Aðgát skal höfð í nærveru öfga: Eyðing byggðar í þágu landverndar Ágústa Ágústsdóttir skrifar 3. desember 2020 14:01 Hálendisþjóðgarður hljómar fagurt og göfugt. En þegar rýnt er inn fyrir skráp þess kemur í ljós tvíeggja blað. Verndun íslensks lands og náttúru er nauðsynleg sem ég held að flestir geti verið sammála um. En forræðishyggja í sinni verstu mynd er það andstyggilegasta sem til er. Þjóðgarð mætti útleggja sem garð þjóðar. Garð þeirra sem landið byggja. Hálendið okkar er í sameiginlegri umsjá okkar allra nú þegar. Sveitastjórnir, landeigendur, bændur o.s.frv. sem hafa verið ötulir talsmenn og gerendur í verndun og uppgræðslu þess í áratugi og ríkið hefur starfað þar á meðal í nafni Landgræðslunnar t.d. Allt þetta starf hefur skilað betur grónu landi því allir aðilar skilja að enginn lifir af burtfoknu landi En hvað hefur þá skyndilega breyst ? Hvers vegna þarf allt forræði að færast yfir á eina hendi ? Þjóðgarður laðar jú fleiri ferðamenn að og gefur góða ímynd út á við. En falleg ímynd farðar oft yfir gallagripina. Þurfum við virkilega á því að halda að inn á hálendi okkar hrúgist hópar af erlendum ferðamönnum sem hafa enga þekkingu eða kunnáttu til að ferðast um það ? Það land sem nú þegar heyrir undir þjóðgarða er undirmannað og undirfjármagnað (nema þótt furðulegt sé, í nefndum, ráðum, stofnunum og ráðuneytum) á allan hátt svo land og náttúruperlur víða liggja undir skemmdum vegna ágangs ferðamanna. Innviðir, eftirlit og stýring á stöðunum sjálfum er í algjörum molum og ekki hægt að gera neitt vegna fjárskorts. Þó þreytast menn seint á því að reyna sölsa undir sig jarðir til þess eins að leggja í eyði. Því er algjör rökleysa að halda því fram að hálendinu sé borgið með því að breyta því í þjóðgarð. Stöðugildum í skrifstofurýmum víðs fjarri náttúrunni myndi á hinn bóginn fjölga hratt. Allir vita að byggð þrífst ekki á miðhálendinu á sama hátt og við vitum að uppgræðsla má sín lítils í samkeppni við náttúru- og veðraöfl sem þar geysa. Náttúran þar er hins vegar viðkvæm og hana þarf að vernda sem mest í þeirri mynd sem hún er. Það myndum við best gera með því að takmarka og stýra fjölda þeirra sem þangað fara. Það eitt að ferðamenn sem aldrei hafa keyrt beinskiptan bíl, aldrei keyrt á malarvegi, aldrei þverað ár og jafnvel lítið sem ekkert ekið bíl yfir höfuð, skuli geta valsað um hálendið eins og ekkert sé sjálfsagðara er algjörlega galin staðreynd. Það væri góð vísbending um að stjórnvöld væru með einhverja grunnskynsemi ef t.d. yrði lögfest að allir þyrftu að sækja um sérstakt leyfi til að meiga aka um hálendið á til þess gerðum breyttu bifreiðum. Slík leyfi eru algeng víða um heim hvort sem um ræðir ákveðið fjall eða svæði sem ferðast á um. Þessi leyfi gæfu peninga í kassann og yrðu um leið atvinnuskapandi fyrir sérhæfð ferðaþjónustufyrirtæki sem starfa myndu við hálendisferðir. Þannig yrði til hringrás sem allir gætu grætt á. Hálendið yrði eftirsótt, en á forsendum náttúrunnar í stað stefnulauss massatúrisma með ekkert utanumhald og eingöngu slæmar afleiðingar fyrir alla. Innan þjóðgarðs þrífst engin sjálfstæð starfssemi því allt regluverk þar kæfir allt sem teygir sig eftir súrefni. Stakkur þeirrar stofnunar er svo þröngur að allir gefast upp á að reyna klæða sig í hann. Endalausu nefndirnar, ráðin, samþykktirnar, mismunandi stofnanir innan regluverksins eru dauðans alvara í orðsins fyllstu merkingu. Þeir sem eiga jarðir upp við þjóðgarðsmörk þekkja þetta sérstaklega, því öll uppbygging svo nálægt þjóðgarði er algjörlega undir hæl þess. Allt sem þú gerir eða villt gera er þeirra samþykki háð svo skrýtið sem það nú er. Ef markmið hálendisþjóðgarðs sé m.a. ætlað að koma í veg fyrir frekari virkjanir mætti spyrja ráðamenn að því hvar þeir ætli sér að fá allt það rafmagn sem þarf til að knýja allan rafmagnsflota landsins sem íbúar þessa lands eru nú „hvattir“ til að kaupa sér með tilkomu endalausra grænna refsiskatta. Skömm sé þeim sem keyra á jarðefnaeldsneyti! Höfundur er verktaki og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi á Norðausturlandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þjóðgarðar Umhverfismál Byggðamál Vatnajökulsþjóðgarður Hálendisþjóðgarður Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Skoðun Jákvæður orðaforði eykur hamingju og vellíðan Helga Fjóla Sæmundsdóttir skrifar Sjá meira
