Samskipti foreldra og barna Tinna Sigurðardóttir skrifar 13. maí 2018 14:46 Flest börn þrá samskipti og það strax frá fæðingu. Þau mynda strax augnsamband og gera upp á milli mannsandlita og dýra til dæmis. Þau eru forrituð til þess að leita að augnsambandi og læra að það hefur dýpri merkingu. Augnsambandið er líka eitt af fyrstu formum samskipta. Í augnsambandinu felast tengsl, upplýsingar um líðan og önnur skilaboð sem við lærum að lesa í þegar við fullorðnumst. Við notum líka tungumálið til samskipta. Við notum orðin til að búa til setningar, móta hugsanir okkar og senda þær frá okkur. Við gefum skilaboð með tungumálinu og hlustum á skilaboð annarra. Þessi samskiptafærni þróast hjá barninu smátt og smátt, það lærir orð, lærir smátt og smátt að tala og sé allt eðlilegt fer það að benda og nýta sameinaða athygli með öðrum aðila til að uppgötva og ræða um heiminn. Orð eru til alls vís og með réttu orðunum getum við laðað fram góða hegðun. Með röngum orðum getum við snúið öllu á hvolf. Þetta á við bæði um börn og fullorðna og því mikilvægt að vanda vel orðin í samræðum við börn og fullorðna. Það sem ég hef tekið eftir í kringum mig í starfi mínu en líka sem áhugamanneskja um samskipti sem sest reglulega niður og virðir fyrir sér mannlífið - er mikil áhersla foreldra ungra barna á að spyrja þau um allt mögulegt. "Eigum við að koma í bílinn?" "Viltu koma að borða kvöldmat?" "Viltu fara að sofa?" "Eigum við að koma í leikskólann?" "Viltu koma í jakkann?" og þannig er ábyrgð á komandi athöfnum alfarið varpað yfir á lítið barn. Lítil börn eiga ekki að ráða þessum hlutum. Uppalendurnir bera ábyrgð á að öllum þörfum sé mætt. Uppalendurnir eiga þar af leiðandi að taka þessar ákvarðanir fyrir barnið. Að barnið sofi nóg, borði á matartímum, sé nægilega vel klætt eða fari í leikskólann - eru ekki ákvarðanir 2ja ára barns, heldur uppalendanna. Að bjóða barninu að taka þessar ákvarðanir er nær undantekningarlaust ávísun á slæm samskipti sem aftur er ávísun á neikvæð tengsl sem getur endurspeglast í neikvæðri hegðun. Til að ýta undir jákvæð samskipti er uppálagt að foreldrar eða umönnunaraðilar útskýri fyrir barninu hvað sé í vændum, í stað þess að spyrja. Þannig fær barnið gott tækifæri til að heyra málið sitt sem er ein aðalforsenda þess að að læri að tala. Dæmi um setningu gæti þá verið: "Þegar þú ert búinn að borða löbbum við í leikskólann. Klæddu þig nú í jakkann og skóna". Staðhæfingar á borð við þessar ýta frekar undir öryggi hjá barninu sem eykur líkur á jákvæðum samskiptum og hegðun. Sjaldan eða aldrei hefur verið jafn vandasamt að vera foreldri. Skilaboðin fljúga úr öllum áttum viðstöðulaust. Foreldrar verða að spyrna við með því að hafa yfir að ráða ákveðni og ró. Setjum ekki smábörnin í aðstæður sem eru þeim of krefjandi. Foreldrar og umönnunaraðilar þurfa að vera skýrar fyrirmyndir og þeir aðilar sem barnið finnur öryggi hjá. Með því að segja frekar en spyrja er lagður grunnur að jákvæðum samskiptum sem eru svo mikilvæg.Höfundur er framkvæmdastjóri Tröppu þjónustu og formaður Félags talmeinafræðinga á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Skoðun Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Örvæntingafullir endó-sjúklingar Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Þjóð sem lætur kyrrt liggja? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna? Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar Skoðun Dómsdagur nálgast! Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Sjá meira
Flest börn þrá samskipti og það strax frá fæðingu. Þau mynda strax augnsamband og gera upp á milli mannsandlita og dýra til dæmis. Þau eru forrituð til þess að leita að augnsambandi og læra að það hefur dýpri merkingu. Augnsambandið er líka eitt af fyrstu formum samskipta. Í augnsambandinu felast tengsl, upplýsingar um líðan og önnur skilaboð sem við lærum að lesa í þegar við fullorðnumst. Við notum líka tungumálið til samskipta. Við notum orðin til að búa til setningar, móta hugsanir okkar og senda þær frá okkur. Við gefum skilaboð með tungumálinu og hlustum á skilaboð annarra. Þessi samskiptafærni þróast hjá barninu smátt og smátt, það lærir orð, lærir smátt og smátt að tala og sé allt eðlilegt fer það að benda og nýta sameinaða athygli með öðrum aðila til að uppgötva og ræða um heiminn. Orð eru til alls vís og með réttu orðunum getum við laðað fram góða hegðun. Með röngum orðum getum við snúið öllu á hvolf. Þetta á við bæði um börn og fullorðna og því mikilvægt að vanda vel orðin í samræðum við börn og fullorðna. Það sem ég hef tekið eftir í kringum mig í starfi mínu en líka sem áhugamanneskja um samskipti sem sest reglulega niður og virðir fyrir sér mannlífið - er mikil áhersla foreldra ungra barna á að spyrja þau um allt mögulegt. "Eigum við að koma í bílinn?" "Viltu koma að borða kvöldmat?" "Viltu fara að sofa?" "Eigum við að koma í leikskólann?" "Viltu koma í jakkann?" og þannig er ábyrgð á komandi athöfnum alfarið varpað yfir á lítið barn. Lítil börn eiga ekki að ráða þessum hlutum. Uppalendurnir bera ábyrgð á að öllum þörfum sé mætt. Uppalendurnir eiga þar af leiðandi að taka þessar ákvarðanir fyrir barnið. Að barnið sofi nóg, borði á matartímum, sé nægilega vel klætt eða fari í leikskólann - eru ekki ákvarðanir 2ja ára barns, heldur uppalendanna. Að bjóða barninu að taka þessar ákvarðanir er nær undantekningarlaust ávísun á slæm samskipti sem aftur er ávísun á neikvæð tengsl sem getur endurspeglast í neikvæðri hegðun. Til að ýta undir jákvæð samskipti er uppálagt að foreldrar eða umönnunaraðilar útskýri fyrir barninu hvað sé í vændum, í stað þess að spyrja. Þannig fær barnið gott tækifæri til að heyra málið sitt sem er ein aðalforsenda þess að að læri að tala. Dæmi um setningu gæti þá verið: "Þegar þú ert búinn að borða löbbum við í leikskólann. Klæddu þig nú í jakkann og skóna". Staðhæfingar á borð við þessar ýta frekar undir öryggi hjá barninu sem eykur líkur á jákvæðum samskiptum og hegðun. Sjaldan eða aldrei hefur verið jafn vandasamt að vera foreldri. Skilaboðin fljúga úr öllum áttum viðstöðulaust. Foreldrar verða að spyrna við með því að hafa yfir að ráða ákveðni og ró. Setjum ekki smábörnin í aðstæður sem eru þeim of krefjandi. Foreldrar og umönnunaraðilar þurfa að vera skýrar fyrirmyndir og þeir aðilar sem barnið finnur öryggi hjá. Með því að segja frekar en spyrja er lagður grunnur að jákvæðum samskiptum sem eru svo mikilvæg.Höfundur er framkvæmdastjóri Tröppu þjónustu og formaður Félags talmeinafræðinga á Íslandi.
,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar
Skoðun Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér? Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson Skoðun
Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ Skoðun
Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson Skoðun
Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift Skoðun