Hugtakið „vanvirkar fjölskyldur“ var ekki til Matthildur Björnsdóttir skrifar 21. mars 2024 18:31 EN VIÐ SJÁUM ÞAÐ GREINILEGA Í HINNI BRESKU KONUNGSFJÖLSKYLDU Ég heyrði aldrei hugtakið „Vanvirkar fjölskyldur“ þegar ég var á Íslandi. Svo fór ég að heyra orðin „Dysfunctional families“ hér í Ástralíu, og vissi auðvitað að það hafði verið og var líka að gerast á Íslandi. Það orð á við þegar foreldrar hafa ekki haft eiginleika til að tengja á öllum sviðum huga, tilfinninga, áhugamála og gefinna eiginleika barna sinna í langtíma samtölum í gegn um árin. Ég hef séð og heyrt dæmi um það bæði á Íslandi og hér. Auðvitað veit ekkert foreldri í raun hver kemur þegar barn fæðist. En sum koma með uppskrift sem fellur inn í þann hóp sem þau koma til, og virðast hafa getað valið það fyrirfram. Sem þá er eins og bara hitta gamla vini eftir langan aðskilnað. Svo eru það aðrar sálir sem einstaklingar sem droppa inn þar sem kynlíf gerist án getnaðarvarna, og engin sérstök hugsun er í þeim sem eru að því. Það er þá stundum eins og slæma happdrættið fyrir bæði barnið og foreldrana. Það eru næg dæmi um, og sögur af slíku í heiminum. Síðan eru það efnisgæðalegu atriðin sem geta verið fín, eins og við sem lifðum við að heyra í dæminu um í fjölskyldu Michaels Jackson, versus meðferðina á honum. Flott heit á efnislega sviðinu eru blekkjandi í hugum margra sem skynja ekki inn í það sem er að baki. Við í heiminum erum nú einnig að vitna frægustu vanvirku fjölskyldu heims, sem er hin Breska Konungsfjölskylda. Hópur einstaklinga sem hefur að því virðist verið rekin um aldir með því forgangsatriði innan fjölskyldu og utan að skapa formúlu um hvernig fjölskyldan eigi að virka. Og það án áherslu á mikilvægi tilfinninga. Það er kaldhjartað viðhorf að ætla öllum að lifa formúlu lífi sem virkar ekki fyrir neinn í raun og virkaði ekki fyrir Harry prins, og virkar ekki í dag heldur. Það er athyglisvert að sjá togstreituna í því veldi, sem ég sé í efni frá enskum blöðum með fyrirsögnum um að, á einn veg eru smá merki Karls nú orðinn konungur um viðleitni til að vilja laga dæmið. En starfsfólkið og ýmsir aðrir í höllinni eru skíthrædd við að gefið sé inn í pláss í hjartanu, af því að þau sjá gömlu íhaldsformúluna sem mikilvæga. Tilfinningar séu bara í lagi fyrir nokkra persónulega hluti, en ekki fyrir alla að skynja og sjá. Ann og Edward systkini Karls konungs hafa þó séð fyrir börn sín frá reynslu sinni í því veldi, að þau séu betur sett með að þurfa ekki að bera konunglega titla. Meghan blessunin sá allt það kerfi í gegn um linsu Bandaríska kvikmynda-heimsins. Þess vegna náði hún ekki að hafa skilið andrúmslofts þyngdina í andrúmslofti og viðhorfum þessa margra alda kerfis, sem hið Breska Konungsveldi hefur haldið uppi. En ég skynjað í líkama mínum hvernig væri. Svo að ég hafði strax skilning og samkennd með bæði Díönu þegar hún tjáði sig í því fræga viðtali árið 1995. Tjáning hennar sem í raun lyfti hinu mikla loki af því Pandóru Boxi sem hafði verið haldið lokuðu þangað til þann daginn. Svo bætti bróðir hennar um betur í ræðu sinni við jarðarför hennar tveim árum síðar. Fyrir mér var það engla-sending til að færa kerfið á nýtt stig viðhorfa. Og með sonunum Vilhjálm og Harry. Harry er yngri og ég sé hann vera sál með þann tilgang sem sé að reyna að létta á þeirri orku. Ég tengi svo við þörfina fyrir í honum. Samkennd sem er mjög hugsanlega frá bæði þessu og svo fyrri lífum í því landi. Ég hef séð einstaklinga í öðrum löndum heims langa til að hafa svoleiðis kerfi hjá sér. Bókin „Spare“ sem ég las, sýnir þetta svart á hvítu. Við að koma úr umhverfi þar sem tilfinningar voru séðar sem óæskilegar eins og haldið var að mér á Íslandi, er ljúft að koma þangað sem sagt er við fólk að það sé betra að tjá þær en bæla. Það gefur þá langtíma bældum atriðum tækifæri til að rísa úr sínu sökkva