Heilsugæsla í vanda en ljós í myrkrinu Þórarinn Ingólfsson skrifar 4. mars 2016 07:00 Þegar ég var ungur læknir á Siglufirði fyrir 35 árum með brennandi áhuga á heimilislækningum kvaddi ég mér hljóðs á kosningafundi Jóns Baldvins og Sighvats Björgvinssonar á Hótel Höfn. Það var augljóst að að Sighvatur yrði heilbrigðisráðherra enda framhandleggsbrotinn og prýddur forláta gifsumbúðum. Ég mannaði mig upp og spurði þá félaga hvort Alþýðuflokkurinn ætti einhverja framtíðarstefnu í heilbrigðismálum. Það varð fátt um svör og þeir fóstbræður slógu þessu öllu upp í grín enda var mjög gaman á fundinum. Sighvatur varð heilbrigðisráðherra og reyndi að koma á þjónustustýringu í heilbrigðiskerfinu en varð frá að hverfa með slíkar hugmyndir. Á þessum tíma var hver einasta staða heimilislæknis setin bæði í þéttbýli og dreifbýli og mikið hugsjónastarf unnið innan heimilislæknisfræðinnar. Í dag eru margar stöður ósetnar í þéttbýli, umsóknir fáar eða engar og og heilu landshlutarnir án fastra lækna.Vandinn falinn Árið fyrir hrun höfðu heilsugæslustöðvarnar verið skyldaðar til að skrá fólk „á heilsugæslustöð“ án heimilislæknis þó listar allra lækna þar væru yfirfullir og læknarnir hefðu enga möguleika á að sinna þessu sem skyldi. Þannig var vandinn falinn án þess að koma með raunhæfar aðgerðir til að bregðast við heimilislæknaskorti. Atburðarásin um og eftir efnahagshrunið var svo grafalvarleg. Heilbrigðisyfirvöld voru í skjóli niðurskurðar á góðri leið með að ganga af heimilislækningum dauðum. Á vormánuðum 2010 var sagt upp samningi við 12 sjálfstætt starfandi heimililækna sem sinntu tugþúsundum skjólstæðinga. Boðuð var á sama tíma starfræksla svokallaðrar „forvaktar“ í samstarfi Landspítala og Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Tilkynnt var einnig að samningur yrðu ekki endurnýjaður við Læknavaktina sem veitir skjóta þjónustu sérfræðinga í heimilislækningum utan dagvinnutíma öllum sem þangað leita. Boðuð var sameining og stækkun stöðva innan Heilsugæslu höfuðborgarsvæðis. Stækkun og samræming átti að koma í stað fjölbreytni og dreifstýringar. Ekkert var litið til reynslu nágrannaþjóða eða til annarra rekstrarforma sem hafa þó reynst vel og komið vel út úr þjónustukönnunum (Lágmúlastöðin, Salastöðin, sjálfstætt starfandi heimilislæknar). Boðuð var samræming sem virtist þjóna hagsmunum stjórnsýslu stórfyrirtækisins en ekki þörfum sjúklinganna. Fagfélag heimilislækna var í 4 ár tilneytt að verjast vondum hugmyndum frekar en að nýta fagþekkingu sína til að móta breytingar til framtíðar.Ábyrgðarhluti Heilsugæslan skiptist í tvo meginþætti. Læknasvið og hjúkrunarsvið. Þessi tvö svið skarast vissulega. Hefðbundin hjúkrun er í góðum farvegi, mönnun er viðunandi og aðgengi gott. Öðru máli gegnir um heimilislæknamóttökuna. Langflestir vilja hafa greiðan aðgang að heimilislækni. Lækni sem er hæfur og vel menntaður og þekkir til þeirra og þeir geta treyst fyrir sínum heilsufarsmálum, annaðhvort leyst úr þeim eða komið þeim í réttan farveg. Lækni sem er til staðar þegar þörf krefur. Heimilislæknamóttakan er einfaldlega þjónusta sem fólk vill hafa í lagi. Það er þess vegna ábyrgðarhluti þegar stjórnmálamenn vilja setja upp hindranir á þessa þjónustu. Annars staðar á Norðurlöndunum þar sem velferð er hvað þróuðust í heiminum forðast heilbrigðisyfirvöld miðstýringu í heimilislækningum. Byggt er á litlum einingum og gerðir þjónustusamningar við læknana. Best hefur reynst að láta heimilislæknana sjálfa bera ábyrgð á umsjá sinna skjólstæðinga enda hafi þeir mesta þekkingu á aðstæðum og þörfum þeirra. Ferskir vindar blása nú meðal lækna á Íslandi og er góð samstaða meðal lækna um heilbrigðiskerfið til framtíðar. Læknar eru sammála um að gott heilbrigðiskerfi verði ekki byggt upp á brotinni grunnþjónustu. Áhugi yngri lækna á heimilislækningum fer vaxandi og læknadeild vill gera heimilislækningum hærra undir höfði. Heilbrigðisráðherra boðar nú áherslur í heilsugæslunni sem allir geta sameinast um. Að bjóða íbúum landsins val á heimilislækni og að auka nýliðun heimilislækna með því að bjóða þeim val um starfsaðstöðu. Það er ljós í myrkrinu! Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen Skoðun Skoðun Skoðun Hvað viljum við? skrifar Skoðun Fátækt er ekki blankheit Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Fremst meðal jafningja: Halla Tómasdóttir á Bessastaði Birna Jónsdóttir skrifar Skoðun Skautadrottningin Katrín Jakobsdóttir Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Hulda eða Stoltenberg? Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Katrín á Bessastaði Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Hvað er það sem Alþingi ber að vernda á Þingvöllum? Lára Magnúsardóttir skrifar Skoðun Öllu frelsi fylgir ábyrgð, líka tjáningarfrelsinu Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar Skoðun Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir skrifar Skoðun Sameiningartákn á tímum sundrungar Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Hvað væri lífið án vina? Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hverjir bera ábyrgð á að halda launum kvenna niðri? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Fararheill til Bessastaða Ynda Eldborg skrifar Skoðun Öfgar og ósannindi Oddný G. Harðardóttir skrifar Skoðun Tímabær orð Unnar Arndísardóttur um afstæði barneigna Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Í hjarta sínu græn, en varla í reynd Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Halla Hrund - ein af okkur Hjálmar Gíslason skrifar Skoðun Að sameina frekar en sundra Fríða Björk Ingvarsdóttir skrifar Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða eiginleika þarf forseti að hafa? Hildur Eir Bolladóttir skrifar Skoðun Þegar ég heyri nafnið Katrín Jakobsdóttir Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Í framhaldi af viðtali við Helgu Þórisdóttur Kári Stefánsson skrifar Skoðun Góð gildi og staðfesta Höllu Hrundar Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Halla Hrund eða Katrín? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Til áréttingar Kári Stefánsson skrifar Skoðun Kynhlutlaust mál, máltilfinning og forsetaframboð Höskuldur Þráinsson skrifar Skoðun Er klassískt frjálslyndi orðið að jaðarskoðun? Kári Allansson skrifar Skoðun Forseti Íslands veifaði mér Fjóla Einarsdóttir skrifar Skoðun Ákall til framtíðar: Nám í félagsráðgjöf! Steinunn Bergmann skrifar Sjá meira
Þegar ég var ungur læknir á Siglufirði fyrir 35 árum með brennandi áhuga á heimilislækningum kvaddi ég mér hljóðs á kosningafundi Jóns Baldvins og Sighvats Björgvinssonar á Hótel Höfn. Það var augljóst að að Sighvatur yrði heilbrigðisráðherra enda framhandleggsbrotinn og prýddur forláta gifsumbúðum. Ég mannaði mig upp og spurði þá félaga hvort Alþýðuflokkurinn ætti einhverja framtíðarstefnu í heilbrigðismálum. Það varð fátt um svör og þeir fóstbræður slógu þessu öllu upp í grín enda var mjög gaman á fundinum. Sighvatur varð heilbrigðisráðherra og reyndi að koma á þjónustustýringu í heilbrigðiskerfinu en varð frá að hverfa með slíkar hugmyndir. Á þessum tíma var hver einasta staða heimilislæknis setin bæði í þéttbýli og dreifbýli og mikið hugsjónastarf unnið innan heimilislæknisfræðinnar. Í dag eru margar stöður ósetnar í þéttbýli, umsóknir fáar eða engar og og heilu landshlutarnir án fastra lækna.Vandinn falinn Árið fyrir hrun höfðu heilsugæslustöðvarnar verið skyldaðar til að skrá fólk „á heilsugæslustöð“ án heimilislæknis þó listar allra lækna þar væru yfirfullir og læknarnir hefðu enga möguleika á að sinna þessu sem skyldi. Þannig var vandinn falinn án þess að koma með raunhæfar aðgerðir til að bregðast við heimilislæknaskorti. Atburðarásin um og eftir efnahagshrunið var svo grafalvarleg. Heilbrigðisyfirvöld voru í skjóli niðurskurðar á góðri leið með að ganga af heimilislækningum dauðum. Á vormánuðum 2010 var sagt upp samningi við 12 sjálfstætt starfandi heimililækna sem sinntu tugþúsundum skjólstæðinga. Boðuð var á sama tíma starfræksla svokallaðrar „forvaktar“ í samstarfi Landspítala og Heilsugæslu höfuðborgarsvæðisins. Tilkynnt var einnig að samningur yrðu ekki endurnýjaður við Læknavaktina sem veitir skjóta þjónustu sérfræðinga í heimilislækningum utan dagvinnutíma öllum sem þangað leita. Boðuð var sameining og stækkun stöðva innan Heilsugæslu höfuðborgarsvæðis. Stækkun og samræming átti að koma í stað fjölbreytni og dreifstýringar. Ekkert var litið til reynslu nágrannaþjóða eða til annarra rekstrarforma sem hafa þó reynst vel og komið vel út úr þjónustukönnunum (Lágmúlastöðin, Salastöðin, sjálfstætt starfandi heimilislæknar). Boðuð var samræming sem virtist þjóna hagsmunum stjórnsýslu stórfyrirtækisins en ekki þörfum sjúklinganna. Fagfélag heimilislækna var í 4 ár tilneytt að verjast vondum hugmyndum frekar en að nýta fagþekkingu sína til að móta breytingar til framtíðar.Ábyrgðarhluti Heilsugæslan skiptist í tvo meginþætti. Læknasvið og hjúkrunarsvið. Þessi tvö svið skarast vissulega. Hefðbundin hjúkrun er í góðum farvegi, mönnun er viðunandi og aðgengi gott. Öðru máli gegnir um heimilislæknamóttökuna. Langflestir vilja hafa greiðan aðgang að heimilislækni. Lækni sem er hæfur og vel menntaður og þekkir til þeirra og þeir geta treyst fyrir sínum heilsufarsmálum, annaðhvort leyst úr þeim eða komið þeim í réttan farveg. Lækni sem er til staðar þegar þörf krefur. Heimilislæknamóttakan er einfaldlega þjónusta sem fólk vill hafa í lagi. Það er þess vegna ábyrgðarhluti þegar stjórnmálamenn vilja setja upp hindranir á þessa þjónustu. Annars staðar á Norðurlöndunum þar sem velferð er hvað þróuðust í heiminum forðast heilbrigðisyfirvöld miðstýringu í heimilislækningum. Byggt er á litlum einingum og gerðir þjónustusamningar við læknana. Best hefur reynst að láta heimilislæknana sjálfa bera ábyrgð á umsjá sinna skjólstæðinga enda hafi þeir mesta þekkingu á aðstæðum og þörfum þeirra. Ferskir vindar blása nú meðal lækna á Íslandi og er góð samstaða meðal lækna um heilbrigðiskerfið til framtíðar. Læknar eru sammála um að gott heilbrigðiskerfi verði ekki byggt upp á brotinni grunnþjónustu. Áhugi yngri lækna á heimilislækningum fer vaxandi og læknadeild vill gera heimilislækningum hærra undir höfði. Heilbrigðisráðherra boðar nú áherslur í heilsugæslunni sem allir geta sameinast um. Að bjóða íbúum landsins val á heimilislækni og að auka nýliðun heimilislækna með því að bjóða þeim val um starfsaðstöðu. Það er ljós í myrkrinu!
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun
Skoðun Vegna umræðunnar um dánaraðstoð Ingrid Kuhlman,Bjarni Jónsson,Steinar Harðarson,Sylviane Lecoultre,Veturliði Þór Stefánsson,Íris Davíðsdóttir skrifar
Skoðun Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir skrifar
Þegar orðið einelti er gjaldfellt – Til fylgjenda Katrínar Jakobsdóttur Kolbrá Höskuldsdóttir Skoðun