Hvernig talar þú um netöryggi við barnið þitt? Berglind Jónsdóttir skrifar 11. febrúar 2025 07:03 Í síðustu viku birtist grein með fyrirsögninni ,,Mörg hundruð manns vilji klæmast við börn“ þar sem vísað var í útvarpsviðtal við verkefnastýru ofbeldis- og kynheilbrigðismála hjá Barnaheillum sem sagði að á Íslandi væru miklu fleiri fullorðnir tilbúnir að eiga í kynferðislegum samskiptum við börn en við áttum okkur á. Þessi samskipti fara reglulega fram á netinu. Í viðtalinu kom fram mikilvægi þess að fræða foreldra en fullorðnir hefðu ,,sofið á verðinum“ varðandi eftirlit við netnotkun barna. Í dag er alþjóðlegur dagur öruggari netnotkunar (e. Safer Internet Day). Sem foreldrar pössum við að börnin okkar kunni umferðarreglurnar áður en þau þurfa að ganga ein yfir götur og við gætum þess að þau séu vel klædd ef það er kalt úti. Við segjum þeim líka hiklaust að ræða ekki við ókunnuga sem gætu nálgast þau á förnum vegi. Af því við viljum að þau séu örugg og undirbúin fyrir aðstæður sem þau gætu lent í. En hversu miklum tíma eyða börnin okkar á ,,förnum vegi“ miðað við tímann sem þau eyða eftirlitslaus á netinu? iPod-kynslóðin í foreldrahlutverkinu Ef þú ert foreldri grunnskólabarns í dag þá er ekki ólíklegt að þú munir eftir því þegar heimasíminn var ónothæfur á meðan þú fórst á netið, hvernig þér leið þegar þú fékkst fyrsta iPodinn þinn og þú getur líklega sungið laglínuna í ,,Nokia tune“ án þess að hugsa þig um. Við fengum tækifæri til að kynnast tækninni og netinu á meðan það þróaðist og kom smátt og smátt í meiri mæli inn í líf okkar. Við lærðum með því að prófa okkur áfram því þessi heimur var nýr fyrir öllum og þar af leiðandi ekki margir til að kenna okkur. Það sama gildir ekki um börnin okkar. Þau geta vissulega prófað sig áfram og hafa gott af því í einhverjum tilfellum en við þurfum að undirbúa þau, rétt eins og við kennum þeim að hlaupa ekki yfir götuna án þess að líta til beggja hliða. Hvar getum við byrjað? Ef við fáum upp á skjáinn glugga með skilaboðum um að við höfum unnið nýjan síma eða fúlgur fjár þá vitum við betur. Við smellum ekki á augljósar falsfréttir því við vitum betur. En þau? Af hverju ættu börn í kringum 10 ára aldur að vita betur? Eins ef þau eru í leikjum á borð við Roblox þar sem notendur geta sent vinabeiðnir og skilaboð, þá ætti það ekki að vera á þeirra ábyrgð að vita að þarna leynist margar hættur ef enginn hefur sagt þeim það. Umræða um miðlalæsi og netöryggi þarf alls ekki að vera hræðsluáróður. Í nýliðinni viku setti breska sendiráðið í loftið verkefni ásamt forseta Íslands. Verkefnið er tölvuleikur sem kennir börnum miðlalæsi og ábyrga nethegðun. Leikurinn heitir Digiworld, er ókeypis, opinn öllum og safnar engum persónugögnum. Hann var gerður af bresku samtökunum ParentZone sem hjálpa fjölskyldum að nálgast stafræna hluta fjölskyldulífsins á heilbrigðari og öruggari hátt. Undirrituð vann að þýðingu leiksins fyrir hönd breska sendiráðsins. Í samstarfi við Reykjavíkurborg hefur leikurinn verið prófaður sem heimanám fyrir börn í 3. – 4. bekkjum þriggja grunnskóla og lögð áhersla á að foreldrar fari í gegnum leikinn með börnum sínum. Það er fyrst og fremst gert til að koma af stað umræðu inni á heimilinu og auðvelda foreldrum að ræða þessi mál við börn sín. Leikurinn er kominn inn á fræðslugátt MMS (Miðstöð menntunar og skólaþjónustu) og markmiðið er að fleiri skólar noti leikinn sem heimanám í framhaldinu. Þessi pistill er hvatning til foreldra að spjalla við börnin sín um þessi mál. Jafnframt er mikilvægt að við sem foreldrar og forráðamenn séum til staðar og fullvissum börnin okkar um að þau geti alltaf leitað aðstoðar ef eitthvað sem þau sjá eða heyra á netinu veldur þeim óþægindum. Það væri auðvitað best ef engar hættur leyndust á netinu en því miður er það ekki svo. Við þurfum að búa til kynslóð sem er meðvituð og undirbúin. Við viljum ekki sofa lengur á verðinum. Höfundur er samskiptastjóri breska sendiráðsins í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Netöryggi Börn og uppeldi Mest lesið Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson Skoðun Drengir á jaðrinum Margrét Kristín Sigurðardóttir Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Er vínandinn orðinn hinn sanni andi íþrótta? Þráinn Farestveit Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson Skoðun Skoðun Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Steypuklumpablætið í borginni Ragnhildur Alda María Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Kærum og beitum Ísrael viðskiptabanni! Pétur Heimisson skrifar Skoðun Blæðandi vegir Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar Skoðun Hroki og hleypidómar - syngur Jónas Sen? Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun „Nýtt veiðigjald: sátt byggð á hagkvæmni“ Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Opinber áskorun til prófessorsins Brynjar Karl Sigurðsson skrifar Skoðun Nærvera Héðinn Unnsteinsson skrifar Skoðun Þegar Dagur lét mig hrasa á gangstéttarhellu Björn Teitsson skrifar Skoðun Þessi jafnlaunavottun... Sunna Arnardottir skrifar Skoðun Heilsuspillandi minnisleysi í boði Sjálfstæðisflokksins Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun #BLESSMETA – fyrsta grein Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Dáleiðsla er ímyndun ein Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þing í þágu kvenna Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Drengir á jaðrinum Margrét Kristín Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er vínandinn orðinn hinn sanni andi íþrótta? Þráinn Farestveit skrifar Skoðun Mikilvægi tjáningar erfiðrar reynslu Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Ný sýn á almenningssjónvarp í almannaþágu, eða hvað? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hjúkrunarheimili eða heimaþjónusta? –horfa verður á heildarmyndina Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar Skoðun Nú þurfa foreldrar að vera hugrakkir Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Að vera manneskja Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Útúrsnúningur um „gigg-hagkerfið“ Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Árangur Eden stefnunnar - fimmtán ára saga á Íslandi Sigrún Huld Þorgrímsdóttir skrifar Skoðun Nú er nóg komið af aðdróttunum og afvegaleiðingum körfuboltaþjálfarans Viðar Halldórsson skrifar Sjá meira
Í síðustu viku birtist grein með fyrirsögninni ,,Mörg hundruð manns vilji klæmast við börn“ þar sem vísað var í útvarpsviðtal við verkefnastýru ofbeldis- og kynheilbrigðismála hjá Barnaheillum sem sagði að á Íslandi væru miklu fleiri fullorðnir tilbúnir að eiga í kynferðislegum samskiptum við börn en við áttum okkur á. Þessi samskipti fara reglulega fram á netinu. Í viðtalinu kom fram mikilvægi þess að fræða foreldra en fullorðnir hefðu ,,sofið á verðinum“ varðandi eftirlit við netnotkun barna. Í dag er alþjóðlegur dagur öruggari netnotkunar (e. Safer Internet Day). Sem foreldrar pössum við að börnin okkar kunni umferðarreglurnar áður en þau þurfa að ganga ein yfir götur og við gætum þess að þau séu vel klædd ef það er kalt úti. Við segjum þeim líka hiklaust að ræða ekki við ókunnuga sem gætu nálgast þau á förnum vegi. Af því við viljum að þau séu örugg og undirbúin fyrir aðstæður sem þau gætu