Íslensk gagnaver finna fjölina sína Jóhann Þór Jónsson skrifar 6. desember 2017 11:15 Draumurinn um að laða erlenda tækni- og tölvurisa til Íslands hefur lengi einkennt umræðuna um uppbyggingu gagnaversþjónustu á Íslandi. Draumurinn um að einhver hinna stóru, Google, Apple eða Facebook, reisi hér gagnageymslu hefur þannig yfirskyggt starfsemi þeirra átta fyrirtækja sem hafa skipulega byggt upp sína þjónustu hérlendis á undanförnu árum með góðum árangri. Í stað þess að bíða þess sem verða vildi hafa þau sýnt frumkvæðið, fundið stóra og smáa viðskiptavini um allan heim, selt þeim margvíslega þjónustu á sviði upplýsingatækni og skapað í leiðinni mikil verðmæti fyrir íslenskt samfélag. Gagnaversiðnaðurinn er fjölbreyttari en margan grunar, því hann snýst ekki um það eitt að varðveita gögn heldur líka um vinnslu þeirra. Og það er einmitt í gagnavinnslunni sem mikil tækifæri liggja fyrir Ísland, enda reiðir hún sig í minni mæli á gagnatengingar en hefðbundin gagnavistun þar sem öll gögn þurfa ávallt að vera aðgengileg fyrir alla og gagnaflutningsgetan getur reynst flöskuháls. Gagnavinnslan snýst þannig um að nýta reiknigetu öflugra tölvusamstæða, svokallaðra ofurtölva, til að samkeyra gríðarlegan fjölda gagnapunkta í því skyni að leysa flókin tölfræðileg verkefni af ýmsum toga. Þar skiptir gagnaflutningsgeta minna máli, þar sem afrakstur vinnunnar er sendur til verkkaupans að henni lokinni. Þannig voru íslenskar ofurtölvur nýverið notaðar í byltingarkenndri læknisfræðitilraun, sem unnin var í samstarfi læknadeildar Stanford háskóla í Bandaríkjunum og þýsk-ameríska tæknifyrirtækisins Ubercloud. Með flókinni hermun á starfsemi hjartans var líkt eftir áhrifum lyfjagjafar á hjartað, til að minnka hættuna á því að lyfjagjöf valdi hjartsláttartruflunum og auðvelda læknum að meta hvaða lyf hentuðu sjúklingi best. Verkefnið (The Living Heart Project) hefur vakið gríðarlega athygli og á síðustu vikum hlotið þrenn verðlaun. Sama rannsóknarteymi er nú ásamt Indversku tauga- og geðrannsóknarmiðstöðinni (NIMHANS) að hefja rannsóknir á heilanum, þar sem rannsakað verður hvernig megi hafa áhrif á og meðhöndla geðklofa. Í þeirri rannsókn fer flókin gagnaúrvinnsla fram í íslenskum ofurtölvum. Ýmsar aðrar atvinnugreinar sækjast í að framkvæma sína útreikninga og hermanir í íslenskum gagnaverum. Má þar nefna bílaframleiðendur, veðurstofur og tryggingafélög sem öll hafa þörf fyrir gríðarlega reiknigetu fyrir flókna útreikninga. Hérlendis skapar samspil hita og raka kjöraðstæður fyrir ofurtölvur, en ítarlega er fylgst með afköstunum þar sem vélarnar eru gríðarlega dýrar og hvert prósent í afköstum því mikilvægt. Ekki skemmir fyrir að kolefnissporið er miklu minna en víðast hvar, sem skiptir erlenda samstarfsaðila sífellt meira máli. Þá krefst starfsemin mikillar þjónustu, t.d. við uppsetningu og bestun hugbúnaðar, og hér hefur því skapast mikil og verðmæt sérþekking í iðnaði sem er í miklum vexti. Nýjustu afkastamælingar sýna að ofurtölva á Íslandi afkastar 6-7% meira en algengt er erlendis, þökk sé hagstæðum ytri aðstæðum og þekkingu íslenskra sérfræðinga. Spurn eftir þjónustu af þessu tagi mun að öllum líkindum aukast hratt á næstu misserum, enda má spara bæði tíma og fyrirhöfn með því að hanna, þróa og álagsprófa vörur með stafrænum hætti í gagnaveri áður en til framleiðslu kemur og koma í veg fyrir að að gallaðar vörur rati í hendur neytenda. Þótt rekstrarumhverfi íslenskra gagnavera hafi breyst til hins betra á undanförnum árum eru enn fjölmörg ónýtt tækifæri í greininni. Í mati sínu á því hversu auðvelt er að stunda viðskipti í ríkjum heims setur Alþjóðabankinn Ísland í 23. sæti, á meðan Danmörk er í þriðja sæti, Noregur í áttunda og Svíþjóð í tíunda. Það sama gildir um skattaumhverfið þar sem Ísland er í 29. sæti, langt að baki samkeppnisríkjum eins og Írlandi, Danmörku og Kanada. Úr þessum þurfum við að bæta, svo halda megi áfram að skapa verðmæti til hagsbóta fyrir land og þjóð. Áherslur nýrrar ríkisstjórnar gefa ástæðu til bjartsýni, enda er rík áhersla lögð á nýsköpun, menntun og þróun í stjórnarsáttmálanum sem undirritaður var í síðustu viku. Hugverkaiðnaður og skapandi greinar verða drifkraftur breytinga á komandi árum og því mun uppbygging tæknilegra innviða auka möguleika hugverkaiðnaðarins á að skapa aukin verðmæti. Höfundur er formaður Samtaka Gagnavera (DCI) og forstöðumaður rekstrar hjá Advania Ísland ehf.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og fjármál. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun Núll prósent skynsemi Lára G. Sigurðardóttir Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir Skoðun Ljúgandi málpípa Sjálfstæðisflokksins Tómas Kristjánsson Skoðun Halldór 15.06.2024 Halldór Drasl Hafþór Reynisson Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal Skoðun Skoðun Skoðun Vetur að vori - stuðningur eftir óveður Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skömm stjórnvalda - íslensk börn með erlendan bakgrunn Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Að fórna hamingju fyrir verslunarfrelsi Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Er þensla vegna íbúðauppbyggingar? Jónas Atli Gunnarsson skrifar Skoðun Birgir Þórarinsson er enn að Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Viðurkennum þjóðarmorð á Armenum Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Þegar kvíðinn tekur völdin Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Atvinnulífið og fíkniefnasalan Ólafur Kjartansson skrifar Skoðun Drasl Hafþór Reynisson skrifar Skoðun Er lýðræðinu viðbjargandi? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Forsetapróf Auður Guðna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Aukin sala áfengis ógnar grundvallarmarkmiðum lýðheilsu Aðalsteinn Gunnarsson skrifar Skoðun Svik VG í jafnréttismálum Jana Salóme Ingibjargar Jósepsdóttir skrifar Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar Skoðun Ingólfur krítar liðugt Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Fáu spáð en vel fylgst með Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Armæða um íslenska tungu Hermann Stefánsson skrifar Skoðun Það eru lög í landinu Líneik Anna Sævarsdóttir skrifar Skoðun Svar við bréfi Ingós: 3.233.700.000 krónur Runólfur Ágústsson skrifar Skoðun Úr buffi í klút Gunnhildur Birna Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Málsvari minksins Lárus Karl Arnbjarnarson skrifar Skoðun Skuldum við 17 þúsund íbúðir á höfuðborgarsvæðinu? Sigurður Stefánsson skrifar Skoðun Förum vel með byggingarvörur Eyþór Bjarki Sigurbjörnsson skrifar Skoðun Gerum betur Kristín B. Jónsdóttir skrifar Skoðun Á tæpustu tungu Eiríkur Örn Norðdahl skrifar Skoðun Aðför að ungmennum (Í minningu Hamarsins) Óskar Steinn Jónínuson Ómarsson skrifar Skoðun „Betur borgandi ferðamenn“ Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Brosum breitt Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Draumurinn um að laða erlenda tækni- og tölvurisa til Íslands hefur lengi einkennt umræðuna um uppbyggingu gagnaversþjónustu á Íslandi. Draumurinn um að einhver hinna stóru, Google, Apple eða Facebook, reisi hér gagnageymslu hefur þannig yfirskyggt starfsemi þeirra átta fyrirtækja sem hafa skipulega byggt upp sína þjónustu hérlendis á undanförnu árum með góðum árangri. Í stað þess að bíða þess sem verða vildi hafa þau sýnt frumkvæðið, fundið stóra og smáa viðskiptavini um allan heim, selt þeim margvíslega þjónustu á sviði upplýsingatækni og skapað í leiðinni mikil verðmæti fyrir íslenskt samfélag. Gagnaversiðnaðurinn er fjölbreyttari en margan grunar, því hann snýst ekki um það eitt að varðveita gögn heldur líka um vinnslu þeirra. Og það er einmitt í gagnavinnslunni sem mikil tækifæri liggja fyrir Ísland, enda reiðir hún sig í minni mæli á gagnatengingar en hefðbundin gagnavistun þar sem öll gögn þurfa ávallt að vera aðgengileg fyrir alla og gagnaflutningsgetan getur reynst flöskuháls. Gagnavinnslan snýst þannig um að nýta reiknigetu öflugra tölvusamstæða, svokallaðra ofurtölva, til að samkeyra gríðarlegan fjölda gagnapunkta í því skyni að leysa flókin tölfræðileg verkefni af ýmsum toga. Þar skiptir gagnaflutningsgeta minna máli, þar sem afrakstur vinnunnar er sendur til verkkaupans að henni lokinni. Þannig voru íslenskar ofurtölvur nýverið notaðar í byltingarkenndri læknisfræðitilraun, sem unnin var í samstarfi læknadeildar Stanford háskóla í Bandaríkjunum og þýsk-ameríska tæknifyrirtækisins Ubercloud. Með flókinni hermun á starfsemi hjartans var líkt eftir áhrifum lyfjagjafar á hjartað, til að minnka hættuna á því að lyfjagjöf valdi hjartsláttartruflunum og auðvelda læknum að meta hvaða lyf hentuðu sjúklingi best. Verkefnið (The Living Heart Project) hefur vakið gríðarlega athygli og á síðustu vikum hlotið þrenn verðlaun. Sama rannsóknarteymi er nú ásamt Indversku tauga- og geðrannsóknarmiðstöðinni (NIMHANS) að hefja rannsóknir á heilanum, þar sem rannsakað verður hvernig megi hafa áhrif á og meðhöndla geðklofa. Í þeirri rannsókn fer flókin gagnaúrvinnsla fram í íslenskum ofurtölvum. Ýmsar aðrar atvinnugreinar sækjast í að framkvæma sína útreikninga og hermanir í íslenskum gagnaverum. Má þar nefna bílaframleiðendur, veðurstofur og tryggingafélög sem öll hafa þörf fyrir gríðarlega reiknigetu fyrir flókna útreikninga. Hérlendis skapar samspil hita og raka kjöraðstæður fyrir ofurtölvur, en ítarlega er fylgst með afköstunum þar sem vélarnar eru gríðarlega dýrar og hvert prósent í afköstum því mikilvægt. Ekki skemmir fyrir að kolefnissporið er miklu minna en víðast hvar, sem skiptir erlenda samstarfsaðila sífellt meira máli. Þá krefst starfsemin mikillar þjónustu, t.d. við uppsetningu og bestun hugbúnaðar, og hér hefur því skapast mikil og verðmæt sérþekking í iðnaði sem er í miklum vexti. Nýjustu afkastamælingar sýna að ofurtölva á Íslandi afkastar 6-7% meira en algengt er erlendis, þökk sé hagstæðum ytri aðstæðum og þekkingu íslenskra sérfræðinga. Spurn eftir þjónustu af þessu tagi mun að öllum líkindum aukast hratt á næstu misserum, enda má spara bæði tíma og fyrirhöfn með því að hanna, þróa og álagsprófa vörur með stafrænum hætti í gagnaveri áður en til framleiðslu kemur og koma í veg fyrir að að gallaðar vörur rati í hendur neytenda. Þótt rekstrarumhverfi íslenskra gagnavera hafi breyst til hins betra á undanförnum árum eru enn fjölmörg ónýtt tækifæri í greininni. Í mati sínu á því hversu auðvelt er að stunda viðskipti í ríkjum heims setur Alþjóðabankinn Ísland í 23. sæti, á meðan Danmörk er í þriðja sæti, Noregur í áttunda og Svíþjóð í tíunda. Það sama gildir um skattaumhverfið þar sem Ísland er í 29. sæti, langt að baki samkeppnisríkjum eins og Írlandi, Danmörku og Kanada. Úr þessum þurfum við að bæta, svo halda megi áfram að skapa verðmæti til hagsbóta fyrir land og þjóð. Áherslur nýrrar ríkisstjórnar gefa ástæðu til bjartsýni, enda er rík áhersla lögð á nýsköpun, menntun og þróun í stjórnarsáttmálanum sem undirritaður var í síðustu viku. Hugverkaiðnaður og skapandi greinar verða drifkraftur breytinga á komandi árum og því mun uppbygging tæknilegra innviða auka möguleika hugverkaiðnaðarins á að skapa aukin verðmæti. Höfundur er formaður Samtaka Gagnavera (DCI) og forstöðumaður rekstrar hjá Advania Ísland ehf.Greinin birtist fyrst í Markaðnum, fylgiriti Fréttablaðsins um viðskipti og fjármál.
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun
Skoðun Þegar forréttindafólk í valdastöðu skerðir mannréttindi jaðarsettra hópa Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Spennandi tímar fyrir ungt fólk í Hafnarfirði Kristín Thoroddsen,Margrét Vala Marteinsdóttir skrifar
Skoðun Rétturinn til heilnæms umhverfis vs bæjaryfirvöld Hafnarfjarðar Björg Sveinsdóttir skrifar
Fögnum á degi líffræðilegrar fjölbreytni Rannveig Magnúsdóttir,Ragnhildur Guðmundsdóttir,Skúli Skúlason,Ole Sandberg,Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir Skoðun