Varasamt að gera upp hug sinn fyrir fram Ari Brynjólfsson skrifar 27. nóvember 2019 06:45 Elisabeth Roscher hefur tveggja áratuga reynslu af rannsóknum. Fréttablaðið/Anton Brink „Okkar markmið er að komast að því nákvæmlega hvað var í gangi, upp að því marki sem það er mögulegt, og lýsa því á hlutlægan hátt. Til þess notum við viðurkenndar aðferðir við rannsóknina. Við störfum ávallt af fullum heilindum. Okkar rannsókn þarf að geta staðist ítarlega skoðun í framtíðinni,“ segir Elisabeth Roscher, einn eigenda alþjóðlegu lögmannsstofunnar Wikborg Rein í Noregi. Hún stjórnar rannsókn lögmannsstofunnar á starfsemi Samherja í Namibíu. Roscher er nú stödd á Íslandi vegna rannsóknarinnar. Samherji hafði samband við Wikborg Rein rúmri viku áður en þáttur Kveiks fór í loftið og umfjöllun Stundarinnar kom út um meintar mútugreiðslur Samherja til að komast yfir fiskveiðikvóta í Namibíu. Hlutverk Wikborg Rein er að aðstoða stjórn Samherja í innri rannsókn á starfseminni í Namibíu á tímabilinu 2011 til 2019. „Rannsóknin beinist að Samherja og dótturfyrirtækjum, við erum að skoða öll viðskiptatengsl þeirra í Namibíu og ásakanirnar í tengslum við hvernig var staðið að því fá fiskveiðikvóta og greiðslur því tengdar,“ útskýrir Roscher. „Við munum fara yfir hlutverk núverandi og fyrrverandi starfsmanna, þar á meðal æðstu stjórnenda. Tilgangurinn er að fá allar staðreyndir upp á yfirborðið.“Wikborg Rein starfar fyrir stjórn Samherja og þið fáið greitt frá þeim, hvernig metur þú trúverðugleika þessarar rannsóknar? „Stjórn fyrirtækis þarf að hafa allar staðreyndir á hreinu til að geta tekið upplýstar ákvarðanir til framtíðar litið. Það er nú þegar hafin rannsókn á sakamáli í Namibíu, ef það verða fleiri opinberar rannsóknir í öðrum löndum þá munum við einnig aðstoða við að veita upplýsingar. Við erum nú þegar í sambandi við yfirvöld í nokkrum löndum.“Verða niðurstöður rannsóknarinnar gerðar opinberar? „Það veltur á samstarfi við yfirvöld. Við stefnum á að allt verði gert opinbert á endanum.“Roscher er sjálf með tuttugu ára reynslu við rannsókn mála. Teymi hennar samanstendur af hópi lögmanna, endurskoðendum og sérfræðingum í gagnavinnslu. Eru nú nokkrir að störfum í Namibíu. Til að byrja með þarf að fá heildaryfirsýn, síðan er farið í gagnaöflun og í kjölfar þess verða tekin viðtöl. „Það er vissulega öðruvísi að gera einkarannsókn en þegar ég starfaði sem saksóknari, það eru ekki vitnakvaðningar en líkt og í Noregi þá skilst okkur að starfsmenn á íslenskum vinnumarkaði séu almennt skuldbundnir, samkvæmt ráðningarsamningi, til að sýna samvinnu og veita upplýsingar þegar verið er að upplýsa mál,“ segir Roscher. Gerir hún ráð fyrir að rannsóknin taki nokkra mánuði.Munið þið ræða við uppljóstrarann í málinu, Jóhannes Stefánsson? „Það kemur til greina. Við erum til í að tala við alla sem geta sagt okkur eitthvað um þessi mál.“Gefum okkur að Wikborg Rein komist að þeirri niðurstöðu að stjórnendur Samherja hafi markvisst staðið í mútugreiðslum til ráðamanna í Namibíu og skattsvikum þar í landi, hvað gerist þá? „Við erum nú að safna staðreyndum, síðan rýnum við í og metum staðreyndirnar, loks gefum við okkar lögfræðilega mat á stöðunni. Ef það verður niðurstaðan þá munum við deila öllum þeim upplýsingum sem skipta máli með þar til bærum yfirvöldum.“ Í umfjöllun Kveiks og Stundarinnar eru kortlagðar greiðslur í gegnum Kýpur og félög í skattaskjólum í Indlands- og Karíbahafi. Einnig er grunur um peningaþvætti í Noregi í gegnum ríkisbankann DNB. Beinist rannsókn ykkar einnig að þeim þáttum? „Bankareikningar í DNB koma við sögu í þessu máli, á þessum tímapunkti beinist rannsókn okkar ekki þangað. Við munum hins vegar skoða allar millifærslur fjár sem tengjast þessu máli.“Verða skjöl Wikileaks sem og upplýsingarnar sem koma fram í umfjöllun Kveiks og Stundarinnar notuð við ykkar rannsókn? „Já. Hluti rannsóknarinnar snýst um að bera saman það sem hefur komið fram í fjölmiðlum við staðreyndir málsins. Mín reynsla úr svona málum er að það eru alltaf nokkur atriði sem stemma ekki, en við erum ekki komin á þann stað enn þá. Við erum að skoða öll gögn sem geta haft þýðingu í þessu máli.“Það eru til tölvupóstar þar sem talað er um mútur, hversu miklar sannanir þarf til áður en að hægt er að fullyrða að saknæmt athæfi hafi átt sér stað? „Ég hef lært það af störfum mínum sem saksóknari og rannsakandi í hvítflibbaglæpum að staðreyndirnar eru alltaf blæbrigðakenndar. Það er varasamt að gera upp hug sinn fyrir fram.“ Roscher segist ekki hafa orðið vör við að Samherji sé að reyna að fela neinar upplýsingar. „Ég hafði heyrt um Samherja, en ég hafði aldrei velt þessu fyrirtæki fyrir mér áður en ég hóf rannsóknina. Ég hef ekki orðið vör við neitt annað en að Samherji vilji upplýsa um alla þætti þessa máls, það er mín upplifun af þeim.“ Birtist í Fréttablaðinu Samherjaskjölin Tengdar fréttir Samherjamenn undirbúa varnirnar Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins hafa minnst fjórir forystumenn Samherja ráðið lögmenn til að undirbúa varnir vegna ásakana á hendur fyrirtækinu um mútubrot og skattaundanskot. 26. nóvember 2019 06:15 Segja ummæli Helga ósönn og til þess fallin að valda Samherja tjóni Helgi Seljan sagði ósatt í morgunútvarpinu á Rás 2 í morgun og eru ummæli hans eingöngu til þess fallin að valda Samherja tjóni.“ segir í tilkynningu Samherja. 26. nóvember 2019 22:07 Helgi svarar ásökunum Samherja um uppspuna Helgi Seljan, fréttamaður á RÚV og einn þáttastjórnanda fréttaskýringaþáttarins Kveiks, svaraði ásökunum á hendur honum sem birtust á vef Samherja fyrr í kvöld. 26. nóvember 2019 23:34 Namibía ljósárum á undan Íslendingum í lagalegum og stofnanalegum vörnum gegn pólitískri spillingu Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, þingmaður Pírata og formaður stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar bar saman viðbrögð íslenskra stjórnvalda og stjórnvalda í Namibíu í skugga Samherjamálsins. 26. nóvember 2019 14:41 Þorsteinn Már hættir í stjórn tveggja breskra félaga Þorsteinn Már Baldvinsson steig tímabundið til hliðar sem forstjóri Samherja. Hann hefur nú hætt í stjórn tveggja breskra félaga. 26. nóvember 2019 17:30 Sainsbury's hætt að kaupa fisk af Samherja Ákvörðunin tengist ekki Samherjamálinu og var tekin áður en það kom upp að því er kemur fram á sjávarútvegsfréttavefnum Undercurrent News. 26. nóvember 2019 13:20 Mest lesið Fólk veltir fyrir sér hvort Áslaug Arna hafi verið slompuð í ræðustól Innlent Maðurinn kominn í leitirnar Innlent Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Innlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Innlent Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Innlent Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Annar látinn eftir eldsvoðann á Hjarðarhaga Innlent Hvetja Íslendinga í Harvard til að hafa samband Erlent Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Innlent Fleiri fréttir Annar látinn eftir eldsvoðann á Hjarðarhaga