Jafnrétti og kvenhetjan Tahirih Inga Daníelsdóttir skrifar 14. mars 2019 14:03 Það verða ekki allir frægir á einni nóttu og sömuleiðis lifa ekki allir frægð sína. En þó er líklega sjaldgæft að nöfn eða afrek fólks séu fyrst að verða ljós í almannavitund meira en 150 árum eftir andlátið. Nú eftir áramótin kom út á íslensku bókin Áfram konur – 150 ára barátta fyrir frelsi, jafnrétti og systralagi. Höfundarnir eru norskar konur en Silja Aðalsteinsdóttir þýddi bókina á íslensku. Titillinn lýsir umfjöllunarefni bókarinnar en framsetning efnisins með knöppum texta í teiknimyndaformi gerir hana sérlega aðlaðandi fyrir unglinga og ungmenni sem eru að glöggva sig á heiminum og mynda sér skoðanir. Okkur sem eldri erum er líklega tamt að eigna Vesturlöndum hugmyndir um mannréttindi og þróun kvenréttinda. Nafnið Tahirih hefur ekki farið hátt eða okkur verið kennt að persnesk kona hafi markað þáttaskil í kvenréttindabaráttu fyrir meira en 150 árum – fyrr en nú að henni eru gerð nokkur skil í þessari nýju bók. Hún var þó líklega þekktari sem ljóðskáld. Tahirih var fædd fyrir 1820 en ekki er vitað nákvæmlega um árið. Á þeim tíma var konum í Persíu ekki ætluð bókmennt en hún fékk þó að vera áheyrandi að trúarbragðakennslu föður síns sem var múlla (kenndi íslamska guðfræði), að því tilskyldu að hún væri falin bak við tjald. Fjórtán ára var hún gefin í hjónaband en eiginmaðurinn sætti sig aldrei við framferði hennar eða skoðanir, hvorki varðandi stöðu kvenna né í trúmálum, hann skildi við hana og meinaði henni að hitta börnin sín. Tahirih notaði hvert tækifæri til að tala um réttindi og stöðu kvenna. Þegar hún steig það afdrifaríka skref að taka niður blæjuna á fundi og fyrir framan karlmenn olli það svo miklu uppnámi að einn fundargesta svipti sig lífi en Thahirih galt fyrir baráttu sína með áralöngu stofufangelsi og á endanum með lífi sínu. Árið 1852 var hún kyrkt með slæðunni sinni og líkinu fleygt. Baráttukonan vissi vel að hverju hún gekk og eftirminnileg eru orð hennar: „Þið getið drepið mig þegar ykkur þóknast en þið getið ekki stöðvað sókn kvenna til frjálsræðis.“ Á síðari árum hefur saga Tahirih spurst út á Vesturöndum og orðið fólki innblástur. Má m.a. nefna lögfræðifyrirtækið Tahirih Justice Center sem veitir ókeypis lögfræðiaðstoð konum og stúlkum sem eru innflytjendur í Bandaríkjunum til að verja þær gagnvart hvers kyns ofbeldi og órétti en reynir einnig að beita sér í stefnumótun um málefni kvenna. Það er kaldhæðnislegt að sama dag og ég fékk í hendur bókina Áfram konur, þar sem hlutur Tahirih í mannkynssögunni er kynntur fyrir almennum lesendum, skuli berast þær fréttir af konu í heimalandi hennar Íran, mannréttindalögfræðingnum Nasri Sotoudeh, að hún hafi verið dæmd til 148 svipuhögga og 38 ára fangelsisvistar. Og fyrir hvað? Jú ekki síst fyrir að berjast gegn þeirri lagaskyldu að konur skuli bera slæðu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Sjá meira
Það verða ekki allir frægir á einni nóttu og sömuleiðis lifa ekki allir frægð sína. En þó er líklega sjaldgæft að nöfn eða afrek fólks séu fyrst að verða ljós í almannavitund meira en 150 árum eftir andlátið. Nú eftir áramótin kom út á íslensku bókin Áfram konur – 150 ára barátta fyrir frelsi, jafnrétti og systralagi. Höfundarnir eru norskar konur en Silja Aðalsteinsdóttir þýddi bókina á íslensku. Titillinn lýsir umfjöllunarefni bókarinnar en framsetning efnisins með knöppum texta í teiknimyndaformi gerir hana sérlega aðlaðandi fyrir unglinga og ungmenni sem eru að glöggva sig á heiminum og mynda sér skoðanir. Okkur sem eldri erum er líklega tamt að eigna Vesturlöndum hugmyndir um mannréttindi og þróun kvenréttinda. Nafnið Tahirih hefur ekki farið hátt eða okkur verið kennt að persnesk kona hafi markað þáttaskil í kvenréttindabaráttu fyrir meira en 150 árum – fyrr en nú að henni eru gerð nokkur skil í þessari nýju bók. Hún var þó líklega þekktari sem ljóðskáld. Tahirih var fædd fyrir 1820 en ekki er vitað nákvæmlega um árið. Á þeim tíma var konum í Persíu ekki ætluð bókmennt en hún fékk þó að vera áheyrandi að trúarbragðakennslu föður síns sem var múlla (kenndi íslamska guðfræði), að því tilskyldu að hún væri falin bak við tjald. Fjórtán ára var hún gefin í hjónaband en eiginmaðurinn sætti sig aldrei við framferði hennar eða skoðanir, hvorki varðandi stöðu kvenna né í trúmálum, hann skildi við hana og meinaði henni að hitta börnin sín. Tahirih notaði hvert tækifæri til að tala um réttindi og stöðu kvenna. Þegar hún steig það afdrifaríka skref að taka niður blæjuna á fundi og fyrir framan karlmenn olli það svo miklu uppnámi að einn fundargesta svipti sig lífi en Thahirih galt fyrir baráttu sína með áralöngu stofufangelsi og á endanum með lífi sínu. Árið 1852 var hún kyrkt með slæðunni sinni og líkinu fleygt. Baráttukonan vissi vel að hverju hún gekk og eftirminnileg eru orð hennar: „Þið getið drepið mig þegar ykkur þóknast en þið getið ekki stöðvað sókn kvenna til frjálsræðis.“ Á síðari árum hefur saga Tahirih spurst út á Vesturöndum og orðið fólki innblástur. Má m.a. nefna lögfræðifyrirtækið Tahirih Justice Center sem veitir ókeypis lögfræðiaðstoð konum og stúlkum sem eru innflytjendur í Bandaríkjunum til að verja þær gagnvart hvers kyns ofbeldi og órétti en reynir einnig að beita sér í stefnumótun um málefni kvenna. Það er kaldhæðnislegt að sama dag og ég fékk í hendur bókina Áfram konur, þar sem hlutur Tahirih í mannkynssögunni er kynntur fyrir almennum lesendum, skuli berast þær fréttir af konu í heimalandi hennar Íran, mannréttindalögfræðingnum Nasri Sotoudeh, að hún hafi verið dæmd til 148 svipuhögga og 38 ára fangelsisvistar. Og fyrir hvað? Jú ekki síst fyrir að berjast gegn þeirri lagaskyldu að konur skuli bera slæðu.
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson Skoðun