Tryggingafélaginu þykir ekki vænt um þig Unnur Rán Reynisdóttir og Daníel Örn Arnarsson skrifar 22. október 2018 15:15 Í aðdraganda þings Neytendasamtakanna hefur hópur fólks komið reglulega saman og rætt neytendamál. Afrakstur þessara funda má meðal annars sjá í sameiginlegri yfirlýsingu okkar beggja, sem bjóðum okkur fram til formanns og stjórnar Neytendasamtakanna og ellefu meðframbjóðenda til stjórnar, undir yfirskriftinni Neytendur rísa upp! Þar er dregin upp almenn stefnuyfirlýsing sem við hvetjum allt áhugafólk um neytendamál að lesa. Í framhaldi af þessari yfirlýsingu langar okkur að taka dæmi um hvernig þessi stefna gæti birst í einstökum málum, ef við fáum umboð félagsfólks í Neytendasamtökunum á komandi þingi. Tökum dæmi af tryggingum.Vörn gegn okri Það hefur margoft komið fram Íslendingar borga hærri tryggingariðgjöld en fólk í næstu löndum og tryggingar hafa einnig hækkað meira hér en annars staðar. Það er því augljóst að það skortir á varðstöðu neytenda gagnvart tryggingafélögunum. Neytendasamtökin ættu að leiða þá baráttu. Þau ættu að krefjast þess að mæta tryggingafélögunum sem samningsaðili fyrir hönd allra neytenda. Samtökin ættu að fá samningsumboð sinna félagsmanna og þrýsta á stjórnvöld og stjórnmálaflokka um lagabreytingar svo þetta fyrirkomulag festist í sessi. Íslenskir markaðir eru veikir og illa spilltir af fákeppni. Íslenskir neytendur þurfa því öflugri samstöðu og beittari vopn en borgarar annarra landa, ekki deigari. Neytendasamtökin ættu að byggja upp og styðja hópa tryggingartaka hjá einstökum tryggingafélögum. Þessir hópar ættu að deila reynslu sinni og móta aðgerðir til að draga úr okri, hækkunum, misvísandi upplýsingum, ágöllum í þjónustu o.s.frv. Neytendabaráttan er almenn, en hún er líka sértæk. Við erum öll í stöðu neytenda almennt, en svo erum við öll að kaupa tryggingar af tilteknu tryggingafélagi þar sem ákveðið fólk situr í stjórn og lítur á sig sem fulltrúa tiltekinna eigenda. Við eigum ekki að óttast að beina baráttunni að raunverulegum gerendum á markaði. Okur virkar þannig að einn okrar á öðrum. Það er ekki ástand eða almenn tilhneiging, það er verknaður sem einhver tók ákvörðun um að fremja. Gegn slíku verðum við að berjast.Vörn gegn valdaleysi Staða almennings gagnvart tryggingafélögunum er veik á markaði en enn veikari þegar einstaklingurinn þarf að sækja rétt sinn gagnvart tryggingafélaginu. Þá kemur enn betur í ljós ójafnvægið milli almennings og fyrirtækjanna. Annars vegar er einstaklingur sem orðið hefur fyrir eigna- eða heilsutjóni og hins vegar fjársterkt fyrirtæki með fjölda starfsmanna. Það eru til allt of mörg dæmi þess að einstaklingar gefist upp gegn ofureflinu og sætti sig við það sem tryggingafélagið vill borga í hvert sinn. Og það eru líka of mörg dæmi þess að fólk, sem hefur ekki látið beygja sig, hafi þurft að eyða mörgum árum og ómældum fjármunum til að leggja tryggingafélögin að lokum í dómssölum. Tryggingafélögin fara ekki í þessi dómsmál til að vinna, þau vita sem er að þau muni tapa málunum, en þau meta það svo að þau græði samt; löng málaferli hafi fælingarmátt gagnvart þeim sem þau bjóða allt of lágar bætur. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að settur verði gerðardómur sem getur úrskurðað um tjónabætur svo hver og einn þurfi ekki að leggja í kostnaðarsama og tímafreka þrautagöngu til að ná fram réttlæti. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að lög um hópmálsókn verði sett, svo einstaklingar sjái sér hag af því að sækja kröfur á tryggingafélög, sem eru ef til vill of lágar fyrir hvern einstakling svo hann hafi hag af margra ára málaferlum, en sem uppsafnaðar eru umtalsverðir hagsmunir fyrir neytendur. Neytendasamtökin eiga að að styðja fólk sem sækir rétt sinn gegn ofurvaldi og þau eiga að berjast fyrir bættri réttarstöðu almennings gagnvart fyrirtækjum.Vörn gegn misnotkun Hér á árum áður var vátryggingastarfsemi tryggingafélaganna rekin með tapi, sem var svo bætt upp með ávöxtun af bótasjóðum. Þetta var sanngjarnt fyrirkomulag. Bótasjóðir eru uppsöfnuð iðgjöld tryggingartaka og eðlilegt að ávöxtun þeirra renni til að greiða niður iðgjöldin. Nú hefur það gerst trekk í trekk að litlir hópar fólks hafa náð meirihluta í tryggingafélögunum og nýtt hann til að greiða sér út svimandi upphæðir í arð. Þetta hefur veikt tryggingafélögin svo mjög að nú má varla brenna sæmilega stórt hús án þess að þau sendi frá sér afkomuviðvörun. Bótasjóðirnir hafa verið veiktir og eru ekki lengur sú sveiflujöfnun sem áður var. Veikari sjóðir veikja þannig félögin og minni sjóðir skila minni ávöxtun og ná því ekki að lækka iðgjöld tryggingartaka. Tryggingafélög starfa samkvæmt sérstökum lögum. Stór hluti viðskipta þeirra eru skyldutryggingar og þau njóta ýmissa réttinda vegna samfélagslegs hlutverks síns. Tryggingafélög eru því ekki fyrst og fremst eign hluthafanna. Það er ekki svo að eigendur þeirra geti farið með þau eins og sína einkaeign. Tryggingafélögin eru samfélagsleg fyrirbrigði og Neytendasamtökin eiga að berjast fyrir að þau verði rekin af ábyrgð og að spákaupmenn fái ekki að tæma þau að innan eða misnota sjálfum sér til ávinnings. Neytendasamtökin eiga að koma í veg fyrir svimandi arðgreiðslur út úr fyrirtækjum og standa vörð um hagsmuni neytenda gagnvart eigendum fyrirtækja, ekkert síður en fyrirtækjunum sjálfum.Vörn gegn uppgjöf Endurnýjun Neytendasamtakanna getur ekki orðið nema í tengslum við endurnýjun annarra almannasamtaka. Nú þegar er hafin endurreisn verkalýðshreyfingarinnar sem leitt hefur til víðtækari samstöðu en sést hefur áratugum saman. Samtök leigjenda hafa risið upp á ný og innan þeirra hefur verið stofnað til félaga leigjenda hjá einstökum leigufélögum. Innan þessarar vakningar er mikil deigla og Neytendasamtökin eiga bæði að vera þátttakandi í þessum umbreytingum og læra af því sem best er gert í öðrum samtökum. Meðal þeirra frambjóðenda sem skrifuðu undir yfirlýsinguna Neytendur rísa upp! eru stjórnarmenn í öflugum verkalýðsfélögum og Samtökum leigjenda. Eitt einkenni endurnýjunar almannasamtaka er stofnun félaga og hagsmunahópa innan stærri samtaka. Dæmi um þetta er hópur bílstjóra innan Eflingar og félag leigjenda hjá Félagsbústöðum innan Samtaka leigjenda. Hvatinn að baki er vissa um að engir eru betri í að reka hagsmuni bílstjóra en bílstjórar sjálfir og að engin þekki betur stöðu leigjenda hjá Félagsbústöðum en fólkið sem leigir þar. Það er því markmið okkar hóps að mynda innan Neytendasamtakanna hópa til að vinna að einstökum málum. Og þar á meðal hóp fólks sem hefur kynnst af eigin reynslu óbilgirni tryggingafélaganna og upplifað veika stöðu almennings gagnvart þessum fyrirtækjum. Það er trú okkar að þau sem þekkja óréttlætið séu líklegust til að leiðrétta það. Þangað eigum við að sækja afl til breytinga.Unnur Rán er frambjóðandi til formanns Neytendasamtakanna og Daníel Örn er frambjóðandi til stjórnar Neytendasamtakanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson Skoðun Halldór 26.07.2025 Halldór Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Verri framkoma en hjá Trump Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Landið talar Davíð Arnar Oddgeirsson skrifar Skoðun Ætla þau að halda áfram að grafa sína eigin gröf? Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir skrifar Skoðun Ein af hverjum fjórum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Vertu drusla! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Þegar hið smáa verður risastórt Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Þú ert búin að eyðileggja líf mitt!!! Sandra Ósk Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Tekur sér stöðu með Evrópusambandinu Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Feluleikur ríkisstjórnarinnar? Lárus Guðmundsson skrifar Skoðun Ég heiti Elísa og ég er Drusla Elísa Rún Svansdóttir skrifar Skoðun Grindavík má enn bíða Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Aðventukerti og aðgangshindranir Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Lífið í tjaldi á Gaza Viðar Hreinsson,Israa Saed skrifar Skoðun Gaza og sjálfbærni mennskunnar Elva Rakel Jónsdóttir skrifar Skoðun Börnin og hungursneyðin í Gaza Sverrir Ólafsson skrifar Skoðun Kynbundið ofbeldi Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Aðdragandi aðildar þarf umboð Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar Skoðun Þétting byggðar er ekki vandamálið Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Þrengt að þjóðarleikvanginum Þorvaldur Örlygsson skrifar Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Sjá meira
Í aðdraganda þings Neytendasamtakanna hefur hópur fólks komið reglulega saman og rætt neytendamál. Afrakstur þessara funda má meðal annars sjá í sameiginlegri yfirlýsingu okkar beggja, sem bjóðum okkur fram til formanns og stjórnar Neytendasamtakanna og ellefu meðframbjóðenda til stjórnar, undir yfirskriftinni Neytendur rísa upp! Þar er dregin upp almenn stefnuyfirlýsing sem við hvetjum allt áhugafólk um neytendamál að lesa. Í framhaldi af þessari yfirlýsingu langar okkur að taka dæmi um hvernig þessi stefna gæti birst í einstökum málum, ef við fáum umboð félagsfólks í Neytendasamtökunum á komandi þingi. Tökum dæmi af tryggingum.Vörn gegn okri Það hefur margoft komið fram Íslendingar borga hærri tryggingariðgjöld en fólk í næstu löndum og tryggingar hafa einnig hækkað meira hér en annars staðar. Það er því augljóst að það skortir á varðstöðu neytenda gagnvart tryggingafélögunum. Neytendasamtökin ættu að leiða þá baráttu. Þau ættu að krefjast þess að mæta tryggingafélögunum sem samningsaðili fyrir hönd allra neytenda. Samtökin ættu að fá samningsumboð sinna félagsmanna og þrýsta á stjórnvöld og stjórnmálaflokka um lagabreytingar svo þetta fyrirkomulag festist í sessi. Íslenskir markaðir eru veikir og illa spilltir af fákeppni. Íslenskir neytendur þurfa því öflugri samstöðu og beittari vopn en borgarar annarra landa, ekki deigari. Neytendasamtökin ættu að byggja upp og styðja hópa tryggingartaka hjá einstökum tryggingafélögum. Þessir hópar ættu að deila reynslu sinni og móta aðgerðir til að draga úr okri, hækkunum, misvísandi upplýsingum, ágöllum í þjónustu o.s.frv. Neytendabaráttan er almenn, en hún er líka sértæk. Við erum öll í stöðu neytenda almennt, en svo erum við öll að kaupa tryggingar af tilteknu tryggingafélagi þar sem ákveðið fólk situr í stjórn og lítur á sig sem fulltrúa tiltekinna eigenda. Við eigum ekki að óttast að beina baráttunni að raunverulegum gerendum á markaði. Okur virkar þannig að einn okrar á öðrum. Það er ekki ástand eða almenn tilhneiging, það er verknaður sem einhver tók ákvörðun um að fremja. Gegn slíku verðum við að berjast.Vörn gegn valdaleysi Staða almennings gagnvart tryggingafélögunum er veik á markaði en enn veikari þegar einstaklingurinn þarf að sækja rétt sinn gagnvart tryggingafélaginu. Þá kemur enn betur í ljós ójafnvægið milli almennings og fyrirtækjanna. Annars vegar er einstaklingur sem orðið hefur fyrir eigna- eða heilsutjóni og hins vegar fjársterkt fyrirtæki með fjölda starfsmanna. Það eru til allt of mörg dæmi þess að einstaklingar gefist upp gegn ofureflinu og sætti sig við það sem tryggingafélagið vill borga í hvert sinn. Og það eru líka of mörg dæmi þess að fólk, sem hefur ekki látið beygja sig, hafi þurft að eyða mörgum árum og ómældum fjármunum til að leggja tryggingafélögin að lokum í dómssölum. Tryggingafélögin fara ekki í þessi dómsmál til að vinna, þau vita sem er að þau muni tapa málunum, en þau meta það svo að þau græði samt; löng málaferli hafi fælingarmátt gagnvart þeim sem þau bjóða allt of lágar bætur. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að settur verði gerðardómur sem getur úrskurðað um tjónabætur svo hver og einn þurfi ekki að leggja í kostnaðarsama og tímafreka þrautagöngu til að ná fram réttlæti. Neytendasamtökin eiga að krefjast þess að lög um hópmálsókn verði sett, svo einstaklingar sjái sér hag af því að sækja kröfur á tryggingafélög, sem eru ef til vill of lágar fyrir hvern einstakling svo hann hafi hag af margra ára málaferlum, en sem uppsafnaðar eru umtalsverðir hagsmunir fyrir neytendur. Neytendasamtökin eiga að að styðja fólk sem sækir rétt sinn gegn ofurvaldi og þau eiga að berjast fyrir bættri réttarstöðu almennings gagnvart fyrirtækjum.Vörn gegn misnotkun Hér á árum áður var vátryggingastarfsemi tryggingafélaganna rekin með tapi, sem var svo bætt upp með ávöxtun af bótasjóðum. Þetta var sanngjarnt fyrirkomulag. Bótasjóðir eru uppsöfnuð iðgjöld tryggingartaka og eðlilegt að ávöxtun þeirra renni til að greiða niður iðgjöldin. Nú hefur það gerst trekk í trekk að litlir hópar fólks hafa náð meirihluta í tryggingafélögunum og nýtt hann til að greiða sér út svimandi upphæðir í arð. Þetta hefur veikt tryggingafélögin svo mjög að nú má varla brenna sæmilega stórt hús án þess að þau sendi frá sér afkomuviðvörun. Bótasjóðirnir hafa verið veiktir og eru ekki lengur sú sveiflujöfnun sem áður var. Veikari sjóðir veikja þannig félögin og minni sjóðir skila minni ávöxtun og ná því ekki að lækka iðgjöld tryggingartaka. Tryggingafélög starfa samkvæmt sérstökum lögum. Stór hluti viðskipta þeirra eru skyldutryggingar og þau njóta ýmissa réttinda vegna samfélagslegs hlutverks síns. Tryggingafélög eru því ekki fyrst og fremst eign hluthafanna. Það er ekki svo að eigendur þeirra geti farið með þau eins og sína einkaeign. Tryggingafélögin eru samfélagsleg fyrirbrigði og Neytendasamtökin eiga að berjast fyrir að þau verði rekin af ábyrgð og að spákaupmenn fái ekki að tæma þau að innan eða misnota sjálfum sér til ávinnings. Neytendasamtökin eiga að koma í veg fyrir svimandi arðgreiðslur út úr fyrirtækjum og standa vörð um hagsmuni neytenda gagnvart eigendum fyrirtækja, ekkert síður en fyrirtækjunum sjálfum.Vörn gegn uppgjöf Endurnýjun Neytendasamtakanna getur ekki orðið nema í tengslum við endurnýjun annarra almannasamtaka. Nú þegar er hafin endurreisn verkalýðshreyfingarinnar sem leitt hefur til víðtækari samstöðu en sést hefur áratugum saman. Samtök leigjenda hafa risið upp á ný og innan þeirra hefur verið stofnað til félaga leigjenda hjá einstökum leigufélögum. Innan þessarar vakningar er mikil deigla og Neytendasamtökin eiga bæði að vera þátttakandi í þessum umbreytingum og læra af því sem best er gert í öðrum samtökum. Meðal þeirra frambjóðenda sem skrifuðu undir yfirlýsinguna Neytendur rísa upp! eru stjórnarmenn í öflugum verkalýðsfélögum og Samtökum leigjenda. Eitt einkenni endurnýjunar almannasamtaka er stofnun félaga og hagsmunahópa innan stærri samtaka. Dæmi um þetta er hópur bílstjóra innan Eflingar og félag leigjenda hjá Félagsbústöðum innan Samtaka leigjenda. Hvatinn að baki er vissa um að engir eru betri í að reka hagsmuni bílstjóra en bílstjórar sjálfir og að engin þekki betur stöðu leigjenda hjá Félagsbústöðum en fólkið sem leigir þar. Það er því markmið okkar hóps að mynda innan Neytendasamtakanna hópa til að vinna að einstökum málum. Og þar á meðal hóp fólks sem hefur kynnst af eigin reynslu óbilgirni tryggingafélaganna og upplifað veika stöðu almennings gagnvart þessum fyrirtækjum. Það er trú okkar að þau sem þekkja óréttlætið séu líklegust til að leiðrétta það. Þangað eigum við að sækja afl til breytinga.Unnur Rán er frambjóðandi til formanns Neytendasamtakanna og Daníel Örn er frambjóðandi til stjórnar Neytendasamtakanna.
Skoðun Yfirlýsing frá Kára Stefánssyni um hrakfarir hans í samskiptum við íhaldssaman blaðamann Kári Stefánsson skrifar
Skoðun Ert þú drusla? Katrín Sigríður J. Steingrímsdóttir,Elísa Rún Svansdóttir,Lilja Íris Long Birnudóttir,Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Margrét Baldursdóttir,Silja Höllu Egilsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginleg yfirlýsing 28 ríkja um málefni Palestínu, hvers virði er hún? Einar Ólafsson skrifar
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar