Margt óljóst í áætlunum Heidelberg Materials í Ölfusi Jón Hjörleifur Stefánsson skrifar 6. júní 2024 14:16 - Opið bréf til Þorsteins Víglundssonar, talsmanns Heidelberg Materials á Íslandi, og Eiríks Ingvarssonar, framkvæmdastjóra Eden Mining. Sælir Þorsteinn og Eiríkur! Gætuð þið upplýst Ölfyssinga og aðra Íslendinga um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætlar sér að sækja í Litla-Sandfell, á hversu löngum tíma, og hversu lengi Heidelberg Materials ætlar að reka verksmiðjuna? Ef Heidelberg Materials ætlar ekki að kaupa allt efnið (sem er aðallega móberg) sem Eden Mining hefur leyfi til að sækja í Litla-Sandfell og samsvarar fellinu öllu, mun þá Eden Mining selja öðrum aðilum það? Myndi sú sala til annarra aðila vera á sama tíma og Heidelberg er að kaupa efni, eða myndi hún eiga sér stað eftir að kaupum Heidelbegs lyki? Ef Eden Mining mun selja öðrum aðilum efni úr Litla-Sandfelli, eftir hvaða vegum munu þeir aðallega flytja efnið? Eftir Þrengslavegi eða til höfuðborgarsvæðisins eða aðra leið? Ástæða þess að ég spyr er að þetta eru mikilvægu atriði. Það er aðeins hægt að meta áhrif fyrirhugaðra framkvæmda á umhverfið og umferðina þegar svör við þessum spurningum eru skýr. Ef svör liggja ekki fyrir við þessum spurningum er einnig nokkuð óljóst hvað Ölfusingar munu í raun og veru greiða atkvæði um. Þrátt fyrir mikilvægi þessara spurninga eru þessi atriði engu að síður ekki nægilega ljós í opinberum gögnum. Ég skal útskýra hví ég segi það. Í umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining segir að það sé ætlun Eden Mining að taka 18 milljón rúmmetra úr Litla-Sandfelli á 30 árum (um 600 þúsund rúmmetrar á ári) og að fellið hverfi með öllu. Hvarf fellsins er einnig staðfest á íslensku vefsíðu Heidelberg Materials undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“: Spurning og svar undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“ á íslensku vefsíðu fyrirtækisins Heidelberg Materials. Í umhverfismatsskýrslu Mannvits f.h. Heidelberg Materials eru hinsvegar áformin orðin önnur, eins og gengur og gerist með þróun fyrirhugaðra framkvæmda sem hafa enn ekki verið staðfestar. En þar stendur að aðeins standi til að sækja 0,5 milljón tonn árlega í Lambafell og Litla-Sandfell: Mannvit f.h. Heidelberg Materials, Umhverfismatsskýrsla um mölunarverksmiðju við Þorlákshöfn, bls. 21. Að því er ég best fæ séð reiknast Eden Mining svo að einn rúmmetri af móbergi vegi um tvö tonn. (Sjá umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining, bls. 27, en þar er sagt að vörubíll muni aka með 30 tonn eða 15 rúmmetra.) Þetta merkir að hálf milljón tonna er 250 þúsund rúmmetrar. Í nýlegri grein eftir Þorstein í Hafnarfréttum styðst hann við sömu tölu og umhverfismatsskýrsla Heidelberg Materials en þó ekki alveg. Þar segir hann að Heidelberg Materials muni aðeins sækja „allt að“ hálfri milljón tonna í Litla-Sandfell og Lambafell: Þorsteinn Víglundsson. Hafnarfréttir. „Staðreyndir um uppbyggingu Heidelberg í Þorlákshöfn“. Hafnarfrettir.is, 7. maí 2024. Nú er auðvitað mikill munur á 0,5 milljónum tonna og óþekktri stærð sem er minni en 0,5 milljón tonn. En látum það liggja á milli hluta og til að auðvelda samtalið skulum við slá því föstu að talan sé 0,5 milljón tonn, þ.e. 250 þúsund rúmmetrar. Þrátt fyrir þá einföldun stöndum við frammi fyrir annarri hindrun. Þið sjáið að það vantar hlutfallstölur hér: 250 þúsund rúmmetrar eiga að vera sóttir árlega í Litla-Sandfell og Lambafell. En hversu mikið úr hvoru fellinu? Það kemur ekki fram. Þessar hlutfallstölur eru nauðsynlegar því hvarf Litla-Sandfells er staðfest á vefsíðu Heidelbergs á 30-40 árum. Sá tímarammi gengur hins vegar varla upp miðað við umhverfismatsskýrslu Heidelbergs: ef það átti að taka allt fellið á 30 árum með því að taka 500 þúsund rúmmetra á ári (skv. umhverfismatsskýrslu Eden Mining) þá gefur augaleið að það tekur meir en 60 ár að taka allt fellið (ekki 30-40) ef taka á helmingi minna á ári og það ekki einvörðungu úr Litla-Sandfelli heldur að hluta til úr öðru felli (skv. umhverfismatsskýrslu Heidelbergs og grein