Nítján ár liðin frá harmleiknum í austurrísku Ölpunum Atli Ísleifsson skrifar 10. nóvember 2019 21:00 Lestin Gletscherbahn 2 opnaði 1974 og var leiðin upp í Alpincenter, stöðvarhúsið og verslunarkjarna, alls 3,9 kílómetrar að lengd. epa Nítján ár eru á morgun liðin frá harmleiknum í austurrísku Ölpunum þar sem 155 manns fórust eftir að eldur kom upp í lest sem var að flytja skíðafólk upp á fjallið Kitzsteinhorn. Harmleikurinn hafði mikil áhrif á austurríska þjóð þar sem málið fór fyrir dómstóla og deilt var um ábyrgð í málinu. Slysið er kennt við skíðabæinn Kaprun þaðan sem fólk ferðast þegar þegar það heldur upp í hlíðar hins rúmlega 3.000 metra háa Kitzsteinhorn. Kaprun er að finna skammt frá Zell am See, tæpum hundrað kílómetrum suður af Salzburg. Það var að morgni 11. nóvember árið 2000 sem skíðafólkið kom sér fyrir í lestinni. Skíðatímabilið var nýhafið og höfðu spenntir skíðamenn, alls 161 frá átta þjóðríkjum, komið sér fyrir í lestinni, auk eins stjórnanda. Var stefnan hjá flestum um borð sett á að fara upp á jökul og skíða niður í byggð. Skömmu eftir að lagt var af stað dundu hamfarirnar yfir. Einungis tólf farþeganna áttu eftir að komast lífs af.Mynd tekin úr Gletscherbahn 2 árið 1998, um ári fyrir slysið.GettyEldur kom upp í aftari stýrisklefa Lestin Gletscherbahn 2 opnaði 1974 og var leiðin upp í Alpincenter, stöðvarhúsið og verslunar- og veitingakjarna, alls 3,9 kílómetrar að lengd. Lengsti hluti leiðarinnar var innan í göngum, eða um 3,2 kílómetrar. Var farið úr 900 metra hæð í um 2.400 hæð. Tvær lestir ferðuðust á sporinu, upp og niður teinana, á um 25 kílómetra hraða, þar sem þær mættust í göngunum miðjum. Klefar fyrir starfsmann voru í báðum endum lestarinnar og var starfsmaðurinn staðsettur þannig að hann væri fremstur í lestinni, allt eftir því hvort lestin væri á leið upp eða niður. Skíðafólkið hélt inn í lestina um klukkan níu að morgni. Skömmu eftir að lestin hélt inn í göngin kom upp eldur í mannlausum stýrisklefanum, aftast í lestinni. Leiddi rannsókn yfirvalda síðar í ljós að eldurinn hafi komið upp í rafmagnshitara. Eldurinn bræddi plaströr sem fluttu eldfiman þrýstikerfisvökva – glussa – sem var hluti hemlunarkerfis lestarinnar. Þetta leiddi til minni þrýstings í kerfinu og olli því að lestin stöðvaðist skyndilega.Skýringarmyndin er ekki í réttum hlutföllum.Vísir/HafsteinnFöst í lestinni Slökkvitæki voru þannig staðsett í lestinni að farþegar gátu ekki nálgast þau, þar sem þau voru í klefum stjórnenda. Ekki voru neinir reykskynjarar í lestunum og farþegar höfðu heldur ekki neina augljósa leið til að ná sambandi við stjórnandann í klefanum fremst. Stjórnandi lestarinnar uppgötvaði þó loks að eldur væri laus aftast í lestinni og sendi boð til stjórnstöðvarinnar. Gerði hann tilraun til að opna dyrnar, til að hleypa farþegum út, en án árangurs. Að lokum missti stjórnandi lestarinnar svo samband við stjórnstöðina eftir að eldurinn bræddi rafmagnsvír. Farþegarnir voru því fastir í lestinni og sáu þar sem eldurinn og reykurinn barst inn í farþegarýmið. Reyndu þeir þá að brjóta sér leið út um gluggana með hjálp skíðabúnaðarins. Reyndist það þrautin þyngri þar sem glerið var gert að þola álag. Að lokum tókst að brjóta einhverja gluggana.Lestin var mjög illa farin, eins og mátti sjá nokkru síðar.EPABjörguðust með því að leita niður á við Tólf farþegar, sem staðsettir voru aftarlega í lestinni og höfðu komist út úr lestinni, fóru þá að ráðum eins þeirra sem hafði um árabil starfað hjá slökkviliði. Leituðu þeir niður á við, framhjá eldinum og upptökum reyksins. Margir þeirra sem voru enn fastir í lestinni misstu á þessu stigi máls meðvitund vegna eiturgufanna sem gegnsýrðu rýmið. Stjórandanum tókst loks að sjá til þess að hægt væri að þvinga dyrnar opnar. Streymdu margir þá út úr lestinni og leituðu ofar, fjær eldinum. Yfirferðin var þó mjög erfið, bæði sökum reyksins, hitans, auk þess að flestir voru klæddir í skíðaskóm sem torveldaði för.Má segja að göngin hafi umbreyst í risavaxinn skorstein þar sem reykurinn og eiturgufurnar leituðu upp á við stráfelldi hvern á fætur öðrum. Allir farþegar sem leituðu ofar í göngunum, auk stjórnandans, létust. Sömu sögu er að segja af stjórnanda og eina farþega hinnar lestarinnar sem var á leið niður göngin.Úr göngunum þar sem lestin festist.EPAÓfremdarástand í Alpincenter Í Alpincenter myndaðist sömuleiðis ófremdarástand þar sem tveir starfsmenn sáu reykinn berast upp og gerðu öðrum starfsmönnum og viðskiptavinum viðvart. Rannsókn leiddi í ljós að starfsmennirnir hafi fyrir skilið útidyr stöðvarhússins eftir opnar sem jók á loftflæðið í göngunum og gerði það að verkum að reykurinn leitaði hraðar upp á við og magnaði brunann. Þrír starfsmenn Alpincenter létust af völdum reykeitrunar. Allir þeir tólf sem komust lífs úr eldinum og höfðu verið í lestinni, höfðu leitað niður á við í göngunum, fundið sér leið framhjá eldinum sem logaði aftast í lestinni. Alls fórust 155 í eldinum þennan 11. dag nóvembermánaðar árið 2000. 92 þeirra voru Austurríkismenn, 37 Þjóðverjar, tíu Japanir, átta Bandaríkjamenn, fjórir Slóvenar, tveir Hollendingar, einn Breti og einn Tékki. Göngunum var lokað eftir harmleikinn og eru kláfar notaðir á leiðinni í dag.Wikipedia commonsAllir sýknaðir Opinber rannsókn fór fram á upptökum eldsins og nærri ári eftir slysið voru niðurstöður hennar gerðar opinberar. Leiddi hún í ljós að bilun og ofhitnun í rafhitara hafi orsakað að eldur hafi komið upp. Hafi hitarinn ekki verið hannaður til að vera tengdur í farartæki á hreyfingu. Eldurinn barst í eldfiman vökva, glussa, sem bræddi svo plastleiðslur sem varð til þess að eldurinn breiddist hraðar út og varð til þess að þrýstingur breyttist og lestin stöðvaðist. Slysið rataði fyrir dómstóla í Salzburg þar sem sextán manns í heildina voru ákærðir – yfirmenn hjá fyrirtækinu sem rak lestina, tæknimenn og eftirlitsmenn stjórnvalda. Í febrúar 2004 voru þeir allir sýknaðir af ákæru um að hafa sýnt af sér glæpsamlegt athæfi og vanrækslu í tengslum við málið.Staðurinn þar sem hinna látnu er minnst.EPAInnan úr minnisvarðanum um hina látnu í Kaprun.EPA Austurríki Einu sinni var... Fréttaskýringar Skíðaíþróttir Mest lesið „Í fangelsi eins og á Litla-Hrauni gerist allt“ Innlent „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent „Þetta breytti mér mjög mikið sem persónu“ Innlent Eldinum í bílnum fylgdi heljarinnar sprenging Innlent Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Innlent „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Innlent Viðurkennir að hafa gengið of hart fram Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Innlent Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin Innlent Fleiri fréttir Búnaður Al Jazeera gerður upptækur og miðillinn í bann Ísrael samþykkir ekki vopnahlé Ísraelsmenn vísa fréttamönnum á dyr Íhaldsflokkurinn laut í lægra haldi í sveitarstjórnarkosningum Tuga enn saknað og 55 látnir Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Auka viðbúnað í aðdraganda Eurovision Forseti Argentínu skýtur föstum skotum á spænsku ríkisstjórnina Berlínarborg vill losna við glæsivillu Göbbels Flugvél Atlanta á tæpasta vaði í Ríad Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Kreml fordæmir ummæli Macrons og Camerons Reyna að sækja fyrsta sýnið frá fjærhlið tunglsins Hlustuðu á Trump og Cohen tala um þagnargreiðslu Danir rýmka reglur um þungunarrof Þrjátíu látnir og tuga saknað eftir flóð í Brasilíu Segja frumvarp um gyðingaandúð í andstöðu við Biblíuna Tyrkir stöðva öll viðskipti við Ísrael „Mun ekki halla mér aftur og leyfa deyjandi sjónvarpsstöð að ráðast á mig“ Segir fólk eiga rétt til mótmæla en ekki til óreiðu Umfangsmikil mótmæli vegna „rússneskra“ laga í Georgíu Enn í basli með skemmdir á hitaskildi Orion Vornanen kastað úr þingflokknum Hafa engin varnarvirki til að hörfa í Yfirstandandi kosningar á Englandi prófsteinn fyrir Íhaldsflokkinn Viðbrögð Hamas við vopnahléstillögunum „neikvæð“ Hundruð lögreglumanna í viðbragðsstöðu vegna mótmæla í UCLA Vilja endurupptöku í máli Weinstein Þrjú hundruð handtekin í Columbia-háskóla Stuðningur við dönsku ríkisstjórnina aldrei verið minni Sjá meira
Nítján ár eru á morgun liðin frá harmleiknum í austurrísku Ölpunum þar sem 155 manns fórust eftir að eldur kom upp í lest sem var að flytja skíðafólk upp á fjallið Kitzsteinhorn. Harmleikurinn hafði mikil áhrif á austurríska þjóð þar sem málið fór fyrir dómstóla og deilt var um ábyrgð í málinu. Slysið er kennt við skíðabæinn Kaprun þaðan sem fólk ferðast þegar þegar það heldur upp í hlíðar hins rúmlega 3.000 metra háa Kitzsteinhorn. Kaprun er að finna skammt frá Zell am See, tæpum hundrað kílómetrum suður af Salzburg. Það var að morgni 11. nóvember árið 2000 sem skíðafólkið kom sér fyrir í lestinni. Skíðatímabilið var nýhafið og höfðu spenntir skíðamenn, alls 161 frá átta þjóðríkjum, komið sér fyrir í lestinni, auk eins stjórnanda. Var stefnan hjá flestum um borð sett á að fara upp á jökul og skíða niður í byggð. Skömmu eftir að lagt var af stað dundu hamfarirnar yfir. Einungis tólf farþeganna áttu eftir að komast lífs af.Mynd tekin úr Gletscherbahn 2 árið 1998, um ári fyrir slysið.GettyEldur kom upp í aftari stýrisklefa Lestin Gletscherbahn 2 opnaði 1974 og var leiðin upp í Alpincenter, stöðvarhúsið og verslunar- og veitingakjarna, alls 3,9 kílómetrar að lengd. Lengsti hluti leiðarinnar var innan í göngum, eða um 3,2 kílómetrar. Var farið úr 900 metra hæð í um 2.400 hæð. Tvær lestir ferðuðust á sporinu, upp og niður teinana, á um 25 kílómetra hraða, þar sem þær mættust í göngunum miðjum. Klefar fyrir starfsmann voru í báðum endum lestarinnar og var starfsmaðurinn staðsettur þannig að hann væri fremstur í lestinni, allt eftir því hvort lestin væri á leið upp eða niður. Skíðafólkið hélt inn í lestina um klukkan níu að morgni. Skömmu eftir að lestin hélt inn í göngin kom upp eldur í mannlausum stýrisklefanum, aftast í lestinni. Leiddi rannsókn yfirvalda síðar í ljós að eldurinn hafi komið upp í rafmagnshitara. Eldurinn bræddi plaströr sem fluttu eldfiman þrýstikerfisvökva – glussa – sem var hluti hemlunarkerfis lestarinnar. Þetta leiddi til minni þrýstings í kerfinu og olli því að lestin stöðvaðist skyndilega.Skýringarmyndin er ekki í réttum hlutföllum.Vísir/HafsteinnFöst í lestinni Slökkvitæki voru þannig staðsett í lestinni að farþegar gátu ekki nálgast þau, þar sem þau voru í klefum stjórnenda. Ekki voru neinir reykskynjarar í lestunum og farþegar höfðu heldur ekki neina augljósa leið til að ná sambandi við stjórnandann í klefanum fremst. Stjórnandi lestarinnar uppgötvaði þó loks að eldur væri laus aftast í lestinni og sendi boð til stjórnstöðvarinnar. Gerði hann tilraun til að opna dyrnar, til að hleypa farþegum út, en án árangurs. Að lokum missti stjórnandi lestarinnar svo samband við stjórnstöðina eftir að eldurinn bræddi rafmagnsvír. Farþegarnir voru því fastir í lestinni og sáu þar sem eldurinn og reykurinn barst inn í farþegarýmið. Reyndu þeir þá að brjóta sér leið út um gluggana með hjálp skíðabúnaðarins. Reyndist það þrautin þyngri þar sem glerið var gert að þola álag. Að lokum tókst að brjóta einhverja gluggana.Lestin var mjög illa farin, eins og mátti sjá nokkru síðar.EPABjörguðust með því að leita niður á við Tólf farþegar, sem staðsettir voru aftarlega í lestinni og höfðu komist út úr lestinni, fóru þá að ráðum eins þeirra sem hafði um árabil starfað hjá slökkviliði. Leituðu þeir niður á við, framhjá eldinum og upptökum reyksins. Margir þeirra sem voru enn fastir í lestinni misstu á þessu stigi máls meðvitund vegna eiturgufanna sem gegnsýrðu rýmið. Stjórandanum tókst loks að sjá til þess að hægt væri að þvinga dyrnar opnar. Streymdu margir þá út úr lestinni og leituðu ofar, fjær eldinum. Yfirferðin var þó mjög erfið, bæði sökum reyksins, hitans, auk þess að flestir voru klæddir í skíðaskóm sem torveldaði för.Má segja að göngin hafi umbreyst í risavaxinn skorstein þar sem reykurinn og eiturgufurnar leituðu upp á við stráfelldi hvern á fætur öðrum. Allir farþegar sem leituðu ofar í göngunum, auk stjórnandans, létust. Sömu sögu er að segja af stjórnanda og eina farþega hinnar lestarinnar sem var á leið niður göngin.Úr göngunum þar sem lestin festist.EPAÓfremdarástand í Alpincenter Í Alpincenter myndaðist sömuleiðis ófremdarástand þar sem tveir starfsmenn sáu reykinn berast upp og gerðu öðrum starfsmönnum og viðskiptavinum viðvart. Rannsókn leiddi í ljós að starfsmennirnir hafi fyrir skilið útidyr stöðvarhússins eftir opnar sem jók á loftflæðið í göngunum og gerði það að verkum að reykurinn leitaði hraðar upp á við og magnaði brunann. Þrír starfsmenn Alpincenter létust af völdum reykeitrunar. Allir þeir tólf sem komust lífs úr eldinum og höfðu verið í lestinni, höfðu leitað niður á við í göngunum, fundið sér leið framhjá eldinum sem logaði aftast í lestinni. Alls fórust 155 í eldinum þennan 11. dag nóvembermánaðar árið 2000. 92 þeirra voru Austurríkismenn, 37 Þjóðverjar, tíu Japanir, átta Bandaríkjamenn, fjórir Slóvenar, tveir Hollendingar, einn Breti og einn Tékki. Göngunum var lokað eftir harmleikinn og eru kláfar notaðir á leiðinni í dag.Wikipedia commonsAllir sýknaðir Opinber rannsókn fór fram á upptökum eldsins og nærri ári eftir slysið voru niðurstöður hennar gerðar opinberar. Leiddi hún í ljós að bilun og ofhitnun í rafhitara hafi orsakað að eldur hafi komið upp. Hafi hitarinn ekki verið hannaður til að vera tengdur í farartæki á hreyfingu. Eldurinn barst í eldfiman vökva, glussa, sem bræddi svo plastleiðslur sem varð til þess að eldurinn breiddist hraðar út og varð til þess að þrýstingur breyttist og lestin stöðvaðist. Slysið rataði fyrir dómstóla í Salzburg þar sem sextán manns í heildina voru ákærðir – yfirmenn hjá fyrirtækinu sem rak lestina, tæknimenn og eftirlitsmenn stjórnvalda. Í febrúar 2004 voru þeir allir sýknaðir af ákæru um að hafa sýnt af sér glæpsamlegt athæfi og vanrækslu í tengslum við málið.Staðurinn þar sem hinna látnu er minnst.EPAInnan úr minnisvarðanum um hina látnu í Kaprun.EPA
Austurríki Einu sinni var... Fréttaskýringar Skíðaíþróttir Mest lesið „Í fangelsi eins og á Litla-Hrauni gerist allt“ Innlent „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent „Þetta breytti mér mjög mikið sem persónu“ Innlent Eldinum í bílnum fylgdi heljarinnar sprenging Innlent Sú sem var oftast nefnd ekki ein af fjórum efstu í könnunum Innlent „Skrímsladeildin“ hafi skorið upp herör gegn mótframbjóðendum Katrínar Innlent Viðurkennir að hafa gengið of hart fram Innlent Forsetavaktin 2024: Hver verður sjöundi forseti lýðveldisins? Innlent Endurnýja spá um lok umbrota við Grindavík Innlent Sló til starfsmanns og beit viðskiptavin Innlent Fleiri fréttir Búnaður Al Jazeera gerður upptækur og miðillinn í bann Ísrael samþykkir ekki vopnahlé Ísraelsmenn vísa fréttamönnum á dyr Íhaldsflokkurinn laut í lægra haldi í sveitarstjórnarkosningum Tuga enn saknað og 55 látnir Verður borgarstjóri Lundúna þriðja kjörtímabilið í röð Auka viðbúnað í aðdraganda Eurovision Forseti Argentínu skýtur föstum skotum á spænsku ríkisstjórnina Berlínarborg vill losna við glæsivillu Göbbels Flugvél Atlanta á tæpasta vaði í Ríad Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Kreml fordæmir ummæli Macrons og Camerons Reyna að sækja fyrsta sýnið frá fjærhlið tunglsins Hlustuðu á Trump og Cohen tala um þagnargreiðslu Danir rýmka reglur um þungunarrof Þrjátíu látnir og tuga saknað eftir flóð í Brasilíu Segja frumvarp um gyðingaandúð í andstöðu við Biblíuna Tyrkir stöðva öll viðskipti við Ísrael „Mun ekki halla mér aftur og leyfa deyjandi sjónvarpsstöð að ráðast á mig“ Segir fólk eiga rétt til mótmæla en ekki til óreiðu Umfangsmikil mótmæli vegna „rússneskra“ laga í Georgíu Enn í basli með skemmdir á hitaskildi Orion Vornanen kastað úr þingflokknum Hafa engin varnarvirki til að hörfa í Yfirstandandi kosningar á Englandi prófsteinn fyrir Íhaldsflokkinn Viðbrögð Hamas við vopnahléstillögunum „neikvæð“ Hundruð lögreglumanna í viðbragðsstöðu vegna mótmæla í UCLA Vilja endurupptöku í máli Weinstein Þrjú hundruð handtekin í Columbia-háskóla Stuðningur við dönsku ríkisstjórnina aldrei verið minni Sjá meira