Píratísk flóttamannastefna Magnús D. Norðdahl skrifar 2. mars 2021 13:32 Mælikvarði á gildi hvers samfélags er hvernig það kemur fram við sína viðkvæmustu hópa. Börn, fórnarlömb mansals og hælisleitendur eru þar framarlega í flokki. Íslensk stjórnvöld og íslenskt samfélag sem heild þarf að gera betur í málaflokknum. Koma þarf á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks þar sem manngæska, gagnrýnin hugsun og vel upplýstar ákvarðanir, á grundvelli fyrirliggjandi gagna og þekkingar, ráða för. Með vísan í grunnstefnu Pírata mætti tala um píratíska flóttamannastefnu í þessu samhengi. Frumkvæði Pírata Sitjandi þingmenn Pírata, með Olgu Margréti Ciliu í broddi fylkingar, kölluðu nýlega eftir fundi í allsherjar- og menntamálanefnd til að ræða málefni mansalsfórnarlamba. Það var virðingarvert og mikilvægt framtak. Ljósi var varpað á málsmeðferðina innan kerfisins og hvernig væri unnt að vinna að lausnum með þeim sem þekkja málaflokkinn vel. Píratar sýndu með framgöngu sinni í þessu máli að hreyfingin getur verið í fararbroddi umbóta í íslensku samfélagi. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi Íslendinga eftir næstu kosningar mun ég beita mér fyrir umbótum í málaflokki flóttafólks á grundvelli mannúðlegrar stefnu sem tekur mið af grunnstefnu Pírata um gagnrýna hugsun og vel upplýstar ákvarðanir. Slíka stefnu mætti sem fyrr segir kalla píratíska flóttamannastefnu. Von mín er sú að næsta kjördæmabil marki upphaf nýrra og betri tíma í málefnum flóttafólks og að Píratar muni gegna þar lykilhlutverki. Núverandi stefna sitjandi stjórnvalda Núverandi stefna íslenskra stjórnvalda í málefnum flóttafólks, með Sjálfstæðisflokkinn í broddi fylkingar í krafti yfirráða sinna yfir dómsmálaráðuneytinu, er í senn ómannúðleg og óskilvirk eins og dæmin sanna. Varla líður sá mánuður að ekki berist fréttir af fyrirhuguðum brottvísunum barna á flótta, sem hafa dvalið hér í lengri tíma, skotið hér rótum, gengið í skóla, tala íslensku, líta á Ísland sem sitt heimaland og upplifa hér áður óþekkt öryggi á sinni stuttu ævi. Sem dæmi má nefna mál egypsku Kedhr-fjölskyldunnar frá síðasta ári og eins mál systranna frá Senegal sem fengu ríkisborgararétt í janúar síðastliðnum. Þá hafa íslensk stjórnvöld verið harðlega gagnrýnd vegna framgöngu sinnar í málum er varða fórnarlömb mansals. Ber þar hæst mál Uhunoma Osayomore sem til stóð að vísa aftur til Nígeríu í óöruggar og hættulegar aðstæður fyrir fórnarlömb mansals. Íslensku þjóðinni ofbauð þetta óréttlæti og söfnuðust 45.000 undirskriftir á nokkrum dögum. Þetta eru einungis örfá dæmi af mörgum og ljóst að brýnna umbóta er þörf. Börn á flótta Eitt af stærri skrefunum til þess að koma á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks er að hlúa betur að börnum á flótta og tryggja að fram fari sjálfstætt og fullnægjandi mat á hagsmunum þeirra, bæði í upphafi umsóknarferils og einnig á síðari stigum þegar þau hafa dvalið hér í lengri tíma. Staðan er því miður sú að við meðferð mála hjá Útlendingastofnun er ítrekað brotið gegn ákvæðum barnalaga og barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Þrátt fyrir skýra og ótvíræða lagaskyldu til að setja hagsmuni barna í fyrsta sæti er hagsmunamatið í mýflugumynd og eina viðmiðið sem í raun er tekið til skoðunar er hvort barninu sé fyrir bestu að fylgja foreldrum sínum. Önnur viðmið á borð við félagsleg tengsl, öryggi og þroska