Hættulegur heilsukokteill Ögmundur Jónasson skrifar 19. ágúst 2016 07:00 Nú er að koma í ljós víðtækari andstaða gegn áformum um stóran einkaspítala en dæmi eru um áður. Draumar um gullmulningsvélar af því tagi sem menn vilja reisa í Mosfellsbæ til að græða á sjúkum eru að sjálfsögðu engin nýlunda og vísa ég þar til dæmis í svipuð áform frá árinu 2009.Fleiri sjá nú hætturnarÞað sem hins vegar er breytt núna, og það er góðs viti, er að fleiri sjá nú hætturnar þessu samfara fyrir íslenskt heilbrigðiskerfi. Starfsmenn stofnana heilbrigðisþjónustunnar stíga nú fram hver á fætur öðrum og færa rök fyrir því að nýtt risasjúkrahús væri líklegt til að rústa okkar kerfi. Auk þess sem fjárfestarnir fari fram á fyrirgreiðslu og fjárhagslegan stuðning, sem í sjálfu sér er siðlaust, muni þeir soga til sín starfsfólk úr kerfi sem engan veginn er aflögufært. Allt tal um að flytja inn bæði sjúklingana og þúsund manna starfslið, sem starfi hér í eins konar félagslegu eylandi, er út í hött.Það eru áformin sem eru sjúkÞótt dæmi séu um sjúkrahús af þessu tagi víða, ekki síst í fátækari löndum, þá þurfa þau alls staðar á baklandi að halda þegar eitthvað fer alvarlega út af sporinu. Og gleymum því ekki heldur að á endanum tekur þessi tegund sjúkrahúsa aðeins við þeim sjúklingum sem gefa eitthvað af sér. Sennilega er hugarfar fjárfestanna það sjúkasta sem er að finna í þessum stofnunum. Á komandi árum mun það verða viðfangsefni íslenskra stjórnmálamanna að glíma við þetta hugarfar sem þegar er farið að grafa um sig hér á landi með vaxandi einkarekstri. Núverandi ríkisstjórn hefur gefið þessum rekstri undir fótinn, þar með talið núverandi heilbrigðisráðherra sem nýlega lét bjóða út rekstur nýrra heilsugæslustöðva á höfuðborgarsvæðinu. Hann má þó eiga það, og á þar lof skilið, að hann lagði bann við því að rekstraraðilar taki arð út úr starfseminni. Eftir stendur Klínikin, nýtt einkarekið sjúkrahús, sem varð til á þessu kjörtímabili, og eflaust eiga fleiri eftir að stinga upp kollinum. Þetta er bara byrjunin ef stjórnvöld spyrna ekki við fótum.Hinn görótti drykkurÁstæðan er sú að við búum við kokteil í rekstrarformum sem getur reynst göróttur ef hann er vitlaust blandaður. Þannig finnst okkur mörgum að einkapraksís í smáum skömmtum geti verið í góðu lagi og skapað jafnvel æskilegan sveigjanleika í heilbrigðiskerfinu. Verði þessi geiri hins vegar stór, hvað þá þegar hann er skipulagður sem hver annar atvinnurekstur sem fjárfestar setja fjármagn í til að hafa af honum arð, þá eru strax blikur á lofti. Við skulum aldrei gleyma því að allt heilbrigðiskerfið, ekki bara hið opinbera heldur einnig hið einkarekna, er fjármagnað með skattfé, að ógleymdum sjúklingagjöldum sem illu heilli hafa færst í vöxt á undanförnum áratugum. Þegar síðan inn í þetta kerfi sem er fjármagnað með þessum hætti, kemur eindregin krafa þjóðfélagsins um gjaldfrelsi þar sem við viljum ekki heilbrigðiskerfi sem fælir efnalítið fólk frá sér eða yfirleitt mismunar fólki, þá fer vandinn að verða alvarlegur og kokteillinn baneitraður.Gjaldfrelsi en ekki reikningskröfufrelsiGjaldfrelsi sem á að vera krafa morgundagsins má nefnilega aldrei leiða til kerfis sem veitir óheft frelsi til að skrifa reikning á skattborgarann eða okkur sem notendur þessarar þjónustu, sem dýrmætust er í hverju þjóðfélagi. Hún er ekki bara dýrmæt okkur sem einstaklingum heldur líka sem samfélagi. Heilbrigðiskerfi sem mismunar leiðir af sér félagslegan ójöfnuð og óheilbrigt samfélag. Hið gagnstæða er uppi þegar heilbrigðiskerfið er okkar allra. Þess vegna skiptir máli hvaða sjónarmið ráða þegar heilsukokteillinn er blandaður.Pistillinn birtist fyrst í Fréttablaðinu Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ögmundur Jónasson Mest lesið Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson Skoðun Kveikur brennur út Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Baráttan heldur áfram Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Fögnum unnum sigrum og aðlögumst nýjum tímum Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir Skoðun Má spyrja homma að öllu? Sólborg Guðbrandsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Tíminn að renna út Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Átt þú rétt á sumarbústað? Unnur Hrefna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Vonbrigði fyrir þá verst settu Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Fögnum unnum sigrum og aðlögumst nýjum tímum Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er minn forseti! Sara Dögg Svanhildardóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Forsetinn minn 2024 Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Vanefndir Flugakademíu Íslands Gunnar Hjörtur Hagbarðsson skrifar Skoðun Hippókratesareiðurinn þarf að verða að veruleika Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ólafur og Katrín á RÚV Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Úthvíld ríkisstjórn? Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Raforkan er auðlind þjóðarinnar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Að velja forseta Stefán Bogi Sveinsson skrifar Skoðun Biskupskjör: Stuðningsyfirlýsing Hákon Leifsson,Sigrid Rolof skrifar Skoðun Kennslustund í „selfies“ Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Synjunarvald gegn virkjunum Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Bóndi hvað! Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Dagsbirtan lyftir andanum Hólmfríður Ósmann Jónsdóttir,Hrefna Björg Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Kveikur brennur út Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Gætir þú lifað af örorkubótum? Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Spurt og svarað um útlendingamál Indriði Stefánsson skrifar Skoðun Jafnaðarmannastefnan – stefna velferðar Sigfús Ómar Höskuldsson skrifar Skoðun Bóndi hvað! Sigríður Ævarsdóttir skrifar Skoðun Guðrún - Réttlátur og víðsýnn biskup sem fylgir samtímanum Rannveig Iðunn Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Má spyrja homma að öllu? Sólborg Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Enn og aftur sumarlokun hjá SÁÁ Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Fjárveitingar til vegamála standast engan samanburð Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Biskupsval Sigfinnur Þorleifsson,Vigfús Bjarni Albertsson skrifar Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Sjá meira
Nú er að koma í ljós víðtækari andstaða gegn áformum um stóran einkaspítala en dæmi eru um áður. Draumar um gullmulningsvélar af því tagi sem menn vilja reisa í Mosfellsbæ til að græða á sjúkum eru að sjálfsögðu engin nýlunda og vísa ég þar til dæmis í svipuð áform frá árinu 2009.Fleiri sjá nú hætturnarÞað sem hins vegar er breytt núna, og það er góðs viti, er að fleiri sjá nú hætturnar þessu samfara fyrir íslenskt heilbrigðiskerfi. Starfsmenn stofnana heilbrigðisþjónustunnar stíga nú fram hver á fætur öðrum og færa rök fyrir því að nýtt risasjúkrahús væri líklegt til að rústa okkar kerfi. Auk þess sem fjárfestarnir fari fram á fyrirgreiðslu og fjárhagslegan stuðning, sem í sjálfu sér er siðlaust, muni þeir soga til sín starfsfólk úr kerfi sem engan veginn er aflögufært. Allt tal um að flytja inn bæði sjúklingana og þúsund manna starfslið, sem starfi hér í eins konar félagslegu eylandi, er út í hött.Það eru áformin sem eru sjúkÞótt dæmi séu um sjúkrahús af þessu tagi víða, ekki síst í fátækari löndum, þá þurfa þau alls staðar á baklandi að halda þegar eitthvað fer alvarlega út af sporinu. Og gleymum því ekki heldur að á endanum tekur þessi tegund sjúkrahúsa aðeins við þeim sjúklingum sem gefa eitthvað af sér. Sennilega er hugarfar fjárfestanna það sjúkasta sem er að finna í þessum stofnunum. Á komandi árum mun það verða viðfangsefni íslenskra stjórnmálamanna að glíma við þetta hugarfar sem þegar er farið að grafa um sig hér á landi með vaxandi einkarekstri. Núverandi ríkisstjórn hefur gefið þessum rekstri undir fótinn, þar með talið núverandi heilbrigðisráðherra sem nýlega lét bjóða út rekstur nýrra heilsugæslustöðva á höfuðborgarsvæðinu. Hann má þó eiga það, og á þar lof skilið, að hann lagði bann við því að rekstraraðilar taki arð út úr starfseminni. Eftir stendur Klínikin, nýtt einkarekið sjúkrahús, sem varð til á þessu kjörtímabili, og eflaust eiga fleiri eftir að stinga upp kollinum. Þetta er bara byrjunin ef stjórnvöld spyrna ekki við fótum.Hinn görótti drykkurÁstæðan er sú að við búum við kokteil í rekstrarformum sem getur reynst göróttur ef hann er vitlaust blandaður. Þannig finnst okkur mörgum að einkapraksís í smáum skömmtum geti verið í góðu lagi og skapað jafnvel æskilegan sveigjanleika í heilbrigðiskerfinu. Verði þessi geiri hins vegar stór, hvað þá þegar hann er skipulagður sem hver annar atvinnurekstur sem fjárfestar setja fjármagn í til að hafa af honum arð, þá eru strax blikur á lofti. Við skulum aldrei gleyma því að allt heilbrigðiskerfið, ekki bara hið opinbera heldur einnig hið einkarekna, er fjármagnað með skattfé, að ógleymdum sjúklingagjöldum sem illu heilli hafa færst í vöxt á undanförnum áratugum. Þegar síðan inn í þetta kerfi sem er fjármagnað með þessum hætti, kemur eindregin krafa þjóðfélagsins um gjaldfrelsi þar sem við viljum ekki heilbrigðiskerfi sem fælir efnalítið fólk frá sér eða yfirleitt mismunar fólki, þá fer vandinn að verða alvarlegur og kokteillinn baneitraður.Gjaldfrelsi en ekki reikningskröfufrelsiGjaldfrelsi sem á að vera krafa morgundagsins má nefnilega aldrei leiða til kerfis sem veitir óheft frelsi til að skrifa reikning á skattborgarann eða okkur sem notendur þessarar þjónustu, sem dýrmætust er í hverju þjóðfélagi. Hún er ekki bara dýrmæt okkur sem einstaklingum heldur líka sem samfélagi. Heilbrigðiskerfi sem mismunar leiðir af sér félagslegan ójöfnuð og óheilbrigt samfélag. Hið gagnstæða er uppi þegar heilbrigðiskerfið er okkar allra. Þess vegna skiptir máli hvaða sjónarmið ráða þegar heilsukokteillinn er blandaður.Pistillinn birtist fyrst í Fréttablaðinu
Skoðun Guðrún - Réttlátur og víðsýnn biskup sem fylgir samtímanum Rannveig Iðunn Ásgeirsdóttir skrifar