RÚV keypti kostað kynningarefni og sýndi sem heimildarmynd Hallgerður Kolbrún E. Jónsdóttir skrifar 27. janúar 2022 13:57 Ríkisútvarpið keypti sýningarrétt að þættinum frá N4, sem framleiddi þáttin árið 2019. Vegagerðin og Sóknaráætlun Norðurlands eystra styrktu gerð þáttarins, sem bæði eru hagsmunaaðilar að umfjöllunarefninu. Ríkisútvarpið sendi í gær út þátt um jarðgöng á Norðurlandi sem kostaður er af Vegagerðinni og Sóknaráætlun Norðurlands eystra, verkefni sem meðal annars er ætlað að efla byggðaþróun. Varaformaður Blaðamannafélagsins segist líta á þáttinn sem kynningarefni en ekki heimildarþátt. „Þetta er náttúrulega ekki blaðamennska þó það kunni að hafa ásýnd blaðamennsku og framsetningin sé með þeim hætti. Þarna eru Vegagerðin og Sóknaráætlun Norðurlands eystra að kosta gerð þessa þáttar og í mínum huga þýðir það að þetta er kynningarmynd en ekki heimildarmynd,“ segir Aðalsteinn Kjartansson varaformaður Blaðamannafélags Íslands. Óháð því hvað manni finnist um efni þáttarins geti hann ekki talist blaðamennska. Á vef Ríkisútvarpsins segir að þátturinn sé „íslensk heimildarmynd um samfélagsleg áhrif jarðganga á Norðurlandi.“ Þessi listi birtist á síðustu þremur sekúndunum á kreditlista þáttarins.Skjáskot Hinn kostaði heimildarþáttur, sem ber yfirskriftina „Jarðgöng - Samfélagsleg áhrif“ var framleiddur af N4 árið 2019 og sýndur á sjónvarpsstöðinni áður en hann var keyptur af RÚV og sýndur í gærkvöldi, klukkan 20:05 strax að loknu Kastljósi. Umsjón með þættinum hafði Karl Eskil Pálsson, núverandi upplýsingafulltrúi Samherja, en þegar þátturinn var gerður starfaði hann á N4. Þátturinn var fyrst sýndur á N4 11. júní 2019, eins og sjá má í kynningarmyndbandi fyrir þáttinn á Facebook-síðu N4. Ríkissjónvarpið hefur verið gagnrýnt fyrir að setja fyrirvaralaust á dagskrá þátt sem rekur einhliða kosti jarðganga en líta hjá allri gagnrýni á slíkar framkvæmdir. Og það undir merkjum blaðamennsku. Fjallað er um Vaðlaheiðargöng, Strákagöng, Héðinsfjarðargöng og Múlagöng á Norðurlandi. Göngin eru öll í eigu ríkisins utan Vaðlaheiðarganga, sem rekin eru af Vaðlaheiðargöngum ehf. og er í eigu allra sveitarfélaganna á Norðurlandi eystra auk nokkurra fyrirtækja frá landshlutanum. Áróður fyrir tilteknum sjónarmiðum Í þættinum er fjallað um áhrif jarðgangnanna á byggðir og samfélög, sem nýta sér jarðgöngin alla daga. Farið er fögrum orðum um þau tækifæri sem jarðgöngin hafi veitt íbúum á Norðurlandi, fært samfélög nær hvort öðru, aukið atvinnumöguleika og svo mætti lengi telja. Þátturinn er þó kostaður af Sóknaráætlun Norðurlands eystra, byggðaverkefni á vegum íslenska ríkisins, sem ætlað er að efla byggðaþróun og auka samráð milli ráðuneyta á sviði byggðamála, jafnframt að færa til sveitarstjórna aukna ábyrgð á sviði byggða- og samfélagsþróunar. „Markmið sóknaráætlana landshluta er að ráðstöfun þeirra fjármuna sem varið er til verkefna í einstökum landshlutum á sviði samfélags- og byggðamála byggi á svæðisbundnum áherslum og markmiðum sem fram koma í sóknaráætlun landshlutans,“ segir í samningi samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins, mennta- og menningarmálaráðuneytisins og Eyþings, sambands sveitarfélaga í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum, um sóknaráætlun Norðurlands eystra 2020-2024. Grunnframlag ríkisins til Sóknaráætlunar Norðurlands eystra voru rúmar 118 milljónir króna árið 2020. „Mæringarþáttur“ um jarðgöng á Norðurlandi Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Kjarnans, vakti athygli á sýningu þáttarins á Twitter í morgun, þar sem hann segir þáttinn „mæringarþátt“ og gagnrýnir að lítið hafi verið fjallað um skuldir Vaðlaheiðarganga ehf. hjá ríkinu, sem félagið geti ekki borgað. Mæringarþáttur um jarðgöng á Norðurlandi eftir upplýsingafulltrúa Samherja, sem hafði áður verið sýndur á annarri sjónvarpsstöð, á prime time á RÚV í gær. Lítill fókus á að Vaðlaheiðargöng ehf. skulda ríkinu tæpa 19 milljarða sem félagið getur ekki borgað. #þjónustusamningurinn pic.twitter.com/MpOoPsPcXX— Þórður Snær Júlíusson (@thordursnaer) January 27, 2022 „Mæringarþáttur um jarðgöng á Norðurlandi eftir upplýsingafulltrúa Samherja, sem hafði áður verið sýndur á annarri sjónvarpsstöð, á prime time á RÚV í gær. Lítill fókus á að Vaðlaheiðargöng ehf. skulda ríkinu tæpa 19 milljarða sem félagið getur ekki borgað. #þjónustusamningurinn.