lent í. En hversu miklum tíma eyða börnin okkar á ,,förnum vegi“ miðað við tímann sem þau eyða eftirlitslaus á netinu? iPod-kynslóðin í foreldrahlutverkinu Ef þú ert foreldri grunnskólabarns í dag þá er ekki ólíklegt að þú munir eftir því þegar heimasíminn var ónothæfur á meðan þú fórst á netið, hvernig þér leið þegar þú fékkst fyrsta iPodinn þinn og þú getur líklega sungið laglínuna í ,,Nokia tune“ án þess að hugsa þig um. Við fengum tækifæri til að kynnast tækninni og netinu á meðan það þróaðist og kom smátt og smátt í meiri mæli inn í líf okkar. Við lærðum með því að prófa okkur áfram því þessi heimur var nýr fyrir öllum og þar af leiðandi ekki margir til að kenna okkur. Það sama gildir ekki um börnin okkar. Þau geta vissulega prófað sig áfram og hafa gott af því í einhverjum tilfellum en við þurfum að undirbúa þau, rétt eins og við kennum þeim að hlaupa ekki yfir götuna án þess að líta til beggja hliða. Hvar getum við byrjað? Ef við fáum upp á skjáinn glugga með skilaboðum um að við höfum unnið nýjan síma eða fúlgur fjár þá vitum við betur. Við smellum ekki á augljósar falsfréttir því við vitum betur. En þau? Af hverju ættu börn í kringum 10 ára aldur að vita betur? Eins ef þau eru í leikjum á borð við Roblox þar sem notendur geta sent vinabeiðnir og skilaboð, þá ætti það ekki að vera á þeirra ábyrgð að vita að þarna leynist margar hættur ef enginn hefur sagt þeim það. Umræða um miðlalæsi og netöryggi þarf alls ekki að vera hræðsluáróður. Í nýliðinni viku setti breska sendiráðið í loftið verkefni ásamt forseta Íslands. Verkefnið er tölvuleikur sem kennir börnum miðlalæsi og ábyrga nethegðun. Leikurinn heitir Digiworld, er ókeypis, opinn öllum og safnar engum persónugögnum. Hann var gerður af bresku samtökunum ParentZone sem hjálpa fjölskyldum að nálgast stafræna hluta fjölskyldulífsins á heilbrigðari og öruggari hátt. Undirrituð vann að þýðingu leiksins fyrir hönd breska sendiráðsins. Í samstarfi við Reykjavíkurborg hefur leikurinn verið prófaður sem heimanám fyrir börn í 3. – 4. bekkjum þriggja grunnskóla og lögð áhersla á að foreldrar fari í gegnum leikinn með börnum sínum. Það er fyrst og fremst gert til að koma af stað umræðu inni á heimilinu og auðvelda foreldrum að ræða þessi mál við börn sín. Leikurinn er kominn inn á fræðslugátt MMS (Miðstöð menntunar og skólaþjónustu) og markmiðið er að fleiri skólar noti leikinn sem heimanám í framhaldinu. Þessi pistill er hvatning til foreldra að spjalla við börnin sín um þessi mál. Jafnframt er mikilvægt að við sem foreldrar og forráðamenn séum til staðar og fullvissum börnin okkar um að þau geti alltaf leitað aðstoðar ef eitthvað sem þau sjá eða heyra á netinu veldur þeim óþægindum. Það væri auðvitað best ef engar hættur leyndust á netinu en því miður er það ekki svo. Við þurfum að búa til kynslóð sem er meðvituð og undirbúin. Við viljum ekki sofa lengur á verðinum. Höfundur er samskiptastjóri breska sendiráðsins í Reykjavík.
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Gaza sveltur til dauða - Tími bréfaskrifta er löngu liðinn Magnús Magnússon,Hjálmtýr Heiðdal skrifar
Skoðun Fái einstaklingar sem eru hættulegir sjálfum sér ekki viðeigandi búsetuúrræði blasir við mikill harmleikur Elínborg Björnsdóttir skrifar
Skoðun Sveitarfélög gegna lykilhlutverki í vistvænni mannvirkjagerð Guðrún Lilja Kristinsdóttir,Bergþóra Góa Kvaran skrifar
Skoðun Hjúkrunarheimili eða heimaþjónusta? –horfa verður á heildarmyndina Halldór S. Guðmundsson,Sigurveig H. Sigurðardóttir,Sirrý Sif Sigurlaugardóttir skrifar
Skoðun Nú er nóg komið af aðdróttunum og afvegaleiðingum körfuboltaþjálfarans Viðar Halldórsson skrifar