Guð blessi heimilin - aftur? Ólafur Ísleifsson skrifar 11. október 2020 10:01 Yfirskrift þessa pistils er fengin úr yfirlýsingu stjórnar Hagsmunasamtaka heimilanna 6. október sl. sem krefst þess að heimilin verði varin fyrir afleiðingum kórónufaraldursins, ekki síður en fyrirtæki. Sjónarmið stjórnar Hagsmunasamtaka heimilanna Enginn, ekki ein einasta fjölskylda, á að eiga á hættu að missa heimili sitt af völdum covid-19, segja HH. Heimili landsins eru ekki afgangsstærð heldur meðal hornsteina samfélagsins. Hagsmunasamtök heimilanna leggja áherslu á að stjórnvöld dragi lærdóm af skelfilegum afleiðingum bankahrunsins og verji heimili landsins áður en skaðinn er skeður. Stjórn hagsmunasamtakanna segir að enda þótt margir hafi orðið atvinnulausir eftir hrunið hafi það ekki verið eini vandi þeirra þúsunda sem misstu heimili sín eftir hrun, heldur frekar stökkbreyttar afborganir húsnæðislána, m.a. vegna verðtrygginga. Þetta reyndist þúsundum fjölskyldna ofviða þrátt fyrir að fólk væri í vinnu og yki við sig vinnu í viðleitni til að standa undir lánum. Þegar liðin eru 12 ár frá því forsætisráðherra bað Guð blessa Ísland, er við hæfi að minna á skelfilegar afleiðingar aðgerðaleysis og vanhugsaðra aðgerða stjórnvalda, fyrir heimili landsins. Þau mistök sem gerð voru þá mega aldrei endurtaka sig, segir í yfirlýsingu stjórnar hagsmunasamtakanna. Reynslan af hruninu og eftirleik þess Ábendingar Hagsmunasamtaka heimilanna eiga við enda flestum í fersku minni skeytingarleysi norrænu velferðarstjórnarinnar undir forystu Jóhönnu og Steingríms um heimilin. Reyndar gengu þau lengra gegn hagsmunum heimila og fjölskyldna með því að heita starfsmönnum ríkisbanka veglegum kaupauka gengju þeir nægilega hart fram við innheimtu stökkbreyttra lána. Þau gáfu út veiðileyfi á heimili og fjölskyldur eins og það var orðað á sínum tíma. Skjaldborgin sem lofað var reis aldrei, þau skipti engu að verðtryggingin æddi yfir landið eldi eyðandi. Foreldrar máttu þúsundum saman leiða börn sín sér við hönd út af heimilinum. Opinberar tölur staðfesta að þetta átti við 10-15 þúsund heimili og snerti beint tugþúsundir Íslendinga. Þessi framganga ráðamanna á sínum tíma gleymist ekki. Eftir að kjósendur ráku þau frá völdum fengu margir síðbúna sárabót með leiðréttingunni undir forystu Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar forsætisráðherra í ríkisstjórninni sem á eftir fylgdi. Kröfur stjórnar Hagsmunasamtaka heimilanna Í yfirlýsingu sinni um aðgerðir vegna veirufársins krefst stjórn Hagsmunasamtaka heimilanna þess að sett verði þak á verðbætur lána heimilanna í samræmi við verðbólgumarkmið Seðlabanka Íslands. Telja samtökin þá aðgerð mundu ein og sér hjálpa mörgum heimilum. Samhliða því verður að stöðva nauðungarsölur á heimilum a.m.k. út næsta ár, svo þau heimili sem verða fyrir hvað mestum tekjumissi fái tækifæri til að vinna sig úr tímabundnum erfiðleikum í því skjóli sem heimilið er. Hagsmunasamtök heimilanna krefjast þess jafnframt sem eini hlutlausi aðilinn á Íslandi með sérþekkingu á sviði neytendaverndar heimilanna á fjármálamarkaði að fá aðkomu að öllum ákvörðunum stjórnvalda um lausnir fyrir heimilin. Tillögur á Alþingi Greinarhöfundi hefur með fyrirspurnum til ráðherra á Alþingi tekist að afla upplýsinga um fjölda þeirra heimila sem tekin voru af fjölskyldum í eftirleik hrunsins eins og rakið var að ofan. Þá sést af svari við fyrirspurn um vægi húsnæðisliðarins í vísitölunni að hann hefur á umliðnum árum reynst hin eiginlega vísitala þrátt fyrir að vera ákveðinn á opinberri skrifstofu úti í bæ án tillits til hagrænna sjónarmiða. Lunginn af verðbótaálagi á lán undanfarinn ár verður rakinn til húsnæðisliðarins en ekki almennra verðbreytinga sem vísitölunni var ætlað að endurspegla. Ekki er rými hér til að rekja allan tillöguflutning minn á Alþingi um varnir í þágu heimilanna. Þó skal getið um frumvarp sem ætlað er að þrengja svo að vísitölunni að hún heyri sögunni til. Ræðir hér um