Þorsteins). Á e.t.v. eftir að uppfæra svarið við þessari spurningu á vefsíðu Heidelbergs? Ef svo er, þá væri gott að það væri gert til að koma í veg fyrir frekari misskilning hvað þetta atriði varðar. (Í þessu samhengi mætti líka spyrja að því í hvaða námu í Lambafelli Heidelberg Materials hyggst sækja efni, en þar eru reknar þrjár námur.) Ég býst við því að ef Heidelberg Materials hefur breytt sínum fyrirhuguðu plönum á þann hátt að þeir ætla mögulega að kaupa helmingi minna efni úr námunum tveimur af Eden Mining en til stóð í fyrstu að þá hljóti fyrirtækin tvö að hafa rætt það sín á milli. Ég sé því ekki betur en auðvelt hljóti að vera að upplýsa almenning um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætli sér að nýta úr Litla-Sandfelli einu (þ.e. ekki samanlögð efnistaka úr fellunum báðum) – og sé það ekki fellið allt, hvað Eden Mining ætlar sér að gera við „restina“ af fellinu: Eden Mining er með heimild til þess að nýta það allt svo fyrirtækið hlýtur þá að selja öðrum aðilum það sem eftir verður? Mun Eden Mining gera það á sama tíma og Heidelberg Materials er að kaupa 250 þúsund rúmmetra á ári eða eftir að verkefni Heidelbegs lýkur? Eða mun Eden Mining selja Heidelberg allt fellið, bara á lengri tíma en til stóð í upphafi? (Þessi síðasta spurning er sett fram í ljósi þess að á fimmta íbúafundi Heidelberg Materials þann 21. maí sl. gaf Þorsteinn til kynna í svörum að verksmiðjan myndi ekki loka eftir 30 ár.) Eða mun Eden Mining ekki nýta efnistökuleyfið sitt til fulls? Ég spyr þessara spurninga ekki aðeins vegna þess að mér og öðrum er annt um Litla-Sandfell. Ég spyr líka vegna þess að umferðaraukning á Þrengslavegi hefur í för með sér aukna slysahættu og vegagerðar- og viðhaldskostnað. Hvernig umferðaráhrifin verða er stór þáttur í huga íbúa sem munu kjósa um málið. En svo þeir átti sig á því hver væntanleg umhverfi- og umferðaráhrif yrðu í raun og veru þurfa þeir að vita hvort það stendur til að flytja 250 þúsund rúmmetra á ári, eða 500 þúsund rúmmetra á ári, í hve mörg ár, og hvort breytingar yrðu eða gætu orðið á þeim efnisflutningstölum eftir íbúakosninguna. Eða munu fyrirhugaðar framkvæmdir ekki breytast eftir íbúakosningu? Ég biðst afsökunar á því ef um er að ræða einhvern misskilning af minni hálfu. En þá ætti vonandi að vera hægðarleikur að greiða úr honum og það myndi sennilega einnig gagnast mörgum öðrum, því líklega vefjast þessi atriði fyrir fleirum en mér. Með bestu þökkum von um skýr og skilmerkileg svör, Höfundur er félagi í Kirkju sjöunda dags aðventista. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Námuvinnsla Ölfus Mest lesið Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ómeðvituð vörn í orðræðu – þegar vald ver sjálft sig Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald Skoðun Hverjir eiga Ísland? Jón Baldvin Hannibalsson Skoðun Skoðun Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Enginn skilinn eftir á götunni Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Hví borgar útgerðin – ekki malarnáman? Guðmundur Edgarsson skrifar Skoðun Vantraust Flokks fólksins á Viðreisn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 48 daga blekking: Loforð sem leiðir til lögbrota? Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar Skoðun Málþóf á kostnað ungs fólks Lísa Margrét Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar Skoðun Ómeðvituð vörn í orðræðu – þegar vald ver sjálft sig Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Við krefjumst sanngirni og aðgerð strax Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Úrsúla og öryggismálin - Stöndum gegn vígvæðingu Guttormur Þorsteinsson skrifar Skoðun Verðmætatap auðlindagjaldanna – Hverra og hvernig? Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Ertu nú alveg viss um að hafa læst hurðinni? Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Sanngirni að brenna 230 milljarða króna? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Strandveiðar eru ekki sóun Örn Pálsson skrifar Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar Skoðun SFS skuldar Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Hvar er hjálpin sem okkur var lofað? Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Áform um fleiri strandveiðidaga: Áhættusöm ákvörðun Svanur Guðmundsson skrifar Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Slítum stjórnmálasambandi við Ísrael! Ólafur Ingólfsson skrifar Skoðun Aukið við sóun með einhverjum ráðum Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Kæru valkyrjur, hatrið sigraði líklega í þetta skiptið Arnar Laxdal skrifar Sjá meira
