Ávöxtunarkrafa óverðtryggðra skuldabréfa hækkaði umtalsvert eftir að yfirlýsing Peningastefnunefndar Seðlabanka Íslands var kynnt í gær. Mest hækkaði krafan á stuttum bréfum. Í yfirlýsingu Peningastefnunefndarinnar segir að þróun kjaraviðræðna að undanförnu og hækkun verðbólguvæntinga, auk vísbendinga um öflugan vöxt eftirspurnar, bendi til þess að aðstæður séu að skapast sem kalli á að hækka þurfi vexti á næsta fundi nefndarinnar í júní.

„Þetta er sterkara orðalag en menn höfðu búist við,“ segir Valdimar Ármann, sjóðsstjóri hjá GAMMA. Hann segir orðalag nefndarinnar gefa til kynna að þessar vaxtahækkanir séu nær í tíma en markaðurinn hafði búist við.

„Menn höfðu búist við að þeir myndu leyfa blekinu á kjarasamningum að þorna og greina möguleg verðbólguáhrif og taka síðan ákvörðun í framhaldi, leyfa hlutunum aðeins að raungerast,“ segir Valdimar. En miðað við yfirlýsinguna sé styttra í vaxtahækkanir Seðlabankans en menn höfðu búist við og markaðurinn bregðist við því með hærri ávöxtunarkröfu.

Smitar út í verðbólguna
Valdimar segir að vextir á óverðtryggðum bréfum hafi hækkað mjög mikið undanfarna þrjá mánuði vegna aukinna verðbólguvæntinga. Umræða um kjarasamningana hafi hafist strax í haust og í vetur hafi komið í ljós að kjarasamningarnir yrðu umfram uppgefin markmið Seðlabankans. „Seðlabankinn var búinn að gefa ákveðnar leiðbeiningar um launahækkanir sem samrýmast verðbólgumarkmiði,“ segir Valdimar. Það sé liðinn töluverður tími frá því að í ljós kom að samningar myndu ekki taka mið af þeim leiðbeiningum.

„En svo er erfitt að segja hvernig samspil skattalækkana og launahækkana verður. Þetta smitar á ólíkan hátt út í verðbólguna og þess vegna hefði maður haldið að þeir myndu bara bíða eftir því að sjá hvað þeir hafa í hendi áður en þeir byrja að bremsa af eitthvað sem þeir vita ekki hvað verður,“ segir Valdimar. Með skattalækkunum vísar Valdimar í hugmyndir sem hafa verið reifaðar í fjölmiðlum um möguleg útspil stjórnvalda til að liðka fyrir kjarasamningum, til dæmis hækkun persónuafsláttar.

Hagkerfið í þenslumörk
Valdimar segir að það verði að hafa í huga að á sama tíma og Seðlabankinn spáir miklum launahækkunum spái þeir einnig meiri hagvexti. „Þeir eru að spá 4,5 prósenta hagvexti í ár og framleiðsluspennu strax á þessu ári og góðum bata á vinnumarkaði. Þannig að það spilar saman líka. Þeir eru að sjá að hagkerfið er að fara í þenslumörk strax á þessu ári,“ segir hann.

Valdimar segir að þegar horft hafi verið til allra þessara þátta hafi bankanum væntanlega fundist mikilvægt að taka snemma í bremsuna í stað þess að bregðast við eftir á. „En í raun er hægt að segja að yfirlýsingin var harðari en búist var við og vaxtahækkanirnar nær í tíma en skuldabréfamarkaðurinn hafði gert ráð fyrir,“ segir hann.