Ótækt að börn bíði í tvö ár eftir nauðsynlegri þjónustu Lovísa Arnardóttir skrifar 17. september 2023 13:16 Salvör Nordal tekur við formennskunni á ársfundi samtakanna að ári. Sá fundur verði haldinn í Reykjavík. Vísir Umboðsmaður barna segir of mörg börn á bið eftir nauðsynlegri þjónustu, og það of lengi. Áætlanir stjórnvalda um snemmtæka íhlutun geti ekki staðist ef ekki er úr bætt. Hundruð barna eru á bið eftir nauðsynlegri þjónustu hjá ýmsum stofnunum samfélagsins. Sem dæmi bíða hátt í 1.700 eftir þjónustu í Geðheilsumiðstöðinni og rúm 400 eftir þjónustu Ráðgjafar- og greiningarstöð. Sum hafa beðið í meira en þrjá mánuði. Þetta, og meira, kemur fram í nýjum tölum sem Umboðsmaður barna birti í síðustu viku. Umboðsmaður barna segir gagnlegt og mikilvægt að safna tölunum reglulega saman. Samstarfsaðilar verkefnisins eru Barna- og fjölskyldustofa, lögreglan á höfuðborgarsvæðinu, Geðheilsumiðstöð barna, Ráðgjafar- og greiningarstöð, Barna- og unglingageðdeild LSH, Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu, Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins og Heilsuskóli Barnaspítalans en embættið leitast ávallt eftir því að bæta fleirum við. Annað sem kemur fram í gögnunum er að færri börn eru nú en áður á bið hjá BUGL en fleiri á bið hjá Heilsuskólanum. Þá hefur þeim málum fjölgað hjá sýslumanni þar sem börn eiga í hlut en sem dæmi eru 102 mál í bið varðandi sáttameðferð þar sem börn koma við sögu. Síðast þegar tölurnar voru teknar saman, í febrúar, voru málin 58. Ef litið er til Barnahúss hafði biðlistinn verulega styst þar frá í febrúar en þar biðu tíu börn í ágúst eftir meðferð en þau voru 38 í febrúar. Í gögnum lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu kom svo fram að fyrstu sex mánuði ársins 2023 voru 46 börn brotaþolar í kynferðisbrotamálum og 79 í ofbeldismálum. Alls höfðu fimm börn stöðu sakbornings í kynferðisbrotamáli á tímabilinu og 74 í ofbeldisbrotamáli. Viðvarandi vandi víða Embættið tekur þessar tölur saman á hálfs árs fresti með það að markmiði að varpa ljósi á stöðu barna á landinu hverju sinni. „Þegar við byrjuðum að taka þessar tölur svona skipulega saman var búinn að vera viðvarandi vandi víða lengi. Við höfum séð sveiflur í þessu á meðan verkefninu stendur,“ segir Salvör Nordal, umboðsmaður barna, og tekur dæmi um sýslumannsembættið þar sem staðan hefur versnað. „En staðan í Ráðgjafar- og greiningarstöð og Geðheilsumiðstöð er alltaf jafn slæm og ef eitthvað er þá versnar hún. Sérstaklega hjá Geðheilsumiðstöðinni. Þegar við byrjuðum voru þetta um 700 börn sem biðu en nú eru þær tæplega 1.700. Það hefur versnað verulega ástandið þar,“ segir Salvör. Hún segir stöðuna sums staðar hafa batnað, eins og eftir sálfræðingi á heilsugæslustöðvum og á BUGL, og að það verði áhugavert að sjá hvort að breytingin þar sé varanleg eða tímabundin. „Vonandi eru hlutirnir að lagast þar til frambúðar.“ Salvör segir það alvarlegast þegar börn bíða lengi, eins og þau gera á Ráðgjafar- og greiningarstöð og Geðheilsumiðstöð. Sérstaklega með tilliti til nýrra farsældarlaga sem geri ráð fyrir snemmtækri íhlutun. „Börn eru kannski að bíða í jafnvel meira en tvö ár. Þessi nýja löggjöf á að þýða að við eigum að geta veitt börnum þjónustu þegar þau þurfa á henni að halda. Ef það er löng bið inn í þessar stofnanir er augljóst að við getum ekki veitt þjónustuna og höfum ekki bolmagn til að grípa snemma inn í. Tvö ár eru langur tími í lífi barns og það getur haft alvarlegar afleiðingar að bíða svo lengi.“ En hvernig meturðu stöðu barna á Íslandi í dag? „Þetta er flókin spurning en ef maður lítur á þessar tölur er hún ekki nógu góð. Það er alveg ljóst,“ segir Salvör. Hún segir að enn sé einnig margt ósagt. Það sé vitað að mörg börn bíði sem dæmi eftir þjónustu talmeinafræðinga en að hvergi sé hægt að sjá samanlagt hversu mörg þau eru. Embættið hafi reynt að afla þessara gagna frá upphafi verkefnis, án árangurs. Ekki nægilega góð yfirsýn „Það er búið að tala um það alllengi að safna þessum upplýsingum skipulega saman. Þetta eru þungbær mál en við höfum ekki nógu góða yfirsýn þarna. En oft hefur komið fram að börn eru að bíða allt of lengi eftir þessari þjónustu.