Stjórnvöld og dómstólar leggja blessun sína yfir rangfærslur, ósannindi og afbökun á staðreyndum í skýrslum barnaverndar Sara Pálsdóttir skrifar 4. júní 2021 14:00 Barnaverndaryfirvöld eru stjórnvöld. Sem slík, bera þau ríka ábyrgð á því að fylgja meginreglum um hlutleysi og sannleika í öllu sínu starfi. Þegar barnaverndarnefndir reka mál gegn foreldrum fyrir dómi, t.d. til að svipta foreldri forsjá yfir barni eða til að taka barn af heimili með að vista það utan heimilis, byggja slík mál að miklu leyti á gögnum sem frá barnavernd starfa, frásögnum starfsmanna barnaverndar skrifa auk úrskurðum barnaverndarnefnda, sem aftur byggja á umræddum frásögnum. Þá afla barnaverndir einhliða forsjárhæfnimats og eru iðulega með sömu sálfræðingana sem vinna flest ef ekki öll slík mat fyrir barnavernd. Þessir sálfræðingar eru þá ráðnir af barnavernd og þiggja greiðslur frá þeim. Foreldrar sem sæta slíkum afskiptum af friðhelgi einkalífs þeirra og fjölskyldu, eiga rétt á styrk vegna greiðslu fyrir aðstoð lögmanns. Hversu hár slíkur styrkur er, er háð ákvörðun barnaverndar. Ekki er vel séð að lögmaður vinni of ötullega eða of mikið til verndar hagsmunum foreldris og fjölskyldu hans, slík vinna á að vera „hæfileg að mati barnaverndar“, annars er hún ekki greidd. Skýrslur barnaverndar og innihald þeirra hafa mikið og sterkt væri að lögum. Samkvæmt 71. gr. laga um meðferð einkamála skal það sem fram kemur í slíkum skýrslum teljast rétt og satt um atvik máls, þar til annað telst sannað. Þessar skýrslur skrifa starfsmenn barnaverndar um það sem þeir upplifa í störfum sínum og atvik mála. Í starfi mínu sem lögmaður hef ég því miður komist að því að það sem skráð er í þessar skýrslur er oft á tíðum rangt, villandi eða hrein og klár ósannindi. Þá virðist oft vera dregin upp, vísvitandi, sérstaklega neikvæð mynd af foreldri og því sleppt að fjalla um það sem er foreldrinu í hag. Jafnvel þótt bent sé á það, hjá barnavernd, barnaverndarnefnd, úrskurðarnefnd velferðarmála, lögreglu og dómstólum, og sýnt fram á hið rétta, er ómögulegt að fá þessar skýrslur leiðréttar. Það furðulega er, að ekkert þessara yfirvalda minnast á sjónarmið, málsástæður eða ábendingar undirritaðrar um þessar rangfærslur, ósannindi og afbökun á sannleikanum. Það er eins og það heyri enginn né sjái, eða vilji ekki sjá, þegar undirritaður lögmaður bendir á þetta. Foreldrið (og barnið) er því gersamlega réttlaust, þegar einstakir starfsmenn barnaverndar skrifa slíkar skýrslur, og svo eru skýrslurnar lagðar til grundvallar í dómi til að taka af börn af foreldrum. Svo neitar barnavernd að greiða lögmanni fyrir slíka vinnu, að rekja ósannindin. Alger óþarfi að vera að leiðrétta rangfærslur í opinberum skýrslum því það hlustar enginn á það hvort eð er. Undirrituð kærði ákvörðun barnaverndar um að lækka reikning við vinnu undirritaðrar til úrskurðarnefndar velferðarmála og byggði m.a. á því að það væri siðareglubrot að benda ekki á rangfærslur og ósannindi í skýrslum barnaverndar og fyrir slíka vinnu ætti að greiða. Að umfang vinnunnar hefði verið mun minna ef ekki hefði farið öll þessi vinna í að leiðrétta rangfærslur og villandi ummæli í skýrslum barnaverndar. Hlutverk lögmanns er m.a. að benda á hið sanna og rétta svo að ákvörðun verði tekin á réttum grunni. Fyrir þá vinnu vill barnavernd hins vegar ekki greiða. Rangfærslur og ósannindi voru svo rakin fyrir nefndinni. Í niðurstöðu nefndarinnar, sem staðfesti ákvörðun barnaverndar, var ekki minnst einu orði á þetta. Alveg sama afgreiðsla og hjá dómstólum og lögreglu. Yfirvöld horfa framhjá þessu vísvitandi og foreldri situr uppi með bæði rangar og villandi skýrslur hjá barnavernd, foreldrinu mjög í óhag. Og lögmenn fá þau skilaboð að það þýði ekkert að reyna að fá þetta leiðrétt, þú situr sjálfur uppi með kostnaðinn og enginn hlustar á þig. Starfsmaður barnaverndar virðist þannig geta skrifað hvað sem er um foreldra í skýrslur og það telst satt og rétt sjálfkrafa. Foreldrar hafa svo enga leið til að fá leiðrétt þar sem þar stendur, jafnvel þótt sýnt sé fram á að þar sé farið með rangt mál. Einn skjólstæðingur minn er orðinn svo brenndur af ósannindum og neikvæðum ummælum um sig í skýrslum barnaverndar að hann hefur ekki þorað öðru en að taka hverja umgengni við barn sitt upp á myndband til að eiga sönnun um það sem raunverulega fer fram. Viðbrögð barnaverndarnefndar við því voru þau að banna foreldrinu að taka upp myndband í umgengni vegna meintra brota gegn friðhelgi barnsins. Á sama tíma neitar barnaverndin að taka umgengni upp. Foreldrið er svo brotið vegna þessa að það þorir ekki að hitta barnið sitt í þau fáu skipti sem foreldrinu er það leyft (tvisvar á ári). Í öðru máli var svo ítrekað og alvarlega farið með rangt mál í skýrslum, úrskurðum og jafnvel stefnum sem stöfuðu frá barnavernd að undirrituð taldi sér skylt að kæra starfsmenn barnaverndar og nefndina sjálfa til lögreglu fyrir brot í opinberu starfi. Það hefur enn engan árangur borið líkt og ég hef þegar fjallað um. Ítrekað hef ég séð skýrslur frá barnavernd þar sem dregin er upp eins dökk og neikvæð mynd af foreldri og hægt er. Afar vafasömum ásökunum slengt fram án fullnægjandi sannana þar sem foreldrið er málað upp sem eitthvað skrímsli í augum dómstóla. Þannig virðist bara fjallað um það sem foreldrinu í óhag, en öllu því jákvæða sleppt. Hægt er að láta hvern sem er líta illa út með slíkri aðferðafræði. Þetta er ekki í samræmi við sannleika né hlutleysi. Hvað þá hitt þegar um hrein ósannindi er að ræða. Það virðast allir setja kíkinn yfir blinda augað og neita að horfast í augu við þetta og taka á þessu. Hvernig stendur á því að úrskurðarnefndin nefnir ekki þessi sjónarmið í úrskurði sínum þegar lögmaður bendir á? Er það eðlilegt að stjórnvöld neiti að taka á þessu og sendi þau skilaboð að lögmenn eigi ekki að láta sig slíkt varða með því að neita að greiða fyrir vinnu þeirra? Er eðlilegt að fyrir dómi leyfi dómari sér ítrekað að banna spurningar lögmanns, trufla hann og gagnrýna þegar reynt er að spyrja starsmann barnaverndar út í rangfærslur í skýrslum? Hversu alvarleg mannréttindabrot eru það að rangfæra opinber gögn og veita enga leið til leiðréttingar á slíku, og það í málum þar sem börn eru rifin af heimili sínu og frá fjölskyldu? Ég skora á barnamálaráðherra að láta fram fara opinbera rannsókn á vinnubrögðum barnaverndar og gefa skjólstæðingum barnaverndar kost á að koma umkvörtunum sínum sem lúta að slíkum vinnubrögðum á framfæri við þá rannsókn. Höfundur er lögmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sara Pálsdóttir Barnavernd Mest lesið Berum virðingu fyrir börnunum okkar Þorvaldur Davíð Kristjánsson Skoðun Ísland fyrst Kjartan Magnússon Skoðun Í Hafnarfirði finnur unga fólkið rými, rödd og raunveruleg tækifæri Valdimar Víðisson Skoðun Varði Ísland ólíkt sumum öðrum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Gagnaver í leit að orku Tinna Traustadóttir Skoðun Ég er ekki hættuleg – ég er veik Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Það er pólitískt val að uppræta fátækt Anna Margrét Bjarnadóttir Skoðun Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir Skoðun Krónupíning foreldra er engin lausn Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun Köld kveðja á kvennaári Stefanía Sigurðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ný og góð veröld í Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Krónupíning foreldra er engin lausn Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Köld kveðja á kvennaári Stefanía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ísland fyrst Kjartan Magnússon skrifar Skoðun Gagnaver í leit að orku Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Varði Ísland ólíkt sumum öðrum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Berum virðingu fyrir börnunum okkar Þorvaldur Davíð Kristjánsson skrifar Skoðun Í Hafnarfirði finnur unga fólkið rými, rödd og raunveruleg tækifæri Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Það er pólitískt val að uppræta fátækt Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bankarnir og þjáningin Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með Ljósinu! Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala um Heiðmörk Guðmundur Hörður Guðmundsson skrifar Skoðun Aðild Íslands að ESB: Vegvísir til velsældar? Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Misnotkun á velferðarkerfinu: Áhyggjur vegna nýbúa og kerfisglufa Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Ávinningur fyrri ára í hættu Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Gefum í – því unglingarnir okkar eiga það skilið skrifar Skoðun Það er munur á veðmálum og veðmálum Auður Inga Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Er hægt að bíða lengur? Björg Baldursdóttir skrifar Skoðun Tími til að fagna, minna á og hvetja áfram – 50 ár frá Kvennaverkfallinu Ólöf Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Um meint hlutleysi Kína í Úkraínustríðinu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Ljósið – samtök úti í bæ Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Af lokuðum búsetuúrræðum og sérlausnum í flugi Þorgerður M Þorbjarnardóttir,Halldór Reynisson skrifar Skoðun Á hvaða vegferð er heilbrigðisráðherra? Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun VR-félagar, ykkar er valið! Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Laufey og brúin milli kynslóðanna Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Árangur skólanna, hvað veist þú um hann? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Ég er ekki hættuleg – ég er veik Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Kartöflurnar eru of dýrar til að kasta í veiðiþjófa Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Sjá meira
Barnaverndaryfirvöld eru stjórnvöld. Sem slík, bera þau ríka ábyrgð á því að fylgja meginreglum um hlutleysi og sannleika í öllu sínu starfi. Þegar barnaverndarnefndir reka mál gegn foreldrum fyrir dómi, t.d. til að svipta foreldri forsjá yfir barni eða til að taka barn af heimili með að vista það utan heimilis, byggja slík mál að miklu leyti á gögnum sem frá barnavernd starfa, frásögnum starfsmanna barnaverndar skrifa auk úrskurðum barnaverndarnefnda, sem aftur byggja á umræddum frásögnum. Þá afla barnaverndir einhliða forsjárhæfnimats og eru iðulega með sömu sálfræðingana sem vinna flest ef ekki öll slík mat fyrir barnavernd. Þessir sálfræðingar eru þá ráðnir af barnavernd og þiggja greiðslur frá þeim. Foreldrar sem sæta slíkum afskiptum af friðhelgi einkalífs þeirra og fjölskyldu, eiga rétt á styrk vegna greiðslu fyrir aðstoð lögmanns. Hversu hár slíkur styrkur er, er háð ákvörðun barnaverndar. Ekki er vel séð að lögmaður vinni of ötullega eða of mikið til verndar hagsmunum foreldris og fjölskyldu hans, slík vinna á að vera „hæfileg að mati barnaverndar“, annars er hún ekki greidd. Skýrslur barnaverndar og innihald þeirra hafa mikið og sterkt væri að lögum. Samkvæmt 71. gr. laga um meðferð einkamála skal það sem fram kemur í slíkum skýrslum teljast rétt og satt um atvik máls, þar til annað telst sannað. Þessar skýrslur skrifa starfsmenn barnaverndar um það sem þeir upplifa í störfum sínum og atvik mála. Í starfi mínu sem lögmaður hef ég því miður komist að því að það sem skráð er í þessar skýrslur er oft á tíðum rangt, villandi eða hrein og klár ósannindi. Þá virðist oft vera dregin upp, vísvitandi, sérstaklega neikvæð mynd af foreldri og því sleppt að fjalla um það sem er foreldrinu í hag. Jafnvel þótt bent sé á það, hjá barnavernd, barnaverndarnefnd, úrskurðarnefnd velferðarmála, lögreglu og dómstólum, og sýnt fram á hið rétta, er ómögulegt að fá þessar skýrslur leiðréttar. Það furðulega er, að ekkert þessara yfirvalda minnast á sjónarmið, málsástæður eða ábendingar undirritaðrar um þessar rangfærslur, ósannindi og afbökun á sannleikanum. Það er eins og það heyri enginn né sjái, eða vilji ekki sjá, þegar undirritaður lögmaður bendir á þetta. Foreldrið (og barnið) er því gersamlega réttlaust, þegar einstakir starfsmenn barnaverndar skrifa slíkar skýrslur, og svo eru skýrslurnar lagðar til grundvallar í dómi til að taka af börn af foreldrum. Svo neitar barnavernd að greiða lögmanni fyrir slíka vinnu, að rekja ósannindin. Alger óþarfi að vera að leiðrétta rangfærslur í opinberum skýrslum því það hlustar enginn á það hvort eð er. Undirrituð kærði ákvörðun barnaverndar um að lækka reikning við vinnu undirritaðrar til úrskurðarnefndar velferðarmála og byggði m.a. á því að það væri siðareglubrot að benda ekki á rangfærslur og ósannindi í skýrslum barnaverndar og fyrir slíka vinnu ætti að greiða. Að umfang vinnunnar hefði verið mun minna ef ekki hefði farið öll þessi vinna í að leiðrétta rangfærslur og villandi ummæli í skýrslum barnaverndar. Hlutverk lögmanns er m.a. að benda á hið sanna og rétta svo að ákvörðun verði tekin á réttum grunni. Fyrir þá vinnu vill barnavernd hins vegar ekki greiða. Rangfærslur og ósannindi voru svo rakin fyrir nefndinni. Í niðurstöðu nefndarinnar, sem staðfesti ákvörðun barnaverndar, var ekki minnst einu orði á þetta. Alveg sama afgreiðsla og hjá dómstólum og lögreglu. Yfirvöld horfa framhjá þessu vísvitandi og foreldri situr uppi með bæði rangar og villandi skýrslur hjá barnavernd, foreldrinu mjög í óhag. Og lögmenn fá þau skilaboð að það þýði ekkert að reyna að fá þetta leiðrétt, þú situr sjálfur uppi með kostnaðinn og enginn hlustar á þig. Starfsmaður barnaverndar virðist þannig geta skrifað hvað sem er um foreldra í skýrslur og það telst satt og rétt sjálfkrafa. Foreldrar hafa svo enga leið til að fá leiðrétt þar sem þar stendur, jafnvel þótt sýnt sé fram á að þar sé farið með rangt mál. Einn skjólstæðingur minn er orðinn svo brenndur af ósannindum og neikvæðum ummælum um sig í skýrslum barnaverndar að hann hefur ekki þorað öðru en að taka hverja umgengni við barn sitt upp á myndband til að eiga sönnun um það sem raunverulega fer fram. Viðbrögð barnaverndarnefndar við því voru þau að banna foreldrinu að taka upp myndband í umgengni vegna meintra brota gegn friðhelgi barnsins. Á sama tíma neitar barnaverndin að taka umgengni upp. Foreldrið er svo brotið vegna þessa að það þorir ekki að hitta barnið sitt í þau fáu skipti sem foreldrinu er það leyft (tvisvar á ári). Í öðru máli var svo ítrekað og alvarlega farið með rangt mál í skýrslum, úrskurðum og jafnvel stefnum sem stöfuðu frá barnavernd að undirrituð taldi sér skylt að kæra starfsmenn barnaverndar og nefndina sjálfa til lögreglu fyrir brot í opinberu starfi. Það hefur enn engan árangur borið líkt og ég hef þegar fjallað um. Ítrekað hef ég séð skýrslur frá barnavernd þar sem dregin er upp eins dökk og neikvæð mynd af foreldri og hægt er. Afar vafasömum ásökunum slengt fram án fullnægjandi sannana þar sem foreldrið er málað upp sem eitthvað skrímsli í augum dómstóla. Þannig virðist bara fjallað um það sem foreldrinu í óhag, en öllu því jákvæða sleppt. Hægt er að láta hvern sem er líta illa út með slíkri aðferðafræði. Þetta er ekki í samræmi við sannleika né hlutleysi. Hvað þá hitt þegar um hrein ósannindi er að ræða. Það virðast allir setja kíkinn yfir blinda augað og neita að horfast í augu við þetta og taka á þessu. Hvernig stendur á því að úrskurðarnefndin nefnir ekki þessi sjónarmið í úrskurði sínum þegar lögmaður bendir á? Er það eðlilegt að stjórnvöld neiti að taka á þessu og sendi þau skilaboð að lögmenn eigi ekki að láta sig slíkt varða með því að neita að greiða fyrir vinnu þeirra? Er eðlilegt að fyrir dómi leyfi dómari sér ítrekað að banna spurningar lögmanns, trufla hann og gagnrýna þegar reynt er að spyrja starsmann barnaverndar út í rangfærslur í skýrslum? Hversu alvarleg mannréttindabrot eru það að rangfæra opinber gögn og veita enga leið til leiðréttingar á slíku, og það í málum þar sem börn eru rifin af heimili sínu og frá fjölskyldu? Ég skora á barnamálaráðherra að láta fram fara opinbera rannsókn á vinnubrögðum barnaverndar og gefa skjólstæðingum barnaverndar kost á að koma umkvörtunum sínum sem lúta að slíkum vinnubrögðum á framfæri við þá rannsókn. Höfundur er lögmaður.
Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir Skoðun
Skoðun Í Hafnarfirði finnur unga fólkið rými, rödd og raunveruleg tækifæri Valdimar Víðisson skrifar
Skoðun Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir skrifar
Skoðun Misnotkun á velferðarkerfinu: Áhyggjur vegna nýbúa og kerfisglufa Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Tími til að fagna, minna á og hvetja áfram – 50 ár frá Kvennaverkfallinu Ólöf Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af lokuðum búsetuúrræðum og sérlausnum í flugi Þorgerður M Þorbjarnardóttir,Halldór Reynisson skrifar
Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir Skoðun