Náms- og starfsráðgjafa vantar í þriðjung skóla Ingibjörg Bára Sveinsdóttir skrifar 5. febrúar 2015 07:00 Í námi. Grunnskólanemar fá víða miklu meiri fræðslu um möguleika á námi og störfum en á Íslandi. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON Náms- og starfsráðgjöf í grunnskólum er þjónusta sem börn eiga rétt á samkvæmt lögum. Mikill fjöldi nemenda fær ekki þessa lögbundnu þjónustu. Þetta skrifa náms- og starfsráðgjafarnir Rannveig Óladóttir og Sigríður Bílddal í aðsendri grein í Fréttablaðinu í dag. Þær segja niðurstöður könnunar, sem gerð var í nóvember síðastliðnum, benda til að ekki séu starfandi náms- og starfsráðgjafar í um það bil þriðjungi grunnskóla á landinu. „Starfsheitið náms- og starfsráðgjafi hefur verið lögverndað síðan 2009 en í þriðjungi þeirra skóla sem hafa náms- og starfsráðgjafa hafa aðrir verið ráðnir til að sinna starfinu. Í þeim hópi má finna leikskólakennara, þroskaþjálfa, iðjuþjálfa, sálfræðinga, sérkennara, almenna kennara, félagsráðgjafa, félagsfræðinga, skólastjóra og fyrrverandi skólastjórnendur,“ skrifa þær Rannveig og Sigríður. „Sumir skólastjórnendur ráða aðra þótt þeir viti hver menntun náms- og starfsráðgjafa eigi að vera. Það eru dæmi um að skólastjórnendur haldi að gamli skólastjórinn geti tekið að sér að leiðbeina krökkunum, meira að segja í Reykjavík,“ segir Rannveig í viðtali við Fréttablaðið.Svanhildur María Ólafsdóttir, formaður Skólastjórafélags Íslands, segir æskilegast að menntaðir náms- og starfsráðgjafar séu við störf í öllum skólum þar sem því verður við komið. „Í fámennum skólum er kannski erfitt að ráða í fullt starf. Þá hafa aðrir tekið þetta að sér.“ Hún bætir því við að náms- og starfsráðgjöf sé jafnframt oft bara hlutastarf í stærri grunnskólunum. „Það hefur ekki verið veitt mikið fjármagn í þessi störf. Kennsla hefur haft forgang.“ Guðbjörg Vilhjálmsdóttir, prófessor í náms- og starfsráðgjöf við Háskóla Íslands, segir nám í þessum fræðum hafa hafist 1990. „Námið var eins árs diplómanám til ársins 2004. Þegar það var orðið tveggja ára meistaranám var gerlegt að setja í lög að starfsheitið væri lögverndað.“Guðbjörg VilhjálmsdóttirÁ hverju ári útskrifast 15 til 20 nemendur, að því er Guðbjörg greinir frá. Hún segir þörf á að bæta skipulag ráðgjafar og fræðslu um nám og störf í grunnskólum. „Börnin hafa ekki fengið mikla fræðslu um framtíðina í skólakerfinu og á vinnumarkaðnum. Svo eru allir hissa á miklu brottfalli. Það er nauðsynlegt að auka fræðslu á þessu sviði. Þarna er um almannahagsmuni að ræða. Annars staðar á Norðurlöndunum fá grunnskólanemendur miklu meiri fræðslu um möguleika á námi og störfum. Í Finnlandi fá nemendur í efstu bekkjum grunnskólanna um 80 kennslustundir í náms- og starfsfræðslu sem er skyldunám. Að auki eru þeir tvær vikur úti á vinnumarkaði. Hér er þetta oftast val og ekki í öllum skólum.“Guðrún Birna KjartansdóttirNú er unnið að stefnumótun um málefni náms- og starfsráðgjafar á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytisins. Í starfshópnum eru fulltrúar velferðarráðuneytis, atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis og Félags náms- og starfsráðgjafa. Formaður starfshópsins, Guðrún Birna Kjartansdóttir náms- og starfsráðgjafi, segir áherslur vera að breytast í Evrópu og víðar á þann hátt að litið verði á ráðgjöf og fræðslu í námi og starfi sem hluta af þróun starfferils alla ævi en ekki bara inngrip í 10. bekk. Ráðgjöf einn mikilvægasti þátturinn Laufey María Jóhannsdóttir, formaður Félags framhaldsskólanema, segir mikilvægt fyrir nemendur að fá hjálp til að finna rétta braut í námi og starfi. „Þetta er einn af mikilvægustu þáttunum í námi nemenda. Það hefur sýnt sig að ánægjan eykst töluvert þegar nemendur hafa með hjálp ráðgjafa fundið út hvað hentar þeim.“ Það er mat Laufeyjar að námsráðgjafar ættu að vera í öllum skólum og fleiri en einn. „Það eru alltof margir nemendur á hvern námsráðgjafa. Þeir geta ekki farið yfir það með hverjum og einum hvaða skref sé best fyrir hann að taka í sínu námi. Hlutverk námsráðgjafa ætti einnig að vera skýrara. Þeir taka oft að sér hlutverk sálfræðinga sem ættu líka að vera í skólunum.“ Tengdar fréttir Hefur barnið þitt aðgang að náms- og starfsráðgjöf? Náms- og starfsráðgjafi í grunnskóla er trúnaðarmaður og talsmaður nemenda vegna mála sem tengjast námi þeirra og skólagöngu. Hlutverk hans er m.a. að leiðbeina nemendum um góð vinnubrögð og námsvenjur 5. febrúar 2015 07:00 Mest lesið Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Innlent Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Innlent Notuðu piparúða á mótmælendur Innlent „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Innlent Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Innlent Mætti á kjörstað en fékk þau svör að hún væri búin að kjósa Innlent Ólík sýn á hvort Ísland eigi að styðja vörn Úkraínumanna Innlent Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Innlent Jón Gnarr mjög bjartsýnn: „Fyrsti krúnurakaði rauðhærði forsetinn“ Innlent Maðurinn sem féll í Fnjóská fannst látinn Innlent Fleiri fréttir Katrín sér ekki eftir framboði sínu Fyrstu tölur úr Reykjavík: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Telur taktíska kosningu hafa unnið gegn sér Segir klútabyltinguna vera hafna Fyrstu tölur úr Suðurkjördæmi: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Fyrstu tölur úr Norðausturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Halla Hrund: „Þetta ferðalag mun binda okkur saman út ævina“ Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Alls konar dýnamík geti komið inn við myndun tveggja turna Beið í klukkustund eftir að fá að kjósa „Galið! Kosningar eru greinilega ekki fyrir öll!“ Mætti á kjörstað en fékk þau svör að hún væri búin að kjósa Ráðinn slökkviliðsstjóri á Suðurnesjum Skipuð í embætti fiskistofustjóra Kjörsókn utankjörfundar minni en 2020 Sársvekktur að hafa ekki getað kosið í Mývatnssveit Allt um æsispennandi forsetakosningar og leik ársins í fótboltanum Skili embættinu þannig að nýr forseti og þjóðin geti vel við unað Kosningarnar þær mest spennandi síðan 1980 Veðurspá slæm fyrir vikuna og bændur hvattir til að huga að búfénaði Slasaðist á buggy-bíl í Básum í Goðalandi Bláa lónið opnar aftur á morgun Sjómannadagsfjör á Skagaströnd Margir góðir frambjóðendur í boði Jón Gnarr mjög bjartsýnn: „Fyrsti krúnurakaði rauðhærði forsetinn“ „Held ég fari bara að sofa upp úr miðnætti“ Rolluhótel sárabót fyrir að missa gistiheimilið „Væta í minni sveit boðaði heldur betur grósku“ „Unga fólkið er klárlega að velja okkar framboð“ Kjörsókn víða ívið betri en í síðustu kosningum Sjá meira
Náms- og starfsráðgjöf í grunnskólum er þjónusta sem börn eiga rétt á samkvæmt lögum. Mikill fjöldi nemenda fær ekki þessa lögbundnu þjónustu. Þetta skrifa náms- og starfsráðgjafarnir Rannveig Óladóttir og Sigríður Bílddal í aðsendri grein í Fréttablaðinu í dag. Þær segja niðurstöður könnunar, sem gerð var í nóvember síðastliðnum, benda til að ekki séu starfandi náms- og starfsráðgjafar í um það bil þriðjungi grunnskóla á landinu. „Starfsheitið náms- og starfsráðgjafi hefur verið lögverndað síðan 2009 en í þriðjungi þeirra skóla sem hafa náms- og starfsráðgjafa hafa aðrir verið ráðnir til að sinna starfinu. Í þeim hópi má finna leikskólakennara, þroskaþjálfa, iðjuþjálfa, sálfræðinga, sérkennara, almenna kennara, félagsráðgjafa, félagsfræðinga, skólastjóra og fyrrverandi skólastjórnendur,“ skrifa þær Rannveig og Sigríður. „Sumir skólastjórnendur ráða aðra þótt þeir viti hver menntun náms- og starfsráðgjafa eigi að vera. Það eru dæmi um að skólastjórnendur haldi að gamli skólastjórinn geti tekið að sér að leiðbeina krökkunum, meira að segja í Reykjavík,“ segir Rannveig í viðtali við Fréttablaðið.Svanhildur María Ólafsdóttir, formaður Skólastjórafélags Íslands, segir æskilegast að menntaðir náms- og starfsráðgjafar séu við störf í öllum skólum þar sem því verður við komið. „Í fámennum skólum er kannski erfitt að ráða í fullt starf. Þá hafa aðrir tekið þetta að sér.“ Hún bætir því við að náms- og starfsráðgjöf sé jafnframt oft bara hlutastarf í stærri grunnskólunum. „Það hefur ekki verið veitt mikið fjármagn í þessi störf. Kennsla hefur haft forgang.“ Guðbjörg Vilhjálmsdóttir, prófessor í náms- og starfsráðgjöf við Háskóla Íslands, segir nám í þessum fræðum hafa hafist 1990. „Námið var eins árs diplómanám til ársins 2004. Þegar það var orðið tveggja ára meistaranám var gerlegt að setja í lög að starfsheitið væri lögverndað.“Guðbjörg VilhjálmsdóttirÁ hverju ári útskrifast 15 til 20 nemendur, að því er Guðbjörg greinir frá. Hún segir þörf á að bæta skipulag ráðgjafar og fræðslu um nám og störf í grunnskólum. „Börnin hafa ekki fengið mikla fræðslu um framtíðina í skólakerfinu og á vinnumarkaðnum. Svo eru allir hissa á miklu brottfalli. Það er nauðsynlegt að auka fræðslu á þessu sviði. Þarna er um almannahagsmuni að ræða. Annars staðar á Norðurlöndunum fá grunnskólanemendur miklu meiri fræðslu um möguleika á námi og störfum. Í Finnlandi fá nemendur í efstu bekkjum grunnskólanna um 80 kennslustundir í náms- og starfsfræðslu sem er skyldunám. Að auki eru þeir tvær vikur úti á vinnumarkaði. Hér er þetta oftast val og ekki í öllum skólum.“Guðrún Birna KjartansdóttirNú er unnið að stefnumótun um málefni náms- og starfsráðgjafar á vegum mennta- og menningarmálaráðuneytisins. Í starfshópnum eru fulltrúar velferðarráðuneytis, atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytis og Félags náms- og starfsráðgjafa. Formaður starfshópsins, Guðrún Birna Kjartansdóttir náms- og starfsráðgjafi, segir áherslur vera að breytast í Evrópu og víðar á þann hátt að litið verði á ráðgjöf og fræðslu í námi og starfi sem hluta af þróun starfferils alla ævi en ekki bara inngrip í 10. bekk. Ráðgjöf einn mikilvægasti þátturinn Laufey María Jóhannsdóttir, formaður Félags framhaldsskólanema, segir mikilvægt fyrir nemendur að fá hjálp til að finna rétta braut í námi og starfi. „Þetta er einn af mikilvægustu þáttunum í námi nemenda. Það hefur sýnt sig að ánægjan eykst töluvert þegar nemendur hafa með hjálp ráðgjafa fundið út hvað hentar þeim.“ Það er mat Laufeyjar að námsráðgjafar ættu að vera í öllum skólum og fleiri en einn. „Það eru alltof margir nemendur á hvern námsráðgjafa. Þeir geta ekki farið yfir það með hverjum og einum hvaða skref sé best fyrir hann að taka í sínu námi. Hlutverk námsráðgjafa ætti einnig að vera skýrara. Þeir taka oft að sér hlutverk sálfræðinga sem ættu líka að vera í skólunum.“
Tengdar fréttir Hefur barnið þitt aðgang að náms- og starfsráðgjöf? Náms- og starfsráðgjafi í grunnskóla er trúnaðarmaður og talsmaður nemenda vegna mála sem tengjast námi þeirra og skólagöngu. Hlutverk hans er m.a. að leiðbeina nemendum um góð vinnubrögð og námsvenjur 5. febrúar 2015 07:00 Mest lesið Forsetavaktin: Sjöundi forseti lýðveldisins verður kjörinn Innlent Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Innlent Notuðu piparúða á mótmælendur Innlent „Við höfum ekki séð þetta á Íslandi áður“ Innlent Hefði „slátrað“ dóttur sinni byggju þau í „arabalandi“ Innlent Mætti á kjörstað en fékk þau svör að hún væri búin að kjósa Innlent Ólík sýn á hvort Ísland eigi að styðja vörn Úkraínumanna Innlent Tívolíbomba hefði getað skapað stórhættu Innlent Jón Gnarr mjög bjartsýnn: „Fyrsti krúnurakaði rauðhærði forsetinn“ Innlent Maðurinn sem féll í Fnjóská fannst látinn Innlent Fleiri fréttir Katrín sér ekki eftir framboði sínu Fyrstu tölur úr Reykjavík: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Telur taktíska kosningu hafa unnið gegn sér Segir klútabyltinguna vera hafna Fyrstu tölur úr Suðurkjördæmi: Halla Tómasdóttir með flest atkvæði Fyrstu tölur úr Norðausturkjördæmi: Halla Tómasdóttir efst Halla Hrund: „Þetta ferðalag mun binda okkur saman út ævina“ Bein útsending: Kosningasjónvarp Stöðvar 2 Alls konar dýnamík geti komið inn við myndun tveggja turna Beið í klukkustund eftir að fá að kjósa „Galið! Kosningar eru greinilega ekki fyrir öll!“ Mætti á kjörstað en fékk þau svör að hún væri búin að kjósa Ráðinn slökkviliðsstjóri á Suðurnesjum Skipuð í embætti fiskistofustjóra Kjörsókn utankjörfundar minni en 2020 Sársvekktur að hafa ekki getað kosið í Mývatnssveit Allt um æsispennandi forsetakosningar og leik ársins í fótboltanum Skili embættinu þannig að nýr forseti og þjóðin geti vel við unað Kosningarnar þær mest spennandi síðan 1980 Veðurspá slæm fyrir vikuna og bændur hvattir til að huga að búfénaði Slasaðist á buggy-bíl í Básum í Goðalandi Bláa lónið opnar aftur á morgun Sjómannadagsfjör á Skagaströnd Margir góðir frambjóðendur í boði Jón Gnarr mjög bjartsýnn: „Fyrsti krúnurakaði rauðhærði forsetinn“ „Held ég fari bara að sofa upp úr miðnætti“ Rolluhótel sárabót fyrir að missa gistiheimilið „Væta í minni sveit boðaði heldur betur grósku“ „Unga fólkið er klárlega að velja okkar framboð“ Kjörsókn víða ívið betri en í síðustu kosningum Sjá meira
Hefur barnið þitt aðgang að náms- og starfsráðgjöf? Náms- og starfsráðgjafi í grunnskóla er trúnaðarmaður og talsmaður nemenda vegna mála sem tengjast námi þeirra og skólagöngu. Hlutverk hans er m.a. að leiðbeina nemendum um góð vinnubrögð og námsvenjur 5. febrúar 2015 07:00