Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar 30. maí 2025 09:32 Í umræðu um húsnæðismál er oft talað um lausn vandans við háu húsnæðisverði og háu lóðaverði sé að byggja verði á ódýrum lóðum á óbrotnu landi í jaðri byggðar. Það sé mun hagstæðara, mun ódýrara en að byggja inn á við, byggja þétt. Hátt hefur heyrst í uppbyggingaraðilum, verktökum og jafnvel verkalýðshreyfingunni þar sem þau kalla eftir fleiri ódýrum lóðum, það sé lóðaskortur og því þurfi að stækka vaxtar mörkin sem rúma nú þegar 24 þúsund íbúðir innan Reykjavíkur og 58 þúsund íbúðir innan alls höfuðborgarsvæðisins Þetta er sagt nauðsynlegt til að hægt sé að byggja á lægra verði. Lægra verði fyrir hvern? Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Lífsgæða hverfi = 23 milljarðar Að mörgu er að huga þegar nýtt hverfi er byggt. Dýrasta fjárfesting sveitarfélaga er að fara í uppbyggingu leik- og grunnskóla, íþróttamannvirkja sem tengjast skólastarfi eins og skólasundlaug og skólaíþróttahúsi. Í dag er um það bil einn skóli í borginni á hverja 3.100 íbúa og að meðaltali búa 2,4 íbúar í hverri íbúð í borginni þannig að þessir 3.100 íbúar búa í um 1.300 íbúðum. Nýr grunnskóli kostar um sex milljarða í byggingu, einn til tvo leikskóla þarf í nýtt hverfi og hvor um sig kosta tvo og hálfan milljarð, samtals um 5 milljarða króna. Skólasundlaug og skólaíþróttahús fyrir lögbundna kennslu í skólaíþróttum og sundi er áætlaður einn og hálfur milljarður króna. Grunnfjárfesting sveitarfélags í lögbundnum skólainnviðum í nýju hverfi eru því um 11 milljarðar króna. Í nýtt hverfi þarf líka aðstöðu fyrir íþróttafélagið, sundlaug fyrir íbúanna og jafnvel menningarmiðstöð. Uppbygging sambærileg og hefur byggst í Úlfársdal yrði fjárfesting upp á tæplega 12 milljarða króna miðað við byggingavístölu í dag, 8 milljarðar fyrir íþróttamannvirki og sundlaug með menningarmiðstöð fyrir 3,5 milljarð króna. Kílómetri gatna og fráveitu = 1,3 milljarður Gatna- og veitugerð er næst dýrasti kostnaðarliður í uppbyggingu nýs hverfis á eftir skólum. Nauðsynleg lífsgæði, en ekki mjög sýnileg nema í tölum á blaði – því lengri veitukerfi, lóðafrágangur og stígakerfi í metrum því dýrara er að sturta niður, þvo þvott, þrífa bílinn og ganga í skólann. Úlfarsárdalurinn er nýjasta nýbyggingahverfið í Reykjavík en hverfið er nokkuð þétt úthverfi með blöndu af fjölbýlishúsum, raðhúsum og sérbýlum. Þar er gatnakerfið um 7 kílómetrar að lengd. Í sérbýlahverfi getur veitukerfið verið allt að 17 metrar á hvert hús. Kílómetri af veitulögnum kostar rúmlega þrettán hundruð milljónir, 100 metrar kosta 130 milljónir, 10 metrar kosta þrettán milljónir króna. Samtals fjárfesting í nýja hverfinu getur numið allt að 40 milljónum króna á hverja íbúð þegar horft er til fjárfestingar í gatna- og veitugerð, skóla-, íþrótta- og menningarhúss. Hver á að bera þennan kostnað? Verktakinn, kaupandinn eða við hin sem búum í borginni? Ódýrara fyrir samfélagið að byggja þétt Við Hlíðarenda hefur risið þétt og blómleg byggð, hverfið er enn að stækka og gera má ráð fyrir 1.700 íbúðir verði byggðar þegar sú uppbygging sem ráðgerð er klárast. Gatnakerfið er um tveir kílómetrar og hverfið þarf uppbyggingu tengt leik- og grunnskóla sem felur í sér samtals fjárfestingu upp á um 11 milljarða króna. Fyrir í hverfinu er sundlaug, baðströnd við Nauthólsvík, íþróttamannvirki Vals, menningarhús í miðbænum. Aðgengi er gott að grænum svæðum eins og Perlufestinni í