“ Vaðlaheiðargöng sjálf vöktu athygli á þættinum á Facebook í gærkvöldi. Kostaðir þættir á dagskrá Ríkissjónvarpsins Vert er að geta þess að samkvæmt heimildum Innherja, viðskiptamiðill Vísis, er nú unnið að útfærslu á því að lánum ríkissjóðs til Vaðlaheiðaganga, sem námu samtals 18,6 milljörðum króna í lok árs 2020, verði að miklu eða öllu leyti skuldbreytt í hlutafé þannig að ríkissjóður verði eigandi að miklum meirihluta hlutafjár, eða líklegast í kring um 90 prósent. Þetta er hvorki fyrsta né annað sinn sem RÚV sýnir heimildarmyndir kostaðar af umfjöllunarefninu sjálfu. Fram kemur í frétt á Vísi frá árinu 2015 að RÚV hafi til dæmis sýnt heimildarmynd um Búrfellsvirkjun sem framleidd var af Landsvirkjun án þess að nokkurs staðar kæmi fram í dagskrárkynningum að myndin væri framleidd af eiganda virkjunarinnar. Þá hafi RÚV sama ár sýnt heimildarmynd um garðyrkjuræktun á Íslandi sem framleidd var í samvinnu við Samtök garðyrkjubænda. Báðar myndirnar hafi sýnt umfjöllunarefni sín í mjög jákvæðu ljósi en það sama er uppi á teningnum í þættinum um jarðgöngin. Skarphéðinn Guðmundsson, dagskrárstjóri RÚV, segir í samtali við fréttastofu að myndin hafi verið keypt af sjálfstæðum framleiðanda, í þessu tilviki N4, og samkvæmt þeim kröfum sem gerðar séu af RÚV um hvernig slíkar myndir skyldu framleiddar og fjármagnaðar. Ykkur finnst ekki athugavert að þessi þáttur sé kynntur sem heimildarmynd en ekki kynningarefni? „Við keyptum hana og við göngum frá kaupum og sýningarrétti á myndinni sem heimildarmynd,“ segir Skarphéðinn. Allur gangur sé á því hve mikið RÚV greiði fyrir sýningu á svona efni en hann vildi ekki gefa upp hvað hefði verið greitt fyrir sýningu þessa þáttar. Vegagerð Ríkisútvarpið Samgöngur Vaðlaheiðargöng Fjölmiðlar Mest lesið „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Innlent Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Innlent Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Innlent Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Innlent Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Innlent Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Innlent Bílvelta í Kömbunum Innlent Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Innlent Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Innlent Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Innlent Fleiri fréttir Handtekinn undir áhrifum með tvö börn í bílnum Fjölmenn mótmæli og skortur á íslenskukunnáttu þrátt fyrir doktorsnám Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Gullkistan opnuð á Vestfjörðum Sóttu slasaðan ökumann við Surtshelli Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Tvöföldun erlendra fanga á fimm árum: „Þetta er auðvitað gríðarlega hátt hlutfall“ Nöfn myrtra barna verða lesin upp í sjö klukkustundir Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Eygir vonarneista í fyrsta sinn og mótmæli um allt land Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Árborg girnist svæði Flóahrepps Sendu kæligáma til Úkraínu Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Bílvelta í Kömbunum „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Kjölur ekki á dagskrá Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi Sjá meira
„Þetta er náttúrulega ekki blaðamennska þó það kunni að hafa ásýnd blaðamennsku og framsetningin sé með þeim hætti. Þarna eru Vegagerðin og Sóknaráætlun Norðurlands eystra að kosta gerð þessa þáttar og í mínum huga þýðir það að þetta er kynningarmynd en ekki heimildarmynd,“ segir Aðalsteinn Kjartansson varaformaður Blaðamannafélags Íslands. Óháð því hvað manni finnist um efni þáttarins geti hann ekki talist blaðamennska. Á vef Ríkisútvarpsins segir að þátturinn sé „íslensk heimildarmynd um samfélagsleg áhrif jarðganga á Norðurlandi.“ Þessi listi birtist á síðustu þremur sekúndunum á kreditlista þáttarins.Skjáskot Hinn kostaði heimildarþáttur, sem ber yfirskriftina „Jarðgöng - Samfélagsleg áhrif“ var framleiddur af N4 árið 2019 og sýndur á sjónvarpsstöðinni áður en hann var keyptur af RÚV og sýndur í gærkvöldi, klukkan 20:05 strax að loknu Kastljósi. Umsjón með þættinum hafði Karl Eskil Pálsson, núverandi upplýsingafulltrúi Samherja, en þegar þátturinn var gerður starfaði hann á N4. Þátturinn var fyrst sýndur á N4 11. júní 2019, eins og sjá má í kynningarmyndbandi fyrir þáttinn á Facebook-síðu N4. Ríkissjónvarpið hefur verið gagnrýnt fyrir að setja fyrirvaralaust á dagskrá þátt sem rekur einhliða kosti jarðganga en líta hjá allri gagnrýni á slíkar framkvæmdir. Og það undir merkjum blaðamennsku. Fjallað er um Vaðlaheiðargöng, Strákagöng, Héðinsfjarðargöng og Múlagöng á Norðurlandi. Göngin eru öll í eigu ríkisins utan Vaðlaheiðarganga, sem rekin eru af Vaðlaheiðargöngum ehf. og er í eigu allra sveitarfélaganna á Norðurlandi eystra auk nokkurra fyrirtækja frá landshlutanum. Áróður fyrir tilteknum sjónarmiðum Í þættinum er fjallað um áhrif jarðgangnanna á byggðir og samfélög, sem nýta sér jarðgöngin alla daga. Farið er fögrum orðum um þau tækifæri sem jarðgöngin hafi veitt íbúum á Norðurlandi, fært samfélög nær hvort öðru, aukið atvinnumöguleika og svo mætti lengi telja. Þátturinn er þó kostaður af Sóknaráætlun Norðurlands eystra, byggðaverkefni á vegum íslenska ríkisins, sem ætlað er að efla byggðaþróun og auka samráð milli ráðuneyta á sviði byggðamála, jafnframt að færa til sveitarstjórna aukna ábyrgð á sviði byggða- og samfélagsþróunar. „Markmið sóknaráætlana landshluta er að ráðstöfun þeirra fjármuna sem varið er til verkefna í einstökum landshlutum á sviði samfélags- og byggðamála byggi á svæðisbundnum áherslum og markmiðum sem fram koma í sóknaráætlun landshlutans,“ segir í samningi samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytisins, mennta- og menningarmálaráðuneytisins og Eyþings, sambands sveitarfélaga í Eyjafirði og Þingeyjarsýslum, um sóknaráætlun Norðurlands eystra 2020-2024. Grunnframlag ríkisins til Sóknaráætlunar Norðurlands eystra voru rúmar 118 milljónir króna árið 2020. „Mæringarþáttur“ um jarðgöng á Norðurlandi Þórður Snær Júlíusson, ritstjóri Kjarnans, vakti athygli á sýningu þáttarins á Twitter í morgun, þar sem hann segir þáttinn „mæringarþátt“ og gagnrýnir að lítið hafi verið fjallað um skuldir Vaðlaheiðarganga ehf. hjá ríkinu, sem félagið geti ekki borgað. Mæringarþáttur um jarðgöng á Norðurlandi eftir upplýsingafulltrúa Samherja, sem hafði áður verið sýndur á annarri sjónvarpsstöð, á prime time á RÚV í gær. Lítill fókus á að Vaðlaheiðargöng ehf. skulda ríkinu tæpa 19 milljarða sem félagið getur ekki borgað. #þjónustusamningurinn pic.twitter.com/MpOoPsPcXX— Þórður Snær Júlíusson (@thordursnaer) January 27, 2022 „Mæringarþáttur um jarðgöng á Norðurlandi eftir upplýsingafulltrúa Samherja, sem hafði áður verið sýndur á annarri sjónvarpsstöð, á prime time á RÚV í gær. Lítill fókus á að Vaðlaheiðargöng ehf. skulda ríkinu tæpa 19 milljarða sem félagið getur ekki borgað. #þjónustusamningurinn.