“ Hún segir áríðandi að stjórnvöld bregðist við þessu. „Vonandi sjáum við betri stöðu næst þegar við tökum þetta saman og að breytingarnar séu varanlegar. Að börn séu að fá betri þjónustu til framtíðar. Við vonum líka að þessi reglubundna birting gagnanna ýti við stjórnvöldum og þau átti sig á mikilvægi þess að koma í veg fyrir þessa bið. Það er afskaplega brýnt. Það er stefna stjórnvalda að grípa snemma inn í þegar vandi kemur upp en síðan vantar þjónustuna þegar á reynir. Á meðan það er þá er ekki hægt að segja að við séum að veita snemmtæka íhlutun,“ segir Salvör.Hún segir þannig ekki nóg að innleiða nýja löggjöf, eins og farsældarlöggjöfina, heldur verði að fylgja þjónusta sem sé aðgengileg. „Það er ótækt að börn séu að bíða í yfir tvö ár, eins og á Geðheilsumiðstöðinni. Það er svo svakalega langur tími fyrir börn að bíða. Því eftir það á barnið eftir að fá greiningu og þjónustu í framhaldi af því. Ástandið lagast auðvitað ekki á meðan þau bíða. Þetta er því mjög erfitt fyrir bæði börnin og fjölskyldur þeirra.“ Réttindi barna Ofbeldi gegn börnum Félagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Heilbrigðismál Heilsugæsla Landspítalinn Barnavernd Tengdar fréttir Bugaðir foreldra tilkynna sig til barnaverndar Biðlistar eftir greiningum hafa nærri tvöfaldast á einu ári og segir yfirlæknir dæmi um að foreldrar tilkynni sig sjálfir til barnaverndar til að reyna að fá aðstoð. 26. mars 2023 19:01 1157 börn á biðlista fyrir greiningu hjá Geðheilsumiðstöð Þeim börnum sem bíða eftir greiningu hjá Geðheilsumiðstöð barna hefur fjölgað töluvert frá því umboðsmaður barna kallaði fyrst eftir upplýsingum um bið barna eftir þjónustu í desember 2021. Þá biðu 738 börn en þau voru 830 í september 2022. Í febrúar 2023 voru þetta 1157 börn sem öll höfðu beðið lengur en þrjá mánuði. Það eru því 419 fleiri börn sem bíða nú eftir greiningu borið saman við desember 2021. 21. mars 2023 19:21 Mest lesið Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Innlent Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Innlent Inga mundaði skófluna við Sóltún Innlent Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Innlent Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Innlent Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Innlent Fleiri fréttir Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Tveir handteknir eftir húsleit í Laugardal og Kópavogi Bandaríska sendiráðið elur á ótta við hælisleitendur og útlendinga Vonast til að samkomulag náist innan skamms, vonandi í dag Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Engar fréttir af þinglokum en veiðigjöldin ekki á dagskrá í dag Hagsmunir barnanna hafi ekki áhrif á afstöðuna til veiðigjalda Sjá meira
Hundruð barna eru á bið eftir nauðsynlegri þjónustu hjá ýmsum stofnunum samfélagsins. Sem dæmi bíða hátt í 1.700 eftir þjónustu í Geðheilsumiðstöðinni og rúm 400 eftir þjónustu Ráðgjafar- og greiningarstöð. Sum hafa beðið í meira en þrjá mánuði. Þetta, og meira, kemur fram í nýjum tölum sem Umboðsmaður barna birti í síðustu viku. Umboðsmaður barna segir gagnlegt og mikilvægt að safna tölunum reglulega saman. Samstarfsaðilar verkefnisins eru Barna- og fjölskyldustofa, lögreglan á höfuðborgarsvæðinu, Geðheilsumiðstöð barna, Ráðgjafar- og greiningarstöð, Barna- og unglingageðdeild LSH, Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu, Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins og Heilsuskóli Barnaspítalans en embættið leitast ávallt eftir því að bæta fleirum við. Annað sem kemur fram í gögnunum er að færri börn eru nú en áður á bið hjá BUGL en fleiri á bið hjá Heilsuskólanum. Þá hefur þeim málum fjölgað hjá sýslumanni þar sem börn eiga í hlut en sem dæmi eru 102 mál í bið varðandi sáttameðferð þar sem börn koma við sögu. Síðast þegar tölurnar voru teknar saman, í febrúar, voru málin 58. Ef litið er til Barnahúss hafði biðlistinn verulega styst þar frá í febrúar en þar biðu tíu börn í ágúst eftir meðferð en þau voru 38 í febrúar. Í gögnum lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu kom svo fram að fyrstu sex mánuði ársins 2023 voru 46 börn brotaþolar í kynferðisbrotamálum og 79 í ofbeldismálum. Alls höfðu fimm börn stöðu sakbornings í kynferðisbrotamáli á tímabilinu og 74 í ofbeldisbrotamáli. Viðvarandi vandi víða Embættið tekur þessar tölur saman á hálfs árs fresti með það að markmiði að varpa ljósi á stöðu barna á landinu hverju sinni. „Þegar við byrjuðum að taka þessar tölur svona skipulega saman var búinn að vera viðvarandi vandi víða lengi. Við höfum séð sveiflur í þessu á meðan verkefninu stendur,“ segir Salvör Nordal, umboðsmaður barna, og tekur dæmi um sýslumannsembættið þar sem staðan hefur versnað. „En staðan í Ráðgjafar- og greiningarstöð og Geðheilsumiðstöð er alltaf jafn slæm og ef eitthvað er þá versnar hún. Sérstaklega hjá Geðheilsumiðstöðinni. Þegar við byrjuðum voru þetta um 700 börn sem biðu en nú eru þær tæplega 1.700. Það hefur versnað verulega ástandið þar,“ segir Salvör. Hún segir stöðuna sums staðar hafa batnað, eins og eftir sálfræðingi á heilsugæslustöðvum og á BUGL, og að það verði áhugavert að sjá hvort að breytingin þar sé varanleg eða tímabundin. „Vonandi eru hlutirnir að lagast þar til frambúðar.“ Salvör segir það alvarlegast þegar börn bíða lengi, eins og þau gera á Ráðgjafar- og greiningarstöð og Geðheilsumiðstöð. Sérstaklega með tilliti til nýrra farsældarlaga sem geri ráð fyrir snemmtækri íhlutun. „Börn eru kannski að bíða í jafnvel meira en tvö ár. Þessi nýja löggjöf á að þýða að við eigum að geta veitt börnum þjónustu þegar þau þurfa á henni að halda. Ef það er löng bið inn í þessar stofnanir er augljóst að við getum ekki veitt þjónustuna og höfum ekki bolmagn til að grípa snemma inn í. Tvö ár eru langur tími í lífi barns og það getur haft alvarlegar afleiðingar að bíða svo lengi.“ En hvernig meturðu stöðu barna á Íslandi í dag? „Þetta er flókin spurning en ef maður lítur á þessar tölur er hún ekki nógu góð. Það er alveg ljóst,“ segir Salvör. Hún segir að enn sé einnig margt ósagt. Það sé vitað að mörg börn bíði sem dæmi eftir þjónustu talmeinafræðinga en að hvergi sé hægt að sjá samanlagt hversu mörg þau eru. Embættið hafi reynt að afla þessara gagna frá upphafi verkefnis, án árangurs. Ekki nægilega góð yfirsýn „Það er búið að tala um það alllengi að safna þessum upplýsingum skipulega saman. Þetta eru þungbær mál en við höfum ekki nógu góða yfirsýn þarna. En oft hefur komið fram að börn eru að bíða allt of lengi eftir þessari þjónustu.“ Hún segir áríðandi að stjórnvöld bregðist við þessu. „Vonandi sjáum við betri stöðu næst þegar við tökum þetta saman og að breytingarnar séu varanlegar. Að börn séu að fá betri þjónustu til framtíðar. Við vonum líka að þessi reglubundna birting gagnanna ýti við stjórnvöldum og þau átti sig á mikilvægi þess að koma í veg fyrir þessa bið. Það er afskaplega brýnt. Það er stefna stjórnvalda að grípa snemma inn í þegar vandi kemur upp en síðan vantar þjónustuna þegar á reynir. Á meðan það er þá er ekki hægt að segja að við séum að veita snemmtæka íhlutun,“ segir Salvör.Hún segir þannig ekki nóg að innleiða nýja löggjöf, eins og farsældarlöggjöfina, heldur verði að fylgja þjónusta sem sé aðgengileg. „Það er ótækt að börn séu að bíða í yfir tvö ár, eins og á Geðheilsumiðstöðinni. Það er svo svakalega langur tími fyrir börn að bíða. Því eftir það á barnið eftir að fá greiningu og þjónustu í framhaldi af því. Ástandið lagast auðvitað ekki á meðan þau bíða. Þetta er því mjög erfitt fyrir bæði börnin og fjölskyldur þeirra.“