- Opið bréf til Þorsteins Víglundssonar, talsmanns Heidelberg Materials á Íslandi, og Eiríks Ingvarssonar, framkvæmdastjóra Eden Mining. Sælir Þorsteinn og Eiríkur! Gætuð þið upplýst Ölfyssinga og aðra Íslendinga um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætlar sér að sækja í Litla-Sandfell, á hversu löngum tíma, og hversu lengi Heidelberg Materials ætlar að reka verksmiðjuna? Ef Heidelberg Materials ætlar ekki að kaupa allt efnið (sem er aðallega móberg) sem Eden Mining hefur leyfi til að sækja í Litla-Sandfell og samsvarar fellinu öllu, mun þá Eden Mining selja öðrum aðilum það? Myndi sú sala til annarra aðila vera á sama tíma og Heidelberg er að kaupa efni, eða myndi hún eiga sér stað eftir að kaupum Heidelbegs lyki? Ef Eden Mining mun selja öðrum aðilum efni úr Litla-Sandfelli, eftir hvaða vegum munu þeir aðallega flytja efnið? Eftir Þrengslavegi eða til höfuðborgarsvæðisins eða aðra leið? Ástæða þess að ég spyr er að þetta eru mikilvægu atriði. Það er aðeins hægt að meta áhrif fyrirhugaðra framkvæmda á umhverfið og umferðina þegar svör við þessum spurningum eru skýr. Ef svör liggja ekki fyrir við þessum spurningum er einnig nokkuð óljóst hvað Ölfusingar munu í raun og veru greiða atkvæði um. Þrátt fyrir mikilvægi þessara spurninga eru þessi atriði engu að síður ekki nægilega ljós í opinberum gögnum. Ég skal útskýra hví ég segi það. Í umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining segir að það sé ætlun Eden Mining að taka 18 milljón rúmmetra úr Litla-Sandfelli á 30 árum (um 600 þúsund rúmmetrar á ári) og að fellið hverfi með öllu. Hvarf fellsins er einnig staðfest á íslensku vefsíðu Heidelberg Materials undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“: Spurning og svar undir vefsíðuhlutanum „Spurt og svarað“ á íslensku vefsíðu fyrirtækisins Heidelberg Materials. Í umhverfismatsskýrslu Mannvits f.h. Heidelberg Materials eru hinsvegar áformin orðin önnur, eins og gengur og gerist með þróun fyrirhugaðra framkvæmda sem hafa enn ekki verið staðfestar. En þar stendur að aðeins standi til að sækja 0,5 milljón tonn árlega í Lambafell og Litla-Sandfell: Mannvit f.h. Heidelberg Materials, Umhverfismatsskýrsla um mölunarverksmiðju við Þorlákshöfn, bls. 21. Að því er ég best fæ séð reiknast Eden Mining svo að einn rúmmetri af móbergi vegi um tvö tonn. (Sjá umhverfismatsskýrslu EFLU f.h. Eden Mining, bls. 27, en þar er sagt að vörubíll muni aka með 30 tonn eða 15 rúmmetra.) Þetta merkir að hálf milljón tonna er 250 þúsund rúmmetrar. Í nýlegri grein eftir Þorstein í Hafnarfréttum styðst hann við sömu tölu og umhverfismatsskýrsla Heidelberg Materials en þó ekki alveg. Þar segir hann að Heidelberg Materials muni aðeins sækja „allt að“ hálfri milljón tonna í Litla-Sandfell og Lambafell: Þorsteinn Víglundsson. Hafnarfréttir. „Staðreyndir um uppbyggingu Heidelberg í Þorlákshöfn“. Hafnarfrettir.is, 7. maí 2024. Nú er auðvitað mikill munur á 0,5 milljónum tonna og óþekktri stærð sem er minni en 0,5 milljón tonn. En látum það liggja á milli hluta og til að auðvelda samtalið skulum við slá því föstu að talan sé 0,5 milljón tonn, þ.e. 250 þúsund rúmmetrar. Þrátt fyrir þá einföldun stöndum við frammi fyrir annarri hindrun. Þið sjáið að það vantar hlutfallstölur hér: 250 þúsund rúmmetrar eiga að vera sóttir árlega í Litla-Sandfell og Lambafell. En hversu mikið úr hvoru fellinu? Það kemur ekki fram. Þessar hlutfallstölur eru nauðsynlegar því hvarf Litla-Sandfells er staðfest á vefsíðu Heidelbergs á 30-40 árum. Sá tímarammi gengur hins vegar varla upp miðað við umhverfismatsskýrslu Heidelbergs: ef það átti að taka allt fellið á 30 árum með því að taka 500 þúsund rúmmetra á ári (skv. umhverfismatsskýrslu Eden Mining) þá gefur augaleið að það tekur meir en 60 ár að taka allt fellið (ekki 30-40) ef taka á helmingi minna á ári og það ekki einvörðungu úr Litla-Sandfelli heldur að hluta til úr öðru felli (skv. umhverfismatsskýrslu Heidelbergs og grein Þorsteins). Á e.t.v. eftir að uppfæra svarið við þessari spurningu á vefsíðu Heidelbergs? Ef svo er, þá væri gott að það væri gert til að koma í veg fyrir frekari misskilning hvað þetta atriði varðar. (Í þessu samhengi mætti líka spyrja að því í hvaða námu í Lambafelli Heidelberg Materials hyggst sækja efni, en þar eru reknar þrjár námur.) Ég býst við því að ef Heidelberg Materials hefur breytt sínum fyrirhuguðu plönum á þann hátt að þeir ætla mögulega að kaupa helmingi minna efni úr námunum tveimur af Eden Mining en til stóð í fyrstu að þá hljóti fyrirtækin tvö að hafa rætt það sín á milli. Ég sé því ekki betur en auðvelt hljóti að vera að upplýsa almenning um hversu mikið efni Heidelberg Materials ætli sér að nýta úr Litla-Sandfelli einu (þ.e. ekki samanlögð efnistaka úr fellunum báðum) – og sé það ekki fellið allt, hvað Eden Mining ætlar sér að gera við „restina“ af fellinu: Eden Mining er með heimild til þess að nýta það allt svo fyrirtækið hlýtur þá að selja öðrum aðilum það sem eftir verður? Mun Eden Mining gera það á sama tíma og Heidelberg Materials er að kaupa 250 þúsund rúmmetra á ári eða eftir að verkefni Heidelbegs lýkur? Eða mun Eden Mining selja Heidelberg allt fellið, bara á lengri tíma en til stóð í upphafi? (Þessi síðasta spurning er sett fram í ljósi þess að á fimmta íbúafundi Heidelberg Materials þann 21. maí sl. gaf Þorsteinn til kynna í svörum að verksmiðjan myndi ekki loka eftir 30 ár.) Eða mun Eden Mining ekki nýta efnistökuleyfið sitt til fulls? Ég spyr þessara spurninga ekki aðeins vegna þess að mér og öðrum er annt um Litla-Sandfell. Ég spyr líka vegna þess að umferðaraukning á Þrengslavegi hefur í för með sér aukna slysahættu og vegagerðar- og viðhaldskostnað. Hvernig umferðaráhrifin verða er stór þáttur í huga íbúa sem munu kjósa um málið. En svo þeir átti sig á því hver væntanleg umhverfi- og umferðaráhrif yrðu í raun og veru þurfa þeir að vita hvort það stendur til að flytja 250 þúsund rúmmetra á ári, eða 500 þúsund rúmmetra á ári, í hve mörg ár, og hvort breytingar yrðu eða gætu orðið á þeim efnisflutningstölum eftir íbúakosninguna. Eða munu fyrirhugaðar framkvæmdir ekki breytast eftir íbúakosningu? Ég biðst afsökunar á því ef um er að ræða einhvern misskilning af minni hálfu. En þá ætti vonandi að vera hægðarleikur að greiða úr honum og það myndi sennilega einnig gagnast mörgum öðrum, því líklega vefjast þessi atriði fyrir fleirum en mér. Með bestu þökkum von um skýr og skilmerkileg svör, Höfundur er félagi í Kirkju sjöunda dags aðventista.
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun
Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald Skoðun
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Ég hef ofurtrú á manneskjunni í forvörnum og öryggi á bæjarhátíðunum Arnrún María Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Stúdentar eiga ekki að borga fyrir vanfjármögnun háskólanna Ármann Leifsson,María Björk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald skrifar
Skoðun Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson skrifar
Skoðun Verið öll hjartanlega velkomin á Unglingalandsmót á Egilsstöðum Jónína Brynjólfsdóttir skrifar
Skoðun „Ísland mun taka þátt í þvingunaraðgerðum gegn Ísrael náist samstaða fleiri ríkja“ Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson skrifar
Skoðun Flugnám - Fjórði hluti: Hlutverk Reykjavíkurflugvallar í flugnámi Matthías Arngrímsson skrifar
Í nafni „sanngirni“ brenndi ríkisstjórn 230 milljörðum – lífeyrir landsmanna fór á bálið Elliði Vignisson Skoðun
Tóbakslausar nikótínvörur - Tímabært að horfast í augu við staðreyndir Bjarni Freyr Guðmundsson Skoðun
Frá vinnuþræli til ríkisborgara: Ég er innflytjandi sem þið getið ekki losnað við Ian McDonald Skoðun