Lagði Livio sem þarf að punga út 25 milljónum króna Stefna að opnun nýs hjúkrunarheimilis á Akureyri árið 2028 Framkvæmdir í tómri Árbæjarlaug ganga vel Fólk veltir fyrir sér hvort Áslaug Arna hafi verið slompuð í ræðustól Ný samræmd próf taki ekki yfir skólastarfið eins og þau gömlu Upptök eldsvoðans í rannsókn og nemar við Harvard áhyggjufullir Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Bein útsending: Að eldast á Íslandi Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Maðurinn kominn í leitirnar Verði bylting að geta fylgst með námsframvindu barna í rauntíma NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Sjá meira
„Okkar markmið er að komast að því nákvæmlega hvað var í gangi, upp að því marki sem það er mögulegt, og lýsa því á hlutlægan hátt. Til þess notum við viðurkenndar aðferðir við rannsóknina. Við störfum ávallt af fullum heilindum. Okkar rannsókn þarf að geta staðist ítarlega skoðun í framtíðinni,“ segir Elisabeth Roscher, einn eigenda alþjóðlegu lögmannsstofunnar Wikborg Rein í Noregi. Hún stjórnar rannsókn lögmannsstofunnar á starfsemi Samherja í Namibíu. Roscher er nú stödd á Íslandi vegna rannsóknarinnar. Samherji hafði samband við Wikborg Rein rúmri viku áður en þáttur Kveiks fór í loftið og umfjöllun Stundarinnar kom út um meintar mútugreiðslur Samherja til að komast yfir fiskveiðikvóta í Namibíu. Hlutverk Wikborg Rein er að aðstoða stjórn Samherja í innri rannsókn á starfseminni í Namibíu á tímabilinu 2011 til 2019. „Rannsóknin beinist að Samherja og dótturfyrirtækjum, við erum að skoða öll viðskiptatengsl þeirra í Namibíu og ásakanirnar í tengslum við hvernig var staðið að því fá fiskveiðikvóta og greiðslur því tengdar,“ útskýrir Roscher. „Við munum fara yfir hlutverk núverandi og fyrrverandi starfsmanna, þar á meðal æðstu stjórnenda. Tilgangurinn er að fá allar staðreyndir upp á yfirborðið.“Wikborg Rein starfar fyrir stjórn Samherja og þið fáið greitt frá þeim, hvernig metur þú trúverðugleika þessarar rannsóknar? „Stjórn fyrirtækis þarf að hafa allar staðreyndir á hreinu til að geta tekið upplýstar ákvarðanir til framtíðar litið. Það er nú þegar hafin rannsókn á sakamáli í Namibíu, ef það verða fleiri opinberar rannsóknir í öðrum löndum þá munum við einnig aðstoða við að veita upplýsingar. Við erum nú þegar í sambandi við yfirvöld í nokkrum löndum.“Verða niðurstöður rannsóknarinnar gerðar opinberar? „Það veltur á samstarfi við yfirvöld. Við stefnum á að allt verði gert opinbert á endanum.“Roscher er sjálf með tuttugu ára reynslu við rannsókn mála. Teymi hennar samanstendur af hópi lögmanna, endurskoðendum og sérfræðingum í gagnavinnslu. Eru nú nokkrir að störfum í Namibíu. Til að byrja með þarf að fá heildaryfirsýn, síðan er farið í gagnaöflun og í kjölfar þess verða tekin viðtöl. „Það er vissulega öðruvísi að gera einkarannsókn en þegar ég starfaði sem saksóknari, það eru ekki vitnakvaðningar en líkt og í Noregi þá skilst okkur að starfsmenn á íslenskum vinnumarkaði séu almennt skuldbundnir, samkvæmt ráðningarsamningi, til að sýna samvinnu og veita upplýsingar þegar verið er að upplýsa mál,“ segir Roscher. Gerir hún ráð fyrir að rannsóknin taki nokkra mánuði.Munið þið ræða við uppljóstrarann í málinu, Jóhannes Stefánsson? „Það kemur til greina. Við erum til í að tala við alla sem geta sagt okkur eitthvað um þessi mál.“Gefum okkur að Wikborg Rein komist að þeirri niðurstöðu að stjórnendur Samherja hafi markvisst staðið í mútugreiðslum til ráðamanna í Namibíu og skattsvikum þar í landi, hvað gerist þá? „Við erum nú að safna staðreyndum, síðan rýnum við í og metum staðreyndirnar, loks gefum við okkar lögfræðilega mat á stöðunni. Ef það verður niðurstaðan þá munum við deila öllum þeim upplýsingum sem skipta máli með þar til bærum yfirvöldum.“ Í umfjöllun Kveiks og Stundarinnar eru kortlagðar greiðslur í gegnum Kýpur og félög í skattaskjólum í Indlands- og Karíbahafi. Einnig er grunur um peningaþvætti í Noregi í gegnum ríkisbankann DNB. Beinist rannsókn ykkar einnig að þeim þáttum? „Bankareikningar í DNB koma við sögu í þessu máli, á þessum tímapunkti beinist rannsókn okkar ekki þangað. Við munum hins vegar skoða allar millifærslur fjár sem tengjast þessu máli.“Verða skjöl Wikileaks sem og upplýsingarnar sem koma fram í umfjöllun Kveiks og Stundarinnar notuð við ykkar rannsókn? „Já. Hluti rannsóknarinnar snýst um að bera saman það sem hefur komið fram í fjölmiðlum við staðreyndir málsins. Mín reynsla úr svona málum er að það eru alltaf nokkur atriði sem stemma ekki, en við erum ekki komin á þann stað enn þá. Við erum að skoða öll gögn sem geta haft þýðingu í þessu máli.“Það eru til tölvupóstar þar sem talað er um mútur, hversu miklar sannanir þarf til áður en að hægt er að fullyrða að saknæmt athæfi hafi átt sér stað? „Ég hef lært það af störfum mínum sem saksóknari og rannsakandi í hvítflibbaglæpum að staðreyndirnar eru alltaf blæbrigðakenndar. Það er varasamt að gera upp hug sinn fyrir fram.“ Roscher segist ekki hafa orðið vör við að Samherji sé að reyna að fela neinar upplýsingar. „Ég hafði heyrt um Samherja, en ég hafði aldrei velt þessu fyrirtæki fyrir mér áður en ég hóf rannsóknina. Ég hef ekki orðið vör við neitt annað en að Samherji vilji upplýsa um alla þætti þessa máls, það er mín upplifun af þeim.“
Birtist í Fréttablaðinu Samherjaskjölin Tengdar fréttir Samherjamenn undirbúa varnirnar Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins hafa minnst fjórir forystumenn Samherja ráðið lögmenn til að undirbúa varnir vegna ásakana á hendur fyrirtækinu um mútubrot og skattaundanskot. 26. nóvember 2019 06:15 Segja ummæli Helga ósönn og til þess fallin að valda Samherja tjóni Helgi Seljan sagði ósatt í morgunútvarpinu á Rás 2 í morgun og eru ummæli hans eingöngu til þess fallin að valda Samherja tjóni.“ segir í tilkynningu Samherja. 26. nóvember 2019 22:07 Helgi svarar ásökunum Samherja um uppspuna Helgi Seljan, fréttamaður á RÚV og einn þáttastjórnanda fréttaskýringaþáttarins Kveiks, svaraði ásökunum á hendur honum sem birtust á vef Samherja fyrr í kvöld. 26. nóvember 2019 23:34 Namibía ljósárum á undan Íslendingum í lagalegum og stofnanalegum vörnum gegn pólitískri spillingu Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, þingmaður Pírata og formaður stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar bar saman viðbrögð íslenskra stjórnvalda og stjórnvalda í Namibíu í skugga Samherjamálsins. 26. nóvember 2019 14:41 Þorsteinn Már hættir í stjórn tveggja breskra félaga Þorsteinn Már Baldvinsson steig tímabundið til hliðar sem forstjóri Samherja. Hann hefur nú hætt í stjórn tveggja breskra félaga. 26. nóvember 2019 17:30 Sainsbury's hætt að kaupa fisk af Samherja Ákvörðunin tengist ekki Samherjamálinu og var tekin áður en það kom upp að því er kemur fram á sjávarútvegsfréttavefnum Undercurrent News. 26. nóvember 2019 13:20 Mest lesið Fólk veltir fyrir sér hvort Áslaug Arna hafi verið slompuð í ræðustól Innlent Maðurinn kominn í leitirnar Innlent Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Innlent Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Innlent NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Innlent Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Innlent Íslendingur í Bandaríkjunum: „Þetta er mjög óþægileg staða“ Erlent Annar látinn eftir eldsvoðann á Hjarðarhaga Innlent Hvetja Íslendinga í Harvard til að hafa samband Erlent Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Innlent Fleiri fréttir Annar látinn eftir eldsvoðann á Hjarðarhaga Lagði Livio sem þarf að punga út 25 milljónum króna Stefna að opnun nýs hjúkrunarheimilis á Akureyri árið 2028 Framkvæmdir í tómri Árbæjarlaug ganga vel Fólk veltir fyrir sér hvort Áslaug Arna hafi verið slompuð í ræðustól Ný samræmd próf taki ekki yfir skólastarfið eins og þau gömlu Upptök eldsvoðans í rannsókn og nemar við Harvard áhyggjufullir Skoða hvort eitthvað saknæmt hafi átt sér stað Bein útsending: Að eldast á Íslandi Lítil hreyfing á fylgi stjórnmálaflokkanna Maðurinn kominn í leitirnar Verði bylting að geta fylgst með námsframvindu barna í rauntíma NEL tekur fyrir mál fjölskyldu Sigurðar Kristófers í júní Fólki sé vel treystandi til að fá sér bjór á íþróttaviðburðum Græddu á hjólinu í fyrra og vilja endurtaka leikinn Svona verður Sæbraut í stokki Súkkulaði sviðakjammar rjúka út á Selfossi Fær þyngri dóm fyrir að nauðga konu, taka það upp og senda henni Margt sem hægt sé að læra af Svíum í baráttunni gegn mansali Mál hættulegra fyrrverandi fanga endi alltaf eins Þjónusta hjálparsímans tryggð Mannskæður eldsvoði, garður ofan á Sæbraut og sviðakjammakaka Ákærður fyrir að ráðast á leigubílstjóra Grímur sjálfkjörinn í sæti Ingvars Tæp tvö þúsund ný leikskólapláss í Reykjavík á næstu fimm árum Einn lést í brunanum á Hjarðarhaga Alvarlega særður en ekki í lífshættu eftir árás í Úlfarsárdal Blanda af „Mikka mús og íþróttaálfinum“ ógni lýðheilsu Sakar Guðrúnu um sjúklega þráhyggju Stokkur fjarlægi gjána sem skilji að Vogahverfin Sjá meira
Samherjamenn undirbúa varnirnar Samkvæmt heimildum Fréttablaðsins hafa minnst fjórir forystumenn Samherja ráðið lögmenn til að undirbúa varnir vegna ásakana á hendur fyrirtækinu um mútubrot og skattaundanskot. 26. nóvember 2019 06:15
Segja ummæli Helga ósönn og til þess fallin að valda Samherja tjóni Helgi Seljan sagði ósatt í morgunútvarpinu á Rás 2 í morgun og eru ummæli hans eingöngu til þess fallin að valda Samherja tjóni.“ segir í tilkynningu Samherja. 26. nóvember 2019 22:07
Helgi svarar ásökunum Samherja um uppspuna Helgi Seljan, fréttamaður á RÚV og einn þáttastjórnanda fréttaskýringaþáttarins Kveiks, svaraði ásökunum á hendur honum sem birtust á vef Samherja fyrr í kvöld. 26. nóvember 2019 23:34
Namibía ljósárum á undan Íslendingum í lagalegum og stofnanalegum vörnum gegn pólitískri spillingu Þórhildur Sunna Ævarsdóttir, þingmaður Pírata og formaður stjórnskipunar- og eftirlitsnefndar bar saman viðbrögð íslenskra stjórnvalda og stjórnvalda í Namibíu í skugga Samherjamálsins. 26. nóvember 2019 14:41
Þorsteinn Már hættir í stjórn tveggja breskra félaga Þorsteinn Már Baldvinsson steig tímabundið til hliðar sem forstjóri Samherja. Hann hefur nú hætt í stjórn tveggja breskra félaga. 26. nóvember 2019 17:30
Sainsbury's hætt að kaupa fisk af Samherja Ákvörðunin tengist ekki Samherjamálinu og var tekin áður en það kom upp að því er kemur fram á sjávarútvegsfréttavefnum Undercurrent News. 26. nóvember 2019 13:20