Litrík fjölskyldusaga í mörgum lögum Bryndís Silja Pálmadóttir skrifar 18. nóvember 2019 09:00 Benedikt BÆKUR Svínshöfuð Bergþóra Snæbjörnsdóttir Útgefandi: Benedikt Fjöldi síðna: 240Skáldsagan Svínshöfuð segir átakanlega sögu fjölskyldu og teygir anga sína frá lítilli eyju í Breiðafirði til suðurhluta Kína. Um er að ræða fyrstu skáldsögu Bergþóru Snæbjörnsdóttur sem áður hefur gefið út ljóð og textasöfn og var ljóðabók hennar Flórída tilnefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna. Þrátt fyrir að sögusvið Svínshöfuðs teygi sig víða gerist meginhluti sögunnar í Stykkishólmi. Söguhetjur verksins eru þrjár og tengjast fjölskylduböndum. Fyrstur er kynntur til leiks maður sem kallar sig því óvenjulega nafni Svínshöfuð. Við upphaf verksins er Svínshöfuð einn og einangraður á grafarbakkanum, eiginkonan látin og sonurinn liggur á spítala í dái. Lesandinn fær óljósar vísbendingar um harmleik sem skók allan Stykkishólm áður en höfundur vindur sér í að lýsa æsku Svínshöfuðs á agnarsmárri eyju í Breiðafirði. Í skrautlegum lýsingum á uppvexti Svínshöfuðs svífur ljúfsár fortíðarhyggja yfir vötnum þar sem lífsbaráttan er hörð en hamingjan er einföld. Svínshöfuð er yngstur í fjölskyldunni og ekki einfaldar það líf hans að fæðast gríðarstór, með snúinn fót og vera þar með olnbogabarnið í stórum systkinahópi. Fjölskylduharmleikur rekur svo Svínshöfuð á meginlandið þar sem hann, nokkrum áratugum síðar, pantar sér eiginkonu í póstinum. Þannig fléttast líf mæðgina frá suðurhluta Kína inn í ískaldan hversdaginn í Stykkishólmi. Svínshöfuð er uppbyggð í þremur þáttum og lesandi fær að kynnast hugarheimi þriggja persóna. Svínshöfuð tekur bróðurpart verksins og er kjarni sögunnar. Lesandi fær einnig að kynnast Helenu frænku hans, kvíðasjúklingi í úthverfi Reykjavíkur og að lokum stjúpsyni Svínshöfuðs og nafna. Með hverri frásögn af hjúpar Bergþóra ný lög í sögu fjölskyldunnar og afsannar fullyrðingar fyrri sögumanna þar til einungis hrár kjarninn er eftir. Sögupersónurnar þrjár eru allar brotnar, breyskar og raunverulegar og vekja ótal tilfinningar með lesanda án þess að vera klisjukenndar. Bergþóra lagar stílbragð verksins að hverri sögupersónu fyrir sig svo texti verksins er allt í senn gróteskur, ljóðrænn, hrár og fallegur. Söguþráðurinn rennur listilega fram og aftur í tíma og rúmi og lesandi á auðvelt með að gleypa verkið í sig á einu bretti. Þrátt fyrir það er ekki annað hægt en að mæla með því að lesandi hægi á sér og njóti þess að smjatta á áhugaverðum sögupersónum og spennandi framvindu.NIÐURSTAÐA: Afbragðsverk, spennandi framvinda og raunverulegar persónur. Birtist í Fréttablaðinu Bókmenntir Mest lesið „Síðustu tíu árin hafa verið erfið“ Lífið Stjörnulífið: „Grín sem gekk allt of langt“ Lífið Fóru hringinn um Grænlandsjökul á baki vinddreka: Brotin rifbein, kynngimagnað sjónarspil og óþægilegt návígi við ísbjörn Ferðalög Flottasti garður landsins - taktu þátt! Lífið samstarf Varð mjög hræddur en fann huggun í húmornum Lífið Mömmustrákur skýtur uppvakningum ref fyrir rass Gagnrýni Samdi CIA lag Scorpions, Wind of Change, til að fella Sovétríkin? Lífið Var orðið að spurningu um líf og dauða Lífið Julian McMahon látinn Lífið Krakkatían: Tölur, mýs og tónlist Lífið Fleiri fréttir Mömmustrákur skýtur uppvakningum ref fyrir rass Norah Jones: Tíminn stóð í stað þar til ljóskastarinn vakti mann Neistalaus trekantur leiðinlega fólksins Er Stalín listgagnrýnandi í Hörpu núna? Wardruna í vanda – þegar dulúðin náði ekki flugi Tom Cruise hrasar á síðasta snúning Messan sem var ekki tímamótaverk – en mig langaði samt til að gráta Sjá meira
BÆKUR Svínshöfuð Bergþóra Snæbjörnsdóttir Útgefandi: Benedikt Fjöldi síðna: 240Skáldsagan Svínshöfuð segir átakanlega sögu fjölskyldu og teygir anga sína frá lítilli eyju í Breiðafirði til suðurhluta Kína. Um er að ræða fyrstu skáldsögu Bergþóru Snæbjörnsdóttur sem áður hefur gefið út ljóð og textasöfn og var ljóðabók hennar Flórída tilnefnd til Íslensku bókmenntaverðlaunanna. Þrátt fyrir að sögusvið Svínshöfuðs teygi sig víða gerist meginhluti sögunnar í Stykkishólmi. Söguhetjur verksins eru þrjár og tengjast fjölskylduböndum. Fyrstur er kynntur til leiks maður sem kallar sig því óvenjulega nafni Svínshöfuð. Við upphaf verksins er Svínshöfuð einn og einangraður á grafarbakkanum, eiginkonan látin og sonurinn liggur á spítala í dái. Lesandinn fær óljósar vísbendingar um harmleik sem skók allan Stykkishólm áður en höfundur vindur sér í að lýsa æsku Svínshöfuðs á agnarsmárri eyju í Breiðafirði. Í skrautlegum lýsingum á uppvexti Svínshöfuðs svífur ljúfsár fortíðarhyggja yfir vötnum þar sem lífsbaráttan er hörð en hamingjan er einföld. Svínshöfuð er yngstur í fjölskyldunni og ekki einfaldar það líf hans að fæðast gríðarstór, með snúinn fót og vera þar með olnbogabarnið í stórum systkinahópi. Fjölskylduharmleikur rekur svo Svínshöfuð á meginlandið þar sem hann, nokkrum áratugum síðar, pantar sér eiginkonu í póstinum. Þannig fléttast líf mæðgina frá suðurhluta Kína inn í ískaldan hversdaginn í Stykkishólmi. Svínshöfuð er uppbyggð í þremur þáttum og lesandi fær að kynnast hugarheimi þriggja persóna. Svínshöfuð tekur bróðurpart verksins og er kjarni sögunnar. Lesandi fær einnig að kynnast Helenu frænku hans, kvíðasjúklingi í úthverfi Reykjavíkur og að lokum stjúpsyni Svínshöfuðs og nafna. Með hverri frásögn af hjúpar Bergþóra ný lög í sögu fjölskyldunnar og afsannar fullyrðingar fyrri sögumanna þar til einungis hrár kjarninn er eftir. Sögupersónurnar þrjár eru allar brotnar, breyskar og raunverulegar og vekja ótal tilfinningar með lesanda án þess að vera klisjukenndar. Bergþóra lagar stílbragð verksins að hverri sögupersónu fyrir sig svo texti verksins er allt í senn gróteskur, ljóðrænn, hrár og fallegur. Söguþráðurinn rennur listilega fram og aftur í tíma og rúmi og lesandi á auðvelt með að gleypa verkið í sig á einu bretti. Þrátt fyrir það er ekki annað hægt en að mæla með því að lesandi hægi á sér og njóti þess að smjatta á áhugaverðum sögupersónum og spennandi framvindu.NIÐURSTAÐA: Afbragðsverk, spennandi framvinda og raunverulegar persónur.
Birtist í Fréttablaðinu Bókmenntir Mest lesið „Síðustu tíu árin hafa verið erfið“ Lífið Stjörnulífið: „Grín sem gekk allt of langt“ Lífið Fóru hringinn um Grænlandsjökul á baki vinddreka: Brotin rifbein, kynngimagnað sjónarspil og óþægilegt návígi við ísbjörn Ferðalög Flottasti garður landsins - taktu þátt! Lífið samstarf Varð mjög hræddur en fann huggun í húmornum Lífið Mömmustrákur skýtur uppvakningum ref fyrir rass Gagnrýni Samdi CIA lag Scorpions, Wind of Change, til að fella Sovétríkin? Lífið Var orðið að spurningu um líf og dauða Lífið Julian McMahon látinn Lífið Krakkatían: Tölur, mýs og tónlist Lífið Fleiri fréttir Mömmustrákur skýtur uppvakningum ref fyrir rass Norah Jones: Tíminn stóð í stað þar til ljóskastarinn vakti mann Neistalaus trekantur leiðinlega fólksins Er Stalín listgagnrýnandi í Hörpu núna? Wardruna í vanda – þegar dulúðin náði ekki flugi Tom Cruise hrasar á síðasta snúning Messan sem var ekki tímamótaverk – en mig langaði samt til að gráta Sjá meira
Fóru hringinn um Grænlandsjökul á baki vinddreka: Brotin rifbein, kynngimagnað sjónarspil og óþægilegt návígi við ísbjörn Ferðalög
Fóru hringinn um Grænlandsjökul á baki vinddreka: Brotin rifbein, kynngimagnað sjónarspil og óþægilegt návígi við ísbjörn Ferðalög