Sjúkdómur Fletcher: Háalvarlegur og erfiður viðureignar Eiríkur Stefán Ásgeirsson skrifar 16. desember 2011 08:00 Darren Fletcher með Ryan Giggs og Paul Scholes. Mynd/Nordic Photos/Getty Á hverjum degi berast fregnir af meiðslum íþróttamanna og að þeir þurfi vegna þeirra að taka sér hvíld frá íþrótt sinni. Langoftast er hægt að greina frá eðli meiðslanna og hversu lengi viðkomandi íþróttakappi verði frá – sem reynist svo yfirleitt vera rétt. En af og til berast fregnir af því að íþróttamenn þurfi að taka sér veikindafrí þar sem þeir eru að glíma við sjúkdóm sem kemur íþróttinni ekkert við. Í þeim tilvikum getur óvissan verið mikil og óvíst hvort og hvenær viðkomandi getur stundað íþrótt sína á ný. Fyrr í vikunni var greint frá því að skoski knattspyrnumaðurinn Darren Fletcher hjá Manchester United myndi líklega ekki spila meira með liðinu á leiktíðinni þar sem hann væri veikur. Manchester United greindi frá því að Fletcher væri með sjúkdóm sem nefnist Colitis ulcerosa, eða sáraristilbólga á íslensku. Voru fjölmiðlar beðnir um að gefa honum næði og svigrúm til að takast á við veikindin. Ólæknandi sjúkdómurMynd/Nordic Photos/GettySjúkdómurinn leggst á þarmana og ristilinn og getur haft mikil áhrif á daglegt líf. Helst lýsir hann sér í langvinnum niðurgangi, stundum blóðugum, þreytu, kviðverkjum og í slæmum tilvikum hefur hann einnig í för með sér þyngdartap og hita. Edda Svavarsdóttir er formaður CCU-samtakanna á Íslandi, sem eru hagsmunasamtök sjúklinga með sáraristilbólgu og svæðisgarnabólgu. Samtökin voru stofnuð árið 1995 til að auka samfélagsvitund um sjúkdómana og veita sjúklingum vettvang til að leita sér stuðnings og kynnast öðrum sem hafa gengið í gegnum það sama. Talið er að um 0,5 prósent íslensku þjóðarinnar séu með annan hvorn sjúkdóminn, eða vel á annað þúsund manns. Algengt er að fólk greinist fyrst með sjúkdóminn á aldrinum 15-25 ára en orsökin er enn ókunn. „Fyrir það fyrsta er sjúkdómurinn ólæknandi," segir Edda. „Það er hægt að halda honum niðri með lyfjagjöf en það er ekki vitað af hverju fólk fær þennan sjúkdóm." Vill verða feimnismálMynd/Nordic Photos/GettyEdda segir að það hafi lengi þótt feimnismál að greinast með sjúkdóminn enda geti hann verið erfiður viðureignar í daglegu lífi. „Þegar maður er veikur og þarf að komast á salerni hvenær sem er dagsins, fer maður stundum ekki mikið út fyrir hússins dyr," segir Edda. „Allt álag – stress og áreiti – er vont fyrir sjúkdóminn. Það þarf einnig að passa vel upp á mataræði og svefn." Eins og með aðra sjúkdóma leggst sáraristilbólga misþungt á sjúklinga. „Sumir eru heppnir og sleppa vel en það getur farið á versta veg hjá öðrum og endað með því að það þurfi að fjarlægja ristilinn með uppskurði. Viðkomandi fengi því stómapoka – sumir innvortis en það gengur ekki hjá öllum og þeir þurfa því að vera með útvortis stóma." Sjúkdómurinn er ekki banvænn en getur þó leitt til ristilkrabbameins. Líkurnar á því aukast umtalsvert eftir að hafa gengið með sjúkdóminn í áratug. Þeir sem eru með stómapoka geta lifað eðlilegu daglegu lífi en óvíst er hvort knattspyrnumaður, með þeim átökum sem fylgja á knattspyrnuvellinum, geti stundað íþróttina eins og áður. Það skal þó tekið fram að það telst ekki fötlun að vera með stómapoka enda hafa einstaklingar með stómapoka bæði klifið Everest-fjall og hlaupið maraþon, svo eitthvað sé nefnt. Uppskurður er lokaúrræðiMynd/Nordic Photos/GettyMeð því að fjarlægja ristilinn telst sjúkdómurinn læknaður en með varandi afleiðingum fyrir viðkomandi. Edda segir að fæstir grípi til þessa úrræðis fyrr en í lengstu lög. „Lyfjagjöf geta fylgt aukaverkanir og svo geta margir stjórnað líðaninni með breyttu mataræði," segir Edda, sem sjálf hefur glímt við sáraristilbólgu. „Það hefur reynst mér vel að taka út allt rautt kjöt, áfengi og steiktan mat. Brasað skyndibitafæði er ekki lengur til staðar í mínu lífi." Átök og áreynsla varhugaverðMynd/Nordic Photos/GettyHún