Viðvörunarbjöllur vegna vaxandi verkalyfjanotkunar Una Sighvatsdóttir skrifar 6. júlí 2016 19:15 Verkjalyfjanotkun á Íslandi hefur farið vaxandi í samanburði við aðrar þjóðir og munar þar mestu um lyf sem innihalda ópíóða. Þeim er ávísað gegn svæsnum verkjum en valda einnig vímuáhrifum. Á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs varð hátt í 20% aukning í ávísunum á hvern sjúkling parkódín forte og aðrar gerðir ópíóða hafa einnig sótt á síðustu ár, samkvæmt grein í nýjasta hefti Læknablaðsins. Ef litið er til lengri tíma kemur í ljós að heildarnotkun ópíóða hefur meira en tvöfaldast á 20 árum.Hættuleg fíkn sem getur leitt til bráðs dauða Hjá landlæknisembættinu klingja varúðabjöllur yfir þróuninni, enda hætt við því að þessi lyf séu misnotuð og fíknin er banvæn. „Þegar maður er orðinn ópíat fíkill þá er maður í mjög hættulegu ástandi. Þetta eru lyf sem í stórum skömmtum eru hreinlega dauðleg, ef þú tekur of stóran skammt af ópíati þá ferðu bara í öndunarstopp. Þannig að þetta er mjög hættuleg fíkn,“ segir Leifur Bárðarson staðgengill landlæknis. Á síðasta ári hafði landlæknir til skoðunar 36 dauðsföll þar sem grunur var á lyfjaeitrun. Ópíóðar fundust í 19 hinna látnu, eða rúmlega helmingi tilfella. Leifur segir því bráðnauðsynlegt að kortleggja stöðuna. „Sérstaklega þegar maður fær svona upplýsingar um að eitthvað sé að breytast. Þá verður maður að leita logandi ljósi að því að huga að skýringum: Af hverju er þetta? Og þá verður maður bara að leggjast í vinnu. Það er töluvert mikil vinna, en það verður bara einfaldlega að leggjast í hana því þetta er hættulegt ástand.“Bandaríkjamenn gripu til aðgerða vegna áhættu á sprautufíkn Landlæknisembættið mun fara rækilega yfir málin á næstunni og að sögn Leifs meðal annars skoða hvort einhverjir séu að fá áberandi mikið uppáskrifað af ópíóða-lyfjum, og hafa þá samband við viðkomandi lækna. „Það má ekki gleyma því að á meðan við höfum ekki gert neinar athugasemdir þá hafa læknar ótakmarkaðan rétt til þess að ávísa lyfjum. Lækningaleyfið er ótakmarkað." Bandaríska landlæknisembættið hóf í vor herferð til að reyna að hefta ávísanir ópíóíða, enda hefur misnotkun þeirra reynst auka líkur á heróínfíkn þar í landi. Engar sambærilegar rannsóknir eru til á Íslandi um að ópíóðafíkn auki líkur á sprautufíkn og Leifur segir að lyfjagagnagrunnur, sem komst í fulla notkun fyrir rúmu ári, eigi að koma í veg fyrir að fíklar gangi milli lækna í lyfjaleit.Engir læknar undir grun Hann segir ekki grun uppi um að ákveðnir læknar fari vísvitandi óvarlega með lyfjaávísanir. „En kannski gæti maður hinsvegar sagt að ég held að margir gætu verið miklu meira athugulir og spyrja sjúklinga sína oftar krítískra spurninga þegar þeir koma að biðja um verkjalyf.“ Fullt tilefni sé því fyrir embættið að stuðla að vitundaraukningu meðal lækna sem ávísa þessum lyfjum. „Já ég held að það. Maður þarf alltaf að vera dálítið á tánum, því maður er að láta sjúkling hafa hættuleg efni.“ Mest lesið „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu Innlent Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Erlent Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Innlent Flugvél Atlanta á tæpasta vaði í Ríad Erlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent „Ég get ekki annað en sagt satt“ Innlent Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Innlent Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Innlent Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Innlent Fleiri fréttir Flottustu Mustang bílarnir landsins til sýnis í dag Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Rýnt í forsetakappræður og fylgst með Bakgarðshlaupi „Ég get ekki annað en sagt satt“ Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Tilvísunum vegna skekkju á höfuðkúpu ungbarna fjölgað mikið Fréttaskýring Maríu Sigrúnar kemur út á mánudag Einar segir forsetaembættið um ekki neitt Svona gæti bensínstöðvarreiturinn við Ægisíðu litið út Ákærð fyrir að kæfa son sinn með kodda Börn lögð inn með kíghósta „Við reyndum eins og við gátum“ Framkvæmdanefnd fyrir Grindavík sett á laggirnar Sambærileg rúðubrot í Lækjargötu og á Skólavörðustíg Skipar framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Sjá meira
Verkjalyfjanotkun á Íslandi hefur farið vaxandi í samanburði við aðrar þjóðir og munar þar mestu um lyf sem innihalda ópíóða. Þeim er ávísað gegn svæsnum verkjum en valda einnig vímuáhrifum. Á fyrstu fjórum mánuðum þessa árs varð hátt í 20% aukning í ávísunum á hvern sjúkling parkódín forte og aðrar gerðir ópíóða hafa einnig sótt á síðustu ár, samkvæmt grein í nýjasta hefti Læknablaðsins. Ef litið er til lengri tíma kemur í ljós að heildarnotkun ópíóða hefur meira en tvöfaldast á 20 árum.Hættuleg fíkn sem getur leitt til bráðs dauða Hjá landlæknisembættinu klingja varúðabjöllur yfir þróuninni, enda hætt við því að þessi lyf séu misnotuð og fíknin er banvæn. „Þegar maður er orðinn ópíat fíkill þá er maður í mjög hættulegu ástandi. Þetta eru lyf sem í stórum skömmtum eru hreinlega dauðleg, ef þú tekur of stóran skammt af ópíati þá ferðu bara í öndunarstopp. Þannig að þetta er mjög hættuleg fíkn,“ segir Leifur Bárðarson staðgengill landlæknis. Á síðasta ári hafði landlæknir til skoðunar 36 dauðsföll þar sem grunur var á lyfjaeitrun. Ópíóðar fundust í 19 hinna látnu, eða rúmlega helmingi tilfella. Leifur segir því bráðnauðsynlegt að kortleggja stöðuna. „Sérstaklega þegar maður fær svona upplýsingar um að eitthvað sé að breytast. Þá verður maður að leita logandi ljósi að því að huga að skýringum: Af hverju er þetta? Og þá verður maður bara að leggjast í vinnu. Það er töluvert mikil vinna, en það verður bara einfaldlega að leggjast í hana því þetta er hættulegt ástand.“Bandaríkjamenn gripu til aðgerða vegna áhættu á sprautufíkn Landlæknisembættið mun fara rækilega yfir málin á næstunni og að sögn Leifs meðal annars skoða hvort einhverjir séu að fá áberandi mikið uppáskrifað af ópíóða-lyfjum, og hafa þá samband við viðkomandi lækna. „Það má ekki gleyma því að á meðan við höfum ekki gert neinar athugasemdir þá hafa læknar ótakmarkaðan rétt til þess að ávísa lyfjum. Lækningaleyfið er ótakmarkað." Bandaríska landlæknisembættið hóf í vor herferð til að reyna að hefta ávísanir ópíóíða, enda hefur misnotkun þeirra reynst auka líkur á heróínfíkn þar í landi. Engar sambærilegar rannsóknir eru til á Íslandi um að ópíóðafíkn auki líkur á sprautufíkn og Leifur segir að lyfjagagnagrunnur, sem komst í fulla notkun fyrir rúmu ári, eigi að koma í veg fyrir að fíklar gangi milli lækna í lyfjaleit.Engir læknar undir grun Hann segir ekki grun uppi um að ákveðnir læknar fari vísvitandi óvarlega með lyfjaávísanir. „En kannski gæti maður hinsvegar sagt að ég held að margir gætu verið miklu meira athugulir og spyrja sjúklinga sína oftar krítískra spurninga þegar þeir koma að biðja um verkjalyf.“ Fullt tilefni sé því fyrir embættið að stuðla að vitundaraukningu meðal lækna sem ávísa þessum lyfjum. „Já ég held að það. Maður þarf alltaf að vera dálítið á tánum, því maður er að láta sjúkling hafa hættuleg efni.“
Mest lesið „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Innlent Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu Innlent Varaforsetaefni í bobba vegna hundsdráps og meints fundar með Kim Erlent Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Innlent Flugvél Atlanta á tæpasta vaði í Ríad Erlent Katrín efst en Jón hrynur í nýrri könnun Innlent „Ég get ekki annað en sagt satt“ Innlent Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Innlent Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Innlent Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Innlent Fleiri fréttir Flottustu Mustang bílarnir landsins til sýnis í dag Halla Hrund eigi langt í land með að tryggja sér embættið Rýnt í forsetakappræður og fylgst með Bakgarðshlaupi „Ég get ekki annað en sagt satt“ Ríflega fjörutíu prósent líst illa á Katrínu „Lífið heldur áfram eftir svona áfall“ Sigu niður í Gretti sterka og dældu úr honum sjó Ók á tvö hundruð með lögguna á hælunum Sólríkasta byrjun árs í Reykjavík í 77 ár Hafa rukkað þá sem valda sinubruna um kostnað við útkall Ótrúlegustu aðskotahlutir gera óskunda í dósatalningarvélum Fjöldi verkfallsboðana á Keflavíkurflugvelli áhyggjuefni Kosið um sameiningu Húna- og Skagabyggðar í júní Nýjustu skoðanakannanir, verkfallsaðgerðir á flugvellinum og týndur gaffall Halla Hrund líka vinsæll annar kostur Kolbeinn hafi strokið kynfæri stúlkunnar ítrekað Segja lýðræðis- og mannréttindabakslag staðreynd Ný sendiskrifstofa opnuð í Síerra Leóne Baldur segir niðurstöður nýjustu kannana vonbrigði Halla Hrund mælist með mest fylgi í nýrri könnun Maskínu Tilvísunum vegna skekkju á höfuðkúpu ungbarna fjölgað mikið Fréttaskýring Maríu Sigrúnar kemur út á mánudag Einar segir forsetaembættið um ekki neitt Svona gæti bensínstöðvarreiturinn við Ægisíðu litið út Ákærð fyrir að kæfa son sinn með kodda Börn lögð inn með kíghósta „Við reyndum eins og við gátum“ Framkvæmdanefnd fyrir Grindavík sett á laggirnar Sambærileg rúðubrot í Lækjargötu og á Skólavörðustíg Skipar framkvæmdanefnd um málefni Grindavíkur Sjá meira