aðgerðir sem saman mega kallast tangarsókn gegn vísitölunni og felast í afnámi húsnæðisliðar, afnámi áhrifa óbeinna skatta auk annarra aðgerða. Lyklafrumvarpið Þá skal loks getið um frumvarp greinarhöfundar um lyklafrumvarp sem lagt hefur verið að nýju fram á yfirstandandi þingi. Frumvarpið er að stofni til sprottið að frumkvæði Hagsmunasamtaka heimilanna. Markmið frumvarpsins er að stuðla að vandaðri lánastarfsemi með því að færa skuldurum að fasteignalánum í hendur þann möguleika að láta af hendi veðandlag lána sinna, þ.e. hlutaðeigandi fasteign, og ganga skuldlausir frá borði ef í harðbakkann slær. Frumvarpið er þannig mikilvægur liður í því að dreifa áhættu í fasteignalánum og færa innlenda lánastarfsemi úr því horfi að áhætta sé einhliða á hendi lántaka. Höfundur er þingmaður Miðflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ólafur Ísleifsson Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Má spyrja homma að öllu? Sólborg Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Enn og aftur sumarlokun hjá SÁÁ Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Fjárveitingar til vegamála standast engan samanburð Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Aumingja Evrópa: Líkleg átakasvæði að Úkraínustríðinu loknu? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Biskupsval Sigfinnur Þorleifsson,Vigfús Bjarni Albertsson skrifar Skoðun Afmennska að bjarga ekki dýrum í neyð! Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Þessu skal troðið ofan í kokið á okkur sama hvað Guðrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er ofurhagnaður? Gústaf Steingrímsson skrifar Skoðun Góð manneskja í djobbið Halldór Guðmundsson skrifar Skoðun Afkomuviðvörun Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hver er þinn innri áttaviti? Signý Gyða Pétursdóttir skrifar Skoðun Eins og sandur úr greip Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Enga saltdreifara á Bessastaði takk Skírnir Garðarsson skrifar Skoðun Hvernig forseta vilt þú? Valdís Arnarsdóttir skrifar Skoðun Spurðu fólkið Halla Tómasdóttir skrifar Skoðun Vopn, sprengjur og annað eins Árný Björg Blandon skrifar Skoðun Hvar er eldhúsglugginn? Elsa Ævarsdóttir skrifar Skoðun Bakslag í streymi Silja Snædal Drífudóttir skrifar Skoðun Tímaskekkja á 21. öldinni Valerio Gargiulo skrifar Skoðun Hver er pælingin? Ásgeir Brynjar Torfason skrifar Skoðun Í átt að velsæld á nokkrum mínútum Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Er fyrirmyndarríkið Ísland í ruslflokki í sorpmálum? Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Takk fyrir vettlingana! Hópur foreldra leikskólabarna í Reykjavík skrifar Skoðun Hvað varð um samveruna? Hildur Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Listir og velferð Kristín Valsdóttir skrifar Skoðun Er forsetaframbjóðendum umhugað um dýravernd? Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Þegar þú vilt miklu meira bákn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Óbærileg léttúð VG Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Að hafa áhrif á nærumhverfi sitt Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Framtíð innri markaðarins Gunnar Bragi Sveinsson skrifar Sjá meira
Yfirskrift þessa pistils er fengin úr yfirlýsingu stjórnar Hagsmunasamtaka heimilanna 6. október sl. sem krefst þess að heimilin verði varin fyrir afleiðingum kórónufaraldursins, ekki síður en fyrirtæki. Sjónarmið stjórnar Hagsmunasamtaka heimilanna Enginn, ekki ein einasta fjölskylda, á að eiga á hættu að missa heimili sitt af völdum covid-19, segja HH. Heimili landsins eru ekki afgangsstærð heldur meðal hornsteina samfélagsins. Hagsmunasamtök heimilanna leggja áherslu á að stjórnvöld dragi lærdóm af skelfilegum afleiðingum bankahrunsins og verji heimili landsins áður en skaðinn er skeður. Stjórn hagsmunasamtakanna segir að enda þótt margir hafi orðið atvinnulausir eftir hrunið hafi það ekki verið eini vandi þeirra þúsunda sem misstu heimili sín eftir hrun, heldur frekar stökkbreyttar afborganir húsnæðislána, m.a. vegna verðtrygginga. Þetta reyndist þúsundum fjölskyldna ofviða þrátt fyrir að fólk væri í vinnu og yki við sig vinnu í viðleitni til að standa undir lánum. Þegar liðin eru 12 ár frá því forsætisráðherra bað Guð blessa Ísland, er við hæfi að minna á skelfilegar afleiðingar aðgerðaleysis og vanhugsaðra aðgerða stjórnvalda, fyrir heimili landsins. Þau mistök sem gerð voru þá mega aldrei endurtaka sig, segir í yfirlýsingu stjórnar hagsmunasamtakanna. Reynslan af hruninu og eftirleik þess Ábendingar Hagsmunasamtaka heimilanna eiga við enda flestum í fersku minni skeytingarleysi norrænu velferðarstjórnarinnar undir forystu Jóhönnu og Steingríms um heimilin. Reyndar gengu þau lengra gegn hagsmunum heimila og fjölskyldna með því að heita starfsmönnum ríkisbanka veglegum kaupauka gengju þeir nægilega hart fram við innheimtu stökkbreyttra lána. Þau gáfu út veiðileyfi á heimili og fjölskyldur eins og það var orðað á sínum tíma. Skjaldborgin sem lofað var reis aldrei, þau skipti engu að verðtryggingin æddi yfir landið eldi eyðandi. Foreldrar máttu þúsundum saman leiða börn sín sér við hönd út af heimilinum. Opinberar tölur staðfesta að þetta átti við 10-15 þúsund heimili og snerti beint tugþúsundir Íslendinga. Þessi framganga ráðamanna á sínum tíma gleymist ekki. Eftir að kjósendur ráku þau frá völdum fengu margir síðbúna sárabót með leiðréttingunni undir forystu Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar forsætisráðherra í ríkisstjórninni sem á eftir fylgdi. Kröfur stjórnar Hagsmunasamtaka heimilanna Í yfirlýsingu sinni um aðgerðir vegna veirufársins krefst stjórn Hagsmunasamtaka heimilanna þess að sett verði þak á verðbætur lána heimilanna í samræmi við verðbólgumarkmið Seðlabanka Íslands. Telja samtökin þá aðgerð mundu ein og sér hjálpa mörgum heimilum. Samhliða því verður að stöðva nauðungarsölur á heimilum a.m.k. út næsta ár, svo þau heimili sem verða fyrir hvað mestum tekjumissi fái tækifæri til að vinna sig úr tímabundnum erfiðleikum í því skjóli sem heimilið er. Hagsmunasamtök heimilanna krefjast þess jafnframt sem eini hlutlausi aðilinn á Íslandi með sérþekkingu á sviði neytendaverndar heimilanna á fjármálamarkaði að fá aðkomu að öllum ákvörðunum stjórnvalda um lausnir fyrir heimilin. Tillögur á Alþingi Greinarhöfundi hefur með fyrirspurnum til ráðherra á Alþingi tekist að afla upplýsinga um fjölda þeirra heimila sem tekin voru af fjölskyldum í eftirleik hrunsins eins og rakið var að ofan. Þá sést af svari við fyrirspurn um vægi húsnæðisliðarins í vísitölunni að hann hefur á umliðnum árum reynst hin eiginlega vísitala þrátt fyrir að vera ákveðinn á opinberri skrifstofu úti í bæ án tillits til hagrænna sjónarmiða. Lunginn af verðbótaálagi á lán undanfarinn ár verður rakinn til húsnæðisliðarins en ekki almennra verðbreytinga sem vísitölunni var ætlað að endurspegla. Ekki er rými hér til að rekja allan tillöguflutning minn á Alþingi um varnir í þágu heimilanna. Þó skal getið um frumvarp sem ætlað er að þrengja svo að vísitölunni að hún heyri sögunni til. Ræðir hér um aðgerðir sem saman mega kallast tangarsókn gegn vísitölunni og felast í afnámi húsnæðisliðar, afnámi áhrifa óbeinna skatta auk annarra aðgerða. Lyklafrumvarpið Þá skal loks getið um frumvarp greinarhöfundar um lyklafrumvarp sem lagt hefur verið að nýju fram á yfirstandandi þingi. Frumvarpið er að stofni til sprottið að frumkvæði Hagsmunasamtaka heimilanna. Markmið frumvarpsins er að stuðla að vandaðri lánastarfsemi með því að færa skuldurum að fasteignalánum í hendur þann möguleika að láta af hendi veðandlag lána sinna, þ.e. hlutaðeigandi fasteign, og ganga skuldlausir frá borði ef í harðbakkann slær. Frumvarpið er þannig mikilvægur liður í því að dreifa áhættu í fasteignalánum og færa innlenda lánastarfsemi úr því horfi að áhætta sé einhliða á hendi lántaka. Höfundur er þingmaður Miðflokksins í Reykjavíkurkjördæmi norður.