Afar hæpið að íslensk hús hrynji vegna jarðskjálfta Kristín Ólafsdóttir skrifar 1. mars 2021 12:04 Dr. Benedikt Halldórsson jarðskjálftaverkfræðingur segir það klárlega afar hæpið að hús á Íslandi geti hrunið af völdum jarðskjálfta. Hann bendir á að í Suðurlandsskjálftanum 2008 hafi álag á mannvirki í Hveragerði verið allt að fimm sinnum meira en þau voru hönnuð fyrir. Ekkert hús hafi þó hrunið. Vísir/Vilhelm/Samsett Lágreist hús með léttum þökum, sem mjög algeng eru á Íslandi, eru sérstaklega heppileg með tilliti til jarðskjálfta, að sögn jarðskjálftaverkfræðings. Þá finni íbúar húsa á hörðu undirlagi minna fyrir jarðskjálftum en þeir sem búa þar sem undirlagið er mýkra. Hann segir jafnframt afar hæpið að íslensk hús hrynji vegna jarðskjálfta og vísar til Suðurlandsskjálftans árið 2008. Álag á mannvirkjum í Hveragerði mældist þá um tvisvar til fimm sinnum meira en þau voru hönnuð fyrir. Ekkert þeirra hrundi. Ekkert lát hefur orðið á jarðskjálftahrinunni á Reykjanesi sem staðið hefur yfir síðustu daga. Stór skjálfti varð um klukkan hálf tvö í nótt en hann mældist 4,9 að stærð. Hann reyndist sá stærsti síðan skjálfti að stærð 5,2 reið yfir á laugardagsmorgun. Þá mældist annar yfir þremur um klukkan hálf átta í morgun. Tíu sinnum „minni upplifun“ Dr. Benedikt Halldórsson, sérfræðingur á sviði jarðskjálftafræði og jarðskjálftaverkfræði við Veðurstofu Íslands og rannsóknarprófessor við umhverfis- og byggingarverkfræðideild Háskóla Íslands, ræddi jarðhræringar og áhrif þeirra á fólk og mannvirki í útvarpsþættinum Bítinu á Bylgjunni í morgun. Hann sagði til dæmis ljóst að fólk fyndi mjög mismunandi fyrir jarðskjálftum. „Ef við erum tíu kílómetra frá jarðskjálfta og svo er einhver fjörutíu kílómetra frá þá er upplifunin tíu sinnum minni sirka. Hreyfingarnar dvína svo hratt með fjarlægð frá upptökunum. Það er eiginlega hraðari dempun á jarðskjálftabylgjunum hér heldur en á flestum öðrum stöðum í heiminum þannig að við erum heppin að því leyti, þeir drífa tiltölulega stutt,“ sagði Benedikt. Jarðskjálftamælir á Reykjanesi. Jörð heldur áfram að skjálfa á svæðinu en íslensk hús eru sérstaklega hönnuð með tilliti til þessa.Vísir/Vilhelm Þetta kvað hann stafa af því að jarðskorpan hér er brotin, við erum á svokölluðu brotabelti. „Þannig að þetta er ekki þessi samfelldi massi sem bylgjurnar geta farið eftir óáreittar og svo verða skjálftarnir hérna mjög grunnt, bara á nokkurra kílómetra dýpi.“ Finna minna fyrir skjálfta á klöpp en á sandi Þá kvað Benedikt undirlag skipta sköpum þegar litið er til þess hvaða áhrif jarðskjálftar hafa á byggingar, jafnvel hús sem standa við sömu götu. „Þegar bylgjurnar koma upp undir, eftir því sem jörðin verður mýkri þá þurfa bylgjurnar að hægja á sér. Þegar þær hægja á sér þá þurfa þær að auka hreyfinguna. Þeir sem eru á föstum grunni finna þess vegna minna fyrir skjálftanum heldur en þeir sem búa kannski á stöðum þar sem er mýkra undir.