Aðför gegn slysum eða fólki? Elías B Elíasson skrifar 24. apríl 2021 11:01 Það er merkilegur siður sem borgarstjórnarmeirihlutinn hefur fylgt í umferðamálum á undanförnum árum að ákveða fyrst og reikna síðan eða jafn vel reikna alls ekki. Það læðist að sá grunur að þessi siður sé að breiðast út í borgarstjórnarkerfinu og hafi valdið meðal annars braggamálinu og fleiri uppákomum. Síðasta dæmið er tillagan um lækkun umferðahraða í Reykjavík. Fólk tekur áhættu í öllum sínum daglegu störfum og er þess vel meðvitað. Almenningur veit full vel að það er tilgangslaust að eyða öllum sínum kröftum í að verjast einni gerð slysa og gleyma öðrum. Þetta sjónarmið hefur t.d. verið áberandi í umræðunni um varnir gegn covid-faraldrinum, þar sem markmiðið er skýrt að fækka öllum dauðsföllum af öllum orsökum og efnahag þjóðarinnar um leið. Sama gildir um slysin. Verjast verður slysum af öllu tagi og verja efnahaginn um leið. Málin eru að taka á sig æ undarlegri blæ. Í tillögu sem lögð var fyrir Skipulags- og samgönguráð 22/3-2021 virðast megin ástæður lækkunar umferðahraða dregnar saman í þessari setningu. „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu vegfarenda fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis minni tafir.“ Þarna er algerlega horft fram hjá því að það er einmitt skylda kjörinna fulltrúa hvort sem er í Borgarstjórn Reykjavíkur eða annarstaðar að vega saman ólíka hagsmuni og finna meðalveg í hverju máli. Öllum slysum ber að verjast en þeim vörnum verður að beina þangað sem mest gagn er að og þær mega ekki kosta þjóðfélagið meira en það getur lagt fram. Hvað mundu menn t.d. segja ef setningin væri svona: „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu sjómanna fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis fisk.“ Ætli mönnum mundi ekki hnykkja við. Umferðamálin hafa þá sérstöðu að þar er hægt að reikna út áhrif aðgerða í umferðinni og vega móti öðrum hagsmunum. Þetta hafa tryggingafélögin gert frá ómuna tíð, Vegagerðin hefur stundað þetta og hið opinbera gerir þetta þar sem við verður komið. Að framkvæma útreikninga fyrst, bera saman hagsmuni og taka ákvörðun með niðurstöður á borðinu eru góðar verklagsreglur Annað dæmi miklu eldra er hin óskiljanlega fælni borgarstjórnarmeirihlutans á mislægum gatnamótum. Það mátti ekki einu sinni nefna mislæg gatnamót í samgöngusáttmálanum, hvað þá sýna útreikninga á hagkvæmni slíkra gatnamóta í skýrslum sem gefnar eru út. Þeir sem hafa kynnt sér tillögur ÁS (Áhugafólk um samgöngur fyrir alla) á síðunni samgongurfyriralla.com vita þó að þau eru mjög hagkvæm. Þau er það besta sem hægt er að gera í umferð höfuðborgarsvæðisins núna hvort sem litið er til slysavarna eða kostnaðar vegna umferðatafa. Til dæmis, þá munu gatnamót Bústaðavegar og Reykjanesbrautar, önnur af tveim slysamestu gatnamótum landsins, borga sig upp á innan við ári en tæki heldur lengri tíma ef slysakostnaðurinn einn væri reiknaður. Það er algerlega óskiljanlegt hvernig hægt er réttlæta lækkun hámarkshraða í íbúahverfum Reykjavíkur undir því fororði að fækka slysum en horfa algerlega fram hjá mislægum gatnamótum. Enn eitt dæmið um að ákveða fyrst og reikna síðan eða ekki er sjálf Borgarlínan. Þar var um síðir birt ófullkomin skýrsla COWI-Mannvits um félagslega greiningu. Sú skýrsla er byggð á reikningum með umferðarlíkani sem ekki hefur verið stillt af fyrir höfuðborgarsvæðið, þannig að í þá reikninga vantar grundvallar forsendur. Að þunga Borgarlínan sem öllu átti að „redda“ nái auglýstum tilgangi sínum er borin von. ÁS hefur einnig lagt fram tillögur um létta Borgarlínu og sýnir þar viðleitni til að bæta almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu með eins hagkvæmum aðgerðum og unnt er, enda nauðsynlegt. ÁS leggur þar til að spara 80 milljarða sem að hluta má verja til mislægra gatnamóta og fækka þannig slysum Fyrir löngu var ráðist gegn umferðarslysum í íbúðahverfum með lækkun hámarkshraða og upplýsingaátaki til slysavarna og ástandið þar nokkuð gott miðað við það sem áður var. Nú á aftur að ráðast að slysum þar en standa á sama tíma í vegi fyrir áhrifaríkum aðgerðum til að fækka slysum annars staðar. Á höfuðborgarsvæðinu eru um þrír fjórðu af slysamestu gatnamótum landsins, flest í Reykjavík. Mislæg gatnamót eru áhrifaríkasta leiðin til að fækka slysum á þeim stöðum en þau vill borgarstjórnarmeirihlutinn ekki sjá. Það dæmi má ekki einu sinni reikna. Það er útilokað að borgarstjórnarmeirihlutinn viti þetta ekki. Þetta snýst varla lengur um slys á fólki. þetta lítur orðið út eins og aðför gegn fólkinu í Reykjavík og bílum þess með afleiðingum sem eru alvarlegar bæði fyrir heilsu fólks og efnahag. Höfundur er verkfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Umferðaröryggi Umferð Reykjavík Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið #Katrín er minn forseti Elín Hirst Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson Skoðun Skoðun Skoðun Laskað stýri, léleg vél og lekur bátur Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun #Katrín er minn forseti Elín Hirst skrifar Skoðun Svart er það og yfirgangur mikill Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Um sjálfstæði þjóðar Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Skapandi ónákvæmni tveggja hagfræðinga Sirrý Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Af hverju Helgu Þórisdóttur? Haukur Arnþórsson skrifar Skoðun Kjósum Helgu Þórisdóttur Ragnheiður Stefánsdóttir skrifar Skoðun Má brjóta lög? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Að skilja íslenskt félagslegt viðmið Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Traust og gagnsæi Halldór Auðar Svansson skrifar Skoðun Framtíð Dalanna heillar Garðar Freyr Vilhjálmsson skrifar Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar Skoðun Öryggisógnir í breyttum heimi Jóhann Friðrik Friðriksson skrifar Skoðun Höfnum óeðlilegri hagnýtingu sjálfboðaliða Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Að skilja faglega Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Áttu efnaða foreldra eða ekki? Thelma Lind Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Farsæl hagræðing í kjötiðnaði innan ramma samkeppnislaga Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Kennarar – á hraðbraut í kulnun Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfi Íslands – horfum til framtíðar Egill Steinar Ágústsson skrifar Skoðun Er of mikill hiti í hleðslunni hjá þér? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Varnargarðar utan um fólkið í Grindavík Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Meiri pening, takk Gunnar Úlfarsson skrifar Skoðun Gervigreind og máttur tungumálsins Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Sameinum 2. og 3. deild karla í knattspyrnu Bergvin Oddsson skrifar Skoðun Skynsamlegt að selja Íslandsbanka Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Gleymdu börnin Kolbrún Pálsdóttir skrifar Sjá meira
Það er merkilegur siður sem borgarstjórnarmeirihlutinn hefur fylgt í umferðamálum á undanförnum árum að ákveða fyrst og reikna síðan eða jafn vel reikna alls ekki. Það læðist að sá grunur að þessi siður sé að breiðast út í borgarstjórnarkerfinu og hafi valdið meðal annars braggamálinu og fleiri uppákomum. Síðasta dæmið er tillagan um lækkun umferðahraða í Reykjavík. Fólk tekur áhættu í öllum sínum daglegu störfum og er þess vel meðvitað. Almenningur veit full vel að það er tilgangslaust að eyða öllum sínum kröftum í að verjast einni gerð slysa og gleyma öðrum. Þetta sjónarmið hefur t.d. verið áberandi í umræðunni um varnir gegn covid-faraldrinum, þar sem markmiðið er skýrt að fækka öllum dauðsföllum af öllum orsökum og efnahag þjóðarinnar um leið. Sama gildir um slysin. Verjast verður slysum af öllu tagi og verja efnahaginn um leið. Málin eru að taka á sig æ undarlegri blæ. Í tillögu sem lögð var fyrir Skipulags- og samgönguráð 22/3-2021 virðast megin ástæður lækkunar umferðahraða dregnar saman í þessari setningu. „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu vegfarenda fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis minni tafir.“ Þarna er algerlega horft fram hjá því að það er einmitt skylda kjörinna fulltrúa hvort sem er í Borgarstjórn Reykjavíkur eða annarstaðar að vega saman ólíka hagsmuni og finna meðalveg í hverju máli. Öllum slysum ber að verjast en þeim vörnum verður að beina þangað sem mest gagn er að og þær mega ekki kosta þjóðfélagið meira en það getur lagt fram. Hvað mundu menn t.d. segja ef setningin væri svona: „Það er því ekki réttlætanlegt að fórna heilsu sjómanna fyrir aðra hagsmuni samfélagsins, eins og til dæmis fisk.“ Ætli mönnum mundi ekki hnykkja við. Umferðamálin hafa þá sérstöðu að þar er hægt að reikna út áhrif aðgerða í umferðinni og vega móti öðrum hagsmunum. Þetta hafa tryggingafélögin gert frá ómuna tíð, Vegagerðin hefur stundað þetta og hið opinbera gerir þetta þar sem við verður komið. Að framkvæma útreikninga fyrst, bera saman hagsmuni og taka ákvörðun með niðurstöður á borðinu eru góðar verklagsreglur Annað dæmi miklu eldra er hin óskiljanlega fælni borgarstjórnarmeirihlutans á mislægum gatnamótum. Það mátti ekki einu sinni nefna mislæg gatnamót í samgöngusáttmálanum, hvað þá sýna útreikninga á hagkvæmni slíkra gatnamóta í skýrslum sem gefnar eru út. Þeir sem hafa kynnt sér tillögur ÁS (Áhugafólk um samgöngur fyrir alla) á síðunni samgongurfyriralla.com vita þó að þau eru mjög hagkvæm. Þau er það besta sem hægt er að gera í umferð höfuðborgarsvæðisins núna hvort sem litið er til slysavarna eða kostnaðar vegna umferðatafa. Til dæmis, þá munu gatnamót Bústaðavegar og Reykjanesbrautar, önnur af tveim slysamestu gatnamótum landsins, borga sig upp á innan við ári en tæki heldur lengri tíma ef slysakostnaðurinn einn væri reiknaður. Það er algerlega óskiljanlegt hvernig hægt er réttlæta lækkun hámarkshraða í íbúahverfum Reykjavíkur undir því fororði að fækka slysum en horfa algerlega fram hjá mislægum gatnamótum. Enn eitt dæmið um að ákveða fyrst og reikna síðan eða ekki er sjálf Borgarlínan. Þar var um síðir birt ófullkomin skýrsla COWI-Mannvits um félagslega greiningu. Sú skýrsla er byggð á reikningum með umferðarlíkani sem ekki hefur verið stillt af fyrir höfuðborgarsvæðið, þannig að í þá reikninga vantar grundvallar forsendur. Að þunga Borgarlínan sem öllu átti að „redda“ nái auglýstum tilgangi sínum er borin von. ÁS hefur einnig lagt fram tillögur um létta Borgarlínu og sýnir þar viðleitni til að bæta almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu með eins hagkvæmum aðgerðum og unnt er, enda nauðsynlegt. ÁS leggur þar til að spara 80 milljarða sem að hluta má verja til mislægra gatnamóta og fækka þannig slysum Fyrir löngu var ráðist gegn umferðarslysum í íbúðahverfum með lækkun hámarkshraða og upplýsingaátaki til slysavarna og ástandið þar nokkuð gott miðað við það sem áður var. Nú á aftur að ráðast að slysum þar en standa á sama tíma í vegi fyrir áhrifaríkum aðgerðum til að fækka slysum annars staðar. Á höfuðborgarsvæðinu eru um þrír fjórðu af slysamestu gatnamótum landsins, flest í Reykjavík. Mislæg gatnamót eru áhrifaríkasta leiðin til að fækka slysum á þeim stöðum en þau vill borgarstjórnarmeirihlutinn ekki sjá. Það dæmi má ekki einu sinni reikna. Það er útilokað að borgarstjórnarmeirihlutinn viti þetta ekki. Þetta snýst varla lengur um slys á fólki. þetta lítur orðið út eins og aðför gegn fólkinu í Reykjavík og bílum þess með afleiðingum sem eru alvarlegar bæði fyrir heilsu fólks og efnahag. Höfundur er verkfræðingur.
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun
Skoðun Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir skrifar
Skoðun Dánaraðstoð: Læknafélag Íslands skilar ekki auðu Steinunn Þórðardóttir,Oddur Steinarsson,Thelma Kristinsdóttir,Katrín Ragna Kemp,Magdalena Ásgeirsdóttir,Margrét Ólafía Tómasdóttir,Ragnar Freyr Ingvarsson,Teitur Ari Theodórsson,Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Hvað felst í frumvarpi til laga um breytingu á húsaleigulögum? Hildur Ýr Viðarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju eru kaupin á TM ekki á dagskrá aðalfundar Landsbankans? Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifar
Skoðun Skortur á möguleikanum á dánaraðstoð leiðir til þess að fólk tekur eigið líf Ingrid Kuhlman skrifar
Grunnskóli á krossgötum Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Árnadóttir,Þóra Geirlaug Bjartmarsdóttir Skoðun