Hálendisþjóðgarður hljómar fagurt og göfugt. En þegar rýnt er inn fyrir skráp þess kemur í ljós tvíeggja blað. Verndun íslensks lands og náttúru er nauðsynleg sem ég held að flestir geti verið sammála um. En forræðishyggja í sinni verstu mynd er það andstyggilegasta sem til er. Þjóðgarð mætti útleggja sem garð þjóðar. Garð þeirra sem landið byggja. Hálendið okkar er í sameiginlegri umsjá okkar allra nú þegar. Sveitastjórnir, landeigendur, bændur o.s.frv. sem hafa verið ötulir talsmenn og gerendur í verndun og uppgræðslu þess í áratugi og ríkið hefur starfað þar á meðal í nafni Landgræðslunnar t.d. Allt þetta starf hefur skilað betur grónu landi því allir aðilar skilja að enginn lifir af burtfoknu landi En hvað hefur þá skyndilega breyst ? Hvers vegna þarf allt forræði að færast yfir á eina hendi ? Þjóðgarður laðar jú fleiri ferðamenn að og gefur góða ímynd út á við. En falleg ímynd farðar oft yfir gallagripina. Þurfum við virkilega á því að halda að inn á hálendi okkar hrúgist hópar af erlendum ferðamönnum sem hafa enga þekkingu eða kunnáttu til að ferðast um það ? Það land sem nú þegar heyrir undir þjóðgarða er undirmannað og undirfjármagnað (nema þótt furðulegt sé, í nefndum, ráðum, stofnunum og ráðuneytum) á allan hátt svo land og náttúruperlur víða liggja undir skemmdum vegna ágangs ferðamanna. Innviðir, eftirlit og stýring á stöðunum sjálfum er í algjörum molum og ekki hægt að gera neitt vegna fjárskorts. Þó þreytast menn seint á því að reyna sölsa undir sig jarðir til þess eins að leggja í eyði. Því er algjör rökleysa að halda því fram að hálendinu sé borgið með því að breyta því í þjóðgarð. Stöðugildum í skrifstofurýmum víðs fjarri náttúrunni myndi á hinn bóginn fjölga hratt. Allir vita að byggð þrífst ekki á miðhálendinu á sama hátt og við vitum að uppgræðsla má sín lítils í samkeppni við náttúru- og veðraöfl sem þar geysa. Náttúran þar er hins vegar viðkvæm og hana þarf að vernda sem mest í þeirri mynd sem hún er. Það myndum við best gera með því að takmarka og stýra fjölda þeirra sem þangað fara. Það eitt að ferðamenn sem aldrei hafa keyrt beinskiptan bíl, aldrei keyrt á malarvegi, aldrei þverað ár og jafnvel lítið sem ekkert ekið bíl yfir höfuð, skuli geta valsað um hálendið eins og ekkert sé sjálfsagðara er algjörlega galin staðreynd. Það væri góð vísbending um að stjórnvöld væru með einhverja grunnskynsemi ef t.d. yrði lögfest að allir þyrftu að sækja um sérstakt leyfi til að meiga aka um hálendið á til þess gerðum breyttu bifreiðum. Slík leyfi eru algeng víða um heim hvort sem um ræðir ákveðið fjall eða svæði sem ferðast á um. Þessi leyfi gæfu peninga í kassann og yrðu um leið atvinnuskapandi fyrir sérhæfð ferðaþjónustufyrirtæki sem starfa myndu við hálendisferðir. Þannig yrði til hringrás sem allir gætu grætt á. Hálendið yrði eftirsótt, en á forsendum náttúrunnar í stað stefnulauss massatúrisma með ekkert utanumhald og eingöngu slæmar afleiðingar fyrir alla. Innan þjóðgarðs þrífst engin sjálfstæð starfssemi því allt regluverk þar kæfir allt sem teygir sig eftir súrefni. Stakkur þeirrar stofnunar er svo þröngur að allir gefast upp á að reyna klæða sig í hann. Endalausu nefndirnar, ráðin, samþykktirnar, mismunandi stofnanir innan regluverksins eru dauðans alvara í orðsins fyllstu merkingu. Þeir sem eiga jarðir upp við þjóðgarðsmörk þekkja þetta sérstaklega, því öll uppbygging svo nálægt þjóðgarði er algjörlega undir hæl þess. Allt sem þú gerir eða villt gera er þeirra samþykki háð svo skrýtið sem það nú er. Ef markmið hálendisþjóðgarðs sé m.a. ætlað að koma í veg fyrir frekari virkjanir mætti spyrja ráðamenn að því hvar þeir ætli sér að fá allt það rafmagn sem þarf til að knýja allan rafmagnsflota landsins sem íbúar þessa lands eru nú „hvattir“ til að kaupa sér með tilkomu endalausra grænna refsiskatta. Skömm sé þeim sem keyra á jarðefnaeldsneyti! Höfundur er verktaki og sauðfjár- og ferðaþjónustubóndi á Norðausturlandi.
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun