Curiosity fann lífrænar sameindir á Mars Samúel Karl Ólason skrifar 8. júní 2018 11:15 Könnunarfarið Curiosity á yfirborði Mars. Vísir/NASA Könnunarfarið Curiosity, sem er statt á yfirborð Mars, hefur fundið lífrænar sameindir og metan á Rauðu plánetunni. Uppgötvunin gefur til kynna að mögulega hafi Mars eitt sinn hýst líf eða jafnvel að finna megi örverur undir yfirborð plánetunnar. Efnin fundust í rúmlega þriggja milljarða gömlum jarðvegi í Gale gígnum þar sem eitt sinn var vatn. Uppgötvunin er ekki bein vísbending um að líf hafi eitt sinn verið á Mars eða finna megi líf þar núna en sameindirnar geta orðið til án lífs. Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna segja þetta þó jákvæð ummerki. Curiosity hefur ekki komist á snoðir um uppruna efnanna. „Hvort sem þau eru til marks um fornar lífverur, voru matur fornra lífvera eða eru til án lífs, þá veita lífræn efni á Mars vísbendingar um stöðu plánetunnar og það sem gerist þar,“ er haft eftir Jen Eigenbrode á vef NASA. Hún er forsvarsmaður rannsóknarinnar sem greindu lífrænu efnin sem Curiosity fann.Vísindamenn NASA segja ljóst að á árum áður hafi aðstæður á Mars verið á þann veg að vatn, í fljótandi formi, hafi getað safnast á yfirborðinu. Gögn frá Curiosity sýna að að stöðuvatnið í Gale-gígnum bjó yfir öllum nauðsynlegum hráefnum lífs. Þá segir Eigenbrode að þar sem yfirborð Mars verði fyrir mikilli geislun frá geimnum, sem brjóti lífræn efni niður, sé jákvætt að finna lífræn efni í efsta lagi yfirborðsins frá þeim tíma þegar Mars gat mögulega borið líf. Það gefi í skyn að læra megi meira í sendiförum framtíðarinnar þegar grafið verður dýpra í yfirborðið.Curiosity hefur einnig grein metan í andrúmslofti Mars á þeim sex árum sem könnunarfarið hefur verið þar. Sú uppgötvun er ekki ný en það sem er nýtt er að vísindamenn hafa komist að því að magn þess í andrúmsloftinu er breytilegt eftir árstíðum. Metan getur orðið til án aðkomu lífvera í iðrum Mars en vísindamenn segjast ekki geta útilokað að það komi frá örverum. „Þetta er í fyrsta sinn sem við sjáum endurtekningu sem þessa varðandi metan, svo það veitur okkur tækifæri á að skilja tilurð þess,“ segir Chris Webster, sem leiddi rannsóknina á metaninu. Það að magn metan í andrúmslofti mars fylgi árstíðum plánetunnar þýðir að það er ekki að berast þangað með loftsteinum og komi ekki utan frá. Þess í stað telja Webster og félagar að það leki úr iðrum Mars. Þegar það nái yfirborðinu bindist það jarðveginum og losni þaðan þegar hlýnar í veðri. Útfjólublá geislun eyðir metani á nokkur hundruð árum í andrúmslofti Mars og vera þess í andrúmsloftinu segir til um að það hafi lekið á yfirborðið tiltölulega nýverið.Samsett mynd af Galen-gígnum Webster sagði Space.com að ekki væri hægt að segja til um hvort að metanið væri nýtt eða það hefði safnast fyrir undir yfirborði plánetunnar á árum áður. Sömuleiðis sé ekki hægt að segja til um hvernig það hafi orðið til. Það getur orðið til undir yfirborð plánetunnar þegar heitt vatn lendir á tilteknu bergi. Sömuleiðis geti það komið frá örverum.Frekari rannsóknir standa yfir Gervihnötturinn Trace gas Orbiter er nú á braut um Mars og er honum ætlað að greina metan í andrúmslofti plánetunnar betur. Með því að greina andrúmsloft Mars má sjá samsetningu þess. Finnist mikið af lífrænum eindum í metani Mars væri það til marks um að örverur myndi gasið eða hafi á einhverjum tímapunkti gert það.Sjá einnig: Vonast til að leysa leyndardóm Mars á næstu mánuðumEf niðurstaðan verður sú að örverur myndi ekki metanið er það þó til marks um að finna megi vatn í fljótandi formi undir yfirborði plánetunnar. Vatn er mjög mikilvægt lífi, eins og við þekkjum það, og slíkur fundur væri jákvæður fyrir leitina að lífi á Mars. Vísindamenn Geimvísindastofnunar Evrópu og Roscosmos ætla sér að skjóta á loft nýju könnunarfari sem lenda á á Mars árið 2021. Því könnunarfari er ætlað að framkvæma frekari mælingar á Mars og ná sýnum af jarðvegi á meira dýpi en Curiosity. Framtíðar sendiferðir til Mars munu taka mið af þeim gögnum sem aflað hefur verið með Curiosity og segja viðmælendur Space.com að svo virðist sem að botnar fornra stöðuvatna séu góðir staðir til að finna frekari vísbendingar. Geimurinn Mars Vísindi Tengdar fréttir Kenningar um fljótandi vatn á Mars mögulega byggðar á sandi Rennandi sandur frekar en fljótandi saltvatn gæti verið orsök dularfullra dökkleitra ráka í hlíðum gíga á Mars. 21. nóvember 2017 23:56 Mannaðar geimferðir til Mars orðnar að opinberu markmiði NASA Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, hefur skrifað undir lög sem setja NASA, geimferðarstofnun Bandaríkjanna, nýtt markmið. Að senda mönnuð geimför til Mars er nú orðið eitt af meginverkefnum stofnunarinnar. 21. mars 2017 21:29 Vill senda menn aftur til tunglsins og svo til Mars "Að þessu sinni munum við ekki bara stinga niður fána og skilja eftir fótspor okkar.“ 11. desember 2017 21:29 Þingmaður spurði NASA út í siðmenningu á Mars fyrir þúsundum ára Aðstæður á Mars voru líklega mun skaplegri fyrir milljörðum ára og telja vísindamenn mögulegt að frumstætt líf gæti hafa kviknað þá. Bandarískur þingmaður vildi hins vegar vita hvort siðmenning geimvera hafi verið á rauðu reikistjörnunni fyrir þúsundum ára þegar fulltrúar NASA komu fyrir þingnefnd. 19. júlí 2017 14:49 Stefnir að því að senda menn til Mars árið 2024 Elon Musk kynnti í gær stórar breytingar á fyrirtækinu SpaceX og markmið þess. 29. september 2017 11:00 NASA og ESA ætla að reyna að koma sýnum frá Mars til jarðarinnar Verkefnið verður flókið og mun alþjóðlegt teymi vísindamanna rannsaka sýnin. 26. apríl 2018 22:22 Mest lesið Birgir Guðjónsson er látinn Innlent Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Innlent Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Erlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Erlent Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Erlent „Ég skipaði þá aðila sem ég taldi hæfasta“ Innlent Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Erlent Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Erlent Fleiri fréttir Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Sænskur blaðamaður dæmdur fyrir að móðga Erdogan Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Segja 4.700 Kimdáta hafa fallið eða særst Danakonungur til Grænlands í annað sinn á skömmum tíma Ungi morðinginn flúði nýverið af vistheimili Segir sveppaeitrunina hafa verið „hörmulegt óhapp“ Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Ungur maður handtekinn vegna morðanna í Uppsölum Fagnaði