barns koma yfirleitt ekki til skoðunar af neinni alvöru. Enn fremur er ekki framkvæmt nýtt mat á síðari stigum þrátt fyrir að langur tími líði frá upphaflegri ákvörðun og þar til brottvísun er fyrirhuguð. Á þeim tímapunkti hefur barn dvalið hér í lengri tíma og aðstæður þess þróast og breyst. Ekkert hagsmunamat fer fram á því stigi og er það ómannúðlegt svo ekki sé ekki sé meira sagt. Eftirlitshlutverk Alþingis Stjórnvöldum skortir nauðsynlegt aðhald þegar kemur að málefnum flóttafólks og getur Alþingi leikið lykilhlutverk í því samhengi. Alþingi á að veita framkvæmdarvaldinu aðhald, bæði ríkisstjórninni og stjórnsýslunni allri. Einstaka nefndir geta tekið mál fyrir og það sama á við um þingmenn sem geta borið fram fyrirspurnir til ráðherra. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi mun ég beita öllum tiltækum úrræðum til þess að þrýsta á stjórnvöld að uppfylla þær skyldur sem á þeim hvíla á grundvelli barnalaga og barnasáttamála Sameinuðu þjóðanna. Hagsmunamat barna á flótta verður að vera heildstætt, sjálfstætt og fullnægjandi. Það á bæði við í upphafi umsóknarferils og eins á síðari stigum þegar frekari aðlögun að íslensku samfélagi hefur átt sér stað. Fórnarlömb mansals Á íslenskum stjórnvöldum hvílir rík skylda til að greina og þekkja einkenni mansals. Ísland er þátttakandi alþjóðlegu samstarfi um aðgerðir gegn mansali og hefur skuldbundið sig til að grípa til ráðstafana, sem m.a. fela í sér þjálfun starfsfólks, til að sporna við mansali. Vísast í þessu samhengi til Samnings Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali sem tók gildi hér á landi þann 1. júní 2012. Samtökin GRETA, þ.e. Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings, hafa gagnrýnt íslensk stjórnvöld fyrir að hafa ekki útfært þau markmið sem koma fram í samningi Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali en GRETA er sá eftirlitsaðili sem ætlað er að hafa eftirlit með framkvæmd samningsins. Síðustu tilmæli evrópunefndar í kjölfar skýrslu GRETA frá 5. apríl 2019 bera skýrlega með sér að íslensk stjórnvöld þurfi nauðsynlega að leggja áherslu á að bæta greiningarferli sitt til að „koma auga á“ fórnarlömb mansals. Nauðsyn umbóta fyrir fórnarlömb mansals er knýjandi. Auka þarf aðhald, eftirfylgni og eftirlit með því að íslensk stjórnvöld standi við skuldbindingar sínar og veiti fórnarlömbum mansals viðeigandi vernd. Mitt erindi Á starfsferli mínum sem sjálfstætt starfandi lögmaður hef ég sinnt fólki sem hefur átt undir högg að sækja af ýmsum ástæðum og átt sér fáa ef einhverja málsvara. Ber þar hæst störf mín í þágu hælisleitenda en sá málaflokkur er pólitískur í eðli sínu. Barátta mín á þeim vettvangi hefur skilað árangri fyrir fjölda einstaklinga og fjölskyldna sem áður horfðu fram á brottvísun úr landi en fengu tækifæri til að setjast hér að og taka þátt og leggja sitt af mörkum til íslensks samfélags. Sem stjórnmálamaður langar mig almennt að útvíkka baráttu mína þannig að unnið sé að heildstæðum kerfisbreytingum til hagsbóta fyrir þá hópa samfélagsins sem hafa borið skarðan hlut frá borði, hvort sem það er fólk sem hefur misst vinnuna, láglaunafólk, erlent vinnuafl, hælisleitendur eða vanrækt börn svo dæmi séu nefnd. Baráttan er enn sú sama en er háð á öðrum og stærri vettvangi stjórnmálanna þar sem tækifæri gefst til að efla hag fleiri einstaklinga á heildstæðum grunni. Eitt stærsta verkefnið í þessu samhengi er að halda áfram þeirri vinnu Pírata að koma hér á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks. Þar tel ég að kraftir mínir og baráttuvilji getið komið að góðum notum. Höfundur er lögmaður og sækist eftir fyrsta sæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Magnús D. Norðdahl Hælisleitendur Píratar Skoðun: Kosningar 2021 Mest lesið Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar Skoðun Alvarleg staða í umhverfi fréttamiðla Rósa Guðbjartsdóttir skrifar Skoðun Stéttarkerfi Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum Hamas. Einungis þannig getum við stöðvað hryllinginn á Gaza BIrgir Finnsson skrifar Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Æfingin skapar meistarann! Sigurjón Már Fox Gunnarsson skrifar Skoðun 140 sinnum líklegra að verða fyrir eldingu Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Traust í húfi Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verðmætasköpun án virðingar Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Daði Már týnir sjálfum sér Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur við náttúruna og sjálfbæra þróun Anna María Ágústsdóttir skrifar Skoðun Aðgerðir gegn mansali í forgangi Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Framtíðin fær húsnæði Ingunn Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Börnin sem deyja á Gaza Elín Pjetursdóttir skrifar Skoðun Brýr, sýkingar og börn Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er lýðskóli eiginlega? Margrét Gauja Magnúsdóttir skrifar Skoðun Búum til pláss fyrir framtíðina Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Hættuleg ofnotkun svefnlyfja á Íslandi Drífa Sigfúsdóttir skrifar Skoðun Kveikjum neistann um allt land Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ætlar Ísland að fara sömu leið og Evrópa í útlendingamálum? Kári Allansson skrifar Skoðun Samtökin 78 verðlauna sögufölsun Böðvar Björnsson skrifar Skoðun Afstaða – á vaktinni í 20 ár Arndís Vilhjálmsdóttir,Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Varað við embætti sérstaks saksóknara Gestur Jónsson skrifar Skoðun Út af sporinu en ekki týnd að eilífu María Helena Mazul skrifar Skoðun Meira að segja formaður Viðreisnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Mælikvarði á gildi hvers samfélags er hvernig það kemur fram við sína viðkvæmustu hópa. Börn, fórnarlömb mansals og hælisleitendur eru þar framarlega í flokki. Íslensk stjórnvöld og íslenskt samfélag sem heild þarf að gera betur í málaflokknum. Koma þarf á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks þar sem manngæska, gagnrýnin hugsun og vel upplýstar ákvarðanir, á grundvelli fyrirliggjandi gagna og þekkingar, ráða för. Með vísan í grunnstefnu Pírata mætti tala um píratíska flóttamannastefnu í þessu samhengi. Frumkvæði Pírata Sitjandi þingmenn Pírata, með Olgu Margréti Ciliu í broddi fylkingar, kölluðu nýlega eftir fundi í allsherjar- og menntamálanefnd til að ræða málefni mansalsfórnarlamba. Það var virðingarvert og mikilvægt framtak. Ljósi var varpað á málsmeðferðina innan kerfisins og hvernig væri unnt að vinna að lausnum með þeim sem þekkja málaflokkinn vel. Píratar sýndu með framgöngu sinni í þessu máli að hreyfingin getur verið í fararbroddi umbóta í íslensku samfélagi. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi Íslendinga eftir næstu kosningar mun ég beita mér fyrir umbótum í málaflokki flóttafólks á grundvelli mannúðlegrar stefnu sem tekur mið af grunnstefnu Pírata um gagnrýna hugsun og vel upplýstar ákvarðanir. Slíka stefnu mætti sem fyrr segir kalla píratíska flóttamannastefnu. Von mín er sú að næsta kjördæmabil marki upphaf nýrra og betri tíma í málefnum flóttafólks og að Píratar muni gegna þar lykilhlutverki. Núverandi stefna sitjandi stjórnvalda Núverandi stefna íslenskra stjórnvalda í málefnum flóttafólks, með Sjálfstæðisflokkinn í broddi fylkingar í krafti yfirráða sinna yfir dómsmálaráðuneytinu, er í senn ómannúðleg og óskilvirk eins og dæmin sanna. Varla líður sá mánuður að ekki berist fréttir af fyrirhuguðum brottvísunum barna á flótta, sem hafa dvalið hér í lengri tíma, skotið hér rótum, gengið í skóla, tala íslensku, líta á Ísland sem sitt heimaland og upplifa hér áður óþekkt öryggi á sinni stuttu ævi. Sem dæmi má nefna mál egypsku Kedhr-fjölskyldunnar frá síðasta ári og eins mál systranna frá Senegal sem fengu ríkisborgararétt í janúar síðastliðnum. Þá hafa íslensk stjórnvöld verið harðlega gagnrýnd vegna framgöngu sinnar í málum er varða fórnarlömb mansals. Ber þar hæst mál Uhunoma Osayomore sem til stóð að vísa aftur til Nígeríu í óöruggar og hættulegar aðstæður fyrir fórnarlömb mansals. Íslensku þjóðinni ofbauð þetta óréttlæti og söfnuðust 45.000 undirskriftir á nokkrum dögum. Þetta eru einungis örfá dæmi af mörgum og ljóst að brýnna umbóta er þörf. Börn á flótta Eitt af stærri skrefunum til þess að koma á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks er að hlúa betur að börnum á flótta og tryggja að fram fari sjálfstætt og fullnægjandi mat á hagsmunum þeirra, bæði í upphafi umsóknarferils og einnig á síðari stigum þegar þau hafa dvalið hér í lengri tíma. Staðan er því miður sú að við meðferð mála hjá Útlendingastofnun er ítrekað brotið gegn ákvæðum barnalaga og barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Þrátt fyrir skýra og ótvíræða lagaskyldu til að setja hagsmuni barna í fyrsta sæti er hagsmunamatið í mýflugumynd og eina viðmiðið sem í raun er tekið til skoðunar er hvort barninu sé fyrir bestu að fylgja foreldrum sínum. Önnur viðmið á borð við félagsleg tengsl, öryggi og þroska barns koma yfirleitt ekki til skoðunar af neinni alvöru. Enn fremur er ekki framkvæmt nýtt mat á síðari stigum þrátt fyrir að langur tími líði frá upphaflegri ákvörðun og þar til brottvísun er fyrirhuguð. Á þeim tímapunkti hefur barn dvalið hér í lengri tíma og aðstæður þess þróast og breyst. Ekkert hagsmunamat fer fram á því stigi og er það ómannúðlegt svo ekki sé ekki sé meira sagt. Eftirlitshlutverk Alþingis Stjórnvöldum skortir nauðsynlegt aðhald þegar kemur að málefnum flóttafólks og getur Alþingi leikið lykilhlutverk í því samhengi. Alþingi á að veita framkvæmdarvaldinu aðhald, bæði ríkisstjórninni og stjórnsýslunni allri. Einstaka nefndir geta tekið mál fyrir og það sama á við um þingmenn sem geta borið fram fyrirspurnir til ráðherra. Fái ég tækifæri til þess að starfa á Alþingi mun ég beita öllum tiltækum úrræðum til þess að þrýsta á stjórnvöld að uppfylla þær skyldur sem á þeim hvíla á grundvelli barnalaga og barnasáttamála Sameinuðu þjóðanna. Hagsmunamat barna á flótta verður að vera heildstætt, sjálfstætt og fullnægjandi. Það á bæði við í upphafi umsóknarferils og eins á síðari stigum þegar frekari aðlögun að íslensku samfélagi hefur átt sér stað. Fórnarlömb mansals Á íslenskum stjórnvöldum hvílir rík skylda til að greina og þekkja einkenni mansals. Ísland er þátttakandi alþjóðlegu samstarfi um aðgerðir gegn mansali og hefur skuldbundið sig til að grípa til ráðstafana, sem m.a. fela í sér þjálfun starfsfólks, til að sporna við mansali. Vísast í þessu samhengi til Samnings Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali sem tók gildi hér á landi þann 1. júní 2012. Samtökin GRETA, þ.e. Group of Experts on Action against Trafficking in Human Beings, hafa gagnrýnt íslensk stjórnvöld fyrir að hafa ekki útfært þau markmið sem koma fram í samningi Evrópuráðsins um aðgerðir gegn mansali en GRETA er sá eftirlitsaðili sem ætlað er að hafa eftirlit með framkvæmd samningsins. Síðustu tilmæli evrópunefndar í kjölfar skýrslu GRETA frá 5. apríl 2019 bera skýrlega með sér að íslensk stjórnvöld þurfi nauðsynlega að leggja áherslu á að bæta greiningarferli sitt til að „koma auga á“ fórnarlömb mansals. Nauðsyn umbóta fyrir fórnarlömb mansals er knýjandi. Auka þarf aðhald, eftirfylgni og eftirlit með því að íslensk stjórnvöld standi við skuldbindingar sínar og veiti fórnarlömbum mansals viðeigandi vernd. Mitt erindi Á starfsferli mínum sem sjálfstætt starfandi lögmaður hef ég sinnt fólki sem hefur átt undir högg að sækja af ýmsum ástæðum og átt sér fáa ef einhverja málsvara. Ber þar hæst störf mín í þágu hælisleitenda en sá málaflokkur er pólitískur í eðli sínu. Barátta mín á þeim vettvangi hefur skilað árangri fyrir fjölda einstaklinga og fjölskyldna sem áður horfðu fram á brottvísun úr landi en fengu tækifæri til að setjast hér að og taka þátt og leggja sitt af mörkum til íslensks samfélags. Sem stjórnmálamaður langar mig almennt að útvíkka baráttu mína þannig að unnið sé að heildstæðum kerfisbreytingum til hagsbóta fyrir þá hópa samfélagsins sem hafa borið skarðan hlut frá borði, hvort sem það er fólk sem hefur misst vinnuna, láglaunafólk, erlent vinnuafl, hælisleitendur eða vanrækt börn svo dæmi séu nefnd. Baráttan er enn sú sama en er háð á öðrum og stærri vettvangi stjórnmálanna þar sem tækifæri gefst til að efla hag fleiri einstaklinga á heildstæðum grunni. Eitt stærsta verkefnið í þessu samhengi er að halda áfram þeirri vinnu Pírata að koma hér á mannúðlegri stefnu í málefnum flóttafólks. Þar tel ég að kraftir mínir og baráttuvilji getið komið að góðum notum. Höfundur er lögmaður og sækist eftir fyrsta sæti á lista Pírata í Norðvesturkjördæmi.
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Mikilvæg gagnrýni eða tilraun til valdayfirtöku í Sósíalistaflokknum? Ása Lind Finnbogadóttir skrifar
Skoðun Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir skrifar
Skoðun Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Enginn á verðinum – um ábyrgð, framtíðarsýn og mikilvægi forvirkrar stjórnsýslu Guðjón Heiðar Pálsson skrifar
Skoðun Konum í afplánun fjölgar: Með flókin áföll á bakinu Tinna Eyberg Örlygsdóttir,Sigríður Ella Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntun sem mannréttindi – ekki forréttindi París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Matvælaverð hefur nær þrefaldast frá stofnun Viðskiptaráðs! Sigríður Ingibjörg Ingadóttir Skoðun
Dagur líffræðilegrar fjölbreytni 2025 Rannveig Magnúsdóttir,Ole Sandberg,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Rebecca Thompson,Skúli Skúlason,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun