Átján Elísabet Brynjarsdóttir skrifar 10. október 2017 08:15 Í dag er alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn. Markmið dagsins er að vekja athygli á geðheilbrigðismálum og að fræða almenning. Sýnt hefur verið fram á að vitundarvakning og fræðsla getur haft jákvæð áhrif í samfélaginu, allt frá upprætingu fordóma yfir í aukinn vilja einstaklinga til að leita sér aðstoðar. Undanfarið hefur umræða um geðheilbrigðismálefni og geðheilbrigðiskerfið verið í brennideplinum í pólitík og í dag eru einmitt átján dagar í næstu Alþingiskosningar. Talan átján. Sú tala er mjög mikilvæg þegar kemur að málefnum geðheilbrigðiskerfisins. Á flestum heilsugæslum landsins er boðið upp á gjaldfrjálsa sálfræðiþjónustu fyrir börn, þar til þau verða átján. Þá þurfa þau að borga. Aldursbilið 18 til 25 ára er það sem við verðum að beina sjónum okkar að, því það er á þeim aldri sem algengast er að geðsjúkdómar komi fram. Helsta dánarorsök ungra karlmanna á aldrinum 18 til 25 ára eru sjálfsvíg og samkvæmt rannsóknum sem gerðar voru á Íslandi um aldamótin hefur helmingur íslenskra ungmenna á aldrinum 16 til 24 ára hugsað um að enda líf sitt, auk þess sem einn af hverjum tíu þeirra hefur gert eitthvað til að skaða sig. Í þessu samhengi má nefna að sálfræðiþjónusta í háskólum landsins er verulega af skornum skammti. Við Háskóla Íslands starfar til að mynda einn sálfræðingur í hálfu stöðugildi fyrir um það bil 13.000 nemendur. Sálfræðiþjónusta er þar að auki ekki hluti af almannatryggingakerfinu á Íslandi og er því ekki niðurgreidd. Af þeim ástæðum er hætt við því að þetta aldursbil, sem hefur að jafnaði ekki mikið milli handanna, hafi hreinlega ekki tök á að verða sér úti um sálfræðiþjónustu. Átján dagar. Stjórnarsáttmáli fráfarandi ríkisstjórnar setur geðheilbrigðismál í forgang og í gildi er aðgerðaáætlun. Samkvæmt stjórnarsáttmálanum eiga börn og fullorðnir að geta nálgast sálfræðing á fimm af hverjum tíu heilsugæslustöðvum. Sú áætlun hefur ekki staðist en í lok þessa árs verða sálfræðingar á heilsugæslustöðvum, sem sinna átján ára og eldri, þrír talsins á höfuðborgarsvæðinu. Þrátt fyrir þau miklu framfaraskref er hraði umbóta í geðheilbrigðismálefnum ekki nægur, en hann ræðst af því fjármagni sem varið er í málaflokkinn. Enn sem komið er hefur ekki nægilegu fjármagni verið varið í þennan málaflokk og þessi fögru loforð hafa því reynst innantóm. Nú eru átján dagar til stefnu og í tilefni dagsins vil ég sjá tilvonandi alþingismenn sameinast um geðheilbrigði landsins í gjörðum sínum á þingi eftir kosningar. Fjármagnið er til staðar og svo virðist sem viljinn sé það líka. Gerum eitthvað í þessu. Í lokin vil ég hvetja þá sem upplifa erfiðar hugsanir að leita sér aðstoðar. Það er mikilvægt að við ræðum þessar hugsanir og það eru ýmis hjálpleg úrræði í boði. Fyrsti viðkomustaður getur verið heilsugæslan þín. Geðhjálp býður einnig upp á ókeypis ráðgjöf. Þá ber einnig að nefna hjálparsíma Rauða krossins, 1717, og netspjall Rauða krossins þar sem við getum rætt erfiðar hugsanir nafnlaust. Þetta fyrsta skref getur verið erfitt að stíga, en það er engu að síður mikilvægt.Höfundur er hjúkrunarfræðingur og formaður Hugrúnar geðfræðslufélags. X Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Sjá meira
