Hvar stöndum við nú? Kristín Ástgeirsdóttir skrifar 31. ágúst 2017 07:00 Haustið 2007 tók undirrituð við starfi framkvæmdastýru Jafnréttisstofu á Akureyri. Ný ríkisstjórn var tekin við völdum og það stóð mikið til í jafnréttismálum. Mikil vinna hófst við að útrýma launamisrétti kynjanna, unnið var að undirbúningi að innleiðingu tveggja tilskipana Evrópusambandsins um bann við mismunun á grundvelli annars en kyns og lagt var fram frumvarp til nýrra jafnréttislaga, svo eitthvað sé nefnt. Ný jafnréttislög nr. 10/2008 voru samþykkt vorið 2008 og fólu þau í sér margvíslegar nýjungar, t.d. kvóta í öllum opinberum stjórnum, ráðum og nefndum. En skjótt skipast veður í lofti. Haustið 2008 varð efnahagshrun og við tóku ár mikils niðurskurðar og átaka. Hrunárin skiluðu ýmsum breytingum. Konum fjölgaði verulega á Alþingi og urðu í fyrsta sinn forsætis- og fjármálaráðherrar. Tala kvenna og karla var jöfn í ríkisstjórninni um sinn. Samþykkt var bann við kaupum á vændi og einka- og nektardans voru bannaðir til að reyna að stöðva vændi og mansal. Alþingi samþykkti lög um kynjakvóta í stjórnum stærri fyrirtækja og lífeyrisjóða. Þá var samþykkt að ein hjúskaparlög skyldu gilda fyrir alla. Hin svokallaða austuríska leið var innleidd en hún felur í sér að heimilt er að fjarlægja ofbeldismann af heimili. Árið 2014 var Ísland með formennskuna í Norrænu ráðherranefndinni og þá var haldin mjög eftirminnileg ráðstefna á Akureyri um stöðu kynjanna á norðurslóðum. Árið 2015 var haldið upp á 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna með pomp og prakt og 15 ára afmæli Jafnréttisstofu. Ári síðar var kvennafrídagurinn haldinn með kröftugum útifundum rétt fyrir alþingiskosningar og veitti ekki af að minna frambjóðendur á ýmis baráttumál, t.d. launamisréttið. Þannig mætti áfram telja en síðast bar til stórtíðinda að Alþingi samþykkti lög um jafnlaunavottun sem fróðlegt verður að fylgjast með á næstu árum. Hvað er þá eftir? Hvar stöndum við nú árið 2017? Það er af nógu að taka. Það þarf að fylgja jafnlaunavottuninni vel eftir og tryggja að þau skili árangri. Það verður að bæta fæðingarorlofið, bæði að hækka þakið og lengja orlofið í 12 mánuði. Við þurfum að fara í herferð til að hvetja feður til að taka fullt fæðingarorlof. Það verður að innleiða Istanbúlsamninginn um aðgerðir til að kveða niður ofbeldi gegn konum og heimilisofbeldi. Þessi samningur Evrópuráðsins getur orðið mjög mikilvægt tæki í þeirri baráttu. Það þarf að auka öryggi fólks, ekki síst kvenna, í opinberu rými. Klám, vændi og hatursorðræða lifa allt of góðu lífi og þarf að kveða í kútinn. Það þarf að tryggja réttindi minnihlutahópa með banni við hvers kyns mismunun. Við þurfum að herða sóknina gegn heftandi staðalmyndum kynjanna, auka fræðslu um kynjajafnrétti og gera kynjafræði að skyldunámi fyrir kennara. Auka þarf hlut kvenna í forystu og við stjórnun fyrirtækja sem og í forystu samtaka atvinnulífsins. Endurmeta þarf störf hefðbundinna kvennastétta sem eru einhver þau mikilvægustu í hverju samfélagi, ekki síst kennsla og umönnun barna. Misrétti í lífeyrismálum er svo kapítuli út af fyrir sig sem þarf að taka til rækilegrar skoðunar. Þar hallar verulega á konur. Síðast en ekki síst þarf að breyta hugarfarinu og (ó)menningunni, velta ævagömlu feðraveldinu úr sessi og breyta samfélagsháttum. Fyrir nokkrum árum hlustaði ég á fræðikonur frá Mexíkó sem voru að vinna að hugmyndum um að snúa hagkerfinu alveg við. Setja umönnun, velferð og hag fólksins efst í píramídann, en atvinnulífið og stjórnkerfið neðst. Atvinnulífið og stjórnvöld eiga samkvæmt þessu að þjóna fólkinu, almannahagsmunum en ekki öfugt. Sannarlega spennandi hugmyndir. Það er verk að vinna og við eigum að vera fyrirmyndir. Við eigum að styðja og styrkja mannréttindabaráttu, ekki síst baráttu kvenna og minnihlutahópa, um allan heim. Við eigum líka að vera friðflytjendur og beita okkur í þágu friðar. Án friðar, ekkert jafnrétti, án friðar ekkert réttlæti. Ég vitna í Nóbelsverðlaunahafann Berthu von Süttner og segi: „Niður með vopnin“. Höldum vöku okkar og vinnum áfram að jafnrétti og jöfnuðu fyrir alla. Höfundur er fráfarandi jafnréttisstýra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Mest lesið Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson Skoðun Halldór 01.06.2024 Halldór Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar Magnús Davíð Norðdahl, Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun Svona getum komið í veg fyrir að Katrín vinni Björn B. Björnsson Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving Skoðun Skoðun Skoðun Gildin sem sigldu forsetaembættinu í höfn Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Gegnumlýsing - þankabrot frambjóðanda að loknu forsetakjöri Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Halla, ekki Kata Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Getur reiði valdið veikindum? Sigurbjörg Jónsdóttir skrifar Skoðun Ráðherrar hafa áhyggjur af valdbeitingu Tómas Ingvason skrifar Skoðun Taktísk skilyrðing umræðunnar skrifar Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ég kýs Michael Jordan (Höllu Hrund Logadóttur) Óskar Arnarson skrifar Skoðun Ástæður til að kjósa Jón Gnarr Helgi Hrafn Gunnarsson skrifar Skoðun Viddi, Bósi Ljósár og Baldur Þórhalls Heimir Hannesson skrifar Skoðun Gerum það! Stefán Hilmarsson skrifar Skoðun Bónaður brjóstkassi og barnaafmæli Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Gleðilegan kosningadag kæru landsmenn Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Hæfasti einstaklingurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Verðmætin og sköpunarkraftur sá sem í mannauð okkar býr Pétur Már Halldórsson skrifar Skoðun Hvort vilt þú Höllu Tómasdóttur eða Katrínu? Björn Björnsson skrifar Skoðun Svona velur þú þér forseta í dag Kolbeinn Karl Kristinsson skrifar Skoðun Takk, Katrín Guðrún Hrefna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Hatur og fyrirlitning Einar Scheving skrifar Skoðun Samherjar Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Að hitta hetjuna sína Gréta Kristín Ómarsdóttir skrifar Skoðun Einstakt tækifæri Þóra Valný Yngvadóttir skrifar Skoðun Um afrekskonuna Katrínu Tómas Ísleifsson skrifar Skoðun Land míns föður, land minnar móður, landið mitt Jón Gnarr skrifar Skoðun Óskað eftir forseta sem færir ungu fólki völd Valgerður Eyja Eyþórsdóttir skrifar Skoðun Með ósk um velgengni, Halla Hrund Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Ég styð Höllu Hrund Logadóttur Þórólfur Árnason skrifar Skoðun Arnar Þór Jónsson Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Að skreyta sig með stolnum fjöðrum Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Opið bréf til Jóns Ólafssonar heimspekings Tómas Ísleifsson skrifar Sjá meira
Haustið 2007 tók undirrituð við starfi framkvæmdastýru Jafnréttisstofu á Akureyri. Ný ríkisstjórn var tekin við völdum og það stóð mikið til í jafnréttismálum. Mikil vinna hófst við að útrýma launamisrétti kynjanna, unnið var að undirbúningi að innleiðingu tveggja tilskipana Evrópusambandsins um bann við mismunun á grundvelli annars en kyns og lagt var fram frumvarp til nýrra jafnréttislaga, svo eitthvað sé nefnt. Ný jafnréttislög nr. 10/2008 voru samþykkt vorið 2008 og fólu þau í sér margvíslegar nýjungar, t.d. kvóta í öllum opinberum stjórnum, ráðum og nefndum. En skjótt skipast veður í lofti. Haustið 2008 varð efnahagshrun og við tóku ár mikils niðurskurðar og átaka. Hrunárin skiluðu ýmsum breytingum. Konum fjölgaði verulega á Alþingi og urðu í fyrsta sinn forsætis- og fjármálaráðherrar. Tala kvenna og karla var jöfn í ríkisstjórninni um sinn. Samþykkt var bann við kaupum á vændi og einka- og nektardans voru bannaðir til að reyna að stöðva vændi og mansal. Alþingi samþykkti lög um kynjakvóta í stjórnum stærri fyrirtækja og lífeyrisjóða. Þá var samþykkt að ein hjúskaparlög skyldu gilda fyrir alla. Hin svokallaða austuríska leið var innleidd en hún felur í sér að heimilt er að fjarlægja ofbeldismann af heimili. Árið 2014 var Ísland með formennskuna í Norrænu ráðherranefndinni og þá var haldin mjög eftirminnileg ráðstefna á Akureyri um stöðu kynjanna á norðurslóðum. Árið 2015 var haldið upp á 100 ára afmæli kosningaréttar kvenna með pomp og prakt og 15 ára afmæli Jafnréttisstofu. Ári síðar var kvennafrídagurinn haldinn með kröftugum útifundum rétt fyrir alþingiskosningar og veitti ekki af að minna frambjóðendur á ýmis baráttumál, t.d. launamisréttið. Þannig mætti áfram telja en síðast bar til stórtíðinda að Alþingi samþykkti lög um jafnlaunavottun sem fróðlegt verður að fylgjast með á næstu árum. Hvað er þá eftir? Hvar stöndum við nú árið 2017? Það er af nógu að taka. Það þarf að fylgja jafnlaunavottuninni vel eftir og tryggja að þau skili árangri. Það verður að bæta fæðingarorlofið, bæði að hækka þakið og lengja orlofið í 12 mánuði. Við þurfum að fara í herferð til að hvetja feður til að taka fullt fæðingarorlof. Það verður að innleiða Istanbúlsamninginn um aðgerðir til að kveða niður ofbeldi gegn konum og heimilisofbeldi. Þessi samningur Evrópuráðsins getur orðið mjög mikilvægt tæki í þeirri baráttu. Það þarf að auka öryggi fólks, ekki síst kvenna, í opinberu rými. Klám, vændi og hatursorðræða lifa allt of góðu lífi og þarf að kveða í kútinn. Það þarf að tryggja réttindi minnihlutahópa með banni við hvers kyns mismunun. Við þurfum að herða sóknina gegn heftandi staðalmyndum kynjanna, auka fræðslu um kynjajafnrétti og gera kynjafræði að skyldunámi fyrir kennara. Auka þarf hlut kvenna í forystu og við stjórnun fyrirtækja sem og í forystu samtaka atvinnulífsins. Endurmeta þarf störf hefðbundinna kvennastétta sem eru einhver þau mikilvægustu í hverju samfélagi, ekki síst kennsla og umönnun barna. Misrétti í lífeyrismálum er svo kapítuli út af fyrir sig sem þarf að taka til rækilegrar skoðunar. Þar hallar verulega á konur. Síðast en ekki síst þarf að breyta hugarfarinu og (ó)menningunni, velta ævagömlu feðraveldinu úr sessi og breyta samfélagsháttum. Fyrir nokkrum árum hlustaði ég á fræðikonur frá Mexíkó sem voru að vinna að hugmyndum um að snúa hagkerfinu alveg við. Setja umönnun, velferð og hag fólksins efst í píramídann, en atvinnulífið og stjórnkerfið neðst. Atvinnulífið og stjórnvöld eiga samkvæmt þessu að þjóna fólkinu, almannahagsmunum en ekki öfugt. Sannarlega spennandi hugmyndir. Það er verk að vinna og við eigum að vera fyrirmyndir. Við eigum að styðja og styrkja mannréttindabaráttu, ekki síst baráttu kvenna og minnihlutahópa, um allan heim. Við eigum líka að vera friðflytjendur og beita okkur í þágu friðar. Án friðar, ekkert jafnrétti, án friðar ekkert réttlæti. Ég vitna í Nóbelsverðlaunahafann Berthu von Süttner og segi: „Niður með vopnin“. Höldum vöku okkar og vinnum áfram að jafnrétti og jöfnuðu fyrir alla. Höfundur er fráfarandi jafnréttisstýra.
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun
Skoðun Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir skrifar
Sameinumst um forvarnir gegn átröskun Karen Daðadóttir,Guðrún Erla Hilmarsdóttir,Elva Björk Bjarnadóttir Skoðun