„Næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus“ Oddur Ævar Gunnarsson skrifar 19. september 2023 15:52 Íris Hólm segist eiga erfitt með svefn og daglegar athafnir enda fái hún ekki upp á skrifuð lyf sem ekki eru til á landinu. Vísir Íris Hólm Jónsdóttir, söng-og leikkona, segist vera reið, svekkt og pirruð. Hún gat ekki sofið í nótt þar sem heilinn er á yfirsnúningi sökum þess að lyfin sem Íris tekur gegn ADHD eru ekki til í landinu. Hún segist hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, um ADHD. Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“ Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Innlent Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman Innlent Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Innlent „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Innlent Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Innlent Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Innlent Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Innlent „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Innlent Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Erlent Myndir: Hágrátið og hlegið þegar fréttir bárust af friðarsamkomulagi Erlent Fleiri fréttir Söguleg stund Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Tólf eldislaxar fundust í sex ám Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Bein útsending: Dagur landbúnaðarins „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Selta olli rafmagnsleysi á Suðurlandi Friður á Gasa mögulega í sjónmáli og rætt við utanríkisráðherra Palestínu Mosfellingur hjá Strætó leiðir unga Framsóknarmenn „Hvað varð um að gera meira, hraðar?“ Veðrið setur strik í reikninginn Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Utanríkisráðherra Palestínu á Íslandi á sögulegum tímum Leit að meintum brennuvargi engu skilað Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Meirihluti hlynntur þátttöku ef Ísrael er ekki með Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Sjá meira
Eins og greint hefur verið frá hefur ADHD lyfið Elvanse, auk samheitalyfja, verið ófáanlegt á landinu síðan í lok júlí. Formaður ADHD samtakann hefur sagt lyfjaskortinn setja allt úr skorðum hjá einstaklingum með greininguna. Forstjóri Lyfjastofnunar hefur brýnt fyrir fólki að nota ekki annarra manna lyf. Neyddist til að hætta „cold turkey“ „Hér sit ég, klukkan að ganga 1 um nótt og ég er reið. Ég er reið, svekkt og pirruð. Ég get ekki sofnað vegna þess að heilinn minn er á yfirsnúningi og ég næ ekki ró. Ég næ ekki ró vegna þess að ég er lyfjalaus,“ skrifar Íris Hólm í einlægri færslu á samfélagsmiðlinum Facebook. Hún segist því hafa neyðst til þess að hætta á lyfjunum sínum án alls undirbúnings, „cold turkey,“ eins og hún lýsir því. „Ég átta mig ekki á því hvernig það getur orðið að stór hópur fólks standi núna uppi lyfjalausir, fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka.“ Kveðst hugsi yfir ummælum Óttars Íris segist hafa verið hugsi yfir ummælum Óttars Guðmundssonar, geðlæknis, í Kastljósi. Óttar hefur áður skrifað grein í Læknablaðið þar sem hann segir ADHD lyf ofnotuð á Íslandi og gagnrýnir að lögleg meðferð sé orðin algjörlega stjórnlaus. „Ég missti nánast allan áhuga á að hlusta þegar Óttar talaði um ADHD sem sjúkdóm, sem að minni bestu vitund er rangt, enda ADHD flokkað sem taugaröskun, ekki sjúkdómur.“ Hún segist vera með nokkrar spurningar vegna málflutnings Óttars. Segir Íris meðal annars að ADHD sé ættgeng taugaröskun og spyr hún hvort það geti haft áhrif í litlu samfélagi eins og á Íslandi þar sem allir séu skyldir. „Ok, þarna fer ég frjálslega með staðreyndir, en ég spyr af alvöru og kannski eingöngu Kári sjálfur Stefánsson geti svarað þessu. Er ADHD algengari röskun í Íslendingum en hjá öðrum þjóðum?“ Spyr hvort ekki sé eðlilegt að fólk sæki í lyf Íris segist setja spurningamerki við það hvort það sé í alvöru raunin líkt og Óttar segi að fólk sækist eftir ADHD greiningu eingöngu til þess að komast í amfetamín skyld lyf. „Getur ekki bara verið að fólk sé að sjá jákvæðar breytingar í lífi fólks þegar það kemst á rétt lyf? Gæti ekki verið að fólk myndi alveg eins vilja komast í greiningu og á lyf ef lyfið væri samsett úr einhverju allt öðru. Ef ég væri með mígreni og ég sæi vini mína og fjölskyldumeðlimi sem þjást af mígreni öðlast betra líf vegna réttrar lyfjameðferðar, væri þá ekki eðlilegt að ég myndi vilja skoða þann kost fyrir mig sjálfa?