Eftirlit með lögreglu Eyþór Víðisson skrifar 8. febrúar 2016 09:00 Formlegt, borgaralegt eftirlit með störfum lögreglu tíðkast víða um heim en þar tekur hópur fólks, sem óháður er lögreglustörfum, fyrir kvartanir, ábendingar og einstök mál til skoðunar. Einhverjir vilja meina að innra eftirlit sé eina leiðin til aðhalds lögreglu þar sem óbreyttir borgarar skilji ekki störf lögreglu nægilega vel til að geta rýnt þau réttilega. Einnig að til staðar séu önnur eftirlitsúrræði; s.s. ríkislögreglustjóri, ríkissaksóknari og jafnvel fjölmiðlar. Öðrum finnst þetta ekki nóg. Samkvæmt lýðræðislegu kerfi eftirlits og jafnvægis ætti engin(n) að hafa eftirlit með sjálfum sér. Yfirgripsmiklar valdheimildir og svigrúm lögreglu og mikilvæg staða hennar sem hliðvörður refsikerfisins gerir það mjög mikilvægt að almenningur eigi óháða leið til kvartana ef þessi mikilvæga stofnun misnotar vald sitt og leitar t.d. skjóls á bak við hinn svokallaða „bláa vegg þöggunar“. Þessi sýn segir að aðeins með utanaðkomandi rýni geti samfélagið verið öruggt um að löggæslan taki jákvæðum breytingum í verklagi sínu og menningu. Báðar þessar hliðar eiga við rök að styðjast; sjónarhorn og reynsla lögreglu er mikilvæg í umræðu sem þessari, á meðan allir geta verið sammála um að einungis innra eftirlit hennar er ekki nóg.Tilfinningarík og pólitísk umræðaUmræðan er bæði tilfinningarík og pólitísk. Við viljum gott eftirlit með jafn mikilvægum störfum og löggæsla er, en viljum þó ekki kæfandi vinnuumhverfi þar sem árangur líður fyrir of mikið eftirlit. Jafnvægi næst aðeins ef við veitum löggæslunni frelsi til að vinna sína vinnu innan laga, reglna og þess verklags sem gildir í hinu formlega kerfi. Þessu jafnvægi er erfitt að ná og þó svo að erfitt sé að staðhæfa að borgaralegt eftirlit sé árangursríkara en það innra, þá er enginn vafi á að það ríkir meiri sátt um það fyrrnefnda hjá almenningi. Því miður er það svo að margar þessara nefnda eru settar saman í kjölfar atburðar sem vakið hefur athygli og því er þeim hættara við að rekast á þau úrræði sem fyrir eru og skapa þannig oft fleiri vandamál en þær leysa. Slíkt fyrirkomulag ætti að láta lögreglu um rannsókn eigin mála en það væri síðan í höndum óháðra að fara yfir þá rannsókn og meta hana, kalla eftir frekari gögnum og gefa álit. Talsvert svigrúm ætti að veita löggæslu til að þróa sína menningu og verklag, einnig ætti að láta stjórnendur innan löggæslunnar sjá áfram um agaviðurlög vegna misferlis eða vanrækslu; það er jú þeirra starf. Löggæsla hér á landi er á leið að frekari fagmennsku og við ættum að treysta henni fyrir þeirri vegferð og því að sjá um mistæka starfsmenn sína. Þó er óháð eftirlit mikilvægt því það verða alltaf einhverjir sem misnota vald sitt, stjórnendur eru mannlegir og aðhald er öllum hollt. Lykillinn að bættri löggæslu er góð stjórnun, því það eru að mestu meginreglur í vinnustaðarmenningunni sem ákvarða samþykkta hegðun, en þar vísa stjórnendur leiðina, í gegnum ráðningar, þjálfun og verklagsreglur. Viðeigandi, óháð eftirlit er, ásamt öðrum leiðum, tímabær leið til að fá það besta út úr þessari mikilvægu stofnun sem löggæslan er. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun Skoðun Skoðun Brúarsmið á Bessastaði Jóhanna Vigdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Nú getum við brotið blað Ragnheiður Davíðsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum loftslagsaðgerðir, ekki grænþvott Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Af hverju bara hálft skref áfram? Gísli Rafn Ólafsson skrifar Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Sjá meira
Formlegt, borgaralegt eftirlit með störfum lögreglu tíðkast víða um heim en þar tekur hópur fólks, sem óháður er lögreglustörfum, fyrir kvartanir, ábendingar og einstök mál til skoðunar. Einhverjir vilja meina að innra eftirlit sé eina leiðin til aðhalds lögreglu þar sem óbreyttir borgarar skilji ekki störf lögreglu nægilega vel til að geta rýnt þau réttilega. Einnig að til staðar séu önnur eftirlitsúrræði; s.s. ríkislögreglustjóri, ríkissaksóknari og jafnvel fjölmiðlar. Öðrum finnst þetta ekki nóg. Samkvæmt lýðræðislegu kerfi eftirlits og jafnvægis ætti engin(n) að hafa eftirlit með sjálfum sér. Yfirgripsmiklar valdheimildir og svigrúm lögreglu og mikilvæg staða hennar sem hliðvörður refsikerfisins gerir það mjög mikilvægt að almenningur eigi óháða leið til kvartana ef þessi mikilvæga stofnun misnotar vald sitt og leitar t.d. skjóls á bak við hinn svokallaða „bláa vegg þöggunar“. Þessi sýn segir að aðeins með utanaðkomandi rýni geti samfélagið verið öruggt um að löggæslan taki jákvæðum breytingum í verklagi sínu og menningu. Báðar þessar hliðar eiga við rök að styðjast; sjónarhorn og reynsla lögreglu er mikilvæg í umræðu sem þessari, á meðan allir geta verið sammála um að einungis innra eftirlit hennar er ekki nóg.Tilfinningarík og pólitísk umræðaUmræðan er bæði tilfinningarík og pólitísk. Við viljum gott eftirlit með jafn mikilvægum störfum og löggæsla er, en viljum þó ekki kæfandi vinnuumhverfi þar sem árangur líður fyrir of mikið eftirlit. Jafnvægi næst aðeins ef við veitum löggæslunni frelsi til að vinna sína vinnu innan laga, reglna og þess verklags sem gildir í hinu formlega kerfi. Þessu jafnvægi er erfitt að ná og þó svo að erfitt sé að staðhæfa að borgaralegt eftirlit sé árangursríkara en það innra, þá er enginn vafi á að það ríkir meiri sátt um það fyrrnefnda hjá almenningi. Því miður er það svo að margar þessara nefnda eru settar saman í kjölfar atburðar sem vakið hefur athygli og því er þeim hættara við að rekast á þau úrræði sem fyrir eru og skapa þannig oft fleiri vandamál en þær leysa. Slíkt fyrirkomulag ætti að láta lögreglu um rannsókn eigin mála en það væri síðan í höndum óháðra að fara yfir þá rannsókn og meta hana, kalla eftir frekari gögnum og gefa álit. Talsvert svigrúm ætti að veita löggæslu til að þróa sína menningu og verklag, einnig ætti að láta stjórnendur innan löggæslunnar sjá áfram um agaviðurlög vegna misferlis eða vanrækslu; það er jú þeirra starf. Löggæsla hér á landi er á leið að frekari fagmennsku og við ættum að treysta henni fyrir þeirri vegferð og því að sjá um mistæka starfsmenn sína. Þó er óháð eftirlit mikilvægt því það verða alltaf einhverjir sem misnota vald sitt, stjórnendur eru mannlegir og aðhald er öllum hollt. Lykillinn að bættri löggæslu er góð stjórnun, því það eru að mestu meginreglur í vinnustaðarmenningunni sem ákvarða samþykkta hegðun, en þar vísa stjórnendur leiðina, í gegnum ráðningar, þjálfun og verklagsreglur. Viðeigandi, óháð eftirlit er, ásamt öðrum leiðum, tímabær leið til að fá það besta út úr þessari mikilvægu stofnun sem löggæslan er.
Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar
Gummi Kalli er rétti kosturinn sem biskup Íslands Áslaug Helga Hálfdánardóttir,Dís Gylfadóttir,Guðni Már Harðarson Skoðun