Hvaða lærdóm má draga af PISA? Jóhanna Einarsdóttir skrifar 11. desember 2013 00:00 Nýlega voru kynntar niðurstöður PISA, alþjóðlegrar könnunar á lesskilningi, stærðfræðilæsi og náttúrufræðilæsi 15 ára barna. Í könnuninni er leitast við að meta, ekki einungis þekkingu nemenda úr skólanum heldur einnig hvort þeir geta nýtt hana við nýjar aðstæður. Niðurstöður sýna að íslenskum nemendum hefur hrakað hvað varðar þessa þætti frá síðustu könnunum. Athygli hefur vakið að nemendur af landsbyggðinni koma verr út en nemendur af höfuðborgarsvæðinu, munur er á frammistöðu innflytjenda og innfæddra og piltum hefur farið verulega aftur í lesskilningi og stærðfræðilæsi. Þetta eru slæmar fréttir sem hafa kallað á mikla umræðu í þjóðfélaginu um menntun, skólakerfið, hlutverk heimilanna og ekki síst menntun kennara.Nýtt kennaranám Með lögum frá Alþingi árið 2008 varð nám kennara á öllum skólastigum lengt í fimm ára meistaranám. Vorið 2014 munu fyrstu kennararnir ljúka námi skv. því skipulagi. Í nýju kennaranámi er tekið mið af því hversu flókið kennarastarfið er í nútímasamfélagi og þeir þættir sem PISA mælir hafa allir fengið aukið vægi. Stærðfræði er nú skylda fyrir alla grunnskólakennaranema á Menntavísindasviði Háskóla Íslands, allir nemar taka sérstök námskeið í læsi og áhersla hefur verið lögð á að efla náttúrufræðimenntun með fé úr Aldarafmælissjóði HÍ. Auk þess sérhæfa kennaranemar sig í ákveðnum greinum og sviðum. Finnar er sú Norðurlandaþjóð sem bestum árangri hefur náð í PISA könnuninni. Kennaranám í Finnlandi er fimm ára háskólanám og hefur það, ásamt þeirri virðingu sem borin er fyrir kennarastéttinni, verið nefnt sem meginskýringin á góðum árangri þeirra. Við væntum þess að nýtt kennaranám muni í framtíðinni skila sér í öflugu og fjölbreyttu skólastarfi og betri námsárangri hér á landi.Takmarkanir PISA PISA könnunin er áreiðanlegur mælikvarði á getu nemenda á því sviði sem könnunin nær til en hún mælir ekki allt sem skiptir máli. Þeir þættir, sem þarna er verið að mæla, eru einungis lítill hluti þess sem aðalnámskrá segir til um að kenna eigi í skólum. Grunnþættir í menntun, sem eru leiðarstef í nýjum námskrám allra skólastiganna, eru: lýðræði og mannréttindi, læsi, sjálfbærni, heibrigði og velferð, jafnrétti og sköpun. Þessa þætti er erfitt að mæla. Niðurstöður PISA könnunarinnar benda þó til þess að töluverður árangur hafi náðst hvað varðar vellíðan barna og viðhorf þeirra til náms. Börnunum okkar líður mun betur í skólanum en áður. Einnig er vert að benda á þá jákvæðu niðurstöðu prófsins að jöfnuður meðal skóla mælist hvergi meiri en hér á landi. Þetta er ótvíræður styrkleiki íslenska skólakerfisins.Menntarannsóknir Niðurstöður PISA kalla á frekari rannsóknir og þær þurfa að skoðast í samhengi við þær rannsóknir sem til eru á kennsluaðferðum og námskrá skólanna. Leita þarf svara við hvaða kennsluaðferðir skila bestum árangi og hvaða þættir valda því að sumum nemendum gengur illa að leysa þau viðfangsefni sem PISA prófar. Við Menntavísindasvið er nú nýlokið viðamikilli rannsókn á starfsháttum í grunnskólum. Þar voru skoðaðir kennsluhættir, kennsluumhverfi og hvernig komið er til móts við einstaklingsmun í skólum. Við höfum einnig gögn sem varpa ljósi á málþroska, orðaforða og lestraráhuga og í hverju munurinn á þeim, sem standa sig vel og þeim, sem gera það ekki, liggur. Mikilvægt er að kanna til hlítar áhrif nýrrar tækni og samfélagsbreytinga á lestur og lesskilning barna og leita nýrra leiða. Til að stuðla að gæðum í skólakerfinu þurfum við að byggja starfið á rannsóknum. Menntarannsóknir eiga að móta stefnu og starfshætti í skólum landsins. Þær eru grunnur þess að við náum að greina og skilja það sem vel er gert og það sem þarf að bæta.Hvatning til að gera betur Niðurstöður PISA könnunarinnar eiga að vera okkur hvatning til að gera betur. Mikilvægt er að líta heildstætt á menntun barna, í leikskólum, grunnskólum, frístundaheimilum og á heimilum. Milli þessara aðila þarf að vera gott samstarf. Menntun barna okkar er sameiginleg ábyrgð alls samfélagsins. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Minn maður mun standa í lappirnar Helgi Pétursson Skoðun Brjótum heimsblað! Hallgrímur Helgason Skoðun Hví Halla Hrund? – Skyldulesning! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Kjósum forseta sem við treystum Ingileif Jónsdóttir Skoðun Afturbatapíka í skilgreiningu HKL Steingrímur Gunnarsson Skoðun Er landið stjórnlaust og býr þjóðin við valdníðslu og rányrkju? Vilhelm Jónsson Skoðun Halla Hrund Logadóttir: Framtíðarforseti Íslands? Sandra B. Franks Skoðun Hefur allt til brunns að bera Árný Björg Blandon Skoðun Það skiptir máli hver er forseti landsins Unnar Geir Unnarsson Skoðun Ó, vakna þú mín Þyrnirós! Ólafur H. Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Kvenskörung á Bessastaði Þorbergur Þórsson skrifar Skoðun Traustir skulu hornsteinar Jakob Bragi Hannesson skrifar Skoðun Ég treysti Katrínu Guðný Hildur Magnúsdóttir skrifar Skoðun ALDIN kallar eftir loftslagsaðgerðum Árni Bragason,Halldór Reynisson,Heiðrun Guðmundsdóttir,Dagný Halldórsdóttir,Tryggvi Felixson skrifar Skoðun Gallar frambjóðandans - hjálparhönd til óákveðinna Gunnar Helgason skrifar Skoðun Opið bréf til stjórnarformanns Gildis Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rjúfum þögnina: andlegt ofbeldi Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna kýs ég „nörd“ í smáríkjafræðum sem forseta? Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Kjósum húmanista – Konu hugsjóna og framkvæmdargleði Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Óhollustan í að sópa gærdeginum undir teppi skrifar Skoðun Við eigum skilið Höllu Tómasdóttur! Thor Ólafsson skrifar Skoðun Halla Hrund Logadóttir: Framtíðarforseti Íslands? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Að sitja vel í sjálfri sér Kolbrún Sverrisdóttir skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir fyrir okkur unga fólkið Kári Sigfússon skrifar Skoðun Kjósum alvöru forseta en ekki óbreytt ástand Kári Allansson skrifar Skoðun Ætlar auðvaldinu loks að takast að ráða í forsetaembættið? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Halla Hrund Logadóttir: Framtíðarforseti Íslands? Sandra B. Franks skrifar Skoðun Ég kýs Katrínu! Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Opinber umræða í þágu hugsunar Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Hefur allt til brunns að bera Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Brjótum heimsblað! Hallgrímur Helgason skrifar Skoðun Kjósum forseta sem við treystum Ingileif Jónsdóttir skrifar Skoðun Það skiptir máli hver er forseti landsins Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Sjálfstæði eða fall? Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Afturbatapíka í skilgreiningu HKL Steingrímur Gunnarsson skrifar Skoðun Ó, vakna þú mín Þyrnirós! Ólafur H. Ólafsson skrifar Skoðun Kryddum tilveruna í skrautbúning Ásdís Rán Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Er landið stjórnlaust og býr þjóðin við valdníðslu og rányrkju? Vilhelm Jónsson skrifar Skoðun Hví Halla Hrund? – Skyldulesning! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Neikvæða eða jákvæða hvata til að virkja fatlað fólk til atvinnuþátttöku ? Gunnar Alexander Ólafsson ,Sigurður Árnason skrifar Sjá meira
Nýlega voru kynntar niðurstöður PISA, alþjóðlegrar könnunar á lesskilningi, stærðfræðilæsi og náttúrufræðilæsi 15 ára barna. Í könnuninni er leitast við að meta, ekki einungis þekkingu nemenda úr skólanum heldur einnig hvort þeir geta nýtt hana við nýjar aðstæður. Niðurstöður sýna að íslenskum nemendum hefur hrakað hvað varðar þessa þætti frá síðustu könnunum. Athygli hefur vakið að nemendur af landsbyggðinni koma verr út en nemendur af höfuðborgarsvæðinu, munur er á frammistöðu innflytjenda og innfæddra og piltum hefur farið verulega aftur í lesskilningi og stærðfræðilæsi. Þetta eru slæmar fréttir sem hafa kallað á mikla umræðu í þjóðfélaginu um menntun, skólakerfið, hlutverk heimilanna og ekki síst menntun kennara.Nýtt kennaranám Með lögum frá Alþingi árið 2008 varð nám kennara á öllum skólastigum lengt í fimm ára meistaranám. Vorið 2014 munu fyrstu kennararnir ljúka námi skv. því skipulagi. Í nýju kennaranámi er tekið mið af því hversu flókið kennarastarfið er í nútímasamfélagi og þeir þættir sem PISA mælir hafa allir fengið aukið vægi. Stærðfræði er nú skylda fyrir alla grunnskólakennaranema á Menntavísindasviði Háskóla Íslands, allir nemar taka sérstök námskeið í læsi og áhersla hefur verið lögð á að efla náttúrufræðimenntun með fé úr Aldarafmælissjóði HÍ. Auk þess sérhæfa kennaranemar sig í ákveðnum greinum og sviðum. Finnar er sú Norðurlandaþjóð sem bestum árangri hefur náð í PISA könnuninni. Kennaranám í Finnlandi er fimm ára háskólanám og hefur það, ásamt þeirri virðingu sem borin er fyrir kennarastéttinni, verið nefnt sem meginskýringin á góðum árangri þeirra. Við væntum þess að nýtt kennaranám muni í framtíðinni skila sér í öflugu og fjölbreyttu skólastarfi og betri námsárangri hér á landi.Takmarkanir PISA PISA könnunin er áreiðanlegur mælikvarði á getu nemenda á því sviði sem könnunin nær til en hún mælir ekki allt sem skiptir máli. Þeir þættir, sem þarna er verið að mæla, eru einungis lítill hluti þess sem aðalnámskrá segir til um að kenna eigi í skólum. Grunnþættir í menntun, sem eru leiðarstef í nýjum námskrám allra skólastiganna, eru: lýðræði og mannréttindi, læsi, sjálfbærni, heibrigði og velferð, jafnrétti og sköpun. Þessa þætti er erfitt að mæla. Niðurstöður PISA könnunarinnar benda þó til þess að töluverður árangur hafi náðst hvað varðar vellíðan barna og viðhorf þeirra til náms. Börnunum okkar líður mun betur í skólanum en áður. Einnig er vert að benda á þá jákvæðu niðurstöðu prófsins að jöfnuður meðal skóla mælist hvergi meiri en hér á landi. Þetta er ótvíræður styrkleiki íslenska skólakerfisins.Menntarannsóknir Niðurstöður PISA kalla á frekari rannsóknir og þær þurfa að skoðast í samhengi við þær rannsóknir sem til eru á kennsluaðferðum og námskrá skólanna. Leita þarf svara við hvaða kennsluaðferðir skila bestum árangi og hvaða þættir valda því að sumum nemendum gengur illa að leysa þau viðfangsefni sem PISA prófar. Við Menntavísindasvið er nú nýlokið viðamikilli rannsókn á starfsháttum í grunnskólum. Þar voru skoðaðir kennsluhættir, kennsluumhverfi og hvernig komið er til móts við einstaklingsmun í skólum. Við höfum einnig gögn sem varpa ljósi á málþroska, orðaforða og lestraráhuga og í hverju munurinn á þeim, sem standa sig vel og þeim, sem gera það ekki, liggur. Mikilvægt er að kanna til hlítar áhrif nýrrar tækni og samfélagsbreytinga á lestur og lesskilning barna og leita nýrra leiða. Til að stuðla að gæðum í skólakerfinu þurfum við að byggja starfið á rannsóknum. Menntarannsóknir eiga að móta stefnu og starfshætti í skólum landsins. Þær eru grunnur þess að við náum að greina og skilja það sem vel er gert og það sem þarf að bæta.Hvatning til að gera betur Niðurstöður PISA könnunarinnar eiga að vera okkur hvatning til að gera betur. Mikilvægt er að líta heildstætt á menntun barna, í leikskólum, grunnskólum, frístundaheimilum og á heimilum. Milli þessara aðila þarf að vera gott samstarf. Menntun barna okkar er sameiginleg ábyrgð alls samfélagsins.
Skoðun ALDIN kallar eftir loftslagsaðgerðum Árni Bragason,Halldór Reynisson,Heiðrun Guðmundsdóttir,Dagný Halldórsdóttir,Tryggvi Felixson skrifar
Skoðun Sanngjarnt lífeyriskerfi: Neikvæða eða jákvæða hvata til að virkja fatlað fólk til atvinnuþátttöku ? Gunnar Alexander Ólafsson ,Sigurður Árnason skrifar