Gríðarstór flóðbylgja, sem óvænt kom í Hágöngulón sumarið 2011, er nú rakin til lítils eldgoss sem talið er hafa orðið undir vestanverðum Vatnajökli. Þetta bendir til að eldgos geti orðið undir jöklum hérlendis án þess að vísindamenn né almannavarnir átti sig á atburðinum fyrr en eftirá. Frétt Stöðvar 2 í kvöld um málið má sjá hér.



Í júlímánuði fyrir fimm árum snerust allar fréttir um Kötluhlaup úr Mýrdalsjökli sem sópaði burt brúnni yfir Múlakvísl og lokaði hringveginum skammt austan Víkur þann 9. júlí. Annað stórhlaup hvarf hins vegar alveg í skuggann af atburðinum á Mýrdalssandi en það brast á fjórum dögum síðar, þann 13. júlí, undan vestanverðum Vatnajökli. Flóðbylgjan, sem mældist 2.200 rúmmetrar á sekúndu, sexfalt rennsli Ölfusár, fór í Hamarslón, síðan í Hágöngulón, niður Köldukvísl, um Sauðafellsslón og niður í Þórisvatn. 



Þrjú miðlunarlón Landsvirkjunar náðu hins vegar alfarið að dempa flóðbylgjuna, Hágöngulón hækkaði um 120 sentímetra, Sauðafellslón um 80 sentímetra og Þórisvatn um 20 sentímetra. Leiðigarðar sópuðust burt við Hágöngulón en hvorki brýr né stíflur skemmdust. Hér má sjá myndskeið sem var tekið daginn eftir.

Daginn eftir, þegar flogið var yfir Vatnajökul, náði Oddur Sigurðsson jarðfræðingur ljósmyndum af tveimur nýjum sigkötlum við Hamarinn og lýsti þá grunsemdum sínum um að þarna hefði orðið eldgos. Einnig var tekið myndband af sigkötlunum.



„Það er ekkert útilokað, eða jafnlíklegt, að þar hafi orðið smágos sem hafi orsakað þennan atburð,“ segir Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði við Háskóla Íslands. Hann segir að enn sé verið að rannsaka hvort gos hafi orðið við Hamarinn sumarið 2011, meðal annars sé búið að fara yfir svæðið með íssjá og verið að vinna úr gögnum.

Þessi atburður rifjast upp nú þegar vísindamenn eru smámsaman að átta sig á að sennilega hafi orðið fjögur eldgos undir Vatnajökli í tengslum við gosið í Holuhrauni. En getur verið að eldgos undir jökli geti farið framhjá mönnum á Íslandi í dag? 



„Ég held að okkur vanti allar forsendur til að draga þær ályktanir. Ég held að það sé ekki þannig. Ég held að við vitum um flest gos. En þetta eru mjög áhugaverðir hlutir og það er margt í náttúru Íslands sem við skiljum ekki eins vel og við vildum skilja.“

Magnús Tumi telur þó ekki að Kötluhlaupið sem braut brúna yfir Múlakvísl sumarið 2011 hafi orsakast af eldgosi. 



„Flest bendir til að sá atburður hafi verið jarðhitavirkni.“