þá vitum við að jöfnuður og stuðningur við mannréttindi almennt er grundvöllur lýðræðis og velgengni í samfélaginu öllu. En við eigum enn eftir að læra betur hvernig nákvæmlega það sama á við um málefni innflytjenda. Á kjörtímabilinu sem nú er að ljúka fór Sjálfstæðisflokkurinn með völdin í dómsmálaráðuneytinu og Framsókn í félags- og barnamálaráðuneytinu. Kjörtímabilið einkenndist af mannúðarleysi hins vegar og aðgerðarleysi annars vegar. Íslensku þjóðinni ofbauð oftar en einu sinni hvernig fjölskyldur með lítil börn eða ófrískar konur voru sendar úr landi, jafnvel gegn gildandi lagavernd fyrir þau. Nýjasta dæmi um óstjórn og hörku í þessum málaflokki er þegar dómsmálaráðherra skipaði staðgengil forstjóra og lengi starfandi forstjóra Útlendingastofnunar sem formann Kærunefndar útlendingamála. Nefnd sem á að vera eina von þeirra sem telja sig ekki hafa fengið lögmæta og sanngjarna meðferð hjá Útlendingastofnun verður stjórnað af manni sem bar ábyrgð á nákvæmlega þessari meðferð. Og hvað gerði félags- og barnamálaráðherra þegar minnsti mögulega gluggi var til að bjarga lífi ættingjum íslenskra ríkisborgara í Afganistan eða kvenna sem hafa í gegnum samstarf við Ísland lagt sitt að mörkum í kvennabaráttu þar og óttast nú um líf sitt? Hann setti málið í nefnd sem komst ekki að niðurstöðu fyrr en allar útgönguleiðir úr brennandi húsi voru að lokast. Allan þennan tíma var samt ekki tími að heyra í þeim sveitarfélögum sem gætu tekið á móti þessum fjölda. Sem varð reyndar aldrei neinn fjöldi. Af þeim 120 flóttamönnum sem átti að taka á móti tókst að ná í 30 úr bráðri lífshættu. Í skúffu ráðherrans liggur svo fullunnin framkvæmdaáætlun um málefni innflytjenda en gamla áætlunin rann út í fyrra. Ekkert bólar á henni þó að tækifærin að leggja hana fyrir þingið hafi verið til staðar. Framkvæmdaáætlun þessi, sem unnin var í góðu samráði við mjög marga hagaðila, snertir líf þeirra 50.000 innflytjenda sem hér búa. Engar af þessum fjölmörgum aðgerðum voru sem sagt samþykktar; til að stuðla að því að innflytjendur læri íslensku, til að verða hluti af samfélaginu eða fái að njóta menntunar sinnar til góðs. Árið 2020 var samþykkt þingsályktunartillaga frá Guðjóni Brjánssýni, þingmanni Samfylkingarinnar, um mótun stefnu sem eflir fólk af erlendum uppruna til þátttöku í samfélaginu en svo hefur ekki heyrst meir. Samfylkingin leggur hins vegar til skýrar aðgerðir og hefur verið með forystu í þessum málaflokki lengi og talað m.a. fyrir eftirfarandi áherslum: Tungumálið er lykillinn að samfélaginu. Íslenskukennsla þarf að vera ódýr eða gjaldfrjáls, aðgengileg og fjölbreytt og þarf að henta vinnandi fólki. Nemendur með annað móðurmál þurfa að fá fyrsta flokks íslenskukennslu og aukna aðstoð við móðurmálsnám en þar hefur Reykjavíkurborg undir forystu Samfylkingarinnar lengi dregið vagninn, nú síðast með 143 milljónum króna til viðbótar til málaflokksins. Tryggja fólki af erlendum uppruna með háskólamenntun að fá menntun sína metna á Íslandi og vinna gegn því að nemendur með annað móðurmál en íslensku fái ekki aðgang að háskólamenntun hér til jafns við aðra. Einnig má hér nefna að Samfylkingin styður fjölbreyttara atvinnulíf en hefur verið hér á landi þar sem fjöldi innflytjenda vinna í atvinnugreinum með lág laun og engin tengsl við íslenskt samfélag og er það mjög varhugaverð þróun. Í núverandi atvinnulífi haldast innflytjendur nefnilega aðallega í þeim láglaunastörfum sem viðkvæmust eru fyrir sveiflum eins og sjá mátti skýrt núna í covidinu með öllum þeim afleiðingum sem það hefur í för með sér. Að halda áfram án breytinga þýðir að skipta samfélaginu í tvennt, þar sem einn hópur fær að njóta einhverja mestu lífsgæða sem finnast og annan hóp sem er að festast í tilveru með takmörkuðum tækifærum fyrir sig og komandi kynslóðir. Ef innflytjendur fá ekki tækifæri til að taka virkan þátt í samfélaginu, að komast áfram á sínum starfsferli, að læra íslensku og geta stutt börnin sín að njóta sín til fulls, þá tapa allir. Höfundur er borgarfulltrúi Samfylkingar og formaður Fjölmenningarráðs.
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
„Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur Skoðun
Skoðun Fimm ástæður fyrir því að Ísland á að taka á móti fólki á flótta Þórhallur Guðmundsson skrifar
Skoðun Flokkur fólksins mun ekki samþykkja að hækka leigu hjá Félagsbústöðum Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar
Skoðun Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun „Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur skrifar
Skoðun Siðferðileg heilindi Háskóla Íslands á tímum þjóðarmorðs Háskólafólk fyrir Palestínu skrifar
Skoðun Stórhættulegir ágallar á örorkufrumvarpi ríkisstjórnarinnar Jóhann Páll Jóhannsson skrifar
Eru fjölmiðlar vísvitandi að reyna að hafa áhrif á forsetakosningarnar? Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun
„Fyrstur kemur fyrstur fær“: Börnum mismunað í aðgengi að sumarnámskeiðum á vegum Reykjavíkurborgar Foreldrar barna á starfsstöð í Vesturbæ Reykjavíkur Skoðun