Í dag er alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn. Markmið dagsins er að vekja athygli á geðheilbrigðismálum og að fræða almenning. Sýnt hefur verið fram á að vitundarvakning og fræðsla getur haft jákvæð áhrif í samfélaginu, allt frá upprætingu fordóma yfir í aukinn vilja einstaklinga til að leita sér aðstoðar. Undanfarið hefur umræða um geðheilbrigðismálefni og geðheilbrigðiskerfið verið í brennideplinum í pólitík og í dag eru einmitt átján dagar í næstu Alþingiskosningar. Talan átján. Sú tala er mjög mikilvæg þegar kemur að málefnum geðheilbrigðiskerfisins. Á flestum heilsugæslum landsins er boðið upp á gjaldfrjálsa sálfræðiþjónustu fyrir börn, þar til þau verða átján. Þá þurfa þau að borga. Aldursbilið 18 til 25 ára er það sem við verðum að beina sjónum okkar að, því það er á þeim aldri sem algengast er að geðsjúkdómar komi fram. Helsta dánarorsök ungra karlmanna á aldrinum 18 til 25 ára eru sjálfsvíg og samkvæmt rannsóknum sem gerðar voru á Íslandi um aldamótin hefur helmingur íslenskra ungmenna á aldrinum 16 til 24 ára hugsað um að enda líf sitt, auk þess sem einn af hverjum tíu þeirra hefur gert eitthvað til að skaða sig. Í þessu samhengi má nefna að sálfræðiþjónusta í háskólum landsins er verulega af skornum skammti. Við Háskóla Íslands starfar til að mynda einn sálfræðingur í hálfu stöðugildi fyrir um það bil 13.000 nemendur. Sálfræðiþjónusta er þar að auki ekki hluti af almannatryggingakerfinu á Íslandi og er því ekki niðurgreidd. Af þeim ástæðum er hætt við því að þetta aldursbil, sem hefur að jafnaði ekki mikið milli handanna, hafi hreinlega ekki tök á að verða sér úti um sálfræðiþjónustu. Átján dagar. Stjórnarsáttmáli fráfarandi ríkisstjórnar setur geðheilbrigðismál í forgang og í gildi er aðgerðaáætlun. Samkvæmt stjórnarsáttmálanum eiga börn og fullorðnir að geta nálgast sálfræðing á fimm af hverjum tíu heilsugæslustöðvum. Sú áætlun hefur ekki staðist en í lok þessa árs verða sálfræðingar á heilsugæslustöðvum, sem sinna átján ára og eldri, þrír talsins á höfuðborgarsvæðinu. Þrátt fyrir þau miklu framfaraskref er hraði umbóta í geðheilbrigðismálefnum ekki nægur, en hann ræðst af því fjármagni sem varið er í málaflokkinn. Enn sem komið er hefur ekki nægilegu fjármagni verið varið í þennan málaflokk og þessi fögru loforð hafa því reynst innantóm. Nú eru átján dagar til stefnu og í tilefni dagsins vil ég sjá tilvonandi alþingismenn sameinast um geðheilbrigði landsins í gjörðum sínum á þingi eftir kosningar. Fjármagnið er til staðar og svo virðist sem viljinn sé það líka. Gerum eitthvað í þessu. Í lokin vil ég hvetja þá sem upplifa erfiðar hugsanir að leita sér aðstoðar. Það er mikilvægt að við ræðum þessar hugsanir og það eru ýmis hjálpleg úrræði í boði. Fyrsti viðkomustaður getur verið heilsugæslan þín. Geðhjálp býður einnig upp á ókeypis ráðgjöf. Þá ber einnig að nefna hjálparsíma Rauða krossins, 1717, og netspjall Rauða krossins þar sem við getum rætt erfiðar hugsanir nafnlaust. Þetta fyrsta skref getur verið erfitt að stíga, en það er engu að síður mikilvægt.Höfundur er hjúkrunarfræðingur og formaður Hugrúnar geðfræðslufélags. X
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun