Sjónarmið í óboðlegri umræðu Gyða Margrét Pétursdóttir skrifar 5. september 2013 06:00 Í Fréttablaðinu 3. september birtist leiðari Ólafs Stephensen ritstjóra með yfirskriftinni „Óboðleg umræða“. Vegna leiðarans er eftirfarandi sjónarmiðum komið á framfæri. Sjónarmiðin eru almenn en stundum er vísað í mál Jóns Baldvins Hannibalssonar (JBH) eins og ritstjórinn gerir í sínum leiðara.Að skapa þolendavænt umhverfi Á undanförnum árum hefur sjónum í auknum mæli verið beint að kynferðislegri áreitni og kynferðislegu ofbeldi, tíðni þess, afleiðingum fyrir þolendur og stöðu gerenda. Í fræðunum er fjallað um þolendavænt umhverfi, að samfélagið leggi sig fram um að skapa aðstæður og umhverfi þar sem þolendum er sýnd tillitssemi og skilningur. Í rannsókn sem framkvæmd var árið 2008 fyrir atbeina félags- og tryggingamálaráðuneytisins kom fram að rétt tæplega fjórðungur kvenna á aldrinum 18-80 hafði einhvern tímann frá 16 ára aldri orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þolendur einhvers konar kynferðislegs ofbeldis eru því víða í samfélaginu og stofnanir samfélagsins þurfa að vera meðvitaðar um það og haga starfsemi sinni þannig að þolendur fái notið vafans og því þarf að huga vel að vali á starfsmönnum. Rev. Dr. Marie M. Fortune hélt árið 2011 fyrirlestur í Háskóla Íslands þar sem hún fjallaði um viðbrögð samfélagsins við kynferðislegu ofbeldi. Hún sagði að viðbrögðin væru oft á þá vegu að samfélagið brygðist ekki við og þá með þeim formerkjum að það vildi ekki taka afstöðu í málinu. Fortune heldur því fram að meint afstöðuleysi sé í raun afstaða með þeim sem brotið fremur, viðkomandi haldi stöðu sinni í samfélaginu á meðan þolendur hrekist á brott.Viljum við trúa þolendum? Samfélagið hvetur þolendur til að stíga fram og greina frá því ofbeldi sem þeir hafa orðið fyrir. Ef þeir síðan gera það eigum við þá að leyfa skilgreiningum gerenda á því sem átti sér stað að vega þyngra en frásagnir þolenda og þeirra upplifun? Í leiðaranum kemur fram: „Það er heldur engin leið að leggja yfirsjónir hans að jöfnu við brot barnaníðinga sem ástæða þykir til að hafa sérstakar gætur á – þótt í umræðu undanfarinna daga virðist það stundum gert.“ Í viðtali við Guðrúnu Harðardóttur í Nýju lífi (2. tbl. 2012) lýsir hún hegðun JBH gagnvart sér þegar hún var barn að aldri. Ég hvet alla til þess að kynna sér frásögn Guðrúnar Harðardóttur.Vald og valdastöður Kennarar eru í valdastöðu gagnvart nemendum sínum og í kennslustofunni gangast nemendur undir vald kennarans. Það er rétt sem fram kemur í leiðaranum að við Háskóla Íslands stundar fullorðið fólk nám. En eins og lýst var hér að framan þá hefur fjöldi kvenna orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þess vegna er ástæða til þess að velta fyrir sér stöðu nemenda. Hvernig líður nemanda að sitja í tíma hjá kennara sem orðið hefur uppvís að þeirri háttsemi sem um ræðir? Getur nemandi treyst viðkomandi? Hvað ef í nemendahópnum eru einstaklingar sem orðið hafa fyrir einhvers konar kynferðislegu ofbeldi eða einstaklingar sem eru nánir fólki sem orðið hefur fyrir slíku? Ég hef nokkur undanfarin ár kennt í Háskóla Íslands og hef upplifað það að þegar rætt er um kynferðislegt ofbeldi eða kynferðislega áreitni í kennslu þá eru alltaf einhverjir nemendur sem annað hvort í tíma eða í samtölum við kennara greina frá reynslu sinni eða reynslu einhvers sem er þeim nákominn. Umræðan ein um málefnið vekur hjá þessum hópi nemenda mjög erfiðar tilfinningar jafnvel þótt reynsla þeirra eða reynsla einhvers sem þeim er nákominn sé áratuga gömul eða eldri. Það er ekki ástæða til að ætla að þessir nemendahópar séu endilega frábrugðnir öðrum nemendahópum og því er mikilvægt að allir nemendur njóti þess eins og framast er unnt að kennari þeirra, sem eðli málsins samkvæmt er í ákveðinni valdastöðu gagnvart nemendum, hafi ekki gerst uppvís að háttsemi sem er til þess fallin að valda þeim vanlíðan og grafa undan því trausti sem á að ríkja og þeirri virðingu sem kennarinn ætti að njóta.Skrímslavæðing Ég er sammála því að við sem samfélag þurfum að ræða hvað sé boðlegt og hvað ekki, eins og fram kemur í leiðaranum: „Hvað þurfa menn að hafa gert af sér til að vera ekki gjaldgengir í störf sem þeir hafa klárlega reynslu og hæfni til að gegna?“ Í fræðunum er sjónum beint að svokallaðri skrímslavæðingu. Það gerir engum gott og leysir engan vanda að útmála kynferðisbrotamenn sem skrímsli. Það er oft í óþökk þolenda, sem eru nátengdir viðkomandi og þekkja viðkomandi einnig að góðu, og oft gleymist að kynferðisbrotamenn eins og aðrir eiga fjölskyldur sem verða þá þolendur í málinu. Hér þarf því að vega og meta ólíka hagsmuni og samfélagið, við, þurfum að finna leiðir til að koma til móts við þolendur án þess að útskúfa gerendum. Sérstaklega þarf að huga að valdastöðum og þeim aðstæðum, sem eðli aðstæðnanna samkvæmt, bjóða upp á misnotkun valds. Og í því sambandi þarf einnig að vera val. Val um að sækja sér eða hafna þeirri menntun/þjónustu o.s.frv. sem viðkomandi geranda er ætlað að veita. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Dæmir sig sjálft Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Mega blaðamenn ljúga? Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um nægjusemi í heimi neyslubrjálæðis Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Samstarf er lykill að framtíðinni Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæði? Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Hver erum við? Hvert stefnum við? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar Skoðun Hugtakið valdarán gengisfellt Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ábyrgðin er þeirra Vilhjálmur Árnason skrifar Skoðun Dæmt um form, ekki efni Hörður Arnarson skrifar Skoðun Að þröngva lífsskoðun upp á annað fólk Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Um fundarstjórn forseta Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hjálpartæki – fyrir hverja? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Sjá meira
Í Fréttablaðinu 3. september birtist leiðari Ólafs Stephensen ritstjóra með yfirskriftinni „Óboðleg umræða“. Vegna leiðarans er eftirfarandi sjónarmiðum komið á framfæri. Sjónarmiðin eru almenn en stundum er vísað í mál Jóns Baldvins Hannibalssonar (JBH) eins og ritstjórinn gerir í sínum leiðara.Að skapa þolendavænt umhverfi Á undanförnum árum hefur sjónum í auknum mæli verið beint að kynferðislegri áreitni og kynferðislegu ofbeldi, tíðni þess, afleiðingum fyrir þolendur og stöðu gerenda. Í fræðunum er fjallað um þolendavænt umhverfi, að samfélagið leggi sig fram um að skapa aðstæður og umhverfi þar sem þolendum er sýnd tillitssemi og skilningur. Í rannsókn sem framkvæmd var árið 2008 fyrir atbeina félags- og tryggingamálaráðuneytisins kom fram að rétt tæplega fjórðungur kvenna á aldrinum 18-80 hafði einhvern tímann frá 16 ára aldri orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þolendur einhvers konar kynferðislegs ofbeldis eru því víða í samfélaginu og stofnanir samfélagsins þurfa að vera meðvitaðar um það og haga starfsemi sinni þannig að þolendur fái notið vafans og því þarf að huga vel að vali á starfsmönnum. Rev. Dr. Marie M. Fortune hélt árið 2011 fyrirlestur í Háskóla Íslands þar sem hún fjallaði um viðbrögð samfélagsins við kynferðislegu ofbeldi. Hún sagði að viðbrögðin væru oft á þá vegu að samfélagið brygðist ekki við og þá með þeim formerkjum að það vildi ekki taka afstöðu í málinu. Fortune heldur því fram að meint afstöðuleysi sé í raun afstaða með þeim sem brotið fremur, viðkomandi haldi stöðu sinni í samfélaginu á meðan þolendur hrekist á brott.Viljum við trúa þolendum? Samfélagið hvetur þolendur til að stíga fram og greina frá því ofbeldi sem þeir hafa orðið fyrir. Ef þeir síðan gera það eigum við þá að leyfa skilgreiningum gerenda á því sem átti sér stað að vega þyngra en frásagnir þolenda og þeirra upplifun? Í leiðaranum kemur fram: „Það er heldur engin leið að leggja yfirsjónir hans að jöfnu við brot barnaníðinga sem ástæða þykir til að hafa sérstakar gætur á – þótt í umræðu undanfarinna daga virðist það stundum gert.“ Í viðtali við Guðrúnu Harðardóttur í Nýju lífi (2. tbl. 2012) lýsir hún hegðun JBH gagnvart sér þegar hún var barn að aldri. Ég hvet alla til þess að kynna sér frásögn Guðrúnar Harðardóttur.Vald og valdastöður Kennarar eru í valdastöðu gagnvart nemendum sínum og í kennslustofunni gangast nemendur undir vald kennarans. Það er rétt sem fram kemur í leiðaranum að við Háskóla Íslands stundar fullorðið fólk nám. En eins og lýst var hér að framan þá hefur fjöldi kvenna orðið fyrir kynferðislegu ofbeldi. Þess vegna er ástæða til þess að velta fyrir sér stöðu nemenda. Hvernig líður nemanda að sitja í tíma hjá kennara sem orðið hefur uppvís að þeirri háttsemi sem um ræðir? Getur nemandi treyst viðkomandi? Hvað ef í nemendahópnum eru einstaklingar sem orðið hafa fyrir einhvers konar kynferðislegu ofbeldi eða einstaklingar sem eru nánir fólki sem orðið hefur fyrir slíku? Ég hef nokkur undanfarin ár kennt í Háskóla Íslands og hef upplifað það að þegar rætt er um kynferðislegt ofbeldi eða kynferðislega áreitni í kennslu þá eru alltaf einhverjir nemendur sem annað hvort í tíma eða í samtölum við kennara greina frá reynslu sinni eða reynslu einhvers sem er þeim nákominn. Umræðan ein um málefnið vekur hjá þessum hópi nemenda mjög erfiðar tilfinningar jafnvel þótt reynsla þeirra eða reynsla einhvers sem þeim er nákominn sé áratuga gömul eða eldri. Það er ekki ástæða til að ætla að þessir nemendahópar séu endilega frábrugðnir öðrum nemendahópum og því er mikilvægt að allir nemendur njóti þess eins og framast er unnt að kennari þeirra, sem eðli málsins samkvæmt er í ákveðinni valdastöðu gagnvart nemendum, hafi ekki gerst uppvís að háttsemi sem er til þess fallin að valda þeim vanlíðan og grafa undan því trausti sem á að ríkja og þeirri virðingu sem kennarinn ætti að njóta.Skrímslavæðing Ég er sammála því að við sem samfélag þurfum að ræða hvað sé boðlegt og hvað ekki, eins og fram kemur í leiðaranum: „Hvað þurfa menn að hafa gert af sér til að vera ekki gjaldgengir í störf sem þeir hafa klárlega reynslu og hæfni til að gegna?“ Í fræðunum er sjónum beint að svokallaðri skrímslavæðingu. Það gerir engum gott og leysir engan vanda að útmála kynferðisbrotamenn sem skrímsli. Það er oft í óþökk þolenda, sem eru nátengdir viðkomandi og þekkja viðkomandi einnig að góðu, og oft gleymist að kynferðisbrotamenn eins og aðrir eiga fjölskyldur sem verða þá þolendur í málinu. Hér þarf því að vega og meta ólíka hagsmuni og samfélagið, við, þurfum að finna leiðir til að koma til móts við þolendur án þess að útskúfa gerendum. Sérstaklega þarf að huga að valdastöðum og þeim aðstæðum, sem eðli aðstæðnanna samkvæmt, bjóða upp á misnotkun valds. Og í því sambandi þarf einnig að vera val. Val um að sækja sér eða hafna þeirri menntun/þjónustu o.s.frv. sem viðkomandi geranda er ætlað að veita.
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun
Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson Skoðun
Skoðun Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson skrifar
Skoðun Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir skrifar
Skoðun Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálalæsi í fríinu – fjárfesting sem endist lengur en sólbrúnkan! Íris Björk Hreinsdóttir skrifar
Skoðun Flugnám - Fyrsti hluti: Menntasjóður námsmanna og ECTS einingar Matthías Arngrímsson skrifar
Í skugga virkjana, þegar náttúran fær ekki að tala: Hvammsvirkjun lamin í gegn með góðu og illu Gunnar Þór Jónsson,Svanborg R. Jónsdóttir Skoðun
Hvað hefur áunnist á 140 dögum? Heiða Björg Hilmisdóttir,Dóra Björt Guðjónsdóttir,Sanna Magdalena Mörtudóttir,Helga Þórðardóttir,Líf Magneudóttir Skoðun
Á hvaða vegferð er ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur gagnvart sjávarútvegssveitarfélögunum? Anton Guðmundsson Skoðun