„Mjög margir sem gætu alls ekki hugsað sér að taka þátt í þessu“ 31. október 2015 21:50 Umræðan um andlát með aðstoð hefur ekki verið fyrirferðamikil hér á landi. Vísir/getty Á nýafstöðnum landsfundi Sjálfstæðisflokksins sem fram fór um síðastliðna helgi samþykktu landsfundarfulltrúar að leyfa skyldi andlát með aðstoð. Slíkt andlát, sem í daglegu tali hefur verið kallað líknardráp eða líknardauði, er gífurlega umdeilt meðal íslenskra lækna og ólíklegt verður að teljast að þeir muni sætta sig við að verða neyddir til að framkvæma slíkar aðgerðir. Ályktunin sem samþykkt var um liðna helgi er svohljóðandi: Sjálfstæðisflokkurinn vill leyfa andlát með aðstoð:Hefja þarf umræðu um hvort fólk með lífsgæðahamlandi, banvæna sjúkdóma eigi að gefast kostur á andláti með aðstoð fagaðila.Hér kveður við nýjan tón enda hefur lítil umræða átt sér stað um andlát með aðstoð, líknardráp, á Íslandi til þessa. Eins og fram kemur í úttekt í Læknablaðinu árið 2007 hafa ekki verið gerðar ítarlegar kannanir á hug landsmanna en í könnun Pricewaterhouse Coopers frá árinu 2001 var tæplega helmingur landsmanna eða 46,4% fylgjandi líknardrápi og þriðjungur því andvígur. „Í ljósi lítillar umræðu kemur það nokkuð á óvart hve hlynntir Íslendingar eru líknardrápi samkvæmt þessari könnun,“ segir í Læknablaðinu.Þorbjörn Jónsson er formaður Læknafélags ÍslandsÞorbjörn Jónsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að slíkt hið sama sé nokkurn veginn upp á teningnum í hans röðum. Lítil umræða hefur farið fram meðal félagsmanna um þessi málefni og afstaða þeirra aldrei verið formlega könnuð, í það minnsta ekki á þeim fjórum árum sem hann hefur verið formaður. Þó svo að félagið hafi ekki enn tekið þessa umræðu eða myndað sér afstöðu til líknardrápa segir Þorbjörn í samtali við Vísi að það sé næsta víst öruggt að mjög skiptar skoðanir séu meðal lækna til þessara aðgerða. „Ég get fullyrt það að mönnum þætti erfitt að kyngja því að það væri beinlínis lagaskylda að aðstoða við líknardráp. Ég sé ekki fyrir mér að læknar myndu samþykkja það enda eru mjög margir sem gætu alls ekki hugsað sér að taka þátt í þessu,“ segir Þorbjörn. „Það er svo aftur annað hvað er heimilt,“ bætir hann við og vísar því næst til þess svigrúm sem heilbrigðisstarfsfólki er skapað með hinu svokallað samviskufrelsi. „Ef þú ert þeirrar skoðunar að þetta stangist ekki á við þín lífsviðhorf, trúarbrögð eða þér finnst þetta ekki stangast á við læknaeiðinn þá gæturðu tekið þátt í slíku, það er allt annað mál.“Forsendurnar mikil umræða og víðtæk sátt Þorbjörn segir að ef Alþingi ákveði að fara þá leið að heimila andlát með aðstoð þurfi að vanda vel til verka enda séu úrlausnarefnin mörg hver mjög flókin. „Það þarf að ríkja sátt um það hvaða ferill þarf að vera á undan þannig að það sé algjörlega öruggt að sjúklingurinn sé ekki einhvern veginn neyddur út í þetta. Að aðstandendur séu að þrýsta á hann að gera þetta. Öll umgjörðin þarf að vera í mjög góðu lagi. Allt þetta þarf að vera mjög vandað.“ Í þessu samhengi má nefna að hollensk lög kveða á um að læknirinn meti hvort þjáningar sjúklings séu viðvarandi og óbærilegar. En erfitt getur verið að meta þjáningar annars einstaklings. Þannig er einn algengasta ástæðan fyrir höfnun á beiðni um líknardráp í Hollandi að lækni hafi ekki þótt þjáningar sjúklings vera nægjanlegar. „Hver geta verið rök læknis fyrir því að þjáningarnar teldust ónógar, þegar þjáning sjúklings er fyrst og fremst huglæg tilfinning þess sem þjáist? Hvert verður áframhaldandi samband læknis og sjúklings, neiti læknirinn? Mun sjúklingurinn leita annað?“ eru þær spurningar sem vakna hjá pistlahöfundi Læknablaðsins.Í ljósi spurninga sem þessara undirstrikar Þorbjörn að áður en nokkuð er ákveðið verði að fara fram víðtæk umræða í samfélaginu um þessi mál. Þeirri umræðu þarf að gefa mörg ár og mikið rými enda mörg siðfræðileg vafamál sem þarf að taka tillit til. „Ég held að við séum ekki kominn á þann stað í umræðunni að það sé tímabært að lög neyði þetta,“ segir Þorbjörn. „Þetta snýst heldur ekki bara um heilbrigðisstarfsfólk. Það þarf að vera sá andi í samfélaginu að það sé sátt um þetta. Þetta er svo ofboðslega stórt mál.“ Alþingi Mest lesið Endurvekur ferðabannið Erlent Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Innlent Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Innlent Krefst fimm prósenta til varnarmála: „Allir þurfa að leggja hönd á plóg“ Erlent Loka kaffiskúrnum umtalaða við Leifsstöð Innlent Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Innlent Ríkið keypti nýjan sendiherrabústað á 750 milljónir Innlent Öryggismál að eiga reiðufé heima fyrir „ef í harðbakkann slær“ Innlent Inga endurvekur 25 metra regluna Innlent Felldu tillögu um að olíusjóðurinn sniðgengi fyrirtæki á hernumdu svæðunum Erlent Fleiri fréttir Rúmur helmingur ánægður með störf Höllu Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Svara fyrir skýrslu fjármálaeftirlitsnefndar Rignir enn fyrir norðan þótt heldur hafi dregið úr ákefðinni Ofurölvi þjófur gisti í fangageymslu Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Fádæma úrhelli á Ólafsfirði Hildur er nýr formaður Almannaheilla Loka kaffiskúrnum umtalaða við Leifsstöð Öryggismál að eiga reiðufé heima fyrir „ef í harðbakkann slær“ Um 100 skemmtiferðaskip í Vestmannaeyjum í sumar „Auðvitað bregður fólki“ Ríkið keypti nýjan sendiherrabústað á 750 milljónir Hlutfall barna sem beitti foreldra eða skylda ofbeldi tvöfaldaðist Strandveiðimenn huga að samstöðufundi við Austurvöll Tilkynningum um heimilisofbeldi fjölgar og endurfrumsýning Brúðubílsins Skemmtiferðaskipi snúið vegna vinds „Djöflablístur“ stafi líklega af svölum nýbygginga Stöðvaði miðasölu um leið og hann áttaði sig á stöðu mála Hrottalegu ofbeldi lýst í ákæru á hendur Stefáni, Lúkasi og Matthíasi Tvöfalt fleiri Parkinson-sjúklingar eftir fimmtán ár Alvarlegum ofbeldisbrotum fjölgað á síðustu kvartöld „Þetta eru alveg galin vinnubrögð“ Sex ára fangelsi fyrir árás á fyrrverandi sambýliskonu Mygla í Árnasafni: „Handritin eru örugg“ Inga endurvekur 25 metra regluna Bílastæðið rifið upp með rótum Hlýjasti maímánuður á landinu frá upphafi mælinga „Ég vil fá að ráða hvar ég slátra og hverja ég er í viðskiptum við“ Sjá meira
Á nýafstöðnum landsfundi Sjálfstæðisflokksins sem fram fór um síðastliðna helgi samþykktu landsfundarfulltrúar að leyfa skyldi andlát með aðstoð. Slíkt andlát, sem í daglegu tali hefur verið kallað líknardráp eða líknardauði, er gífurlega umdeilt meðal íslenskra lækna og ólíklegt verður að teljast að þeir muni sætta sig við að verða neyddir til að framkvæma slíkar aðgerðir. Ályktunin sem samþykkt var um liðna helgi er svohljóðandi: Sjálfstæðisflokkurinn vill leyfa andlát með aðstoð:Hefja þarf umræðu um hvort fólk með lífsgæðahamlandi, banvæna sjúkdóma eigi að gefast kostur á andláti með aðstoð fagaðila.Hér kveður við nýjan tón enda hefur lítil umræða átt sér stað um andlát með aðstoð, líknardráp, á Íslandi til þessa. Eins og fram kemur í úttekt í Læknablaðinu árið 2007 hafa ekki verið gerðar ítarlegar kannanir á hug landsmanna en í könnun Pricewaterhouse Coopers frá árinu 2001 var tæplega helmingur landsmanna eða 46,4% fylgjandi líknardrápi og þriðjungur því andvígur. „Í ljósi lítillar umræðu kemur það nokkuð á óvart hve hlynntir Íslendingar eru líknardrápi samkvæmt þessari könnun,“ segir í Læknablaðinu.Þorbjörn Jónsson er formaður Læknafélags ÍslandsÞorbjörn Jónsson, formaður Læknafélags Íslands, segir að slíkt hið sama sé nokkurn veginn upp á teningnum í hans röðum. Lítil umræða hefur farið fram meðal félagsmanna um þessi málefni og afstaða þeirra aldrei verið formlega könnuð, í það minnsta ekki á þeim fjórum árum sem hann hefur verið formaður. Þó svo að félagið hafi ekki enn tekið þessa umræðu eða myndað sér afstöðu til líknardrápa segir Þorbjörn í samtali við Vísi að það sé næsta víst öruggt að mjög skiptar skoðanir séu meðal lækna til þessara aðgerða. „Ég get fullyrt það að mönnum þætti erfitt að kyngja því að það væri beinlínis lagaskylda að aðstoða við líknardráp. Ég sé ekki fyrir mér að læknar myndu samþykkja það enda eru mjög margir sem gætu alls ekki hugsað sér að taka þátt í þessu,“ segir Þorbjörn. „Það er svo aftur annað hvað er heimilt,“ bætir hann við og vísar því næst til þess svigrúm sem heilbrigðisstarfsfólki er skapað með hinu svokallað samviskufrelsi. „Ef þú ert þeirrar skoðunar að þetta stangist ekki á við þín lífsviðhorf, trúarbrögð eða þér finnst þetta ekki stangast á við læknaeiðinn þá gæturðu tekið þátt í slíku, það er allt annað mál.“Forsendurnar mikil umræða og víðtæk sátt Þorbjörn segir að ef Alþingi ákveði að fara þá leið að heimila andlát með aðstoð þurfi að vanda vel til verka enda séu úrlausnarefnin mörg hver mjög flókin. „Það þarf að ríkja sátt um það hvaða ferill þarf að vera á undan þannig að það sé algjörlega öruggt að sjúklingurinn sé ekki einhvern veginn neyddur út í þetta. Að aðstandendur séu að þrýsta á hann að gera þetta. Öll umgjörðin þarf að vera í mjög góðu lagi. Allt þetta þarf að vera mjög vandað.“ Í þessu samhengi má nefna að hollensk lög kveða á um að læknirinn meti hvort þjáningar sjúklings séu viðvarandi og óbærilegar. En erfitt getur verið að meta þjáningar annars einstaklings. Þannig er einn algengasta ástæðan fyrir höfnun á beiðni um líknardráp í Hollandi að lækni hafi ekki þótt þjáningar sjúklings vera nægjanlegar. „Hver geta verið rök læknis fyrir því að þjáningarnar teldust ónógar, þegar þjáning sjúklings er fyrst og fremst huglæg tilfinning þess sem þjáist? Hvert verður áframhaldandi samband læknis og sjúklings, neiti læknirinn? Mun sjúklingurinn leita annað?“ eru þær spurningar sem vakna hjá pistlahöfundi Læknablaðsins.Í ljósi spurninga sem þessara undirstrikar Þorbjörn að áður en nokkuð er ákveðið verði að fara fram víðtæk umræða í samfélaginu um þessi mál. Þeirri umræðu þarf að gefa mörg ár og mikið rými enda mörg siðfræðileg vafamál sem þarf að taka tillit til. „Ég held að við séum ekki kominn á þann stað í umræðunni að það sé tímabært að lög neyði þetta,“ segir Þorbjörn. „Þetta snýst heldur ekki bara um heilbrigðisstarfsfólk. Það þarf að vera sá andi í samfélaginu að það sé sátt um þetta. Þetta er svo ofboðslega stórt mál.“
Alþingi Mest lesið Endurvekur ferðabannið Erlent Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Innlent Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Innlent Krefst fimm prósenta til varnarmála: „Allir þurfa að leggja hönd á plóg“ Erlent Loka kaffiskúrnum umtalaða við Leifsstöð Innlent Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Innlent Ríkið keypti nýjan sendiherrabústað á 750 milljónir Innlent Öryggismál að eiga reiðufé heima fyrir „ef í harðbakkann slær“ Innlent Inga endurvekur 25 metra regluna Innlent Felldu tillögu um að olíusjóðurinn sniðgengi fyrirtæki á hernumdu svæðunum Erlent Fleiri fréttir Rúmur helmingur ánægður með störf Höllu Réttað yfir sakhæfum Ym fyrir luktum dyrum Svara fyrir skýrslu fjármálaeftirlitsnefndar Rignir enn fyrir norðan þótt heldur hafi dregið úr ákefðinni Ofurölvi þjófur gisti í fangageymslu Segir ljóst að Víðir hafi brotið stjórnsýslureglur: „Það er verið að kaupa sér vinsældir“ Ætlar að gera allt í sínu valdi til að tryggja rekstur Kaffistofunnar Fádæma úrhelli á Ólafsfirði Hildur er nýr formaður Almannaheilla Loka kaffiskúrnum umtalaða við Leifsstöð Öryggismál að eiga reiðufé heima fyrir „ef í harðbakkann slær“ Um 100 skemmtiferðaskip í Vestmannaeyjum í sumar „Auðvitað bregður fólki“ Ríkið keypti nýjan sendiherrabústað á 750 milljónir Hlutfall barna sem beitti foreldra eða skylda ofbeldi tvöfaldaðist Strandveiðimenn huga að samstöðufundi við Austurvöll Tilkynningum um heimilisofbeldi fjölgar og endurfrumsýning Brúðubílsins Skemmtiferðaskipi snúið vegna vinds „Djöflablístur“ stafi líklega af svölum nýbygginga Stöðvaði miðasölu um leið og hann áttaði sig á stöðu mála Hrottalegu ofbeldi lýst í ákæru á hendur Stefáni, Lúkasi og Matthíasi Tvöfalt fleiri Parkinson-sjúklingar eftir fimmtán ár Alvarlegum ofbeldisbrotum fjölgað á síðustu kvartöld „Þetta eru alveg galin vinnubrögð“ Sex ára fangelsi fyrir árás á fyrrverandi sambýliskonu Mygla í Árnasafni: „Handritin eru örugg“ Inga endurvekur 25 metra regluna Bílastæðið rifið upp með rótum Hlýjasti maímánuður á landinu frá upphafi mælinga „Ég vil fá að ráða hvar ég slátra og hverja ég er í viðskiptum við“ Sjá meira