Lítið leynigos líklega í Vatnajökli árið 2011
Gríðarstór flóðbylgja, sem óvænt kom í Hágöngulón sumarið 2011, er nú rakin til lítils eldgoss sem talið er hafa orðið undir vestanverðum Vatnajökli. Þetta bendir til að eldgos geti orðið undir jöklum hérlendis án þess að vísindamenn né almannavarnir átti sig á atburðinum fyrr en eftirá. Frétt Stöðvar 2 í kvöld um málið má sjá hér.
Í júlímánuði fyrir fimm árum snerust allar fréttir um Kötluhlaup úr Mýrdalsjökli sem sópaði burt brúnni yfir Múlakvísl og lokaði hringveginum skammt austan Víkur þann 9. júlí. Annað stórhlaup hvarf hins vegar alveg í skuggann af atburðinum á Mýrdalssandi en það brast á fjórum dögum síðar, þann 13. júlí, undan vestanverðum Vatnajökli. Flóðbylgjan, sem mældist 2.200 rúmmetrar á sekúndu, sexfalt rennsli Ölfusár, fór í Hamarslón, síðan í Hágöngulón, niður Köldukvísl, um Sauðafellsslón og niður í Þórisvatn.
Þrjú miðlunarlón Landsvirkjunar náðu hins vegar alfarið að dempa flóðbylgjuna, Hágöngulón hækkaði um 120 sentímetra, Sauðafellslón um 80 sentímetra og Þórisvatn um 20 sentímetra. Leiðigarðar sópuðust burt við Hágöngulón en hvorki brýr né stíflur skemmdust. Hér má sjá myndskeið sem var tekið daginn eftir.
Daginn eftir, þegar flogið var yfir Vatnajökul, náði Oddur Sigurðsson jarðfræðingur ljósmyndum af tveimur nýjum sigkötlum við Hamarinn og lýsti þá grunsemdum sínum um að þarna hefði orðið eldgos. Einnig var tekið myndband af sigkötlunum.
„Það er ekkert útilokað, eða jafnlíklegt, að þar hafi orðið smágos sem hafi orsakað þennan atburð,“ segir Magnús Tumi Guðmundsson, prófessor í jarðeðlisfræði við Háskóla Íslands. Hann segir að enn sé verið að rannsaka hvort gos hafi orðið við Hamarinn sumarið 2011, meðal annars sé búið að fara yfir svæðið með íssjá og verið að vinna úr gögnum.
Þessi atburður rifjast upp nú þegar vísindamenn eru smámsaman að átta sig á að sennilega hafi orðið fjögur eldgos undir Vatnajökli í tengslum við gosið í Holuhrauni. En getur verið að eldgos undir jökli geti farið framhjá mönnum á Íslandi í dag?
„Ég held að okkur vanti allar forsendur til að draga þær ályktanir. Ég held að það sé ekki þannig. Ég held að við vitum um flest gos. En þetta eru mjög áhugaverðir hlutir og það er margt í náttúru Íslands sem við skiljum ekki eins vel og við vildum skilja.“
Magnús Tumi telur þó ekki að Kötluhlaupið sem braut brúna yfir Múlakvísl sumarið 2011 hafi orsakast af eldgosi.
„Flest bendir til að sá atburður hafi verið jarðhitavirkni.“
Tengdar fréttir
Fjögur önnur eldgos urðu í Vatnajökli frá Bárðarbungu
Rannsóknir á umbrotunum í Bárðarbungu sumarið 2014 hafa leitt í ljós að fjögur eldgos, sem ekki var áður vitað um, urðu undir Vatnajökli.
Við misstum af síðasta eldgosi við Norðurland
Vísbendingar hafa fundist um nýlegt neðansjávargos úti fyrir Norðurlandi, milli Grímseyjar og Kolbeinseyjar.
Stíflum á Þjórsársvæðinu ekki talin stafa ógn af hamfarahlaupum
Hlaupið úr Vatnajökli var um þriðjungur þess sem stíflumannvirki Landsvirkjunar eru hönnuð til að standast án skemmda. Risastór hamfaraflóð eru talin ólíkleg á virkjanasvæðunum.
Eldgos gæti hafa brotist upp við Hamarinn
Líkur eru taldar á að lítið eldgos hafi orsakað hlaupið undan vestanverðum Vatnajökli í gær, að sögn Odds Sigurðssonar jarðfræðings. Tveir nýir sigkatlar, sem ekki var vitað um áður, komu í ljós í flugi almannavarna yfir svæðið í gærkvöldi.
Virkjunarlónin gleyptu gríðarstóra flóðbylgjuna
Hlaupið sem kom úr vestanverðum Vatnajökli reyndist gríðarstórt og fór vatnsrennslið yfir tvöþúsund rúmmetra á sekúndu í nótt, sem er meira en í stærstu Skaftárhlaupum. Líklegast þykir að hlaupið komi úr jarðhitakatli undir jöklinum. Vísindamenn telja ekki bein tengsl milli þessa atburðar og hlaupsins úr Kötlu um síðustu helgi.
Leynigos fyrir 35 árum
Neðansjávargos við Landeyjar um fimm kílómetra undan suðurströndinni fyrir 35 árum er komið á opinberan lista yfir eldgos á Íslandi á tuttugustu öld. Jarðfræðingar efast þó um að nægar sannanir séu til fyrir þessu leynigosi.