“ Þá spyr Íris hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu foreldra sem fari með börnum sínum í greiningar viðtöl sem uppgötvi þar að allt sem passar við börn þeirra, passi við þau sjálf. „Getur verið að aukin ADHD greining og sömuleiðis aukin lyfjanotkun sé vegna þeirra ótalmörgu stelpna og kvenna sem eru loks að fá greiningu á þessari röskun eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin tóku stelpur og konur ekki með inn í dæmið; þær gátu ekki verið með ADHD.“ Þá spyr Íris að lokum hvort það geti verið að aukin ADHD greining og aukin lyfjanotkun geti verið staðreynd þar sem fleiri fullorðnir greinist nú. „Eftir MÖRG ÁR þar sem læknavísindin töldu ADHD eldast af fólki og væri í raun „barna röskun?“ Íris bendir á að enginn vilji eiga erfitt með að gera hversdagslega hluti. Vísir Óttast að taka þrjú skref aftur á bak „Ég finn til með öllum þeim sem eru í svipaðri stöðu og ég. Það eru ekki bara áhrifin af því að hætta að taka lyfin sín snögglega heldur er það líka óttinn við að taka 3 skref afturábak. ADHD lömunin verður verri, athyglin við vinnu og nám verður erfiðari, áreitið hefur verri áhrif, þráðurinn verður styttri og svefnleysið óbærilegt.“ Íris segist ekki átta sig á því hvernig það geti orðið að stór hópur fólks standi nú uppi lyfjalaust og fái ekki lyf sem þeim var ráðlagt af læknum að taka. Enginn vilji eiga erfitt með hversdagslega hluti. „Það vill enginn eiga erfitt með að koma hlutunum í verk. Meirihluti þeirra sem taka þessi lyf gerir það því það hjálpar þeim. En nú er staðan sú að meirihluti þeirra sem tekur þessi lyf stendur frammi fyrir lyfjaskorti og vanlíðan. Hvað á að gera?! Hver er lausnin?!“
Lyf Geðheilbrigði ADHD Mest lesið Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Innlent Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman Innlent Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Innlent „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Innlent Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Innlent Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Innlent Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Innlent „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Innlent Trump segir Hamas og Ísraela hafa náð samkomulagi Erlent Myndir: Hágrátið og hlegið þegar fréttir bárust af friðarsamkomulagi Erlent Fleiri fréttir Söguleg stund Ekki sjálfsvörn að berja með steypuklumpi í höfuðið Laxnessleysið skandall eða stormur í vatnsglasi? Vegagerðin sannfærð um kosti brúar umfram göng Tólf eldislaxar fundust í sex ám Rannsaka hvort bílstjórinn hafi dottað Bein útsending: Dagur landbúnaðarins „Þykjustuleikur“ að Ísland fái annan díl Selta olli rafmagnsleysi á Suðurlandi Friður á Gasa mögulega í sjónmáli og rætt við utanríkisráðherra Palestínu Mosfellingur hjá Strætó leiðir unga Framsóknarmenn „Hvað varð um að gera meira, hraðar?“ Veðrið setur strik í reikninginn Segjast hafa verið neydd til að krjúpa tímunum saman og lýsa yfir ást sinni á Ísrael Utanríkisráðherra Palestínu á Íslandi á sögulegum tímum Leit að meintum brennuvargi engu skilað Boða aftur til kvennaverkfalls fimmtíu árum eftir það fyrsta Lagði við Hverfisgötu eftir allt saman „Ég held að það sé sterk friðarvon núna“ Ástæða til að hafa áhyggjur af vanfjármögnun spítalans Meirihluti hlynntur þátttöku ef Ísrael er ekki með Varnargarðar hækkaðir við Grindavík Skýr afstaða landsmanna um hvort einkunnir eigi að vera í tölum eða bókstöfum „Auðvitað er ég hrædd um hana“ Ford vörubíll árgerð 1930 gefinn Byggðasafni Árnesinga „Ég ætla ekki að jarða hann, ég ætla að hafa hann á lífi“ Mamma Möggu Stínu gerir upp erfiðan dag Útlendingastofnun: Ekkert bendi til ómannúðlegrar meðferðar í Króatíu Hitnar undir feldi Lilju Játaði að hafa stolið tugum milljóna úr dánarbúi móður sinnar Sjá meira