“ Íbúar húss sem stendur á klöpp ættu því að finna minna fyrir jarðskjálftabylgjunum en íbúar húss sem byggt er á sandi – þvert á það sem margir kynnu að ímynda sér. „Þetta er bara eðlisfræðileg orkuvarðveisla sem gerir það að verkum að þegar bylgjan hægir á sér þarf hún að auka sveiflurnar,“ sagði Benedikt. Lágreist hús með léttu þaki góð fyrir jarðskjálfta Hús á Íslandi eru sérstaklega hönnuð með tilliti til jarðskjálfta. Talsvert minna tjón verður iðulega af jarðskjálftum á Íslandi en þegar sambærilegir jarðskjálftar verða í Evrópu, að sögn Benedikts. „Lágreist hús með léttu þaki eins og er algeng byggingartýpa hér eru alveg gríðarlega góð fyrir jarðskjálfta. Það eru ekki þessi þungu þök eins og eru víða í Evrópu, sem geta farið verr. Þannig að við sjáum yfirleitt meiri skemmdir og tjón í jarðskjálftum í Evrópu og annars staðar sem eru af sömu stærð og verða hér,“ sagði Benedikt. „Ef þú ert á fyrstu hæð þá ertu mjög nálægt yfirborðinu og finnur minna. En ef þú ert á efstu hæð í fjölbýlishúsi þá ertu í byggingu sem er hönnuð þannig að hún fær að sveiflast og hún vill sveiflast á ákveðnum hraða. Oft sveiflast stærri hús hægar, minni hús „víbra“ hraðar. Minni hús finna þá sérstaklega meira fyrir minni skjálftunum. En í stærri skjálftum verða oft hægari bylgjur og þá líkar húsinu það, þá fer húsið að hreyfast með bylgjunni en hreyfingin magnast upp bygginguna, þannig að þeir sem eru efst uppi finna meira fyrir því.“ Klárlega hæpið að hús hrynji vegna skjálfta Þá benti Benedikt á að steinsteypt hús væru stífari, harðari og hreyfðust minna en timburhús mýkri og sveigjanlegri. Svokallað „tjónnæmi“ húsanna, þ.e. hversu líkleg þau eru til að skemmast í sömu hreyfingunni, væri þó mjög svipað. „Og mjög, mjög lágt. Lægra en þekkist víðast hvar,“ sagði Benedikt. Þá væri það klárlega afar hæpið að byggingar hér á landi gætu hrunið, meira að segja að hluta til, af völdum jarðskjálfta. „Það er best að nefna skjálftana árið 2000 á Suðurlandi, tveir skjálftar 17. og 21. júní af stærð 6,5 og 6,4. Svo varð skjálfti 29. maí 2008 í Ölfusi, hann var 6,3. Þessir skjálftar eru allt aðrir skjálftar en það sem við höfum verið að upplifa, jafnvel þessi 5,7 um daginn,“ sagði Benedikt. „Og þarna átti þetta sér stað hreinlega ofan í fólki, sérstaklega skjálftinn 2008, hann var á milli Hveragerðis og Selfoss. Þar mældum við í byggð meiri hreyfingu en þekkist almennt séð í skjálftum af þessum stærðum og álagið var sirka tvisvar til fimm sinnum meira á mannvirkjum í Hveragerði en þau voru hönnuð fyrir. En það var ekkert hús sem hrundi. Burðarvirkin stóðu sig alveg ótrúlega vel. Þannig að það virðist sem svo að byggingar hafi talsverðan umframstyrk.“ Viðtal Bítismanna við Benedikt má hlusta á í spilaranum ofar í fréttinni. Eldgos og jarðhræringar Jarðhræringar á Reykjanesi Bítið Tengdar fréttir Suðvesturhornið nötraði um klukkan hálftvö Óhætt er að segja að íbúar á höfuðborgarsvæðinu og víðar hafi fundið fyrir jarðskjálfta sem varð um klukkan hálftvö í nótt. Skjálftinn var 4,9 að stærð og er sá stærsti síðan skjálfti að stærð 5,2 reið yfir á laugardagsmorgun. 1. mars 2021 01:34 Snarpur skjálfti rétt eftir miðnætti Enn skelfur suðvesturhornið en höfuðborgarsvæðið hristist vel um klukkan tíu mínútur yfir tólf. Jarðskjálftahrinan ætlar greinilega að halda áfram í mars en mánuðurinn rann í garð á miðnætti. 1. mars 2021 00:12 Telur líklegt að skjálftahrinan deyi út á næstu dögum Kristín Jónsdóttir, jarðskjálftafræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir enn óljóst hvort dragi úr jarðskjálftum á Reykjanesskaga á næstu dögum eða hvort von sé á enn stærri skjálftum og jafnvel eldgosi. Hún telur þó líklegt að skjálftahrinan deyi út í næstu viku. 28. febrúar 2021 18:51 Mest lesið Bandaríkin beittu neitunarvaldinu gegn kröfu um vopnahlé Erlent Raunvirði íbúða lækkar á ný Innlent Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Innlent „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Innlent Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Innlent Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ Innlent Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Innlent Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Innlent Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Innlent Biðla til fólks að taka vel á móti sölumönnum þó svikahrappar séu á ferð Innlent Fleiri fréttir Raunvirði íbúða lækkar á ný Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Biðla til fólks að taka vel á móti sölumönnum þó svikahrappar séu á ferð Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Bókun 35 fór hnökralaust í gegnum fyrstu umræðu en gæti reynt á í næstu Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Tjáir sig um brottvísun Kourani og tekist á um Jimmy Kimmel Tóku fyrstu skóflustungu að næsta áfanga miðbæjarins á Selfossi „Ýtnir og frekir“ útlendingar þykjist heyrnarlausir til að svíkja af fólki fé BSRB fordæmir áform ríkisstjórnar um að skerða réttindi starfsfólks Piltur stakk mann ítrekað en var sýknaður af tilraun til manndráps Hafnir landsins þurfa hátt í hundrað milljarða næstu fimmtán árin Harma áform stjórnvalda sem heimila hækkun gjalda Innan við helmingur segist trúaður Guðjón Ragnar skipaður skólameistari „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Inga á móti neitunarvaldi sveitarfélaga „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Kjósa um sameiningu sveitarfélaganna í lok nóvember og desember Gísli Marteinn „alls ekki“ á leið í framboð Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Ráðherra boðar stórtækar breytingar og Viðskiptaráð vill finna olíu Hafnar kröfu um ógildingu ákvörðunar Skipulagsstofnunar Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Stefnir í að forystan verði óbreytt Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Sjá meira
Hann segir jafnframt afar hæpið að íslensk hús hrynji vegna jarðskjálfta og vísar til Suðurlandsskjálftans árið 2008. Álag á mannvirkjum í Hveragerði mældist þá um tvisvar til fimm sinnum meira en þau voru hönnuð fyrir. Ekkert þeirra hrundi. Ekkert lát hefur orðið á jarðskjálftahrinunni á Reykjanesi sem staðið hefur yfir síðustu daga. Stór skjálfti varð um klukkan hálf tvö í nótt en hann mældist 4,9 að stærð. Hann reyndist sá stærsti síðan skjálfti að stærð 5,2 reið yfir á laugardagsmorgun. Þá mældist annar yfir þremur um klukkan hálf átta í morgun. Tíu sinnum „minni upplifun“ Dr. Benedikt Halldórsson, sérfræðingur á sviði jarðskjálftafræði og jarðskjálftaverkfræði við Veðurstofu Íslands og rannsóknarprófessor við umhverfis- og byggingarverkfræðideild Háskóla Íslands, ræddi jarðhræringar og áhrif þeirra á fólk og mannvirki í útvarpsþættinum Bítinu á Bylgjunni í morgun. Hann sagði til dæmis ljóst að fólk fyndi mjög mismunandi fyrir jarðskjálftum. „Ef við erum tíu kílómetra frá jarðskjálfta og svo er einhver fjörutíu kílómetra frá þá er upplifunin tíu sinnum minni sirka. Hreyfingarnar dvína svo hratt með fjarlægð frá upptökunum. Það er eiginlega hraðari dempun á jarðskjálftabylgjunum hér heldur en á flestum öðrum stöðum í heiminum þannig að við erum heppin að því leyti, þeir drífa tiltölulega stutt,“ sagði Benedikt. Jarðskjálftamælir á Reykjanesi. Jörð heldur áfram að skjálfa á svæðinu en íslensk hús eru sérstaklega hönnuð með tilliti til þessa.Vísir/Vilhelm Þetta kvað hann stafa af því að jarðskorpan hér er brotin, við erum á svokölluðu brotabelti. „Þannig að þetta er ekki þessi samfelldi massi sem bylgjurnar geta farið eftir óáreittar og svo verða skjálftarnir hérna mjög grunnt, bara á nokkurra kílómetra dýpi.“ Finna minna fyrir skjálfta á klöpp en á sandi Þá kvað Benedikt undirlag skipta sköpum þegar litið er til þess hvaða áhrif jarðskjálftar hafa á byggingar, jafnvel hús sem standa við sömu götu. „Þegar bylgjurnar koma upp undir, eftir því sem jörðin verður mýkri þá þurfa bylgjurnar að hægja á sér. Þegar þær hægja á sér þá þurfa þær að auka hreyfinguna. Þeir sem eru á föstum grunni finna þess vegna minna fyrir skjálftanum heldur en þeir sem búa kannski á stöðum þar sem er mýkra undir.“ Íbúar húss sem stendur á klöpp ættu því að finna minna fyrir jarðskjálftabylgjunum en íbúar húss sem byggt er á sandi – þvert á það sem margir kynnu að ímynda sér. „Þetta er bara eðlisfræðileg orkuvarðveisla sem gerir það að verkum að þegar bylgjan hægir á sér þarf hún að auka sveiflurnar,“ sagði Benedikt. Lágreist hús með léttu þaki góð fyrir jarðskjálfta Hús á Íslandi eru sérstaklega hönnuð með tilliti til jarðskjálfta. Talsvert minna tjón verður iðulega af jarðskjálftum á Íslandi en þegar sambærilegir jarðskjálftar verða í Evrópu, að sögn Benedikts. „Lágreist hús með léttu þaki eins og er algeng byggingartýpa hér eru alveg gríðarlega góð fyrir jarðskjálfta. Það eru ekki þessi þungu þök eins og eru víða í Evrópu, sem geta farið verr. Þannig að við sjáum yfirleitt meiri skemmdir og tjón í jarðskjálftum í Evrópu og annars staðar sem eru af sömu stærð og verða hér,“ sagði Benedikt. „Ef þú ert á fyrstu hæð þá ertu mjög nálægt yfirborðinu og finnur minna. En ef þú ert á efstu hæð í fjölbýlishúsi þá ertu í byggingu sem er hönnuð þannig að hún fær að sveiflast og hún vill sveiflast á ákveðnum hraða. Oft sveiflast stærri hús hægar, minni hús „víbra“ hraðar. Minni hús finna þá sérstaklega meira fyrir minni skjálftunum. En í stærri skjálftum verða oft hægari bylgjur og þá líkar húsinu það, þá fer húsið að hreyfast með bylgjunni en hreyfingin magnast upp bygginguna, þannig að þeir sem eru efst uppi finna meira fyrir því.“ Klárlega hæpið að hús hrynji vegna skjálfta Þá benti Benedikt á að steinsteypt hús væru stífari, harðari og hreyfðust minna en timburhús mýkri og sveigjanlegri. Svokallað „tjónnæmi“ húsanna, þ.e. hversu líkleg þau eru til að skemmast í sömu hreyfingunni, væri þó mjög svipað. „Og mjög, mjög lágt. Lægra en þekkist víðast hvar,“ sagði Benedikt. Þá væri það klárlega afar hæpið að byggingar hér á landi gætu hrunið, meira að segja að hluta til, af völdum jarðskjálfta. „Það er best að nefna skjálftana árið 2000 á Suðurlandi, tveir skjálftar 17. og 21. júní af stærð 6,5 og 6,4. Svo varð skjálfti 29. maí 2008 í Ölfusi, hann var 6,3. Þessir skjálftar eru allt aðrir skjálftar en það sem við höfum verið að upplifa, jafnvel þessi 5,7 um daginn,“ sagði Benedikt. „Og þarna átti þetta sér stað hreinlega ofan í fólki, sérstaklega skjálftinn 2008, hann var á milli Hveragerðis og Selfoss. Þar mældum við í byggð meiri hreyfingu en þekkist almennt séð í skjálftum af þessum stærðum og álagið var sirka tvisvar til fimm sinnum meira á mannvirkjum í Hveragerði en þau voru hönnuð fyrir. En það var ekkert hús sem hrundi. Burðarvirkin stóðu sig alveg ótrúlega vel. Þannig að það virðist sem svo að byggingar hafi talsverðan umframstyrk.“ Viðtal Bítismanna við Benedikt má hlusta á í spilaranum ofar í fréttinni.
Eldgos og jarðhræringar Jarðhræringar á Reykjanesi Bítið Tengdar fréttir Suðvesturhornið nötraði um klukkan hálftvö Óhætt er að segja að íbúar á höfuðborgarsvæðinu og víðar hafi fundið fyrir jarðskjálfta sem varð um klukkan hálftvö í nótt. Skjálftinn var 4,9 að stærð og er sá stærsti síðan skjálfti að stærð 5,2 reið yfir á laugardagsmorgun. 1. mars 2021 01:34 Snarpur skjálfti rétt eftir miðnætti Enn skelfur suðvesturhornið en höfuðborgarsvæðið hristist vel um klukkan tíu mínútur yfir tólf. Jarðskjálftahrinan ætlar greinilega að halda áfram í mars en mánuðurinn rann í garð á miðnætti. 1. mars 2021 00:12 Telur líklegt að skjálftahrinan deyi út á næstu dögum Kristín Jónsdóttir, jarðskjálftafræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir enn óljóst hvort dragi úr jarðskjálftum á Reykjanesskaga á næstu dögum eða hvort von sé á enn stærri skjálftum og jafnvel eldgosi. Hún telur þó líklegt að skjálftahrinan deyi út í næstu viku. 28. febrúar 2021 18:51 Mest lesið Bandaríkin beittu neitunarvaldinu gegn kröfu um vopnahlé Erlent Raunvirði íbúða lækkar á ný Innlent Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Innlent „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Innlent Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Innlent Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ Innlent Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Innlent Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Innlent Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Innlent Biðla til fólks að taka vel á móti sölumönnum þó svikahrappar séu á ferð Innlent Fleiri fréttir Raunvirði íbúða lækkar á ný Mótmælir breyttu fyrirkomulagi í nemendaráðskosningum Grunaður um að fara inn á heimili fjölskyldu og brjóta þar á barni Ók á vegavinnumann og flúði vettvang Biðla til fólks að taka vel á móti sölumönnum þó svikahrappar séu á ferð Kimmel tekinn af dagskrá: Donald Trump grafi undan lýðræðinu Bókun 35 fór hnökralaust í gegnum fyrstu umræðu en gæti reynt á í næstu Hundruð milljóna vanti: „Þetta er hreint misrétti“ „Hver ætlar að fylgjast með því að hann komi ekki til baka?“ Vítamínmarkaðurinn á Íslandi eins og villta vestrið Tjáir sig um brottvísun Kourani og tekist á um Jimmy Kimmel Tóku fyrstu skóflustungu að næsta áfanga miðbæjarins á Selfossi „Ýtnir og frekir“ útlendingar þykjist heyrnarlausir til að svíkja af fólki fé BSRB fordæmir áform ríkisstjórnar um að skerða réttindi starfsfólks Piltur stakk mann ítrekað en var sýknaður af tilraun til manndráps Hafnir landsins þurfa hátt í hundrað milljarða næstu fimmtán árin Harma áform stjórnvalda sem heimila hækkun gjalda Innan við helmingur segist trúaður Guðjón Ragnar skipaður skólameistari „Ég er bara eins og ég er og tala bara eins og ég tala“ Inga á móti neitunarvaldi sveitarfélaga „Ævintýralegur ávinningur“ og ráðherra segir auðvelt að sækja um Kjósa um sameiningu sveitarfélaganna í lok nóvember og desember Gísli Marteinn „alls ekki“ á leið í framboð Vilja að átján ára fái að kaupa áfengi Ráðherra boðar stórtækar breytingar og Viðskiptaráð vill finna olíu Hafnar kröfu um ógildingu ákvörðunar Skipulagsstofnunar Svona gæti Sundabraut litið út: Brú eða göng meðal valkosta Stefnir í að forystan verði óbreytt Gekk fram á dauða seli: „Svona á enginn að gera“ Sjá meira
Suðvesturhornið nötraði um klukkan hálftvö Óhætt er að segja að íbúar á höfuðborgarsvæðinu og víðar hafi fundið fyrir jarðskjálfta sem varð um klukkan hálftvö í nótt. Skjálftinn var 4,9 að stærð og er sá stærsti síðan skjálfti að stærð 5,2 reið yfir á laugardagsmorgun. 1. mars 2021 01:34
Snarpur skjálfti rétt eftir miðnætti Enn skelfur suðvesturhornið en höfuðborgarsvæðið hristist vel um klukkan tíu mínútur yfir tólf. Jarðskjálftahrinan ætlar greinilega að halda áfram í mars en mánuðurinn rann í garð á miðnætti. 1. mars 2021 00:12
Telur líklegt að skjálftahrinan deyi út á næstu dögum Kristín Jónsdóttir, jarðskjálftafræðingur hjá Veðurstofu Íslands, segir enn óljóst hvort dragi úr jarðskjálftum á Reykjanesskaga á næstu dögum eða hvort von sé á enn stærri skjálftum og jafnvel eldgosi. Hún telur þó líklegt að skjálftahrinan deyi út í næstu viku. 28. febrúar 2021 18:51