Öskjuhlíð, strandlengjunni, blómaskrúða Hljómskálagarðsins og töfrum Klambratúns. Hverfið tengist neti göngu- og hjólastíga að ógleymdri Borgarlínu. Ef við deilum þessum kostnaði samfélagsins við nýju innviðina í hverfinu niður á fjölda íbúða kemur í ljós að kostnaðurinn á hverja íbúð er tæplega 11 milljónir, í stað 40 milljóna í hverfi sem byggist frá grunni í jaðri byggðarinnar. Þarna er gat upp á 29 milljónir króna á hverja íbúð sem greiddur er af sameignlegum sjóðum borgabúa. Hádegisverðurinn er ekki ókeypis Það er ekkert til sem heitir ódýrar lóðir. Það er ekki ódýrara að brjóta nýtt land í jaðri byggðar. Það er ekki ódýrara að þenja út vaxtamörkin. Það er mun dýrara fyrir íbúa í Reykjavík, fyrir útsvarsgreiðendur í borginni, fyrir mannlífið í borginni að þenja út byggð. Það er mun hagkvæmara fyrir samfélagið okkar að byggja inn á við, að byggja þétta blómlega, fjölbreytta byggð og reyna eftir mætti að nýta þá innviði sem fyrir eru betur. Við þurfum að tryggja að dýrustu samfélagslegu sameignlegu gæði okkar allra séu nýtt á sem hagkvæmastan hátt. Hádegisverðurinn er nefnilega aldrei ókeypis, það borgar alltaf einhver fyrir gæðin rétt eins og frjálshyggjumaðurinn Hannes Hólmsteinn Gissurarson hefur margoft bent á en bara sumir af flokksfélögum hans í Sjálfstæðisflokknum hafa áttað sig á því en ekki öll. Höfundur er varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sara Björg Sigurðardóttir Jarða- og lóðamál Reykjavík Borgarstjórn Mest lesið Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu. Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Halldór 4.10.2025 Halldór Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Að búa til aðalsmenn Kolbrún Baldursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu. Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Sjá meira
Í umræðu um húsnæðismál er oft talað um lausn vandans við háu húsnæðisverði og háu lóðaverði sé að byggja verði á ódýrum lóðum á óbrotnu landi í jaðri byggðar. Það sé mun hagstæðara, mun ódýrara en að byggja inn á við, byggja þétt. Hátt hefur heyrst í uppbyggingaraðilum, verktökum og jafnvel verkalýðshreyfingunni þar sem þau kalla eftir fleiri ódýrum lóðum, það sé lóðaskortur og því þurfi að stækka vaxtar mörkin sem rúma nú þegar 24 þúsund íbúðir innan Reykjavíkur og 58 þúsund íbúðir innan alls höfuðborgarsvæðisins Þetta er sagt nauðsynlegt til að hægt sé að byggja á lægra verði. Lægra verði fyrir hvern? Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Lífsgæða hverfi = 23 milljarðar Að mörgu er að huga þegar nýtt hverfi er byggt. Dýrasta fjárfesting sveitarfélaga er að fara í uppbyggingu leik- og grunnskóla, íþróttamannvirkja sem tengjast skólastarfi eins og skólasundlaug og skólaíþróttahúsi. Í dag er um það bil einn skóli í borginni á hverja 3.100 íbúa og að meðaltali búa 2,4 íbúar í hverri íbúð í borginni þannig að þessir 3.100 íbúar búa í um 1.300 íbúðum. Nýr grunnskóli kostar um sex milljarða í byggingu, einn til tvo leikskóla þarf í nýtt hverfi og hvor um sig kosta tvo og hálfan milljarð, samtals um 5 milljarða króna. Skólasundlaug og skólaíþróttahús fyrir lögbundna kennslu í skólaíþróttum og sundi er áætlaður einn og hálfur milljarður króna. Grunnfjárfesting sveitarfélags í lögbundnum skólainnviðum í nýju hverfi eru því um 11 milljarðar króna. Í nýtt hverfi þarf líka aðstöðu fyrir íþróttafélagið, sundlaug fyrir íbúanna og jafnvel menningarmiðstöð. Uppbygging sambærileg og hefur byggst í Úlfársdal yrði fjárfesting upp á tæplega 12 milljarða króna miðað við byggingavístölu í dag, 8 milljarðar fyrir íþróttamannvirki og sundlaug með menningarmiðstöð fyrir 3,5 milljarð króna. Kílómetri gatna og fráveitu = 1,3 milljarður Gatna- og veitugerð er næst dýrasti kostnaðarliður í uppbyggingu nýs hverfis á eftir skólum. Nauðsynleg lífsgæði, en ekki mjög sýnileg nema í tölum á blaði – því lengri veitukerfi, lóðafrágangur og stígakerfi í metrum því dýrara er að sturta niður, þvo þvott, þrífa bílinn og ganga í skólann. Úlfarsárdalurinn er nýjasta nýbyggingahverfið í Reykjavík en hverfið er nokkuð þétt úthverfi með blöndu af fjölbýlishúsum, raðhúsum og sérbýlum. Þar er gatnakerfið um 7 kílómetrar að lengd. Í sérbýlahverfi getur veitukerfið verið allt að 17 metrar á hvert hús. Kílómetri af veitulögnum kostar rúmlega þrettán hundruð milljónir, 100 metrar kosta 130 milljónir, 10 metrar kosta þrettán milljónir króna. Samtals fjárfesting í nýja hverfinu getur numið allt að 40 milljónum króna á hverja íbúð þegar horft er til fjárfestingar í gatna- og veitugerð, skóla-, íþrótta- og menningarhúss. Hver á að bera þennan kostnað? Verktakinn, kaupandinn eða við hin sem búum í borginni? Ódýrara fyrir samfélagið að byggja þétt Við Hlíðarenda hefur risið þétt og blómleg byggð, hverfið er enn að stækka og gera má ráð fyrir 1.700 íbúðir verði byggðar þegar sú uppbygging sem ráðgerð er klárast. Gatnakerfið er um tveir kílómetrar og hverfið þarf uppbyggingu tengt leik- og grunnskóla sem felur í sér samtals fjárfestingu upp á um 11 milljarða króna. Fyrir í hverfinu er sundlaug, baðströnd við Nauthólsvík, íþróttamannvirki Vals, menningarhús í miðbænum. Aðgengi er gott að grænum svæðum eins og Perlufestinni í Öskjuhlíð, strandlengjunni, blómaskrúða Hljómskálagarðsins og töfrum Klambratúns. Hverfið tengist neti göngu- og hjólastíga að ógleymdri Borgarlínu. Ef við deilum þessum kostnaði samfélagsins við nýju innviðina í hverfinu niður á fjölda íbúða kemur í ljós að kostnaðurinn á hverja íbúð er tæplega 11 milljónir, í stað 40 milljóna í hverfi sem byggist frá grunni í jaðri byggðarinnar. Þarna er gat upp á 29 milljónir króna á hverja íbúð sem greiddur er af sameignlegum sjóðum borgabúa. Hádegisverðurinn er ekki ókeypis Það er ekkert til sem heitir ódýrar lóðir. Það er ekki ódýrara að brjóta nýtt land í jaðri byggðar. Það er ekki ódýrara að þenja út vaxtamörkin. Það er mun dýrara fyrir íbúa í Reykjavík, fyrir útsvarsgreiðendur í borginni, fyrir mannlífið í borginni að þenja út byggð. Það er mun hagkvæmara fyrir samfélagið okkar að byggja inn á við, að byggja þétta blómlega, fjölbreytta byggð og reyna eftir mætti að nýta þá innviði sem fyrir eru betur. Við þurfum að tryggja að dýrustu samfélagslegu sameignlegu gæði okkar allra séu nýtt á sem hagkvæmastan hátt. Hádegisverðurinn er nefnilega aldrei ókeypis, það borgar alltaf einhver fyrir gæðin rétt eins og frjálshyggjumaðurinn Hannes Hólmsteinn Gissurarson hefur margoft bent á en bara sumir af flokksfélögum hans í Sjálfstæðisflokknum hafa áttað sig á því en ekki öll. Höfundur er varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar í Reykjavík.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu. Stefán Jón Hafstein Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu. Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu. Stefán Jón Hafstein Skoðun
Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk Skoðun