fyrstu hundrað dögunum í Hvíta húsinu Pakistan segir Indland mögulega gera árás á næstu klukkustundum Árásarmannsins enn leitað Þrír látnir eftir skotárás í Uppsölum Fella niður hluta ákæru á hendur meintum sveppamorðingja Íhuga að loka Everest öðrum en reyndu göngufólki Bannað að selja auðmönnum evrópskan ríkisborgararétt Orsakir rafmagnsleysisins sögulega enn óþekktar Fjórir létust þegar bíl var ekið í gegnum frístundaheimili Allt að komast í samt lag á Spáni og í Portúgal Carney og Frjálslyndir fóru með sigur af hólmi Rafmagn að koma aftur á: Íslendingar lýsa mikilli óvissu Spennan eykst milli Indlands og Pakistan Allt í rugli á Rauðahafi Hvetur Kanadamenn að kjósa sig Lýsir yfir einhliða vopnahléi vegna sigurhátíðar í næstu viku Rafmagnsleysið „fordæmalaust“ en engar vísbendingar um tölvuárás Sjá meira
Könnunarfarið Curiosity, sem er statt á yfirborð Mars, hefur fundið lífrænar sameindir og metan á Rauðu plánetunni. Uppgötvunin gefur til kynna að mögulega hafi Mars eitt sinn hýst líf eða jafnvel að finna megi örverur undir yfirborð plánetunnar. Efnin fundust í rúmlega þriggja milljarða gömlum jarðvegi í Gale gígnum þar sem eitt sinn var vatn. Uppgötvunin er ekki bein vísbending um að líf hafi eitt sinn verið á Mars eða finna megi líf þar núna en sameindirnar geta orðið til án lífs. Vísindamenn Geimvísindastofnunar Bandaríkjanna segja þetta þó jákvæð ummerki. Curiosity hefur ekki komist á snoðir um uppruna efnanna. „Hvort sem þau eru til marks um fornar lífverur, voru matur fornra lífvera eða eru til án lífs, þá veita lífræn efni á Mars vísbendingar um stöðu plánetunnar og það sem gerist þar,“ er haft eftir Jen Eigenbrode á vef NASA. Hún er forsvarsmaður rannsóknarinnar sem greindu lífrænu efnin sem Curiosity fann.Vísindamenn NASA segja ljóst að á árum áður hafi aðstæður á Mars verið á þann veg að vatn, í fljótandi formi, hafi getað safnast á yfirborðinu. Gögn frá Curiosity sýna að að stöðuvatnið í Gale-gígnum bjó yfir öllum nauðsynlegum hráefnum lífs. Þá segir Eigenbrode að þar sem yfirborð Mars verði fyrir mikilli geislun frá geimnum, sem brjóti lífræn efni niður, sé jákvætt að finna lífræn efni í efsta lagi yfirborðsins frá þeim tíma þegar Mars gat mögulega borið líf. Það gefi í skyn að læra megi meira í sendiförum framtíðarinnar þegar grafið verður dýpra í yfirborðið.Curiosity hefur einnig grein metan í andrúmslofti Mars á þeim sex árum sem könnunarfarið hefur verið þar. Sú uppgötvun er ekki ný en það sem er nýtt er að vísindamenn hafa komist að því að magn þess í andrúmsloftinu er breytilegt eftir árstíðum. Metan getur orðið til án aðkomu lífvera í iðrum Mars en vísindamenn segjast ekki geta útilokað að það komi frá örverum. „Þetta er í fyrsta sinn sem við sjáum endurtekningu sem þessa varðandi metan, svo það veitur okkur tækifæri á að skilja tilurð þess,“ segir Chris Webster, sem leiddi rannsóknina á metaninu. Það að magn metan í andrúmslofti mars fylgi árstíðum plánetunnar þýðir að það er ekki að berast þangað með loftsteinum og komi ekki utan frá. Þess í stað telja Webster og félagar að það leki úr iðrum Mars. Þegar það nái yfirborðinu bindist það jarðveginum og losni þaðan þegar hlýnar í veðri. Útfjólublá geislun eyðir metani á nokkur hundruð árum í andrúmslofti Mars og vera þess í andrúmsloftinu segir til um að það hafi lekið á yfirborðið tiltölulega nýverið.Samsett mynd af Galen-gígnum Webster sagði Space.com að ekki væri hægt að segja til um hvort að metanið væri nýtt eða það hefði safnast fyrir undir yfirborði plánetunnar á árum áður. Sömuleiðis sé ekki hægt að segja til um hvernig það hafi orðið til. Það getur orðið til undir yfirborð plánetunnar þegar heitt vatn lendir á tilteknu bergi. Sömuleiðis geti það komið frá örverum.Frekari rannsóknir standa yfir Gervihnötturinn Trace gas Orbiter er nú á braut um Mars og er honum ætlað að greina metan í andrúmslofti plánetunnar betur. Með því að greina andrúmsloft Mars má sjá samsetningu þess. Finnist mikið af lífrænum eindum í metani Mars væri það til marks um að örverur myndi gasið eða hafi á einhverjum tímapunkti gert það.Sjá einnig: Vonast til að leysa leyndardóm Mars á næstu mánuðumEf niðurstaðan verður sú að örverur myndi ekki metanið er það þó til marks um að finna megi vatn í fljótandi formi undir yfirborði plánetunnar. Vatn er mjög mikilvægt lífi, eins og við þekkjum það, og slíkur fundur væri jákvæður fyrir leitina að lífi á Mars. Vísindamenn Geimvísindastofnunar Evrópu og Roscosmos ætla sér að skjóta á loft nýju könnunarfari sem lenda á á Mars árið 2021. Því könnunarfari er ætlað að framkvæma frekari mælingar á Mars og ná sýnum af jarðvegi á meira dýpi en Curiosity. Framtíðar sendiferðir til Mars munu taka mið af þeim gögnum sem aflað hefur verið með Curiosity og segja viðmælendur Space.com að svo virðist sem að botnar fornra stöðuvatna séu góðir staðir til að finna frekari vísbendingar.
Geimurinn Mars Vísindi Tengdar fréttir Kenningar um fljótandi vatn á Mars mögulega byggðar á sandi Rennandi sandur frekar en fljótandi saltvatn gæti verið orsök dularfullra dökkleitra ráka í hlíðum gíga á Mars. 21. nóvember 2017 23:56 Mannaðar geimferðir til Mars orðnar að opinberu markmiði NASA Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, hefur skrifað undir lög sem setja NASA, geimferðarstofnun Bandaríkjanna, nýtt markmið. Að senda mönnuð geimför til Mars er nú orðið eitt af meginverkefnum stofnunarinnar. 21. mars 2017 21:29 Vill senda menn aftur til tunglsins og svo til Mars "Að þessu sinni munum við ekki bara stinga niður fána og skilja eftir fótspor okkar.“ 11. desember 2017 21:29 Þingmaður spurði NASA út í siðmenningu á Mars fyrir þúsundum ára Aðstæður á Mars voru líklega mun skaplegri fyrir milljörðum ára og telja vísindamenn mögulegt að frumstætt líf gæti hafa kviknað þá. Bandarískur þingmaður vildi hins vegar vita hvort siðmenning geimvera hafi verið á rauðu reikistjörnunni fyrir þúsundum ára þegar fulltrúar NASA komu fyrir þingnefnd. 19. júlí 2017 14:49 Stefnir að því að senda menn til Mars árið 2024 Elon Musk kynnti í gær stórar breytingar á fyrirtækinu SpaceX og markmið þess. 29. september 2017 11:00 NASA og ESA ætla að reyna að koma sýnum frá Mars til jarðarinnar Verkefnið verður flókið og mun alþjóðlegt teymi vísindamanna rannsaka sýnin. 26. apríl 2018 22:22 Mest lesið Birgir Guðjónsson er látinn Innlent Tilkynnt um mann vopnaðan skotvopni og einn handtekinn Innlent Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Erlent Mun sjá eftir árásinni alla ævi Innlent Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Erlent Pilturinn muni líklega afplána þriðjung átta ára dóms fyrir manndráp Innlent Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Erlent „Ég skipaði þá aðila sem ég taldi hæfasta“ Innlent Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Erlent Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Erlent Fleiri fréttir Var svo „þreyttur á öllu“ að hann ákvað að aka inn í þvögu barna Börnum haldið innilokuðum í „hryllingshúsi“ í fleiri ár Yfirgefa Svíþjóð til að hraða þróun rafmagnsflugvélar Getur frelsað El Salvador-fangann en vill það ekki Skrifa nú undir samninginn sem féll af borðinu eftir hitafundinn Sænskur blaðamaður dæmdur fyrir að móðga Erdogan Ellefu slasaðir og þrír alvarlega í Kaupmannahöfn Segja 4.700 Kimdáta hafa fallið eða særst Danakonungur til Grænlands í annað sinn á skömmum tíma Ungi morðinginn flúði nýverið af vistheimili Segir sveppaeitrunina hafa verið „hörmulegt óhapp“ Rýnt í stöðuna í Úkraínu: Rússar ítreka umfangsmiklar kröfur og Trump hótar að fara í fússi Ungur maður handtekinn vegna morðanna í Uppsölum Fagnaði fyrstu hundrað dögunum í Hvíta húsinu Pakistan segir Indland mögulega gera árás á næstu klukkustundum Árásarmannsins enn leitað Þrír látnir eftir skotárás í Uppsölum Fella niður hluta ákæru á hendur meintum sveppamorðingja Íhuga að loka Everest öðrum en reyndu göngufólki Bannað að selja auðmönnum evrópskan ríkisborgararétt Orsakir rafmagnsleysisins sögulega enn óþekktar Fjórir létust þegar bíl var ekið í gegnum frístundaheimili Allt að komast í samt lag á Spáni og í Portúgal Carney og Frjálslyndir fóru með sigur af hólmi Rafmagn að koma aftur á: Íslendingar lýsa mikilli óvissu Spennan eykst milli Indlands og Pakistan Allt í rugli á Rauðahafi Hvetur Kanadamenn að kjósa sig Lýsir yfir einhliða vopnahléi vegna sigurhátíðar í næstu viku Rafmagnsleysið „fordæmalaust“ en engar vísbendingar um tölvuárás Sjá meira
Kenningar um fljótandi vatn á Mars mögulega byggðar á sandi Rennandi sandur frekar en fljótandi saltvatn gæti verið orsök dularfullra dökkleitra ráka í hlíðum gíga á Mars. 21. nóvember 2017 23:56
Mannaðar geimferðir til Mars orðnar að opinberu markmiði NASA Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, hefur skrifað undir lög sem setja NASA, geimferðarstofnun Bandaríkjanna, nýtt markmið. Að senda mönnuð geimför til Mars er nú orðið eitt af meginverkefnum stofnunarinnar. 21. mars 2017 21:29
Vill senda menn aftur til tunglsins og svo til Mars "Að þessu sinni munum við ekki bara stinga niður fána og skilja eftir fótspor okkar.“ 11. desember 2017 21:29
Þingmaður spurði NASA út í siðmenningu á Mars fyrir þúsundum ára Aðstæður á Mars voru líklega mun skaplegri fyrir milljörðum ára og telja vísindamenn mögulegt að frumstætt líf gæti hafa kviknað þá. Bandarískur þingmaður vildi hins vegar vita hvort siðmenning geimvera hafi verið á rauðu reikistjörnunni fyrir þúsundum ára þegar fulltrúar NASA komu fyrir þingnefnd. 19. júlí 2017 14:49
Stefnir að því að senda menn til Mars árið 2024 Elon Musk kynnti í gær stórar breytingar á fyrirtækinu SpaceX og markmið þess. 29. september 2017 11:00
NASA og ESA ætla að reyna að koma sýnum frá Mars til jarðarinnar Verkefnið verður flókið og mun alþjóðlegt teymi vísindamanna rannsaka sýnin. 26. apríl 2018 22:22