Enn ein stjórnarskrárnefndin? Skúli Magnússon skrifar 20. nóvember 2013 06:00 Í framhaldi af skipun stjórnarskrárnefndar á dögunum hafa heyrst þær raddir að hin nýja nefnd sé svo ósamstæð að það muni ganga kraftaverki næst ef slík nefnd geti yfir höfuð komið sér saman um eitthvað. Það er vissulega rétt að í nefndina hafa ekki einungis verið skipaðir stjórnmálamenn, eða fólk tengt tilteknum stjórnmálaflokkum, heldur hefur einnig verið leitað fanga í hópi þeirra sem fjallað hafa um stjórnarskrármál á undanförnum misserum, svo sem þess sem þetta ritar. Um nefndina er að öðru leyti það að segja að þar situr einn fyrrverandi fulltrúi úr Stjórnlagaráði (2011), tveir fyrrverandi fulltrúar úr stjórnlaganefnd (2010-2011), tveir fulltrúar úr eldri stjórnarskrárnefnd (2005-2007) auk fyrrverandi formanns stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar Alþingis. Þótt hér sé um að ræða fólk sem kemur úr ólíkum áttum hefur þorri nefndarmanna þannig áður komið að endurskoðun stjórnarskrárinnar. Í þeim hita sem einkenndi umræðu um stjórnarskrármál á síðasta kjörtímabili vildi iðulega gleymast að breið samstaða er fyrir um hendi um ýmsar mikilvægar umbætur íslenskrar stjórnskipunar. Þannig má rifja upp að allir stjórnmálaflokkar á Íslandi hafa lýst sig fylgjandi því að þjóðareign á auðlindum verði bundin í stjórnarskrá og í stjórnlaganefnd (2011) náðist t.d. full samstaða um hvernig heppilegast væri að haga efni og framsetningu slíks ákvæðis. Almenn samstaða er einnig um að mæla eigi fyrir um þjóðaratkvæðagreiðslur að kröfu almennings og setja eigi ákvæði sem heimilar framsal ríkisvalds í þágu alþjóðlegrar og evrópskrar samvinnu. Ýmis önnur atriði, svo sem styrking á stöðu Alþingis, einkum eftirlitshlutverks, og endurskoðun dómstólakaflans mega heita ágreiningslaus.Grunnbreyting Að þessu slepptu má nefna ýmis atriði sem hafa takmarkaða efnislega þýðingu en skipta þó máli um viðmót stjórnarskrárinnar eða þau „skilaboð“ sem hún sendir almenningi, t.d. hvort stjórnarskránni er fylgt úr hlaði með aðfararorðum og hvort kafli um grundvallarréttindi eigi að vera fyrstur efniskafla stjórnarskrárinnar. Hins vegar er ljóst að greining og umræða um sum önnur atriði, t.d. grunnbreytingu á stöðu forseta Íslands og ríkisstjórnar, nýja kosninga- og kjördæmaskipan og endurskoðaðan mannréttindakafla, er komin mun skemur. Þeim sem talað hafa fyrir umbyltingu á íslenskri stjórnskipun á síðustu árum kann að þykja upptalning á framangreindum samstöðumálum rýr. Ef tækist að breyta gildandi stjórnarskrá, þótt aðeins væri um þessi atriði, væri samt sem áður um að ræða viðamestu breytingu á stjórnlögum í íslenskri stjórnarskrársögu. Flestir munu vera sammála um að til slíkra umbóta ætti í grunninn ekki að þurfa „kraftaverk“ heldur fyrst og fremst heilbrigða skynsemi ásamt slatta af þolinmæði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Skoðun Skoðun Forsetaframboð í Fellini stíl Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Borgar þú 65 prósent skatt af þínum tekjum? Guðfinnur Sigurvinsson skrifar Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Sjá meira
Í framhaldi af skipun stjórnarskrárnefndar á dögunum hafa heyrst þær raddir að hin nýja nefnd sé svo ósamstæð að það muni ganga kraftaverki næst ef slík nefnd geti yfir höfuð komið sér saman um eitthvað. Það er vissulega rétt að í nefndina hafa ekki einungis verið skipaðir stjórnmálamenn, eða fólk tengt tilteknum stjórnmálaflokkum, heldur hefur einnig verið leitað fanga í hópi þeirra sem fjallað hafa um stjórnarskrármál á undanförnum misserum, svo sem þess sem þetta ritar. Um nefndina er að öðru leyti það að segja að þar situr einn fyrrverandi fulltrúi úr Stjórnlagaráði (2011), tveir fyrrverandi fulltrúar úr stjórnlaganefnd (2010-2011), tveir fulltrúar úr eldri stjórnarskrárnefnd (2005-2007) auk fyrrverandi formanns stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar Alþingis. Þótt hér sé um að ræða fólk sem kemur úr ólíkum áttum hefur þorri nefndarmanna þannig áður komið að endurskoðun stjórnarskrárinnar. Í þeim hita sem einkenndi umræðu um stjórnarskrármál á síðasta kjörtímabili vildi iðulega gleymast að breið samstaða er fyrir um hendi um ýmsar mikilvægar umbætur íslenskrar stjórnskipunar. Þannig má rifja upp að allir stjórnmálaflokkar á Íslandi hafa lýst sig fylgjandi því að þjóðareign á auðlindum verði bundin í stjórnarskrá og í stjórnlaganefnd (2011) náðist t.d. full samstaða um hvernig heppilegast væri að haga efni og framsetningu slíks ákvæðis. Almenn samstaða er einnig um að mæla eigi fyrir um þjóðaratkvæðagreiðslur að kröfu almennings og setja eigi ákvæði sem heimilar framsal ríkisvalds í þágu alþjóðlegrar og evrópskrar samvinnu. Ýmis önnur atriði, svo sem styrking á stöðu Alþingis, einkum eftirlitshlutverks, og endurskoðun dómstólakaflans mega heita ágreiningslaus.Grunnbreyting Að þessu slepptu má nefna ýmis atriði sem hafa takmarkaða efnislega þýðingu en skipta þó máli um viðmót stjórnarskrárinnar eða þau „skilaboð“ sem hún sendir almenningi, t.d. hvort stjórnarskránni er fylgt úr hlaði með aðfararorðum og hvort kafli um grundvallarréttindi eigi að vera fyrstur efniskafla stjórnarskrárinnar. Hins vegar er ljóst að greining og umræða um sum önnur atriði, t.d. grunnbreytingu á stöðu forseta Íslands og ríkisstjórnar, nýja kosninga- og kjördæmaskipan og endurskoðaðan mannréttindakafla, er komin mun skemur. Þeim sem talað hafa fyrir umbyltingu á íslenskri stjórnskipun á síðustu árum kann að þykja upptalning á framangreindum samstöðumálum rýr. Ef tækist að breyta gildandi stjórnarskrá, þótt aðeins væri um þessi atriði, væri samt sem áður um að ræða viðamestu breytingu á stjórnlögum í íslenskri stjórnarskrársögu. Flestir munu vera sammála um að til slíkra umbóta ætti í grunninn ekki að þurfa „kraftaverk“ heldur fyrst og fremst heilbrigða skynsemi ásamt slatta af þolinmæði.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar