Sjónarmið í óboðlegri umræðu Gyða Margrét Pétursdóttir skrifar 5. september 2013 06:00 Í Fréttablaðinu 3. september birtist leiðari Ólafs Stephensen ritstjóra með yfirskriftinni „Óboðleg umræða“. Vegna leiðarans er eftirfarandi sjónarmiðum komið á framfæri. Sjónarmiðin eru almenn en stundum er vísað í mál Jóns Baldvins Hannibalssonar (JBH) eins og ritstjórinn gerir í sínum leiðara.Að skapa þolendavænt umhverfi Á undanförnum árum hefur sjónum í auknum mæli verið beint að kynferðislegri áreitni og kynferðislegu ofbeldi, tíðni þess, afleiðingum fyrir þolendur og stöðu gerenda. Í fræðunum er fjallað um þolendavænt umhverfi, að samfélagið leggi sig fram um að skapa aðstæður og umhverfi þar sem þolendum er sýnd tillitssemi og skilningur. Í rannsókn sem framkvæmd var árið 2008 fyrir atbeina félags- og tryggingamálaráðuneytisins kom fram að rétt tæplega fjórðungur kvenna á aldrinum 18-80 hafði einhvern tímann frá 16 ára aldri orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þolendur einhvers konar kynferðislegs ofbeldis eru því víða í samfélaginu og stofnanir samfélagsins þurfa að vera meðvitaðar um það og haga starfsemi sinni þannig að þolendur fái notið vafans og því þarf að huga vel að vali á starfsmönnum. Rev. Dr. Marie M. Fortune hélt árið 2011 fyrirlestur í Háskóla Íslands þar sem hún fjallaði um viðbrögð samfélagsins við kynferðislegu ofbeldi. Hún sagði að viðbrögðin væru oft á þá vegu að samfélagið brygðist ekki við og þá með þeim formerkjum að það vildi ekki taka afstöðu í málinu. Fortune heldur því fram að meint afstöðuleysi sé í raun afstaða með þeim sem brotið fremur, viðkomandi haldi stöðu sinni í samfélaginu á meðan þolendur hrekist á brott.Viljum við trúa þolendum? Samfélagið hvetur þolendur til að stíga fram og greina frá því ofbeldi sem þeir hafa orðið fyrir. Ef þeir síðan gera það eigum við þá að leyfa skilgreiningum gerenda á því sem átti sér stað að vega þyngra en frásagnir þolenda og þeirra upplifun? Í leiðaranum kemur fram: „Það er heldur engin leið að leggja yfirsjónir hans að jöfnu við brot barnaníðinga sem ástæða þykir til að hafa sérstakar gætur á – þótt í umræðu undanfarinna daga virðist það stundum gert.“ Í viðtali við Guðrúnu Harðardóttur í Nýju lífi (2. tbl. 2012) lýsir hún hegðun JBH gagnvart sér þegar hún var barn að aldri. Ég hvet alla til þess að kynna sér frásögn Guðrúnar Harðardóttur.Vald og valdastöður Kennarar eru í valdastöðu gagnvart nemendum sínum og í kennslustofunni gangast nemendur undir vald kennarans. Það er rétt sem fram kemur í leiðaranum að við Háskóla Íslands stundar fullorðið fólk nám. En eins og lýst var hér að framan þá hefur fjöldi kvenna orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þess vegna er ástæða til þess að velta fyrir sér stöðu nemenda. Hvernig líður nemanda að sitja í tíma hjá kennara sem orðið hefur uppvís að þeirri háttsemi sem um ræðir? Getur nemandi treyst viðkomandi? Hvað ef í nemendahópnum eru einstaklingar sem orðið hafa fyrir einhvers konar kynferðislegu ofbeldi eða einstaklingar sem eru nánir fólki sem orðið hefur fyrir slíku? Ég hef nokkur undanfarin ár kennt í Háskóla Íslands og hef upplifað það að þegar rætt er um kynferðislegt ofbeldi eða kynferðislega áreitni í kennslu þá eru alltaf einhverjir nemendur sem annað hvort í tíma eða í samtölum við kennara greina frá reynslu sinni eða reynslu einhvers sem er þeim nákominn. Umræðan ein um málefnið vekur hjá þessum hópi nemenda mjög erfiðar tilfinningar jafnvel þótt reynsla þeirra eða reynsla einhvers sem þeim er nákominn sé áratuga gömul eða eldri. Það er ekki ástæða til að ætla að þessir nemendahópar séu endilega frábrugðnir öðrum nemendahópum og því er mikilvægt að allir nemendur njóti þess eins og framast er unnt að kennari þeirra, sem eðli málsins samkvæmt er í ákveðinni valdastöðu gagnvart nemendum, hafi ekki gerst uppvís að háttsemi sem er til þess fallin að valda þeim vanlíðan og grafa undan því trausti sem á að ríkja og þeirri virðingu sem kennarinn ætti að njóta.Skrímslavæðing Ég er sammála því að við sem samfélag þurfum að ræða hvað sé boðlegt og hvað ekki, eins og fram kemur í leiðaranum: „Hvað þurfa menn að hafa gert af sér til að vera ekki gjaldgengir í störf sem þeir hafa klárlega reynslu og hæfni til að gegna?“ Í fræðunum er sjónum beint að svokallaðri skrímslavæðingu. Það gerir engum gott og leysir engan vanda að útmála kynferðisbrotamenn sem skrímsli. Það er oft í óþökk þolenda, sem eru nátengdir viðkomandi og þekkja viðkomandi einnig að góðu, og oft gleymist að kynferðisbrotamenn eins og aðrir eiga fjölskyldur sem verða þá þolendur í málinu. Hér þarf því að vega og meta ólíka hagsmuni og samfélagið, við, þurfum að finna leiðir til að koma til móts við þolendur án þess að útskúfa gerendum. Sérstaklega þarf að huga að valdastöðum og þeim aðstæðum, sem eðli aðstæðnanna samkvæmt, bjóða upp á misnotkun valds. Og í því sambandi þarf einnig að vera val. Val um að sækja sér eða hafna þeirri menntun/þjónustu o.s.frv. sem viðkomandi geranda er ætlað að veita. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 03.05.2025 Halldór Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson Skoðun Skoðun Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Fristund.is fyrir öll - líka eldra fólk Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn sem skeytir engu Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar Skoðun Fólkið sem gleymdist í Grindavík Bryndís Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Á að sameina ÍSÍ og UMFÍ? Ómar Stefánsson skrifar Skoðun Elsku ASÍ, bara… Nei Sunna Arnardóttir skrifar Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við höfum ekki efni á norsku leiðinni Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Sósíalistar á vaktinni í átta ár Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Styðjum þá sem bjarga okkur Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Hver er viðskiptalegur ávinningur af EES-samningnum? Sigurbjörn Svavarsson skrifar Skoðun Embætti þitt geta allir séð Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Sigursaga Evrópu í 21 ár Pawel Bartoszek skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin, Dagbjört og ESB Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Börnin á Gasa Ebba Margrét Magnúsdóttir skrifar Skoðun Myndir þú ráða fatlað fólk í vinnu? Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Hvað ert þú að gera? Eiður Welding skrifar Skoðun Rauðir sokkar á 1. maí Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun 1. maí er líka fyrir fatlað fólk! Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Verkalýðshreyfingin á næsta leik í Evrópuumræðunni Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Á milli steins og sleggju Heinemann Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Heiðrum íslenska hestinn Berglind Margo Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Allir eiga rétt á virku lífi — líka fatlað fólk Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Er kominn tími á Útlendingafrí? Marion Poilvez skrifar Skoðun Janus og jakkalakkarnir Óskar Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar Sjá meira
Í Fréttablaðinu 3. september birtist leiðari Ólafs Stephensen ritstjóra með yfirskriftinni „Óboðleg umræða“. Vegna leiðarans er eftirfarandi sjónarmiðum komið á framfæri. Sjónarmiðin eru almenn en stundum er vísað í mál Jóns Baldvins Hannibalssonar (JBH) eins og ritstjórinn gerir í sínum leiðara.Að skapa þolendavænt umhverfi Á undanförnum árum hefur sjónum í auknum mæli verið beint að kynferðislegri áreitni og kynferðislegu ofbeldi, tíðni þess, afleiðingum fyrir þolendur og stöðu gerenda. Í fræðunum er fjallað um þolendavænt umhverfi, að samfélagið leggi sig fram um að skapa aðstæður og umhverfi þar sem þolendum er sýnd tillitssemi og skilningur. Í rannsókn sem framkvæmd var árið 2008 fyrir atbeina félags- og tryggingamálaráðuneytisins kom fram að rétt tæplega fjórðungur kvenna á aldrinum 18-80 hafði einhvern tímann frá 16 ára aldri orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þolendur einhvers konar kynferðislegs ofbeldis eru því víða í samfélaginu og stofnanir samfélagsins þurfa að vera meðvitaðar um það og haga starfsemi sinni þannig að þolendur fái notið vafans og því þarf að huga vel að vali á starfsmönnum. Rev. Dr. Marie M. Fortune hélt árið 2011 fyrirlestur í Háskóla Íslands þar sem hún fjallaði um viðbrögð samfélagsins við kynferðislegu ofbeldi. Hún sagði að viðbrögðin væru oft á þá vegu að samfélagið brygðist ekki við og þá með þeim formerkjum að það vildi ekki taka afstöðu í málinu. Fortune heldur því fram að meint afstöðuleysi sé í raun afstaða með þeim sem brotið fremur, viðkomandi haldi stöðu sinni í samfélaginu á meðan þolendur hrekist á brott.Viljum við trúa þolendum? Samfélagið hvetur þolendur til að stíga fram og greina frá því ofbeldi sem þeir hafa orðið fyrir. Ef þeir síðan gera það eigum við þá að leyfa skilgreiningum gerenda á því sem átti sér stað að vega þyngra en frásagnir þolenda og þeirra upplifun? Í leiðaranum kemur fram: „Það er heldur engin leið að leggja yfirsjónir hans að jöfnu við brot barnaníðinga sem ástæða þykir til að hafa sérstakar gætur á – þótt í umræðu undanfarinna daga virðist það stundum gert.“ Í viðtali við Guðrúnu Harðardóttur í Nýju lífi (2. tbl. 2012) lýsir hún hegðun JBH gagnvart sér þegar hún var barn að aldri. Ég hvet alla til þess að kynna sér frásögn Guðrúnar Harðardóttur.Vald og valdastöður Kennarar eru í valdastöðu gagnvart nemendum sínum og í kennslustofunni gangast nemendur undir vald kennarans. Það er rétt sem fram kemur í leiðaranum að við Háskóla Íslands stundar fullorðið fólk nám. En eins og lýst var hér að framan þá hefur fjöldi kvenna orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þess vegna er ástæða til þess að velta fyrir sér stöðu nemenda. Hvernig líður nemanda að sitja í tíma hjá kennara sem orðið hefur uppvís að þeirri háttsemi sem um ræðir? Getur nemandi treyst viðkomandi? Hvað ef í nemendahópnum eru einstaklingar sem orðið hafa fyrir einhvers konar kynferðislegu ofbeldi eða einstaklingar sem eru nánir fólki sem orðið hefur fyrir slíku? Ég hef nokkur undanfarin ár kennt í Háskóla Íslands og hef upplifað það að þegar rætt er um kynferðislegt ofbeldi eða kynferðislega áreitni í kennslu þá eru alltaf einhverjir nemendur sem annað hvort í tíma eða í samtölum við kennara greina frá reynslu sinni eða reynslu einhvers sem er þeim nákominn. Umræðan ein um málefnið vekur hjá þessum hópi nemenda mjög erfiðar tilfinningar jafnvel þótt reynsla þeirra eða reynsla einhvers sem þeim er nákominn sé áratuga gömul eða eldri. Það er ekki ástæða til að ætla að þessir nemendahópar séu endilega frábrugðnir öðrum nemendahópum og því er mikilvægt að allir nemendur njóti þess eins og framast er unnt að kennari þeirra, sem eðli málsins samkvæmt er í ákveðinni valdastöðu gagnvart nemendum, hafi ekki gerst uppvís að háttsemi sem er til þess fallin að valda þeim vanlíðan og grafa undan því trausti sem á að ríkja og þeirri virðingu sem kennarinn ætti að njóta.Skrímslavæðing Ég er sammála því að við sem samfélag þurfum að ræða hvað sé boðlegt og hvað ekki, eins og fram kemur í leiðaranum: „Hvað þurfa menn að hafa gert af sér til að vera ekki gjaldgengir í störf sem þeir hafa klárlega reynslu og hæfni til að gegna?“ Í fræðunum er sjónum beint að svokallaðri skrímslavæðingu. Það gerir engum gott og leysir engan vanda að útmála kynferðisbrotamenn sem skrímsli. Það er oft í óþökk þolenda, sem eru nátengdir viðkomandi og þekkja viðkomandi einnig að góðu, og oft gleymist að kynferðisbrotamenn eins og aðrir eiga fjölskyldur sem verða þá þolendur í málinu. Hér þarf því að vega og meta ólíka hagsmuni og samfélagið, við, þurfum að finna leiðir til að koma til móts við þolendur án þess að útskúfa gerendum. Sérstaklega þarf að huga að valdastöðum og þeim aðstæðum, sem eðli aðstæðnanna samkvæmt, bjóða upp á misnotkun valds. Og í því sambandi þarf einnig að vera val. Val um að sækja sér eða hafna þeirri menntun/þjónustu o.s.frv. sem viðkomandi geranda er ætlað að veita.
Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ráðherra mennta- og barnamála og ráðherra menningarmála Anna Klara Georgsdóttir skrifar
Skoðun Rússar pyntuðu og myrtu úkraínsku blaðakonuna Viktoriiu Roshchyna Erlingur Erlingsson skrifar
Skoðun Gigtarmaí 2025 – Stuðlum að forvörnum, fræðslu og vitundarvakningu Hrönn Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Opið bréf til hæstvirts innviðaráðherra, Eyjólfs Ármannssonar, um íslensku og ábyrgð Nichole Leigh Mosty skrifar
Skoðun Hver á dómur að vera hjá ungmenni fyrir að fremja alvarlegt afbrot, jafnvel morð? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Jafnréttisbaráttan er brýnni en nokkru sinni fyrr Kolbrún Halldórsdóttir,Sunna Kristín Símonardóttir skrifar
Góður rekstur Mosfellsbæjar og framtíðin björt Halla Karen Kristjánsdóttir,Anna Sigríður Guðnadóttir ,Lovísa Jónsdóttir Skoðun