Réttindi barna Ofbeldi gegn börnum Félagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Heilbrigðismál Heilsugæsla Landspítalinn Barnavernd Tengdar fréttir Bugaðir foreldra tilkynna sig til barnaverndar Biðlistar eftir greiningum hafa nærri tvöfaldast á einu ári og segir yfirlæknir dæmi um að foreldrar tilkynni sig sjálfir til barnaverndar til að reyna að fá aðstoð. 26. mars 2023 19:01 1157 börn á biðlista fyrir greiningu hjá Geðheilsumiðstöð Þeim börnum sem bíða eftir greiningu hjá Geðheilsumiðstöð barna hefur fjölgað töluvert frá því umboðsmaður barna kallaði fyrst eftir upplýsingum um bið barna eftir þjónustu í desember 2021. Þá biðu 738 börn en þau voru 830 í september 2022. Í febrúar 2023 voru þetta 1157 börn sem öll höfðu beðið lengur en þrjá mánuði. Það eru því 419 fleiri börn sem bíða nú eftir greiningu borið saman við desember 2021. 21. mars 2023 19:21 Mest lesið Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Innlent Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Innlent Minnst þrettán látnir og tuttugu barna saknað eftir flóð í Texas Erlent Sósíalistum bolað úr Bolholti Innlent „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Innlent Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Innlent Inga mundaði skófluna við Sóltún Innlent Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Innlent Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Innlent Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Innlent Fleiri fréttir Lögregla hleypti manni inn sem hafði læst sig úti Lítill munur á bitum bitmýs og lúsmýs Sex fluttir á sjúkrahús eftir umferðarslys í Hörgársveit Inga mundaði skófluna við Sóltún „Þá fylgir það börnum í gegnum skólakerfið og út í samfélagið“ Nýtt bankaráð Seðlabankans skipað Sósíalistum bolað úr Bolholti Sýknaður af kæru Samtakanna 78 um hatursorðræðu Lokametrar, bútasaumur og Starbucks Veiðigjaldið aftur í nefnd og viðræður komnar á lokametra Lára snýr sér að kynningarstörfum fyrir HR Bætti þúsund tonnum í strandveiðipottinn Skellt upp úr í þingsal þegar ráðherra reyndi að mynda hjarta Rúv vildi Ísraelsmenn burt en þeir sluppu með skrekkinn í bili Lögðu hald á mikið magn fíkniefna og fleiri milljónir Eiríkur, Eyvindur og Þorbjörg sækjast eftir dómaraskikkjunni Samfylking tekur aftur fram úr Sjálfstæðisflokki Skoða málið en hafa ekki tekið endanlega ákvörðun um aðgerðir Stór ferðahelgi framundan og bæjarhátíðir víða um land Skjálfti að stærð 3,6 í Bárðarbungu Þingmenn upplitsdjarfir Öðrum þeirra handteknu sleppt úr haldi Þokast í samkomulagsátt á þingi Sakfelldur en ekki gerð refsing fyrir að bana móður sinni Tveir handteknir eftir húsleit í Laugardal og Kópavogi Bandaríska sendiráðið elur á ótta við hælisleitendur og útlendinga Vonast til að samkomulag náist innan skamms, vonandi í dag Sambýliskonan sem sá allt og bróðirinn sem þekkti ekki fjölskylduna Engar fréttir af þinglokum en veiðigjöldin ekki á dagskrá í dag Hagsmunir barnanna hafi ekki áhrif á afstöðuna til veiðigjalda Sjá meira
Bugaðir foreldra tilkynna sig til barnaverndar Biðlistar eftir greiningum hafa nærri tvöfaldast á einu ári og segir yfirlæknir dæmi um að foreldrar tilkynni sig sjálfir til barnaverndar til að reyna að fá aðstoð. 26. mars 2023 19:01
1157 börn á biðlista fyrir greiningu hjá Geðheilsumiðstöð Þeim börnum sem bíða eftir greiningu hjá Geðheilsumiðstöð barna hefur fjölgað töluvert frá því umboðsmaður barna kallaði fyrst eftir upplýsingum um bið barna eftir þjónustu í desember 2021. Þá biðu 738 börn en þau voru 830 í september 2022. Í febrúar 2023 voru þetta 1157 börn sem öll höfðu beðið lengur en þrjá mánuði. Það eru því 419 fleiri börn sem bíða nú eftir greiningu borið saman við desember 2021. 21. mars 2023 19:21