Ungmenni fá nikótín, koffín og kannabis í morgunmat Guðrún Ágústa Ágústsdóttir skrifar 28. janúar 2021 17:01 Til okkar í Foreldrahús leitar ansi breiður hópur foreldra og ungmenna þessa lands, enda erum við 35 ára gömul landssamtök og höfum sinnt málefnum barna, ungmenna og foreldra frá árinu 1986. Sérfræðingar foreldrahúss fást við málefni líðandi stundar sem upp koma hverju sinni. Eitt af þeim sem hefur verið ansi áberandi í þó nokkurn tíma er notkun á nikótín púðum í vör, vape (rafsígarettur) og orkudrykkja notkun í miklum mæli. Langar mig að fjalla stuttlega um það hér. Vansvefta ungmenni vegna orkudrykkja neyslu Vitað er að koffín sem er meðal annars í orkudrykkjum er ávanabindandi efni sem veldur m.a. útvíkkun æða, örari hjartslætti og auknu blóðflæði til allra líffæra. Ef koffíns er neytt í miklu magni þá getur það haft ýmis óæskileg áhrif á líðan og heilsu. Það getur t.d. valdið hjartsláttartruflunum, hækkuðum blóðþrýstingi, höfuðverk, svima, ógleði, kvíða og haft neikvæð áhrif á svefn. Börn og ungmenni eru almennt viðkvæmari fyrir koffíni en fullorðnir og er neysla koffíns því sérstaklega óæskileg fyrir þann hóp. Það sem er sláandi eru niðurstöður úr könnun Rannsóknar og greiningu sem leiddi í ljós að dagleg neysla orkudrykkja eykst með hækkandi aldri og var hlutfall framhaldsskólanema sem neytti orkudrykkja daglega eða oftar árið 2018 55% prósent en var árið 2016 22%. Aukningin er því umtalsverð og fer stöðugt vaxandi. Í rannsókninni kom jafnframt fram að 78% þeirra sem sofa of lítið (um 7 klukkustundir eða minna) drekka 4 eða fleiri orkudrykki daglega sem innihalda koffín. Það sem við vitum einnig er að í nikótín púðunum sem seljast eins og heitar lummur um þessar mundir er gríðarlega hátt magn af nikótíni, en nikótín hefur einnig örvandi áhrif. Þegar þessu tvennu er svo blandað saman, sem mjög oft er tilfellið þá á sér stað veruleg truflun á svefni ungmenna. Mörg hver eru alls ekki að ná ráðlögðum svefntíma u.þ.b. 8-10 klst á unglingsárum. Nikótínpúðar og rafsígarettur hátísku staðalbúnaður nútímans Undirrituð gerði vettvangsathugun í sérverslun á höfuðborgarsvæðinu sem selur þar til gerðar vape vörur. Í hillum verslunarinnar sem minnti helst á nammiland blasti við í það minnsta 40 tegundir af nikótínpúðum í dósum, allar mjög flottar á lit með mismunandi styrkleika og bragðtegundir. Þá kom að vape vökva deildinni en þar voru vel yfir 100 tegundir af olíum, þykkum, þunnum, mis sterkar af nikótíni, allskonar bragðtegundir og svo voru hin ýmsu áhöld til neyslu á varningnum. En meðfram þessu æði ungmenna í vape tískubylgjunni fylgir einnig að hægt er að kaupa ólögleg vímuefni til að reykja. Í þessar græjur er einnig hægt að kaupa Kannabis olíu sem oftast er reyndar K2 eða Spice sem er efnablanda en ekki planta, þetta efni eru sum ungmenni að reykja í vape græjunum sínum. Mörg af þeim ungmennum sem til okkar í Foreldrahús koma eru í miklum vanlíðan vegna þessara efna, þau byrja daginn á því að fá sér nikótín í vörina skola því niður með 500ml af orkudrykk og fá sér svo nokkra smóka af vape-inu sínu sem að í sumum tilvikum inniheldur K2. En Spice (K2) fíkniefni finnst ekki á þvagprufum og það vita ungmennin en ekki endilega foreldrarnir. Skutlararnir, dílerar unga fólksins Svo virðist sem lítið mál sé fyrir ólögráða ungmenni að verða sér út um hvað sem er með einu símtali, símtali í skutlara. Á svæðið mætir um hæl skutlari sem er óbreyttur borgari á bifreið sem er með skottið fullt af ýmsum varningi sem bannaður er ólögráða börnum. Þar er hægt að fá keyptan landa á góðum prís og annað áfengi. Hinar ýmsu tegundir af nikótín púðum, vape vökva, spice-k2 vökva og allt þar á milli. Ungmenni og börn eru ekki spurð um aldur við þessi viðskipti og virðast þau geta fengið varning keyptan án vandræða. Mikið hefur verið fjallað um þessi málefni í samfélaginu en litlar breytingar hafa orðið. Okkur er kunnugt um að breyta á löggjöf vegna tóbaksvarna. En verðum við ekki að gera meira? Verðum við ekki að fara að láta verkin tala núna, gerum minna af því að búa til nefndir en brettum upp ermar. Það er okkar sem fullorðin erum að búa unga fólkinu okkar öruggt og heilbrigt samfélag ekki satt? Langtíma afleiðingar geta orðið mjög alvarlegar lýðheilsu ungmenna. Höfundur er uppeldis-, fíkni- og fjölskyldufræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Börn og uppeldi Fíkn Áfengi og tóbak Orkudrykkir Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith Skoðun Satt og logið Bryndís Schram Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo Skoðun Er þetta í alvöru verðlaunaefni? Snorri Másson Skoðun Skoðun Skoðun Satt og logið Bryndís Schram skrifar Skoðun Alþjóðlegi leiðsöguhundadagurinn Sigþór U. Hallfreðsson skrifar Skoðun Framsókn leggst ekki í duftið Guðmundur Birkir Þorkelsson skrifar Skoðun Að dreyma um alheim góðvildar Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Að bjarga sex lífum á mínútu í hálfa öld Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Þegar þú ert báknið Gabríel Ingimarsson skrifar Skoðun Svik við þjóðina Alfreð Sturla Böðvarsson skrifar Skoðun Innivist er mikilvægasti þátturinn við hönnun íbúða! Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Brautryðjandinn Baldur Þóra Björk Smith skrifar Skoðun Katrín og Gunnar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Ótímabundin leyfi, ótímabundið náttúruníð Elvar Örn Friðriksson skrifar Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Er stóraukin lýðræðisþátttaka ekki verðlaunaefni? Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Árangur gegn verðbólgu Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar Skoðun Hvar er híbýlaauður? Anna María Bogadóttir skrifar Skoðun Áhugaverðir tímar kalla á áhugaverðan forseta Cody Alexander Skahan skrifar Skoðun Biskup í tengslum Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar Skoðun Dýravelferðarmartröð af áður óþekktri stærð Benedikta Guðrún Svavarsdóttir skrifar Skoðun Uppskera að vori Lilja Dögg Alfreðsdóttir skrifar Skoðun Er menning stórmál? Ingibjörg Ösp Stefánsdóttir skrifar Skoðun Það vantar vanan og áreiðanlegan mann í verkið Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Leikskólamál eru forgangsmál Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir,Álfhildur Leifsdóttir skrifar Skoðun Himinhátt innanlandsflug Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hefur allt sem þarf Vilborg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Af hverju að gera rekstraráætlun? Karl Sólnes Jónsson skrifar Skoðun Norskur skammtímagróði Gunnlaugur Stefánsson skrifar Skoðun Æpandi vanþekking Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Mannréttindi sama hvað Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Til okkar í Foreldrahús leitar ansi breiður hópur foreldra og ungmenna þessa lands, enda erum við 35 ára gömul landssamtök og höfum sinnt málefnum barna, ungmenna og foreldra frá árinu 1986. Sérfræðingar foreldrahúss fást við málefni líðandi stundar sem upp koma hverju sinni. Eitt af þeim sem hefur verið ansi áberandi í þó nokkurn tíma er notkun á nikótín púðum í vör, vape (rafsígarettur) og orkudrykkja notkun í miklum mæli. Langar mig að fjalla stuttlega um það hér. Vansvefta ungmenni vegna orkudrykkja neyslu Vitað er að koffín sem er meðal annars í orkudrykkjum er ávanabindandi efni sem veldur m.a. útvíkkun æða, örari hjartslætti og auknu blóðflæði til allra líffæra. Ef koffíns er neytt í miklu magni þá getur það haft ýmis óæskileg áhrif á líðan og heilsu. Það getur t.d. valdið hjartsláttartruflunum, hækkuðum blóðþrýstingi, höfuðverk, svima, ógleði, kvíða og haft neikvæð áhrif á svefn. Börn og ungmenni eru almennt viðkvæmari fyrir koffíni en fullorðnir og er neysla koffíns því sérstaklega óæskileg fyrir þann hóp. Það sem er sláandi eru niðurstöður úr könnun Rannsóknar og greiningu sem leiddi í ljós að dagleg neysla orkudrykkja eykst með hækkandi aldri og var hlutfall framhaldsskólanema sem neytti orkudrykkja daglega eða oftar árið 2018 55% prósent en var árið 2016 22%. Aukningin er því umtalsverð og fer stöðugt vaxandi. Í rannsókninni kom jafnframt fram að 78% þeirra sem sofa of lítið (um 7 klukkustundir eða minna) drekka 4 eða fleiri orkudrykki daglega sem innihalda koffín. Það sem við vitum einnig er að í nikótín púðunum sem seljast eins og heitar lummur um þessar mundir er gríðarlega hátt magn af nikótíni, en nikótín hefur einnig örvandi áhrif. Þegar þessu tvennu er svo blandað saman, sem mjög oft er tilfellið þá á sér stað veruleg truflun á svefni ungmenna. Mörg hver eru alls ekki að ná ráðlögðum svefntíma u.þ.b. 8-10 klst á unglingsárum. Nikótínpúðar og rafsígarettur hátísku staðalbúnaður nútímans Undirrituð gerði vettvangsathugun í sérverslun á höfuðborgarsvæðinu sem selur þar til gerðar vape vörur. Í hillum verslunarinnar sem minnti helst á nammiland blasti við í það minnsta 40 tegundir af nikótínpúðum í dósum, allar mjög flottar á lit með mismunandi styrkleika og bragðtegundir. Þá kom að vape vökva deildinni en þar voru vel yfir 100 tegundir af olíum, þykkum, þunnum, mis sterkar af nikótíni, allskonar bragðtegundir og svo voru hin ýmsu áhöld til neyslu á varningnum. En meðfram þessu æði ungmenna í vape tískubylgjunni fylgir einnig að hægt er að kaupa ólögleg vímuefni til að reykja. Í þessar græjur er einnig hægt að kaupa Kannabis olíu sem oftast er reyndar K2 eða Spice sem er efnablanda en ekki planta, þetta efni eru sum ungmenni að reykja í vape græjunum sínum. Mörg af þeim ungmennum sem til okkar í Foreldrahús koma eru í miklum vanlíðan vegna þessara efna, þau byrja daginn á því að fá sér nikótín í vörina skola því niður með 500ml af orkudrykk og fá sér svo nokkra smóka af vape-inu sínu sem að í sumum tilvikum inniheldur K2. En Spice (K2) fíkniefni finnst ekki á þvagprufum og það vita ungmennin en ekki endilega foreldrarnir. Skutlararnir, dílerar unga fólksins Svo virðist sem lítið mál sé fyrir ólögráða ungmenni að verða sér út um hvað sem er með einu símtali, símtali í skutlara. Á svæðið mætir um hæl skutlari sem er óbreyttur borgari á bifreið sem er með skottið fullt af ýmsum varningi sem bannaður er ólögráða börnum. Þar er hægt að fá keyptan landa á góðum prís og annað áfengi. Hinar ýmsu tegundir af nikótín púðum, vape vökva, spice-k2 vökva og allt þar á milli. Ungmenni og börn eru ekki spurð um aldur við þessi viðskipti og virðast þau geta fengið varning keyptan án vandræða. Mikið hefur verið fjallað um þessi málefni í samfélaginu en litlar breytingar hafa orðið. Okkur er kunnugt um að breyta á löggjöf vegna tóbaksvarna. En verðum við ekki að gera meira? Verðum við ekki að fara að láta verkin tala núna, gerum minna af því að búa til nefndir en brettum upp ermar. Það er okkar sem fullorðin erum að búa unga fólkinu okkar öruggt og heilbrigt samfélag ekki satt? Langtíma afleiðingar geta orðið mjög alvarlegar lýðheilsu ungmenna. Höfundur er uppeldis-, fíkni- og fjölskyldufræðingur.
Skoðun Er soja að eyðileggja íslenska karlmennsku? Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar
Skoðun Saman gegn ríkisofbeldi Vilhjálmur Yngvi Hjálmarsson,Örlygur Steinar Arnaldsson,Sigurhjörtur Pálmason,Simon Valentin Hirt,Kristbjörg Arna E. Þorvaldsdóttir,Ari Logn,Margrét Rut Eddudóttir skrifar
Skoðun Guðrún biskup – til heilla fyrir okkur öll! Arndís Steinþórsdóttir,Glóey Helgudótir Finnsdóttir skrifar