segir að íþróttaiðkun gæti reynst erfið fyrir sjúklinga. „Þeir sem glíma við þetta þurfa að hafa í huga að átök og áreynsla geta haft afar hvimleiðar afleiðingar í för með sér. Sjúkdómurinn hefur verið að greinast í krökkum allt niður í tólf ára aldur og þetta getur verið afar mikið feimnismál fyrir þá þegar fram í sækir – ekki bara í íþróttum," segir Edda og nefnir sem dæmi að prófkvíði geti verið slæmur fylgikvilli fyrir sjúklinga. „Próf geta oft verið ávísun á veikindi," segir hún. Hvort Darren Fletcher spilar aftur fótbolta verður tíminn einn að fá að leiða í ljós en Edda segir að þeir sem hafi greinst með sjúkdóminn geti lifað eðlilegu lífi. „En það getur verið líf með takmörkunum. Margir takast á við sjúkdóminn með jákvæðni að leiðarljósi og þá getur manni liðið mjög vel," segir Edda. „Finni maður hentuga lyfjagjöf er hægt að halda sjúkdómnum niðri og þá ætti knattspyrnukappinn að geta byrjað að spila á ný." Mest lesið Leik lokið: Njarðvík - Valur 91-88 | Heimamenn knúðu fram oddaleik Körfubolti Uppgjörið: Eistland - Ísland 24-37 | Gengu örugglega frá Eistum og tryggðu farseðil á HM Handbolti Uppgjörið: Valur - KA 3-1 | Vítaklúður Gylfa kom ekki að sök Íslenski boltinn Segja Ísland hafa skorað fimmtíu án þess að svitna Handbolti Grafalvarleg staða: „Við verðum að breyta þessu strax“ Handbolti Uppgjörið: ÍA - Vestri 3-0 | Öruggt hjá ÍA í slag nýliðanna Íslenski boltinn Hávær kynlífshljóð trufluðu Doncic Körfubolti Jóhann fékk ekki að spila þegar Burnley féll Enski boltinn Gvardiol skaut City á toppinn Enski boltinn „Annað hvort gera þeir eins og Man. City eða eins og Liverpool“ Handbolti Fleiri fréttir Örlög Luton ráðin og allir nýliðarnir falla Þriðji sigurinn í röð og daumurinn um Evrópusæti lifir Jóhann fékk ekki að spila þegar Burnley féll Gvardiol skaut City á toppinn Ten Hag segir að eigendur United séu skynsamir og muni ekki reka hann Kveðjuleikur Klopp í hættu? | „Meðvitaður um stöðuna“ Cole Palmer valinn bestur í apríl Fjórtán ára strákur með Man City klásúlu í samningi sínum við annað félag Rodri kemur ekki til greina en Spánn á bestu stjórana Rekinn þrátt fyrir að vera tilnefndur sem þjálfari ársins Telja að Man United hafi saknað leiðtogahæfileika Martínez Forest í bullandi fallhættu vegna bulls í fjármálum Segir að Casemiro hafi verið aðhlátursefni gegn Palace „Síðasti naglinn í kistu Ten Hag“ Ten Hag: Leikmennirnir hefðu átt að halda áfram að berjast líkt og stuðningsfólkið Crystal Palace lék sér að Man United Van Dijk vill hjálpa til við að skrifa næsta kafla Liverpool Eyddi öllum Liverpool-myndum Dómarinn verður með myndavél á höfðinu Lopetegui tekur við West Ham Lýsti Haaland sem „ofdekruðum krakka“ Miðvarðamartröð Man United heldur áfram Markasúpa þegar Liverpool komst á sigurbraut Markaveisla hjá Chelsea á móti nágrönnum sínum Lehmann keypti „Invincibles“ nafnið eftir að Arsenal sofnaði á verðinum Fengu myndsímtal frá Ed Sheeran í búningsklefanum Féllu á meðan þjálfarinn sem þeir ráku hélt Blackburn uppi Sú markahæsta með tár á hvarmi er hún tilkynnti brotthvarf sitt frá Chelsea Enginn náð í fleiri stig en McKenna síðan hann tók við Ipswich „Við þurfum níu stig til að vinna titilinn“ Sjá meira
Á hverjum degi berast fregnir af meiðslum íþróttamanna og að þeir þurfi vegna þeirra að taka sér hvíld frá íþrótt sinni. Langoftast er hægt að greina frá eðli meiðslanna og hversu lengi viðkomandi íþróttakappi verði frá – sem reynist svo yfirleitt vera rétt. En af og til berast fregnir af því að íþróttamenn þurfi að taka sér veikindafrí þar sem þeir eru að glíma við sjúkdóm sem kemur íþróttinni ekkert við. Í þeim tilvikum getur óvissan verið mikil og óvíst hvort og hvenær viðkomandi getur stundað íþrótt sína á ný. Fyrr í vikunni var greint frá því að skoski knattspyrnumaðurinn Darren Fletcher hjá Manchester United myndi líklega ekki spila meira með liðinu á leiktíðinni þar sem hann væri veikur. Manchester United greindi frá því að Fletcher væri með sjúkdóm sem nefnist Colitis ulcerosa, eða sáraristilbólga á íslensku. Voru fjölmiðlar beðnir um að gefa honum næði og svigrúm til að takast á við veikindin. Ólæknandi sjúkdómurMynd/Nordic Photos/GettySjúkdómurinn leggst á þarmana og ristilinn og getur haft mikil áhrif á daglegt líf. Helst lýsir hann sér í langvinnum niðurgangi, stundum blóðugum, þreytu, kviðverkjum og í slæmum tilvikum hefur hann einnig í för með sér þyngdartap og hita. Edda Svavarsdóttir er formaður CCU-samtakanna á Íslandi, sem eru hagsmunasamtök sjúklinga með sáraristilbólgu og svæðisgarnabólgu. Samtökin voru stofnuð árið 1995 til að auka samfélagsvitund um sjúkdómana og veita sjúklingum vettvang til að leita sér stuðnings og kynnast öðrum sem hafa gengið í gegnum það sama. Talið er að um 0,5 prósent íslensku þjóðarinnar séu með annan hvorn sjúkdóminn, eða vel á annað þúsund manns. Algengt er að fólk greinist fyrst með sjúkdóminn á aldrinum 15-25 ára en orsökin er enn ókunn. „Fyrir það fyrsta er sjúkdómurinn ólæknandi," segir Edda. „Það er hægt að halda honum niðri með lyfjagjöf en það er ekki vitað af hverju fólk fær þennan sjúkdóm." Vill verða feimnismálMynd/Nordic Photos/GettyEdda segir að það hafi lengi þótt feimnismál að greinast með sjúkdóminn enda geti hann verið erfiður viðureignar í daglegu lífi. „Þegar maður er veikur og þarf að komast á salerni hvenær sem er dagsins, fer maður stundum ekki mikið út fyrir hússins dyr," segir Edda. „Allt álag – stress og áreiti – er vont fyrir sjúkdóminn. Það þarf einnig að passa vel upp á mataræði og svefn." Eins og með aðra sjúkdóma leggst sáraristilbólga misþungt á sjúklinga. „Sumir eru heppnir og sleppa vel en það getur farið á versta veg hjá öðrum og endað með því að það þurfi að fjarlægja ristilinn með uppskurði. Viðkomandi fengi því stómapoka – sumir innvortis en það gengur ekki hjá öllum og þeir þurfa því að vera með útvortis stóma." Sjúkdómurinn er ekki banvænn en getur þó leitt til ristilkrabbameins. Líkurnar á því aukast umtalsvert eftir að hafa gengið með sjúkdóminn í áratug. Þeir sem eru með stómapoka geta lifað eðlilegu daglegu lífi en óvíst er hvort knattspyrnumaður, með þeim átökum sem fylgja á knattspyrnuvellinum, geti stundað íþróttina eins og áður. Það skal þó tekið fram að það telst ekki fötlun að vera með stómapoka enda hafa einstaklingar með stómapoka bæði klifið Everest-fjall og hlaupið maraþon, svo eitthvað sé nefnt. Uppskurður er lokaúrræðiMynd/Nordic Photos/GettyMeð því að fjarlægja ristilinn telst sjúkdómurinn læknaður en með varandi afleiðingum fyrir viðkomandi. Edda segir að fæstir grípi til þessa úrræðis fyrr en í lengstu lög. „Lyfjagjöf geta fylgt aukaverkanir og svo geta margir stjórnað líðaninni með breyttu mataræði," segir Edda, sem sjálf hefur glímt við sáraristilbólgu. „Það hefur reynst mér vel að taka út allt rautt kjöt, áfengi og steiktan mat. Brasað skyndibitafæði er ekki lengur til staðar í mínu lífi." Átök og áreynsla varhugaverðMynd/Nordic Photos/GettyHún segir að íþróttaiðkun gæti reynst erfið fyrir sjúklinga. „Þeir sem glíma við þetta þurfa að hafa í huga að átök og áreynsla geta haft afar hvimleiðar afleiðingar í för með sér. Sjúkdómurinn hefur verið að greinast í krökkum allt niður í tólf ára aldur og þetta getur verið afar mikið feimnismál fyrir þá þegar fram í sækir – ekki bara í íþróttum," segir Edda og nefnir sem dæmi að prófkvíði geti verið slæmur fylgikvilli fyrir sjúklinga. „Próf geta oft verið ávísun á veikindi," segir hún. Hvort Darren Fletcher spilar aftur fótbolta verður tíminn einn að fá að leiða í ljós en Edda segir að þeir sem hafi greinst með sjúkdóminn geti lifað eðlilegu lífi. „En það getur verið líf með takmörkunum. Margir takast á við sjúkdóminn með jákvæðni að leiðarljósi og þá getur manni liðið mjög vel," segir Edda. „Finni maður hentuga lyfjagjöf er hægt að halda sjúkdómnum niðri og þá ætti knattspyrnukappinn að geta byrjað að spila á ný."
Mest lesið Leik lokið: Njarðvík - Valur 91-88 | Heimamenn knúðu fram oddaleik Körfubolti Uppgjörið: Eistland - Ísland 24-37 | Gengu örugglega frá Eistum og tryggðu farseðil á HM Handbolti Uppgjörið: Valur - KA 3-1 | Vítaklúður Gylfa kom ekki að sök Íslenski boltinn Segja Ísland hafa skorað fimmtíu án þess að svitna Handbolti Grafalvarleg staða: „Við verðum að breyta þessu strax“ Handbolti Uppgjörið: ÍA - Vestri 3-0 | Öruggt hjá ÍA í slag nýliðanna Íslenski boltinn Hávær kynlífshljóð trufluðu Doncic Körfubolti Jóhann fékk ekki að spila þegar Burnley féll Enski boltinn Gvardiol skaut City á toppinn Enski boltinn „Annað hvort gera þeir eins og Man. City eða eins og Liverpool“ Handbolti Fleiri fréttir Örlög Luton ráðin og allir nýliðarnir falla Þriðji sigurinn í röð og daumurinn um Evrópusæti lifir Jóhann fékk ekki að spila þegar Burnley féll Gvardiol skaut City á toppinn Ten Hag segir að eigendur United séu skynsamir og muni ekki reka hann Kveðjuleikur Klopp í hættu? | „Meðvitaður um stöðuna“ Cole Palmer valinn bestur í apríl Fjórtán ára strákur með Man City klásúlu í samningi sínum við annað félag Rodri kemur ekki til greina en Spánn á bestu stjórana Rekinn þrátt fyrir að vera tilnefndur sem þjálfari ársins Telja að Man United hafi saknað leiðtogahæfileika Martínez Forest í bullandi fallhættu vegna bulls í fjármálum Segir að Casemiro hafi verið aðhlátursefni gegn Palace „Síðasti naglinn í kistu Ten Hag“ Ten Hag: Leikmennirnir hefðu átt að halda áfram að berjast líkt og stuðningsfólkið Crystal Palace lék sér að Man United Van Dijk vill hjálpa til við að skrifa næsta kafla Liverpool Eyddi öllum Liverpool-myndum Dómarinn verður með myndavél á höfðinu Lopetegui tekur við West Ham Lýsti Haaland sem „ofdekruðum krakka“ Miðvarðamartröð Man United heldur áfram Markasúpa þegar Liverpool komst á sigurbraut Markaveisla hjá Chelsea á móti nágrönnum sínum Lehmann keypti „Invincibles“ nafnið eftir að Arsenal sofnaði á verðinum Fengu myndsímtal frá Ed Sheeran í búningsklefanum Féllu á meðan þjálfarinn sem þeir ráku hélt Blackburn uppi Sú markahæsta með tár á hvarmi er hún tilkynnti brotthvarf sitt frá Chelsea Enginn náð í fleiri stig en McKenna síðan hann tók við Ipswich „Við þurfum níu stig til að vinna titilinn“ Sjá meira
Uppgjörið: Eistland - Ísland 24-37 | Gengu örugglega frá Eistum og tryggðu farseðil á HM Handbolti
Uppgjörið: Eistland - Ísland 24-37 | Gengu örugglega frá Eistum og tryggðu farseðil á HM Handbolti