Gagnrýni

Er Stella Blómkvist fundin?

Friðrika Benónýsdóttir skrifar
Bækur

Verjandinn

Óskar Magnússon

JPV útgáfa 2016

347 bls.



Verjandinn er fyrsta sakamálasaga Óskars Magnússonar og hann hefur verið kynntur til leiks sem hinn íslenski John Grisham á þeim forsendum að hluti atburðarásarinnar fer fram í dómsal. Rétt er þó að vara Grisham-aðdáendur við því að þau líkindi ná ekki mikið lengra, því miður.

Sagan í Verjandanum hverfist um meint barnsrán þegar bandarískur faðir gerir tilraun til að sækja dóttur sem hann á með íslenskri konu sem flúið hefur með barnið til Íslands. Hann hefur ráðið fagmann í verkið, fyrrverandi sérsveitarmann í bandaríska hernum sem stofnað hefur fyrirtæki til að hjálpa fólki við ýmsa vafasama verknaði. Sá hefur mikinn viðbúnað við að tæla barnsmóðurina á sitt band og er öll sú saga hin æsilegasta. Gallinn er hins vegar sá að í þeim hluta Verjandans er fylgt út í æsar framvindu máls sem kom upp á Íslandi árið 1993, nöfnum þátttakanda í því máli breytt eins lítið og mögulegt er og atburðarás þess máls rakin lið fyrir lið, nákvæmlega upp úr dómskjölum.

Óskar hefur varið þessa úrvinnslu með því að hér sé um skáldsögu að ræða, en skáldskapurinn er vissulega í lágmarki í þeim hluta Verjandans. Þegar vitað er að Óskar sjálfur var verjandi í fyrrnefndu barnsránsmáli hljóta að vakna spurningar um hvort þessi aðferð geti talist siðleg, hvað sem öllum skáldskaparfyrirslætti líður.

Sagan bregður vissulega út af fyrrnefndu plotti þegar á líður og til tíðinda dregur, vitni eru myrt, ráðist á verjandann í dómsal o.s.frv., svo skáldskapurinn tekur völdin smátt og smátt. Gallinn er sá að um leið og brugðið er út af þessari sönnu sögu fer framvindan út í móa og lesandinn hættir að trúa á persónurnar sem eru raunar flestar staðalmyndir án mikilla persónueinkenna; vondi stjúpinn sem þekkir menn á réttum stöðum, lausláta, drykkfellda, dópaða móðirin, móðir hennar sem er hin stillta íslenska alþýðukona og svo mætti áfram telja. Það er kannski ekki skrýtið að menn þurfi að grípa til raunverulegra atburða til að búa til sögur ef færnin í spennuuppbyggingu og persónusköpun er ekki meiri en þetta.

Í forgrunni er verjandinn sem bókin dregur nafn sitt af, Stefán Bjarnason, en sú persóna er heldur ekki skýrum dráttum dregin, enda snýst sagan af honum mest um kvennafar með aðskiljanlegustu konum og færnin sem málafærslumaður er greinilega algjört aukaatriði. Öll sú saga og ekki síður málfarið og kauðskur kallahúmorinn minna sterklega á sögurnar um Stellu Blómkvist og óneitanlega vaknar sú spurning hvort Óskar sé höfundur þeirra bóka líka. Það skyldi þó aldrei vera.

Óskar hefur sagt í viðtölum að hann hafi lagst í miklar stúderingar á bókum Grishams og Michaels Connelly við samningu Verjandans, en ekki virðast þær stúderingar hafa skilað miklu og vonandi lærir hann betur af þeim fyrir næstu bók. Þessi blanda af íslenskri kallafyndni, blautum draumum og fyrirsjáanlegum persónum er ekki það sem hefur skotið þeim félögum upp á stjörnuhimininn.

Niðurstaða: Óspennandi spennusaga sem sækir meira í bækurnar um íslenska fyndni en amerískar spennusögur sem sagðar eru fyrirmyndin.






Fleiri fréttir

Sjá meira


×