Ef einhver vill horfa á klám þá getur hann nálgast klám

"Ef einhver vill af ásettu ráði horfa á klám á netinu, þá mun viðkomandi nálgast klám á netinu. Engar tæknilegar lausnir á netinu geta stöðvað viðkomandi, burtséð frá því að slökkva hreinlega á netinu. En ef markmiðið er að koma í veg fyrir að einhver hópur fólks sjái klám óvart, til dæmis krakkar, þá eru til tæknilegar leiðir til að hjálpa til við slíkt," segir lektor í tölvunarfræði við Háskólann í Reykjavík.

Ögmundur Jónasson innanríkisráðherra hefur falið Refsiréttarnefnd að vinna frumvarp til breytinga á almennum hegningarlögum með það að markmiði að þrengja og skýra skilgreiningu á klámi. Töluverð umræða hefur spunnist vegna fyrirhugaðs frumvarps sem er byggt á tillögu samráðshóps sem starfaði á vegum þriggja ráðuneyta.

Tölvunarfræðingurinn Salvar Þór Sigurðarson ritaði grein í Fréttablaðið í morgun. Þar segir hann tal stjórnmálamanna byggt á vanþekkingu þeirra í tæknimálum. Ómögulegt sé að hafa eftirlit með efni sem sótt er á netinu á meðan leyfilegt sé að dulkóða netsamskipti. Þá þjónustu sé hægt að kaupa fyrir 500-1000 kr. á mánuði.

Ýmir Vigfússon, lektor í tölvunarfræði við Háskólann í Reykjavík, tekur undir orð Salvars hvað dulkóðun varðar.

„Þær Internetsíur sem yrðu notaðar til að fylgjast með neti landsmanna myndu líkjast því að settur yrði upp vegartálmi á Miklubrautinni, lýst inn í bílinn og athuga hvort einhverjar klámspólur lægju í baksætinu. En fólk getur hæglega sett þær í skottið eða tekið Bústaðarveginn ef það vill," segir Ýmir.

Mismunandi hvað fólk kallar klámÖgmundur ræddi fyrirhugað frumvarp í sjónvarpsviðtali á Vísi 25. janúar Þar segir hann aðalmarkmiðið að þrengja og skýra skilgreininguna á orðinu klámi. Aðspurður hvað klám væri sagði Ögmundur:

„Það er það sem Refsiréttarnefnd ætlar að skilgreina. Það sem við vitum er að það er bannað samkvæmt íslenskum lögum en skilgreiningar skortir. Verkið er að fá fróðari menn en mig til að svara spurningunni. Það geta þeir vonandi gert eftir nokkrar vikur."

Í innsendri grein í Fréttablaðinu sagði Ögmundur hitt aðalatriðið vera að skipa starfshóp sem kortleggi „úrræði lögreglu til að framfylgja banni við klámi, einkum með hliðsjón af aðgengi barna að grófu og skaðlegu efni."

„Umræðan virðist vera frekar breið um þetta efni enda er mismunandi hvað fólk kallar klám. Til eru prýðilegar síur sem fjölskyldur geta sett upp fyrir sína nettengingu, eins og t.d. þá sem SAFT sér um, Síminn og fleiri aðilar. Þær eru alls ekki fullkomar, en þær geta hjálpað til að fyrirbyggja að krakkar lendi á klámsíðum. Ef markmið Ögmundar er að útbúa síu fyrir alla landsmenn til að reyna að loka á hluti eins og það sem við köllum barnaklám, sem er að sjálfsögðu ólöglegt, þá eru til tæknilegar útfærslur sem reyna að gera slíkt. Hins vegar hafa slíkar lausnir verið reyndar áður með lélegum árangri," segir Ýmir.

Gekk illa í Ástralíu

Þar vísar Ýmir í tilraunir stjórnvalda í Ástralíu fyrir um áratug að nota síur til þess að loka á aðgang að óæskilegum síðum. Aðrir stjórnmálaflokkar hafi haft uppi hávær mótmæli en þjónustuaðilar internetsins hafi að fyrra bragði ákveðið að setja upp netsíu að tilmælum stjórnvalda.

Ýmir segir rétt yfir 1000 vefsíður hafa verið á svörtum lista, sem var lekið í Wikileaks. Af þeim hafi um 500 innihaldið barnaklám en aðrar síður verið af öðrum toga.

„Það er þannig að ef þú setur upp síu þá munu hlutir sleppa framhjá sem ættu að lenda í síunni. Svo fara vefsíður í síuna sem á ekkert að takmarka aðgang að. Það er eðli þess að vera með svona síu. Það er alltaf ófullkomið," segir Ýmir.

Hann segir tölurnar tala sínu máli. Sex mismunandi síur hafi verið prófaðar í Ástralíu og hleyptu þær í gegnum sig 2-13% af því efni sem átti að sía. Svo lokuðu þær aðgangi að vefsíðum sem ekki var meiningin að loka aðgangi að.

Ýmir segir síurnar hafa hægt mjög á internetinu í Ástralíur. Síurnar skiluðu sér í lækkun nethraða á bilinu 21-86% eftir því um hvaða síur ræddi, og aðeins ein var undir þeim 2% mörkum sem töldust ásættanleg. Því nákvæmari sem síurnar hafi verið því meira hafi hægst á netinu, og einnig öfugt.

Árið 2006 lét svo samskiptaráðherra Ástralíu hafa eftirfarandi eftir sér:

„Að notast við síur á internetinu mun aðeins skila sér í hægari netaðgangi fyrir alla Ástralíu og ófullnægjandi vörnum fyrir börn gagnvart óæskilegu og

móðgandi efni."

Ýmir segir stærstu hættuna vera þá hve mörg öfl vilji fá síur til þess að halda uppi ritskoðun, og segir: „Það er hættulegt að vera með lítinn hóp fólks sem getur ákveðið hvað ætti að ritskoða og hvað ekki."