Hugsum út fyrir rammann til að leysa húsnæðisvandann Gísli Rafn Ólafsson skrifar 1. október 2024 09:31 Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Píratar Húsnæðismál Mest lesið Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Sjá meira
Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata.
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun