LBHÍ - „Undirfjármagnaður háskóli frá stofnun“ Jóhann Már Berry skrifar 22. október 2016 09:00 Grein þessi er hluti af greinaskriftaátaki Landssamtaka íslenskra stúdenta (LÍS), til þess að vekja athygli á undirfjármögnun íslenskra háskóla. Landbúnaðarháskóli Íslands (LbhÍ) var stofnaður árið 2005 með sameiningu Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri, Rannsóknarstofnunar landbúnaðarins og Garðyrkjuskóla ríkisins á Reykjum. Auk hefðbundins háskólastarfs sinnir hann starfsmenntanámi í búfræði og garðyrkju. Skólinn fékk viðurkenningu menntamálaráðuneytisins á fræðasviðum sínum á árunum 2007 til 2008, og ári seinna heimild til þess að bjóða upp á doktorsnám, einn háskóla fyrir utan Háskóla Íslands og Háskólann í Reykjavík. Frá upphafi hefur LbhÍ þurft að kljást við mikinn fjárhagsvanda. Engar fjárveitingar voru veittar til að standa straum af kostnaði við sameininguna í upphafi, né heldur lögðu stjórnvöld neinar línur um hvernig skyldi að henni staðið. Alþingi hefur ekki verið til viðræðu um að veita skólanum leyfi til að selja lönd eða fasteignir í því skyni að endurskipuleggja starfsemi sína eða fjárhag. Skuldastaða skólans við ríkissjóð nam um 446 m.kr. í lok ársins 2015 sem er lækkun um 184. m.kr. frá fyrra ári enda talsverar endurgreiðslur á síðasta ári til ríkissjóðs frá skólanum, sem annars ættu að fara í rekstur skólans. Eigið fé var neikvætt um 389,8 m.kr. í árslok 2015 sem er um 57% af framlagi ársins úr ríkissjóði og 33% af heildargjöldum ársins. Eins og fram hefur komið í endurskoðunarskýrslum undanfarinna ára er þetta verulega umfram 4% hámark fjármálaráðuneytisins um stöðu neikvæðs eiginfjár sem hlutfall af framlagi ársins. Fjárhagsstaða skólans er slæm vegna þess að eigið fé er enn verulega neikvætt. Grípa hefur þurft til ýmissa aðgerða til að bregðast við fjárhagsvanda skólans og má nefna að árið 2005 voru fastir starfsmenn við skólann um 130, en eru nú í þessum skrifuðu orðum rétt rúmlega 80, sem skýrist af því að ekki hefur verið ráðið í stöður sem hafa losnað og á liðnum árum hefur verið gripið til uppsagna til að rétta reksturinn af fjárhagslega. Vert er að hafa í huga að til LbhÍ eru gerðar sömu kröfur og til annarra háskóla um gæði rannsókna og kennslu í samræmi við lög um háskóla nr. 63/2006. Í úttektarskýrslum erlendrea sérfræðinga á vegum gæðaráðs íslenskra hásóla hefur komið fram að skólinn hefur skýra faglega sérstöðu meðal íslenskra háskóla, með sérlega góða aðstöðu til að reka það nám sem hann hefur með höndum og veitir nemendum persónulega og góða þjónustu, enda hefur skólinn fengið fulla viðurkenningu á fræðasviðum sínum og staðist úttektir. Á hinn boginn hefur ítrekað verið bent á þá staðreynd að skólinn hefur verið vanfjármagnaður frá stofnun. Hafi það komið niður á gæðum starfsins og möguleikum hans til að bregðast við ábendingum um nauðsynlega úrbætur. Frá 2008 hafa komið í úttektarskýrslum ábendingar um að stofnunin sé undir stærðarmörkum til að geta staðið undir öllum þeim fjölbreyttu kröfum sem gera ber til sjáfstæðs háskóla. Lítill landbúnaðarháskóli eins og LbhÍ hefur mikilvægu hlutverki að gegna fyrir atvinnulíf á hverju svæði. Nýleg rannsókn á örlögum útskifaðra nemenda frá LbhÍ sýnir þetta glögglega því að yfir 75% útskrifaðra nema frá háskólabrautum eru við störf á landsbyggðinni og enn hærra hlutfall úr starfsmenntabrautum. Skólinn hefur, rétt eins og aðrir deifbýlisháskólar landsins, lagt sig fram við að gera nemendum kleift að stunda fjarnám í meiri mæli en stóru skólarnir í Reykjavík. Þeor hafa því sinnt ákveðnu frumkvöðlahlutverki og gert fólki víða um land mögulegt að stunda nám sem það hefði annars ekki haft möguleika á. Við pólitíska stefnumörkun fyrir háskólakerfið á Íslandi þarf að taka tillit til sérstöðu litlu dreifbýlisskólanna. Það þarf að viðurkenna að þeir eru dæmdir til að vera ,,óhagkvæmari” einingar samanborið við stóran skóla í borg. Það er hluti af því verði sem þarf að gjalda fyrir að halda við grunnstoðum landsbyggðarinnar. Góð ráð eru oft dýr og krefjast þess að stjórnvöld hafi pólitískt þor og skýra framtíðarsýn. Stóru háskólarnir fyrir sunnan, sérstaklega HÍ, hafa sýnt áhuga og ábyrga afstöðu til verkefna litlu skólanna og það er eðlilegt að horft sé til samstarfs við þá um að skólarnir myndi allir saman þá heild sem íslenskt samfélag þar á að halda. Við skorum á stjórnvöld að þau finni leið sem tryggir öflugt þekkingarstarf í dreifbýlinu án þess að slegið sé af gæðakröfum.Við hvetjum alla til þess að skrifa undir áskorun til stjórnvalda þess efnis að setja menntamál í forgang. #háskólaríhættu #FundOurFuture Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Halldór 18.05.2024 Halldór Heilbrigðiskerfi Íslands - Tími fyrir lausnir! Victor Gudmundsson Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég kýs Helgu Þórisdóttur Gerður Rún Guðlaugsdóttir skrifar Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar Skoðun Formaður húsfélagsins Guðmundur Andri Thorsson skrifar Skoðun Opið bréf til landsliðsmanna Íslands í blaki Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kosningum frestað Ása Berglind Hjálmarsdóttir,Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mesti stjórnmálamaðurinn? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Birni Bjarnasyni svarað Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Baldur Þórhallsson er vitur og vís Bryndís Friðgeirsdóttir skrifar Skoðun Kjósum Katrínu Kjartan Ragnarsson skrifar Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar Skoðun Nýtt sveitarfélag Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Stafrænn ójöfnuður á upplýsingaöld Stella Samúelsdóttir,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Varfærnisleg fagnaðarlæti Berglind Sunna Bragadóttir skrifar Skoðun „Ég skal baka fyrir Gunnar en ég kýs Kristján“ Páll Magnússon skrifar Skoðun Daðrað við sölu Björn Sævar Einarsson skrifar Skoðun Rannsóknir á söfnum skapa dýrmæta þekkingu Arndís Bergsdóttr skrifar Skoðun Sagan sem verður að segja Drífa Snædal skrifar Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Sjá meira
Grein þessi er hluti af greinaskriftaátaki Landssamtaka íslenskra stúdenta (LÍS), til þess að vekja athygli á undirfjármögnun íslenskra háskóla. Landbúnaðarháskóli Íslands (LbhÍ) var stofnaður árið 2005 með sameiningu Landbúnaðarháskólans á Hvanneyri, Rannsóknarstofnunar landbúnaðarins og Garðyrkjuskóla ríkisins á Reykjum. Auk hefðbundins háskólastarfs sinnir hann starfsmenntanámi í búfræði og garðyrkju. Skólinn fékk viðurkenningu menntamálaráðuneytisins á fræðasviðum sínum á árunum 2007 til 2008, og ári seinna heimild til þess að bjóða upp á doktorsnám, einn háskóla fyrir utan Háskóla Íslands og Háskólann í Reykjavík. Frá upphafi hefur LbhÍ þurft að kljást við mikinn fjárhagsvanda. Engar fjárveitingar voru veittar til að standa straum af kostnaði við sameininguna í upphafi, né heldur lögðu stjórnvöld neinar línur um hvernig skyldi að henni staðið. Alþingi hefur ekki verið til viðræðu um að veita skólanum leyfi til að selja lönd eða fasteignir í því skyni að endurskipuleggja starfsemi sína eða fjárhag. Skuldastaða skólans við ríkissjóð nam um 446 m.kr. í lok ársins 2015 sem er lækkun um 184. m.kr. frá fyrra ári enda talsverar endurgreiðslur á síðasta ári til ríkissjóðs frá skólanum, sem annars ættu að fara í rekstur skólans. Eigið fé var neikvætt um 389,8 m.kr. í árslok 2015 sem er um 57% af framlagi ársins úr ríkissjóði og 33% af heildargjöldum ársins. Eins og fram hefur komið í endurskoðunarskýrslum undanfarinna ára er þetta verulega umfram 4% hámark fjármálaráðuneytisins um stöðu neikvæðs eiginfjár sem hlutfall af framlagi ársins. Fjárhagsstaða skólans er slæm vegna þess að eigið fé er enn verulega neikvætt. Grípa hefur þurft til ýmissa aðgerða til að bregðast við fjárhagsvanda skólans og má nefna að árið 2005 voru fastir starfsmenn við skólann um 130, en eru nú í þessum skrifuðu orðum rétt rúmlega 80, sem skýrist af því að ekki hefur verið ráðið í stöður sem hafa losnað og á liðnum árum hefur verið gripið til uppsagna til að rétta reksturinn af fjárhagslega. Vert er að hafa í huga að til LbhÍ eru gerðar sömu kröfur og til annarra háskóla um gæði rannsókna og kennslu í samræmi við lög um háskóla nr. 63/2006. Í úttektarskýrslum erlendrea sérfræðinga á vegum gæðaráðs íslenskra hásóla hefur komið fram að skólinn hefur skýra faglega sérstöðu meðal íslenskra háskóla, með sérlega góða aðstöðu til að reka það nám sem hann hefur með höndum og veitir nemendum persónulega og góða þjónustu, enda hefur skólinn fengið fulla viðurkenningu á fræðasviðum sínum og staðist úttektir. Á hinn boginn hefur ítrekað verið bent á þá staðreynd að skólinn hefur verið vanfjármagnaður frá stofnun. Hafi það komið niður á gæðum starfsins og möguleikum hans til að bregðast við ábendingum um nauðsynlega úrbætur. Frá 2008 hafa komið í úttektarskýrslum ábendingar um að stofnunin sé undir stærðarmörkum til að geta staðið undir öllum þeim fjölbreyttu kröfum sem gera ber til sjáfstæðs háskóla. Lítill landbúnaðarháskóli eins og LbhÍ hefur mikilvægu hlutverki að gegna fyrir atvinnulíf á hverju svæði. Nýleg rannsókn á örlögum útskifaðra nemenda frá LbhÍ sýnir þetta glögglega því að yfir 75% útskrifaðra nema frá háskólabrautum eru við störf á landsbyggðinni og enn hærra hlutfall úr starfsmenntabrautum. Skólinn hefur, rétt eins og aðrir deifbýlisháskólar landsins, lagt sig fram við að gera nemendum kleift að stunda fjarnám í meiri mæli en stóru skólarnir í Reykjavík. Þeor hafa því sinnt ákveðnu frumkvöðlahlutverki og gert fólki víða um land mögulegt að stunda nám sem það hefði annars ekki haft möguleika á. Við pólitíska stefnumörkun fyrir háskólakerfið á Íslandi þarf að taka tillit til sérstöðu litlu dreifbýlisskólanna. Það þarf að viðurkenna að þeir eru dæmdir til að vera ,,óhagkvæmari” einingar samanborið við stóran skóla í borg. Það er hluti af því verði sem þarf að gjalda fyrir að halda við grunnstoðum landsbyggðarinnar. Góð ráð eru oft dýr og krefjast þess að stjórnvöld hafi pólitískt þor og skýra framtíðarsýn. Stóru háskólarnir fyrir sunnan, sérstaklega HÍ, hafa sýnt áhuga og ábyrga afstöðu til verkefna litlu skólanna og það er eðlilegt að horft sé til samstarfs við þá um að skólarnir myndi allir saman þá heild sem íslenskt samfélag þar á að halda. Við skorum á stjórnvöld að þau finni leið sem tryggir öflugt þekkingarstarf í dreifbýlinu án þess að slegið sé af gæðakröfum.Við hvetjum alla til þess að skrifa undir áskorun til stjórnvalda þess efnis að setja menntamál í forgang. #háskólaríhættu #FundOurFuture
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Yfirborðskenndur stríðsáróður og McCarthýismi hjá háskólaprófessor Tjörvi Schiöth skrifar
Skoðun Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Því miður ekkert annað í stöðunni en að fresta atkvæðagreiðslu um verkefni Heidelberg Gestur Þór Kristjánsson,Erla Sif Markúsdóttir,Sigurbjörg Jenný Jónsdóttir,Grétar Ingi Erlendsson skrifar
Skoðun Neikvæð áhrif þess að útiloka forsetaframbjóðendur frá kappræðum strax komin í ljós Ástþór Magnússon skrifar
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Ef þú kýst Höllu Tómasdóttur eða Jón Gnarr gætirðu verið að kjósa Katrínu! Ole Anton Bieltvedt Skoðun