ástandi á botni sella líkamans. Orð Thomas Hubl í nýju bókinni hans sem hefur titilinn „Attuned“, Að vera stilltur inn á, lýsir því sem í raun allar mannverur eiga skilið að fá. Það er að fá nægan „Internal structure“ sem ég til að nýja orðið Bakland eigi að veita, til að geta staðið upp fyrir sjálfu sér gegn því sem er rangt fyrir það. Ég galt þess á áhrifamikinn hátt að slíkt var ekki í viðhorfum í uppeldi á mínum tímum svo að ég heyrði. Fullyrðing fyrr á tímum um að það mætti ekki gagnrýna foreldra af því að þau væru fullkomin var bjöguð af því að auðvitað gátu foreldrar ekki veitt meira en var í þeim þekkingarlega og tilfinningalega fyrir það hlutverk. Krafa um „fyrir-gefningu“ hljómaði alltaf sem að það ætti að afneita sársauka og sópa öllu undir teppið sem ég sá sem gagnlaust. Ég sneri því orði svo við í: Hvað á að gefa fyrir þá hegðun“? Þá kom mun betri hugsun um hvernig maður ynni það og er að laga afleiðingar í sjálfum sér fyrst. Ferli sem getur auðvitað tekið langan tíma. Svo löngu seinna heyrði ég að það væri ekki lengur útskýrt þannig um að sópa heldur að aðskilja afleiðingar í sér frá geranda sem er sú leið sem ég kom að á minn hátt eftir að koma hingað og fá svo samkennd með geranda fyrir það sem viðkomandi hafði sjálfur verið þolandi að. Það eru fleiri en ein hlið í ferlinu að „alast upp“. Líkamlegu atriðin að fá að borða og föt að klæðast, þak yfir höfuðið og svo framvegis og það eru atriði sem flestir sjá sem eðlilegt. Svo eru það atriði algerra dýpri grunnþarfa sem aldrei mátti tala um. Og er það sem ég í ellinni sé að opnun sé komin á frá því að lesa ótal greinar frá þeirri hlið í unga fólkinu sem hefur ekki fengið þeim grunn atriðum sinnt. Það er ekki um vanþakklæti fyrir hina fletina bara að sýna það sem svo lengi hefur verið þaggað. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur til langs tíma í Ástralíu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Matthildur Björnsdóttir Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Sjá meira
EN VIÐ SJÁUM ÞAÐ GREINILEGA Í HINNI BRESKU KONUNGSFJÖLSKYLDU Ég heyrði aldrei hugtakið „Vanvirkar fjölskyldur“ þegar ég var á Íslandi. Svo fór ég að heyra orðin „Dysfunctional families“ hér í Ástralíu, og vissi auðvitað að það hafði verið og var líka að gerast á Íslandi. Það orð á við þegar foreldrar hafa ekki haft eiginleika til að tengja á öllum sviðum huga, tilfinninga, áhugamála og gefinna eiginleika barna sinna í langtíma samtölum í gegn um árin. Ég hef séð og heyrt dæmi um það bæði á Íslandi og hér. Auðvitað veit ekkert foreldri í raun hver kemur þegar barn fæðist. En sum koma með uppskrift sem fellur inn í þann hóp sem þau koma til, og virðast hafa getað valið það fyrirfram. Sem þá er eins og bara hitta gamla vini eftir langan aðskilnað. Svo eru það aðrar sálir sem einstaklingar sem droppa inn þar sem kynlíf gerist án getnaðarvarna, og engin sérstök hugsun er í þeim sem eru að því. Það er þá stundum eins og slæma happdrættið fyrir bæði barnið og foreldrana. Það eru næg dæmi um, og sögur af slíku í heiminum. Síðan eru það efnisgæðalegu atriðin sem geta verið fín, eins og við sem lifðum við að heyra í dæminu um í fjölskyldu Michaels Jackson, versus meðferðina á honum. Flott heit á efnislega sviðinu eru blekkjandi í hugum margra sem skynja ekki inn í það sem er að baki. Við í heiminum erum nú einnig að vitna frægustu vanvirku fjölskyldu heims, sem er hin Breska Konungsfjölskylda. Hópur einstaklinga sem hefur að því virðist verið rekin um aldir með því forgangsatriði innan fjölskyldu og utan að skapa formúlu um hvernig fjölskyldan eigi að virka. Og það án áherslu á mikilvægi tilfinninga. Það er kaldhjartað viðhorf að ætla öllum að lifa formúlu lífi sem virkar ekki fyrir neinn í raun og virkaði ekki fyrir Harry prins, og virkar ekki í dag heldur. Það er athyglisvert að sjá togstreituna í því veldi, sem ég sé í efni frá enskum blöðum með fyrirsögnum um að, á einn veg eru smá merki Karls nú orðinn konungur um viðleitni til að vilja laga dæmið. En starfsfólkið og ýmsir aðrir í höllinni eru skíthrædd við að gefið sé inn í pláss í hjartanu, af því að þau sjá gömlu íhaldsformúluna sem mikilvæga. Tilfinningar séu bara í lagi fyrir nokkra persónulega hluti, en ekki fyrir alla að skynja og sjá. Ann og Edward systkini Karls konungs hafa þó séð fyrir börn sín frá reynslu sinni í því veldi, að þau séu betur sett með að þurfa ekki að bera konunglega titla. Meghan blessunin sá allt það kerfi í gegn um linsu Bandaríska kvikmynda-heimsins. Þess vegna náði hún ekki að hafa skilið andrúmslofts þyngdina í andrúmslofti og viðhorfum þessa margra alda kerfis, sem hið Breska Konungsveldi hefur haldið uppi. En ég skynjað í líkama mínum hvernig væri. Svo að ég hafði strax skilning og samkennd með bæði Díönu þegar hún tjáði sig í því fræga viðtali árið 1995. Tjáning hennar sem í raun lyfti hinu mikla loki af því Pandóru Boxi sem hafði verið haldið lokuðu þangað til þann daginn. Svo bætti bróðir hennar um betur í ræðu sinni við jarðarför hennar tveim árum síðar. Fyrir mér var það engla-sending til að færa kerfið á nýtt stig viðhorfa. Og með sonunum Vilhjálm og Harry. Harry er yngri og ég sé hann vera sál með þann tilgang sem sé að reyna að létta á þeirri orku. Ég tengi svo við þörfina fyrir í honum. Samkennd sem er mjög hugsanlega frá bæði þessu og svo fyrri lífum í því landi. Ég hef séð einstaklinga í öðrum löndum heims langa til að hafa svoleiðis kerfi hjá sér. Bókin „Spare“ sem ég las, sýnir þetta svart á hvítu. Við að koma úr umhverfi þar sem tilfinningar voru séðar sem óæskilegar eins og haldið var að mér á Íslandi, er ljúft að koma þangað sem sagt er við fólk að það sé betra að tjá þær en bæla. Það gefur þá langtíma bældum atriðum tækifæri til að rísa úr sínu sökkva ástandi á botni sella líkamans. Orð Thomas Hubl í nýju bókinni hans sem hefur titilinn „Attuned“, Að vera stilltur inn á, lýsir því sem í raun allar mannverur eiga skilið að fá. Það er að fá nægan „Internal structure“ sem ég til að nýja orðið Bakland eigi að veita, til að geta staðið upp fyrir sjálfu sér gegn því sem er rangt fyrir það. Ég galt þess á áhrifamikinn hátt að slíkt var ekki í viðhorfum í uppeldi á mínum tímum svo að ég heyrði. Fullyrðing fyrr á tímum um að það mætti ekki gagnrýna foreldra af því að þau væru fullkomin var bjöguð af því að auðvitað gátu foreldrar ekki veitt meira en var í þeim þekkingarlega og tilfinningalega fyrir það hlutverk. Krafa um „fyrir-gefningu“ hljómaði alltaf sem að það ætti að afneita sársauka og sópa öllu undir teppið sem ég sá sem gagnlaust. Ég sneri því orði svo við í: Hvað á að gefa fyrir þá hegðun“? Þá kom mun betri hugsun um hvernig maður ynni það og er að laga afleiðingar í sjálfum sér fyrst. Ferli sem getur auðvitað tekið langan tíma. Svo löngu seinna heyrði ég að það væri ekki lengur útskýrt þannig um að sópa heldur að aðskilja afleiðingar í sér frá geranda sem er sú leið sem ég kom að á minn hátt eftir að koma hingað og fá svo samkennd með geranda fyrir það sem viðkomandi hafði sjálfur verið þolandi að. Það eru fleiri en ein hlið í ferlinu að „alast upp“. Líkamlegu atriðin að fá að borða og föt að klæðast, þak yfir höfuðið og svo framvegis og það eru atriði sem flestir sjá sem eðlilegt. Svo eru það atriði algerra dýpri grunnþarfa sem aldrei mátti tala um. Og er það sem ég í ellinni sé að opnun sé komin á frá því að lesa ótal greinar frá þeirri hlið í unga fólkinu sem hefur ekki fengið þeim grunn atriðum sinnt. Það er ekki um vanþakklæti fyrir hina fletina bara að sýna það sem svo lengi hefur verið þaggað. Höfundur er Íslendingur sem hefur verið búsettur til langs tíma í Ástralíu.
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar