Jól alla daga Geir Gunnar Markússon skrifar 14. október 2015 09:54 Það eru rúmir tveir mánuðir til jóla og jólasmákökurnar og jólaölið eru nú þegar mætt í matvörubúðirnar. Við sem erum rétt búin að ganga frá gasgrillunum á svölunum! Við sem neytendur fáum aldrei frið frá óhollustunni í okkar umhverfi. Hvar er samfélagsleg ábyrgð búðareiganda og matvælaframleiðanda þegar kemur að heilbrigði okkar? Erum við ekki alveg nógu feit þjóð, er ekki nógu mikið álag á heilbrigðiskerfinu og eigum við ekki í nógu miklum vandræðum með lífsstílssjúkdóma? Af hverju er alltaf verið að ota að okkur óhollustu? Aðgengi að óhollustu er miklu meira en að hollustu og verðið oft lægra. Mikið af matvörubúðum í dag eru uppfullar af matvörum sem standa vart undir nafni. Réttara væri að kalla þær gervimat en hann á engan þátt í því að stuðla að heilbrigðara lífi okkar mannveranna. Það eru sífelld tilboð á óhollustu s.s. kippa af 2L gosi, 50% afsláttur af sælgæti um helgar, tilboðsstandar út um alla búð af óhollustu og sælgæti við kassana. Ofan á þetta allt þá opna sífellt fleiri óhollir skyndibitastaðir og ber þá helst að nefna „vel heppnaða“ opnun Dunkin´ Donuts á Íslandi. Ástæða þessara öfga í óhollustu er sú að það er hrikalega auðvelt að selja okkur almúganum bragðgóða, ódýra og girnilega gervimatinn. Við erum svo veik fyrir öllum sykrinum, fitunni og þeim kræsingum sem matvælaframleiðendum nútímans hefur tekist að búa til. Gott máltæki sem tengist skyndibita er svona: „Ekki spyrja hvers vegna hollur matur er svona dýr, spyrðu frekar hvers vegna skyndibiti er svona ódýr!“ Því miður eru til alltof margir kapítalistar í þessum heimi sem hafa það eina takmark að græða sem mest, hvað sem það kostar. Það má jafnvel kosta heila þjóð heilsu sína. Þeir grípa því dísætt og fitugt tækifærið og framleiða endalaust af gervimat sem við erum sólgin í. Auðvitað á ekki einn gervimatvöruframleiðandi eða innflytjandi sök á óheilbrigði okkar...en dropinn holar steinninn. Við erum smátt og smátt að minnka lífsgæði okkar og drepa okkur með lélegu mataræði og (svo ég tali nú ekki um hreyfingarleysi en það er efni í annan pistil). Við eigum vissulega öflug lyf til að halda t.d. sykursýki í skefjum og öðrum sjúkdómum sem oft eru afleiðing óhollra lífshátta. Er óhollustan virkilega svo bragðgóð og seðjandi að við erum reiðubúin að hætta heilsu okkar fyrir hana? Innst inni held ég að sú sé ekki raunin. Hvers lags tilvera er það að dæla sig fullan af lyfjum í þeim tilgangi einum að framlengja innantómt óheilbrigt líf? Jónas Kristjánsson læknir og frumkvöðull skrifaði pistil um nákvæmlega þetta málefni um miðja síðustu öld. Hann sagði í ritinu Heilsuvernd árið 1952: „Ræktið hið fullkomna heilbrigði með náttúrlegum ráðum, og sjáið, hvernig þau vinnubrögð reynast. Útrýmið hinum hættulegustu siðvenjum og háttum. Leggið niður þann ósið að gefa börnum sælgæti. Ræktið í börnum heilbrigðar hneigðir“. Í sömu grein talaði hann einnig um kapítalistana sem eru blindir á heilbrigðið sem er þó okkar allra verðmætasta eign. „Hin sjúka efnishyggjumenning er blind fyrir hinum dýrmætustu auðæfum lífsins. Hún sækist eftir fjármunum, sem menn nota að vísu oft til gagns og góðs, en eins oft til þess að spilla sjálfum sér, skapa sér óhollar nautnir og til þess að stytta sitt eigið líf. Fjármunir eru á skáldamáli kallaðir Fáfnisarfur, eftir ormi, sem lá á gulli. Hinsvegar er auður fjár afl þeirra hluta, sem gera skal. Fjármunum er bezt varið til þess að gera menn betri, sælli og fullkomnari, til þess að auðga lífið og kenna mönnum að verja því öðrum til góðs, til þess að "ganga til góðs götuna fram eftir veg", til vaxandi þroska og vellíðanar fjöldans“.Verum meðvitaðir neytendur. Berum virðingu fyrir okkur sjálfum og heilsu okkar, því hún er það verðmætasta sem við eigum. Við verðum að gera okkur grein fyrir því áður en það er of seint. Ekki hafa jólin alla daga í mataræðinu. Það er í lagi að leyfa sér aðeins meira í mat og drykk um jólin og hátíðleg tækifæri en þegar óhollustan er orðinn hluti af daglegri neyslu þá er kominn tími til að hugsa sinn gang. Jólamaturinn og allar kræsingarnar munu líka bragðast mun betur ef þau eru sjaldan á borðum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Þurfum við virkilega „leyniþjónustu”? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Byrjað á öfugum enda! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Væri ekki hlaupið út aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Gervigreind fyrir alla — en fyrir hvern í raun? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Hefur ítrekað hótað okkur áður Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar Skoðun Bandaríkin voru alltaf vondi kallinn Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Erum við á leiðinni í hnífavesti? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar Skoðun Kæfandi klámhögg sveitarstjóra Jón Trausti Reynisson skrifar Skoðun Klár fyrir Verslunarmannahelgina? Ágúst Mogensen skrifar Skoðun Vegið að börnum í pólitískri aðför að ferðaþjónustunni Einar Freyr Elínarson skrifar Skoðun Hið tæra illa Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Sjá meira
Það eru rúmir tveir mánuðir til jóla og jólasmákökurnar og jólaölið eru nú þegar mætt í matvörubúðirnar. Við sem erum rétt búin að ganga frá gasgrillunum á svölunum! Við sem neytendur fáum aldrei frið frá óhollustunni í okkar umhverfi. Hvar er samfélagsleg ábyrgð búðareiganda og matvælaframleiðanda þegar kemur að heilbrigði okkar? Erum við ekki alveg nógu feit þjóð, er ekki nógu mikið álag á heilbrigðiskerfinu og eigum við ekki í nógu miklum vandræðum með lífsstílssjúkdóma? Af hverju er alltaf verið að ota að okkur óhollustu? Aðgengi að óhollustu er miklu meira en að hollustu og verðið oft lægra. Mikið af matvörubúðum í dag eru uppfullar af matvörum sem standa vart undir nafni. Réttara væri að kalla þær gervimat en hann á engan þátt í því að stuðla að heilbrigðara lífi okkar mannveranna. Það eru sífelld tilboð á óhollustu s.s. kippa af 2L gosi, 50% afsláttur af sælgæti um helgar, tilboðsstandar út um alla búð af óhollustu og sælgæti við kassana. Ofan á þetta allt þá opna sífellt fleiri óhollir skyndibitastaðir og ber þá helst að nefna „vel heppnaða“ opnun Dunkin´ Donuts á Íslandi. Ástæða þessara öfga í óhollustu er sú að það er hrikalega auðvelt að selja okkur almúganum bragðgóða, ódýra og girnilega gervimatinn. Við erum svo veik fyrir öllum sykrinum, fitunni og þeim kræsingum sem matvælaframleiðendum nútímans hefur tekist að búa til. Gott máltæki sem tengist skyndibita er svona: „Ekki spyrja hvers vegna hollur matur er svona dýr, spyrðu frekar hvers vegna skyndibiti er svona ódýr!“ Því miður eru til alltof margir kapítalistar í þessum heimi sem hafa það eina takmark að græða sem mest, hvað sem það kostar. Það má jafnvel kosta heila þjóð heilsu sína. Þeir grípa því dísætt og fitugt tækifærið og framleiða endalaust af gervimat sem við erum sólgin í. Auðvitað á ekki einn gervimatvöruframleiðandi eða innflytjandi sök á óheilbrigði okkar...en dropinn holar steinninn. Við erum smátt og smátt að minnka lífsgæði okkar og drepa okkur með lélegu mataræði og (svo ég tali nú ekki um hreyfingarleysi en það er efni í annan pistil). Við eigum vissulega öflug lyf til að halda t.d. sykursýki í skefjum og öðrum sjúkdómum sem oft eru afleiðing óhollra lífshátta. Er óhollustan virkilega svo bragðgóð og seðjandi að við erum reiðubúin að hætta heilsu okkar fyrir hana? Innst inni held ég að sú sé ekki raunin. Hvers lags tilvera er það að dæla sig fullan af lyfjum í þeim tilgangi einum að framlengja innantómt óheilbrigt líf? Jónas Kristjánsson læknir og frumkvöðull skrifaði pistil um nákvæmlega þetta málefni um miðja síðustu öld. Hann sagði í ritinu Heilsuvernd árið 1952: „Ræktið hið fullkomna heilbrigði með náttúrlegum ráðum, og sjáið, hvernig þau vinnubrögð reynast. Útrýmið hinum hættulegustu siðvenjum og háttum. Leggið niður þann ósið að gefa börnum sælgæti. Ræktið í börnum heilbrigðar hneigðir“. Í sömu grein talaði hann einnig um kapítalistana sem eru blindir á heilbrigðið sem er þó okkar allra verðmætasta eign. „Hin sjúka efnishyggjumenning er blind fyrir hinum dýrmætustu auðæfum lífsins. Hún sækist eftir fjármunum, sem menn nota að vísu oft til gagns og góðs, en eins oft til þess að spilla sjálfum sér, skapa sér óhollar nautnir og til þess að stytta sitt eigið líf. Fjármunir eru á skáldamáli kallaðir Fáfnisarfur, eftir ormi, sem lá á gulli. Hinsvegar er auður fjár afl þeirra hluta, sem gera skal. Fjármunum er bezt varið til þess að gera menn betri, sælli og fullkomnari, til þess að auðga lífið og kenna mönnum að verja því öðrum til góðs, til þess að "ganga til góðs götuna fram eftir veg", til vaxandi þroska og vellíðanar fjöldans“.Verum meðvitaðir neytendur. Berum virðingu fyrir okkur sjálfum og heilsu okkar, því hún er það verðmætasta sem við eigum. Við verðum að gera okkur grein fyrir því áður en það er of seint. Ekki hafa jólin alla daga í mataræðinu. Það er í lagi að leyfa sér aðeins meira í mat og drykk um jólin og hátíðleg tækifæri en þegar óhollustan er orðinn hluti af daglegri neyslu þá er kominn tími til að hugsa sinn gang. Jólamaturinn og allar kræsingarnar munu líka bragðast mun betur ef þau eru sjaldan á borðum.
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Þjóðaratkvæðagreiðsla vegna umsóknar um aðild að ESB er stjórnsýslugrín! Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Ákall til umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra að standa við gefin loforð Laura Sólveig Lefort Scheefer,Snorri Hallgrímsson,Sigurlaug Eir Beck Þórsdóttir,Jóhanna Malen Skúladóttir,Ida Karólína Harris,Antonia Hamann,Julien Nayet-Pelletier skrifar