“ Vaðlaheiðargöng sjálf vöktu athygli á þættinum á Facebook í gærkvöldi. Kostaðir þættir á dagskrá Ríkissjónvarpsins Vert er að geta þess að samkvæmt heimildum Innherja, viðskiptamiðill Vísis, er nú unnið að útfærslu á því að lánum ríkissjóðs til Vaðlaheiðaganga, sem námu samtals 18,6 milljörðum króna í lok árs 2020, verði að miklu eða öllu leyti skuldbreytt í hlutafé þannig að ríkissjóður verði eigandi að miklum meirihluta hlutafjár, eða líklegast í kring um 90 prósent. Þetta er hvorki fyrsta né annað sinn sem RÚV sýnir heimildarmyndir kostaðar af umfjöllunarefninu sjálfu. Fram kemur í frétt á Vísi frá árinu 2015 að RÚV hafi til dæmis sýnt heimildarmynd um Búrfellsvirkjun sem framleidd var af Landsvirkjun án þess að nokkurs staðar kæmi fram í dagskrárkynningum að myndin væri framleidd af eiganda virkjunarinnar. Þá hafi RÚV sama ár sýnt heimildarmynd um garðyrkjuræktun á Íslandi sem framleidd var í samvinnu við Samtök garðyrkjubænda. Báðar myndirnar hafi sýnt umfjöllunarefni sín í mjög jákvæðu ljósi en það sama er uppi á teningnum í þættinum um jarðgöngin. Skarphéðinn Guðmundsson, dagskrárstjóri RÚV, segir í samtali við fréttastofu að myndin hafi verið keypt af sjálfstæðum framleiðanda, í þessu tilviki N4, og samkvæmt þeim kröfum sem gerðar séu af RÚV um hvernig slíkar myndir skyldu framleiddar og fjármagnaðar. Ykkur finnst ekki athugavert að þessi þáttur sé kynntur sem heimildarmynd en ekki kynningarefni? „Við keyptum hana og við göngum frá kaupum og sýningarrétti á myndinni sem heimildarmynd,“ segir Skarphéðinn. Allur gangur sé á því hve mikið RÚV greiði fyrir sýningu á svona efni en hann vildi ekki gefa upp hvað hefði verið greitt fyrir sýningu þessa þáttar.
Vegagerð Ríkisútvarpið Samgöngur Vaðlaheiðargöng Fjölmiðlar Mest lesið „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Innlent Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Innlent Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Innlent Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Innlent Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Innlent Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Innlent Bílvelta í Kömbunum Innlent Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Innlent Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Innlent Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Innlent Fleiri fréttir Handtekinn undir áhrifum með tvö börn í bílnum Fjölmenn mótmæli og skortur á íslenskukunnáttu þrátt fyrir doktorsnám Ákærðir fyrir hópnauðgun gegn ólögráða stúlku Gullkistan opnuð á Vestfjörðum Sóttu slasaðan ökumann við Surtshelli Gríðarlegur fjöldi á mótmælunum Þjóð gegn þjóðarmorði Tæpir sextíu þúsund fermetrar í eigu ríkisins standa tómir Kennir íslensku en fær ekki ríkisborgararétt að óbreyttu Tvöföldun erlendra fanga á fimm árum: „Þetta er auðvitað gríðarlega hátt hlutfall“ Nöfn myrtra barna verða lesin upp í sjö klukkustundir Eygir vonarneista í fyrsta sinn í marga mánuði Eygir vonarneista í fyrsta sinn og mótmæli um allt land Segir dregið úr veiðum á grundvelli „Walt Disneylíffræði“ Árborg girnist svæði Flóahrepps Sendu kæligáma til Úkraínu Langflestir lögreglumenn á Suðurnesjum Brunarústirnar fjarlægðar tveimur árum eftir brunann Íbúar mótmæla og vilja börn frekar en byggingu í Gunnarsbrekku Reyndi að stinga lögreglu af á buggy Bílvelta í Kömbunum „Eins og að fá hnefahögg í andlitið“ Sveitarstjórn reyni að skrá íbúa úr sveitarfélaginu og ógni grundvallarréttindum Skoða að efla geðheilbrigðisþjónustu á Austurlandi eftir röð áfalla Kjölur ekki á dagskrá Lögregla kölluð til eftir að bremsuvírar voru klipptir á reiðhjólum barna Fólk deili lyfseðlum og „míkródósi“: „Við getum ekki réttlætt þá meðferð“ Deila lyfseðlum fyrir þyngdarstjórnunarlyf og undankeppni HM hefst Starfsfólk Alcoa vilji setja fyrirtækinu mörk Lögregla hafi hlaupið á sig á Siglufirði: „Þetta eru einstök prúðmenni“ Ætla að rannsaka meint undirboð á kísilmálmi Sjá meira