Björt framtíð efni gefin loforð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar 16. mars 2017 07:00 Björt framtíð ætlar, komist hún í aðstöðu til þess, að beita sér fyrir því að ýmiss konar kerfi, þ.m.t. heilbrigðiskerfið verði manneskju- og mannúðlegri. Við munum því beita okkur fyrir auknum fjárveitingum til heilbrigðismála á þá lund að hér verði rekið heilbrigðiskerfi sem við getum verið stolt af.“ Þessi tilvitnun er úr bréfi sem Krafti, stuðningsfélagi fyrir ungt fólk sem greinst hefur með krabbamein, barst frá Bjartri framtíð fyrir kosningar. Þar segir ennfremur: „Björt framtíð myndi ekki láta það gerast á sinni vakt að krabbameinssjúkt fólk fengi ekki bestu lyf sem völ væri á vegna kvótakerfis.“ Og enn fremur: „Björt framtíð setur mannúðlegra samfélag hins vegar í forgang og aðgengi sjúklinga að lyfjum og meðferðum tengdum veikindum þeirra verður að vera í forgangi í slíku samfélagi.“ Er hægt að túlka þessi orð á annan hátt en þann að Björt framtíð hyggist beita sér fyrir því að krabbameinsveikir einstaklingar eigi kost á bestu lyfjum sem völ er á? Eins og fram hefur komið í fréttum hafa Íslendingar innleitt um fjórðung af þeim krabbameinslyfjum sem hinar Norðurlandaþjóðirnar hafa gert. Mér brá því í brún þegar ég heyrði svar Óttars Proppé við fyrirspurn Svandísar Svavarsdóttur í þinginu hinn 23. febrúar síðastliðinn. Fyrirspurn Svandísar var á þá leið hvort heilbrigðisráðherra hygðist beita sér fyrir því í aukafjárlögum að íslenskum krabbameinssjúklingum stæðu til boða sömu lyf og bjóðast annars staðar á Norðurlöndunum. Óttarr sagði ekki sjálfgefið að þau lyf sem ekki bjóðast hér á landi væru endilega þau bestu og að Íslendingar þyrftu ekki endilega alltaf að vera fyrstir með lyfin.Rökin standast ekki Hvaða forsendur gefur Óttarr þegar hann fullyrðir að þessi lyf séu ekki endilega best? Er hann að draga í efa faglegt mat heilbrigðisyfirvalda annars staðar á Norðurlöndunum sem hafa þegar innleitt nýjar tegundir krabbameinslyfja? Það svar er ekki boðlegt þeim sem nú berjast við krabbamein. Þeir eiga rétt á bestu heilbrigðisþjónustu sem völ er á hverju sinni og þar af leiðandi bestu hugsanlegum lyfjum. Rök þess eðlis að hann sé bundinn af fjárlögum standast ekki og ganga fráleitt lengra en 1. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar þar sem segir: Öllum, sem þess þurfa, skal tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. Þá má líka benda á leiðara Þorbjarnar Þórðarsonar, lögfræðings og fréttamanns á Stöð 2, sem birtist í Fréttablaðinu og á Vísi 28. febrúar. Þar getur hann þess að umboðsmaður Alþingis hafi komist að þeirri niðurstöðu að túlka beri ákvæðið rúmt. Páll Hreinsson, dómari við EFTA-dómstólinn, segir efnislega í ritgerð sinni um lagaheimild reglugerða frá 2015 að ef skerða eigi réttindi sem 76. gr. mælir fyrir um þurfi að mæla fyrir um umfang skerðingarinnar í settum lögum, ekki reglugerð. Og byggir Páll þetta á dómaframkvæmd Hæstaréttar og álitum umboðsmanns Alþingis. Í ljósi þessa má spyrja sig hvort ráðherra sé heimilt að túlka lögin á þann hátt sem honum hentar hverju sinni og senda frá sér íþyngjandi reglugerðir, sbr. reglugerð sem nú er í smíðum og kveður á um greiðsluþátttöku almennings í heilbrigðiskerfinu? Þar er vissulega gert ráð fyrir ákveðnu þaki á þá upphæð sem sjúklingar greiða á ári en svo kemur alltaf nýtt ár og nýr ráðherra. Í ljósi þess sem að framan er rakið má færa gild rök fyrir því að Alþingi hafi í raun brotið stjórnarskrána með því að framselja valdið til að mæla fyrir um umfang og takmörk réttindaskerðingar sjúklinga í reglugerð ráðherra. Ef löggjafinn vill fylgja fyrirmælum 76. gr. þá þarf að mæla fyrir um umfang og takmörk þeirra réttinda sem sjúklingar njóta í settum lögum Alþingis, ekki reglugerð. Það sama gildir um réttindaskerðinguna. Fjölmargir sjúklingar eiga einfaldlega ekki þá peninga sem krafist er af þeim vegna eigin meðferðar. Féleysið er oftast afleiðing af veikindunum sjálfum en einnig örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. Nú er lag fyrir Bjarta framtíð að „að beita sér fyrir því að ýmiss konar kerfi, þar með talið heilbrigðiskerfið verði manneskju- og mannúðlegri“ svo vitnað sé aftur í yfirlýsingu flokksins og efna þar með þau loforð sem gefin voru fyrir kosningar. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Misskiljum ekki neitt Jón Helgi Björnsson Skoðun Mýtur um veitt og sleppt á laxi Karl Lúðvíksson Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal Skoðun Ráðherra Kári Stefánsson Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Uppalendur bera mikla ábyrgð Fastir pennar Skoðun Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Sjá meira
Björt framtíð ætlar, komist hún í aðstöðu til þess, að beita sér fyrir því að ýmiss konar kerfi, þ.m.t. heilbrigðiskerfið verði manneskju- og mannúðlegri. Við munum því beita okkur fyrir auknum fjárveitingum til heilbrigðismála á þá lund að hér verði rekið heilbrigðiskerfi sem við getum verið stolt af.“ Þessi tilvitnun er úr bréfi sem Krafti, stuðningsfélagi fyrir ungt fólk sem greinst hefur með krabbamein, barst frá Bjartri framtíð fyrir kosningar. Þar segir ennfremur: „Björt framtíð myndi ekki láta það gerast á sinni vakt að krabbameinssjúkt fólk fengi ekki bestu lyf sem völ væri á vegna kvótakerfis.“ Og enn fremur: „Björt framtíð setur mannúðlegra samfélag hins vegar í forgang og aðgengi sjúklinga að lyfjum og meðferðum tengdum veikindum þeirra verður að vera í forgangi í slíku samfélagi.“ Er hægt að túlka þessi orð á annan hátt en þann að Björt framtíð hyggist beita sér fyrir því að krabbameinsveikir einstaklingar eigi kost á bestu lyfjum sem völ er á? Eins og fram hefur komið í fréttum hafa Íslendingar innleitt um fjórðung af þeim krabbameinslyfjum sem hinar Norðurlandaþjóðirnar hafa gert. Mér brá því í brún þegar ég heyrði svar Óttars Proppé við fyrirspurn Svandísar Svavarsdóttur í þinginu hinn 23. febrúar síðastliðinn. Fyrirspurn Svandísar var á þá leið hvort heilbrigðisráðherra hygðist beita sér fyrir því í aukafjárlögum að íslenskum krabbameinssjúklingum stæðu til boða sömu lyf og bjóðast annars staðar á Norðurlöndunum. Óttarr sagði ekki sjálfgefið að þau lyf sem ekki bjóðast hér á landi væru endilega þau bestu og að Íslendingar þyrftu ekki endilega alltaf að vera fyrstir með lyfin.Rökin standast ekki Hvaða forsendur gefur Óttarr þegar hann fullyrðir að þessi lyf séu ekki endilega best? Er hann að draga í efa faglegt mat heilbrigðisyfirvalda annars staðar á Norðurlöndunum sem hafa þegar innleitt nýjar tegundir krabbameinslyfja? Það svar er ekki boðlegt þeim sem nú berjast við krabbamein. Þeir eiga rétt á bestu heilbrigðisþjónustu sem völ er á hverju sinni og þar af leiðandi bestu hugsanlegum lyfjum. Rök þess eðlis að hann sé bundinn af fjárlögum standast ekki og ganga fráleitt lengra en 1. mgr. 76. gr. stjórnarskrárinnar þar sem segir: Öllum, sem þess þurfa, skal tryggður í lögum réttur til aðstoðar vegna sjúkleika, örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. Þá má líka benda á leiðara Þorbjarnar Þórðarsonar, lögfræðings og fréttamanns á Stöð 2, sem birtist í Fréttablaðinu og á Vísi 28. febrúar. Þar getur hann þess að umboðsmaður Alþingis hafi komist að þeirri niðurstöðu að túlka beri ákvæðið rúmt. Páll Hreinsson, dómari við EFTA-dómstólinn, segir efnislega í ritgerð sinni um lagaheimild reglugerða frá 2015 að ef skerða eigi réttindi sem 76. gr. mælir fyrir um þurfi að mæla fyrir um umfang skerðingarinnar í settum lögum, ekki reglugerð. Og byggir Páll þetta á dómaframkvæmd Hæstaréttar og álitum umboðsmanns Alþingis. Í ljósi þessa má spyrja sig hvort ráðherra sé heimilt að túlka lögin á þann hátt sem honum hentar hverju sinni og senda frá sér íþyngjandi reglugerðir, sbr. reglugerð sem nú er í smíðum og kveður á um greiðsluþátttöku almennings í heilbrigðiskerfinu? Þar er vissulega gert ráð fyrir ákveðnu þaki á þá upphæð sem sjúklingar greiða á ári en svo kemur alltaf nýtt ár og nýr ráðherra. Í ljósi þess sem að framan er rakið má færa gild rök fyrir því að Alþingi hafi í raun brotið stjórnarskrána með því að framselja valdið til að mæla fyrir um umfang og takmörk réttindaskerðingar sjúklinga í reglugerð ráðherra. Ef löggjafinn vill fylgja fyrirmælum 76. gr. þá þarf að mæla fyrir um umfang og takmörk þeirra réttinda sem sjúklingar njóta í settum lögum Alþingis, ekki reglugerð. Það sama gildir um réttindaskerðinguna. Fjölmargir sjúklingar eiga einfaldlega ekki þá peninga sem krafist er af þeim vegna eigin meðferðar. Féleysið er oftast afleiðing af veikindunum sjálfum en einnig örorku, elli, atvinnuleysis, örbirgðar og sambærilegra atvika. Nú er lag fyrir Bjarta framtíð að „að beita sér fyrir því að ýmiss konar kerfi, þar með talið heilbrigðiskerfið verði manneskju- og mannúðlegri“ svo vitnað sé aftur í yfirlýsingu flokksins og efna þar með þau loforð sem gefin voru fyrir kosningar. Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu.
Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon Skoðun