Opið bréf til stjórna ríkis og sveitarfélaga Guðni Gunnarsson skrifar 25. nóvember 2015 11:06 Ágæta fólk, Ég á mér draum! Já ég á mér draum alveg eins Marteinn Lúther King átti sér draum. Minn draumur fjallar kannski ekki um báráttu upp á líf og dauða,og þó, en hann fjallar um lífsviðurværi og virðingu. Hann er ósköp fallegur í einfaldleika sínum og er í stuttu máli svona: „Ég geng um götur bæjarins rétt eins og hver annar virkur samfélagsþegn, auðmjúkur, nægjusamur og ánægður með mitt hlutskipti og hvað ég legg til samfélagsins. Ég fæ borgað fyrir vinnu mína sem myndlistarmaður, ekki bara fyrir að selja verkin mín (sem sumir vilja kaupa) heldur líka fyrir sýningar sem settar eru upp á vegum Listasafns Íslands, Listahátíðar í Reykjavík, Listasafns Reykjarvíkur, Hafnarborgar og Gerðarsafns. Ég fæ líka endrum og eins mannsæmandi laun, sem tæknilegur fagmaður í myndlist þegar ég tek þátt í því að setja upp sýningar í sömu húsum, rétt eins og rafvirkinn og smiðurinn sem vinna mér við hlið.“ Þetta er ekki draumur um gullát í Hong Kong og grillkjöt á hverju kvöldi. Hann er ekki frekur þessi draumur og ekkert vælubílamál, hann er fyrst fremst bara sanngjarn. Flestum þykir það eðlilegt að leikstjóri sem vinnur verk fyrir Þjóðleikhúsið fái greitt fyrir það. Þeir fá, ef mér skjátlast ekki, 6 mánaða laun greidd fyrir hvert verk. Á hinn bóginn fær myndlistarmaður ekkert fyrir að sýna í þessum opinberu sölum sem ég taldi upp hér á undan. Hvert ykkar væri til í að vinna skapandi starf, búa til myndlist og setja upp sýningar á eigin verkum í opinberum sýningarsölum og fá aldrei greitt fyrir það? Og hver væri svo til í að vinna verktakavinnu fyrir 3.200 kr. á tímann þess á milli, til að eiga fyrir salti í grautinn? Hver ykkar er til í þetta? Hugsið ykkur um, ekki lengi samt, og réttið upp hönd ef svo er. Jafnvel þó að þið sitjið ein fyrir framan tölvuskjáinn. Ef svo vill til að þið réttið upp hönd, leggið þið dæmið niður fyrir ykkur. Þið gætuð jafnvel hellt ykkur mjólk í glas og fengið ykkur snúð með. Svona er þetta: 3.200 kr. / 1 tími (jafnaðarkaup án orlofs). Skattur og önnur launatengdgjöld eru um 40%, sem gera um 1.900 kr. í vasann. Já þið lásuð rétt, 1.900 kr. Þetta eru þau kaup og kjör sem bjóðast myndlistarfólki sem tekur að sér þá vinnu að taka niður og setja upp sýningar. Hér erum við að tala um vinnu sem felur ýmislegt í sér svo sem að setja saman og handleika verk sem kosta jafnvel hundruði milljóna króna. Ábyrgðin er mikil og krafan um þekkingu og reynslu er ófrávíkjanleg. Verktakavinna er í eðli sínu þannig að menn hoppa inn í verkefni með stuttum fyrirvara. Hluti launanna er fyrir það að geta „hóað“ í fólk á nánast hvaða tíma sem er. Þetta vita allir. Hér er ekki verið að tala um föst laun með orlofi, 500 kr. í hádegismat í fínu mötuneyti, jólabónus og allt það. Það er ekki hægt að setja dæmið upp 1.900 x 8 x 20 = 304.000 kr. í vasann per mánuð „vertu feginn, þú ert með hærra kaup en þessi og hinn!“ Svo einfalt er það ekki. Hvaða logík eða sanngirni er í því að meta vinnuframlag tæknilegs fagfólks í myndlist ómerkilegra en til dæmis vinnu rafvirkjans eða smiðsins sem kallaður er til við uppsetningu? Í öllum tilvikum er um að ræða fólk með reynslu og menntun til þess að leysa nauðsynleg verk af hendi svo hægt sé að opna sýningar. Hér á landi er mjög sterk myndlistarsena, tugir sýninga eru opnaðar á ári hverju. Á bakvið þann styrk liggur ómetanlegt óeigingjarnt starf fjölda fólks sem að nánast alltaf gefur vinnu sína. Fólk sem vinnur af hugsjón um að hér eigi að vera blómlegt og ögrandi menningarlíf. Hér eru reknir sýningarstaðir á heimsmælikvarða eins og t.d. Kling og Bang þar sem rekstraraðilar hafa stundum fengið lámarksstyrki fyrir rekstri en vinna svo í sjálfboðavinnu. Þetta á við allar skapandi listasenur á Íslandi. Hér vill fólk líka framsækið leikhús, dúndur kvikmyndir, dans, bækur og tónlist. Kröfurnar á listamenn eru heldur betur til staðar. Við vinnum vinnuna okkar vel og stöndum undir þeim. Nú verða ráðamenn að fara vakna upp frá þessarri þjóðnýtingarstefnu og ranghugmyndum um að listamanninum sé hollast að lepja dauðann úr skel. Það sem við gerum er alvöru auðlind. Það er hagfræðilega sannað. Afhverju er svona erfitt að viðurkenna það? Eru stjórnmálamenn virkilega svona hræddir við freka bitra kallinn eða frúnna sem froðufellir í hvert einasta skipti sem að listamannalaun eru veitt? Er ekki kominn tími til þess að gefa svolítið í virðinguna og hugsa þetta rökrétt? Er það til of mikils ætlast? Það er voða gaman að opna sýningu, heyra talað vel um sig og dreypa á hvítvíni, en það er bara ekki nóg, það lifir enginn á því. Við erum fólk sem eigum börn, rekum heimili, borgum leigu og lán rétt eins og aðrir landsmenn. Við erum fólk sem vinnum mikið og flestir miklu meira en 100% vinnu. Dagur Kári orðaði þetta vel um daginn „Þetta gengur ekki!“ Stjórnvöld verða að fara veita meiri fjármunum í þennan málaflokk og skilja að hver króna sem veitt er skilar sér margfalt til baka og þá erum við ekki bara að tala um peningahliðina. Myndlist er margbrotin auðlind sem gefur af sér svo miklu meira. Þetta vita líka allir. Að lokum vil ég hvetja alla myndlistarmenn til þess að sýna samstöðu, það er lykilatriði í báráttu okkar. Ég hvet fólk til þess að taka ekki að sér vertakavinnu í söfnum fyrir 3.200 kr. á tímann og ég hvet fólk einnig til þess að sniðganga öll sýningaboð nema greitt sé fyrir samkvæmt taxta Sambands Íslenskra Myndlistarmanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Hvaða módel ertu? Heiðdís Geirsdóttir Skoðun Hækkun skrásetningargjalds – Segjum sannleikann Eiríkur Kúld Viktorsson Skoðun Rétturinn til að verða bergnuminn Dofri Hermannsson Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Alþjóðlegur sjálfsvígsforvarnardagur – mikilvægi samtals og samkenndar Ellen Calmon Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Þriðja leiðin í námsmati stuðlar að snemmtækri íhlutun Íris E. Gísladóttir Skoðun Hvað varð um þinn minnsta bróður? Birna Gunnlaugsdóttir Skoðun Hvers vegna halda Íslendingar með Dönum? Júlíus Valsson Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun Skoðun Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvers vegna halda Íslendingar með Dönum? Júlíus Valsson skrifar Skoðun Hvað varð um þinn minnsta bróður? Birna Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Rétturinn til að verða bergnuminn Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Þriðja leiðin í námsmati stuðlar að snemmtækri íhlutun Íris E. Gísladóttir skrifar Skoðun Alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna Alma D. Möller skrifar Skoðun Hækkun skrásetningargjalds – Segjum sannleikann Eiríkur Kúld Viktorsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur sjálfsvígsforvarnardagur – mikilvægi samtals og samkenndar Ellen Calmon skrifar Skoðun Hvaða módel ertu? Heiðdís Geirsdóttir skrifar Skoðun Tilgáta um brjálsemi þjóðarleiðtoga Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Blóðbað í Súdan: Framtíðarannáll? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Á að hita upp allan Faxaflóann? Eiríkur Hjálmarsson skrifar Skoðun Á tímamótum: Sameinuðu þjóðirnar í 80 ár Vala Karen Viðarsdóttir,Védís Ólafsdóttir skrifar Skoðun Borgar sig að vanmeta menntun? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin hækkar gjöld á háskólanema Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar Skoðun Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir skrifar Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Mismunun skýrir aukningu erlendra fanga Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Farsæld barna í fyrirrúmi Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Hlúum að persónumiðaðri nálgun í öldrunarþjónustu Margrét Guðnadóttir skrifar Skoðun Viljum við stjórnarandstöðu sem þvælist ekki fyrir? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Skólar hafa stigið skrefið með góðum árangri Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Varst þú að kaupa gallaða fasteign? Sara Bryndís Þórsdóttir skrifar Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun „Glæpir“ Íslendinga Árni Davíðsson skrifar Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar Skoðun Fleiri átök = verri útkoma í lestri? Birgir Hrafn Birgisson skrifar Sjá meira
Ágæta fólk, Ég á mér draum! Já ég á mér draum alveg eins Marteinn Lúther King átti sér draum. Minn draumur fjallar kannski ekki um báráttu upp á líf og dauða,og þó, en hann fjallar um lífsviðurværi og virðingu. Hann er ósköp fallegur í einfaldleika sínum og er í stuttu máli svona: „Ég geng um götur bæjarins rétt eins og hver annar virkur samfélagsþegn, auðmjúkur, nægjusamur og ánægður með mitt hlutskipti og hvað ég legg til samfélagsins. Ég fæ borgað fyrir vinnu mína sem myndlistarmaður, ekki bara fyrir að selja verkin mín (sem sumir vilja kaupa) heldur líka fyrir sýningar sem settar eru upp á vegum Listasafns Íslands, Listahátíðar í Reykjavík, Listasafns Reykjarvíkur, Hafnarborgar og Gerðarsafns. Ég fæ líka endrum og eins mannsæmandi laun, sem tæknilegur fagmaður í myndlist þegar ég tek þátt í því að setja upp sýningar í sömu húsum, rétt eins og rafvirkinn og smiðurinn sem vinna mér við hlið.“ Þetta er ekki draumur um gullát í Hong Kong og grillkjöt á hverju kvöldi. Hann er ekki frekur þessi draumur og ekkert vælubílamál, hann er fyrst fremst bara sanngjarn. Flestum þykir það eðlilegt að leikstjóri sem vinnur verk fyrir Þjóðleikhúsið fái greitt fyrir það. Þeir fá, ef mér skjátlast ekki, 6 mánaða laun greidd fyrir hvert verk. Á hinn bóginn fær myndlistarmaður ekkert fyrir að sýna í þessum opinberu sölum sem ég taldi upp hér á undan. Hvert ykkar væri til í að vinna skapandi starf, búa til myndlist og setja upp sýningar á eigin verkum í opinberum sýningarsölum og fá aldrei greitt fyrir það? Og hver væri svo til í að vinna verktakavinnu fyrir 3.200 kr. á tímann þess á milli, til að eiga fyrir salti í grautinn? Hver ykkar er til í þetta? Hugsið ykkur um, ekki lengi samt, og réttið upp hönd ef svo er. Jafnvel þó að þið sitjið ein fyrir framan tölvuskjáinn. Ef svo vill til að þið réttið upp hönd, leggið þið dæmið niður fyrir ykkur. Þið gætuð jafnvel hellt ykkur mjólk í glas og fengið ykkur snúð með. Svona er þetta: 3.200 kr. / 1 tími (jafnaðarkaup án orlofs). Skattur og önnur launatengdgjöld eru um 40%, sem gera um 1.900 kr. í vasann. Já þið lásuð rétt, 1.900 kr. Þetta eru þau kaup og kjör sem bjóðast myndlistarfólki sem tekur að sér þá vinnu að taka niður og setja upp sýningar. Hér erum við að tala um vinnu sem felur ýmislegt í sér svo sem að setja saman og handleika verk sem kosta jafnvel hundruði milljóna króna. Ábyrgðin er mikil og krafan um þekkingu og reynslu er ófrávíkjanleg. Verktakavinna er í eðli sínu þannig að menn hoppa inn í verkefni með stuttum fyrirvara. Hluti launanna er fyrir það að geta „hóað“ í fólk á nánast hvaða tíma sem er. Þetta vita allir. Hér er ekki verið að tala um föst laun með orlofi, 500 kr. í hádegismat í fínu mötuneyti, jólabónus og allt það. Það er ekki hægt að setja dæmið upp 1.900 x 8 x 20 = 304.000 kr. í vasann per mánuð „vertu feginn, þú ert með hærra kaup en þessi og hinn!“ Svo einfalt er það ekki. Hvaða logík eða sanngirni er í því að meta vinnuframlag tæknilegs fagfólks í myndlist ómerkilegra en til dæmis vinnu rafvirkjans eða smiðsins sem kallaður er til við uppsetningu? Í öllum tilvikum er um að ræða fólk með reynslu og menntun til þess að leysa nauðsynleg verk af hendi svo hægt sé að opna sýningar. Hér á landi er mjög sterk myndlistarsena, tugir sýninga eru opnaðar á ári hverju. Á bakvið þann styrk liggur ómetanlegt óeigingjarnt starf fjölda fólks sem að nánast alltaf gefur vinnu sína. Fólk sem vinnur af hugsjón um að hér eigi að vera blómlegt og ögrandi menningarlíf. Hér eru reknir sýningarstaðir á heimsmælikvarða eins og t.d. Kling og Bang þar sem rekstraraðilar hafa stundum fengið lámarksstyrki fyrir rekstri en vinna svo í sjálfboðavinnu. Þetta á við allar skapandi listasenur á Íslandi. Hér vill fólk líka framsækið leikhús, dúndur kvikmyndir, dans, bækur og tónlist. Kröfurnar á listamenn eru heldur betur til staðar. Við vinnum vinnuna okkar vel og stöndum undir þeim. Nú verða ráðamenn að fara vakna upp frá þessarri þjóðnýtingarstefnu og ranghugmyndum um að listamanninum sé hollast að lepja dauðann úr skel. Það sem við gerum er alvöru auðlind. Það er hagfræðilega sannað. Afhverju er svona erfitt að viðurkenna það? Eru stjórnmálamenn virkilega svona hræddir við freka bitra kallinn eða frúnna sem froðufellir í hvert einasta skipti sem að listamannalaun eru veitt? Er ekki kominn tími til þess að gefa svolítið í virðinguna og hugsa þetta rökrétt? Er það til of mikils ætlast? Það er voða gaman að opna sýningu, heyra talað vel um sig og dreypa á hvítvíni, en það er bara ekki nóg, það lifir enginn á því. Við erum fólk sem eigum börn, rekum heimili, borgum leigu og lán rétt eins og aðrir landsmenn. Við erum fólk sem vinnum mikið og flestir miklu meira en 100% vinnu. Dagur Kári orðaði þetta vel um daginn „Þetta gengur ekki!“ Stjórnvöld verða að fara veita meiri fjármunum í þennan málaflokk og skilja að hver króna sem veitt er skilar sér margfalt til baka og þá erum við ekki bara að tala um peningahliðina. Myndlist er margbrotin auðlind sem gefur af sér svo miklu meira. Þetta vita líka allir. Að lokum vil ég hvetja alla myndlistarmenn til þess að sýna samstöðu, það er lykilatriði í báráttu okkar. Ég hvet fólk til þess að taka ekki að sér vertakavinnu í söfnum fyrir 3.200 kr. á tímann og ég hvet fólk einnig til þess að sniðganga öll sýningaboð nema greitt sé fyrir samkvæmt taxta Sambands Íslenskra Myndlistarmanna.
Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun
Skoðun Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur sjálfsvígsforvarnardagur – mikilvægi samtals og samkenndar Ellen Calmon skrifar
Skoðun Sparnaðartillögur á kostnað atvinnulausra Finnbjörn A Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Atvinnustefna þarf líka að fjalla um rótgrónar atvinnugreinar Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Aðgerðaáætlun í menntamálum ekki markviss Ingólfur Ásgeir Jóhannesson,Hermína Gunnþórsdóttir skrifar
Skoðun Störf án staðsetningar - of hátt flækjustig eða rökrétt framþróun? Hildur Ösp Gylfadóttir,Áslaug Eir Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Vörusvik Rafmenntar í nafni Kvikmyndaskóla Íslands og afleiðingar þeirra Böðvar Bjarki Pétursson,Friðrik Þór Friðriksson skrifar
Dagur sjálfsvígsforvarna – tryggjum raunverulegt aðgengi að sálfræðimeðferð Pétur Maack Þorsteinsson Skoðun