Eru umbúðirnar sökudólgurinn? María Manda skrifar 17. júlí 2014 07:00 Það er ánægjulegt að finna aukinn áhuga á umhverfismálum og vaxandi umræðu um slæma nýtingu og förgun á mat. Umbúðamálin eru eðlilega hluti af umræðunni enda tengjast þær matvælum og neysluvenjum okkar mjög náið. En það gleymist þegar rætt er um vondu umbúðirnar hvers vegna við pökkum vörum yfir höfuð og hver í raun mengunarvaldurinn sé. Margar hugmyndir sem draga úr umbúðanotkun líta dagsins ljós eins og margnota umbúðir undir mat til áfyllingar á veitingastöðum og verslunum eða jafnvel sleppa umbúðum alveg. En eru það raunhæfar lausnir? Umbúðaframleiðendur hafa fyrir löngu síðan hugað að umhverfismálum og eyða stórum fjárhæðum og miklum tíma í umhverfisvænni umbúðir. Hins vegar eru pakkningar oft óþarflega fyrirferðarmiklar. En hvers vegna pökkum við vörum í umbúðir? Það er til þess að uppfylla kröfur eftirlitsstofnana og okkur neytenda um að verja vöruna fyrir ryki, hnjaski og lykt, vegna gæðastaðla um meðhöndlun, hreinlæti, geymsluþol og ferskleika. Til þess að sinna upplýsingaskyldu um pökkunardag, síðasta söludag, um framleiðandann, innihaldslýsingar og næringartöflu, rekjanleika, notkunarreglur og varúðarmerkingar svo eitthvað sé nefnt og strikamerkið að kröfu stórverslana, sem annars tækju ekki við vörunni. Til þæginda, en framleiðendur létta okkur lífið eins og að rúlla fyrir okkur tóbakinu en um leið halda gæðum þess og ferskleika með umbúðum, því enginn vill reykja þurra, óþétta sígarettu og spýta út úr sér tóbaksögnum. Til aðgreiningar, en umbúðir eru ígildi kaupmannsins í hillum stórmarkaðanna sem fanga augu neytandans sem afgreiðir sig sjálfur, því vöruúrvalið er orðið svo miklu meira en þegar mamma mín fór með mjólkurbrúsann til áfyllingar. Við þyrftum líka ófáa margnota brúsa fyrir léttmjólkina, rjómann, súrmjólkina, skyrdrykkinn og G-mjólkina. Er fólk tilbúið að fylla bílinn af brúsum til að stökkva út í búð og fá áfyllingu? Svo kemur að förgun „margnota“ brúsans en sennilega myndi markaðurinn fyllast af alls konar margnota brúsum því ekki viljum við öll vera með eins brúsa.Ekki bæði haldið og sleppt Ég efast um að heilbrigðiseftirlitið yrði ánægt með alla skítugu brúsana eða ílátin sem kæmu inn til framleiðanda, inn í verslunina eða á veitingahúsið til áfyllingar. Sennilega þyrfti hreinsibúnað sem þrifi allar gerðir af brúsum og ílátum til að uppfylla hreinlætiskröfurnar. Og hvar setjum við þá innihaldslýsinguna og síðasta söludag eða strikamerkið og rekjanleikann? Við getum spurt hvort sótthreinsiefnin frá hreinsibúnaðinum yrðu umhverfisvænni en förgun eða endurvinnsla á einnota umbúðum. Það starfa nefnilega tugir manna alla daga ársins við að búa til og bæta við reglugerðum og nýju verklagi sem framleiðendur þurfa að uppfylla. Stöðugt hertari reglur um hreinlæti, pökkunarmáta og upplýsingagjöf sem kallar á þróun í framleiðslu og nýjar umbúðir. Margir framleiðendur vildu gjarnan minnka umbúðavesenið sem flækir framleiðsluferlið og allt leggst þetta á vöruverðið, sem við neytendur borgum fyrir og það er dýrt að uppfylla allar kröfurnar. Kannski ætti að létta á regluverkinu eða fækka fólkinu sem býr þær til svo mögulegt sé að minnka umbúðafarganið. Ómögulegt er að uppfylla kröfurnar og reglugerðirnar sem við setjum okkur, án þess að pakka vörunum með einum eða öðrum hætti. Hér verður ekki bæði haldið og sleppt. Því þurfum við að vera snjallari í umbúðamálum en fara 70 ár aftur í tímann. Við erum einfaldlega komin á allt annan stað í neysluvenjum og söluaðferðum, eða hvað? Hins vegar getum við spurt okkur hvers vegna sumum finnst í lagi að losa úr öskubakkanum í bílnum á rauðu ljósi eða hvers vegna plastpokinn sem við tókum með okkur heim úr búðinni er kominn utan um fisk í Norðurhafi og spillir lífríkinu í sjónum. Ég er ekki svo viss um að það sé umbúðunum að kenna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Jarðakaup í nýjum tilgangi Halla Hrund Logadóttir Skoðun Öll með? – 4.020 kr. hækkun fyrir skatt eftir 16 mánuði! Unnur Helga Óttarsdóttir Skoðun Samt kýs ég Katrínu Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Baldur í þágu mannúðar og samfélags Anna María Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvar er Reykjavegur? Ari Trausti Guðmundsson skrifar Skoðun Af auðvaldsmönnum og undirlægjuhætti Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hafðu áhrif á líf barna Ída Björg Unnarsdóttir skrifar Skoðun Stórbætum samgöngur Logi Einarsson skrifar Skoðun Norska veiðistöðin Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Köllum það réttu nafni: Fordóma Derek Terell Allen skrifar Skoðun Ótrúverðugt plan að annars góðum markmiðum Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Formleg uppgjöf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Örlætisgerningur Vilhjálmur H. Vilhjálmsson skrifar Skoðun Fjármunum veitt þangað sem neyðin er mest Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfbær framtíð Vestfjarða Sigríður Ólöf Kristjánsdóttir,Aðalsteinn Óskarsson skrifar Skoðun Burt með pólitík á Bessastöðum Kristmundur Carter skrifar Skoðun Náttúran njóti vafans, ótímabundið Bjarkey Olsen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun „Almennings“ samgöngur? Bragi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Góður forseti G. Pétur Matthíasson skrifar Skoðun Hvers vegna Halla Tómasdóttir? Guðjón Sigurðsson skrifar Skoðun Heimildin sem hvarf úr frumvarpi matvælaráðherra Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Sníða sér stakk eftir vexti Guðni Magnús Ingvason skrifar Skoðun Norskir herrar eða íslenskir? Þóra Bergný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Af hverju ertu að bjóða þig fram? Sigurður Ragnarsson skrifar Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar Skoðun Hagfræðin á Heimildinni Bjarnheiður Hallsdóttir skrifar Skoðun Hreinleikaþráin Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Heimilisleysi blasir við öryrkjum Svanberg Hreinsson skrifar Skoðun Hvað getur Ísland gefið öðrum þjóðum? Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Veðrið, veskið og Íslendingurinn María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Að mæðra barn í hjarta sínu Hólmfríður Anna Baldursdóttir skrifar Sjá meira
Það er ánægjulegt að finna aukinn áhuga á umhverfismálum og vaxandi umræðu um slæma nýtingu og förgun á mat. Umbúðamálin eru eðlilega hluti af umræðunni enda tengjast þær matvælum og neysluvenjum okkar mjög náið. En það gleymist þegar rætt er um vondu umbúðirnar hvers vegna við pökkum vörum yfir höfuð og hver í raun mengunarvaldurinn sé. Margar hugmyndir sem draga úr umbúðanotkun líta dagsins ljós eins og margnota umbúðir undir mat til áfyllingar á veitingastöðum og verslunum eða jafnvel sleppa umbúðum alveg. En eru það raunhæfar lausnir? Umbúðaframleiðendur hafa fyrir löngu síðan hugað að umhverfismálum og eyða stórum fjárhæðum og miklum tíma í umhverfisvænni umbúðir. Hins vegar eru pakkningar oft óþarflega fyrirferðarmiklar. En hvers vegna pökkum við vörum í umbúðir? Það er til þess að uppfylla kröfur eftirlitsstofnana og okkur neytenda um að verja vöruna fyrir ryki, hnjaski og lykt, vegna gæðastaðla um meðhöndlun, hreinlæti, geymsluþol og ferskleika. Til þess að sinna upplýsingaskyldu um pökkunardag, síðasta söludag, um framleiðandann, innihaldslýsingar og næringartöflu, rekjanleika, notkunarreglur og varúðarmerkingar svo eitthvað sé nefnt og strikamerkið að kröfu stórverslana, sem annars tækju ekki við vörunni. Til þæginda, en framleiðendur létta okkur lífið eins og að rúlla fyrir okkur tóbakinu en um leið halda gæðum þess og ferskleika með umbúðum, því enginn vill reykja þurra, óþétta sígarettu og spýta út úr sér tóbaksögnum. Til aðgreiningar, en umbúðir eru ígildi kaupmannsins í hillum stórmarkaðanna sem fanga augu neytandans sem afgreiðir sig sjálfur, því vöruúrvalið er orðið svo miklu meira en þegar mamma mín fór með mjólkurbrúsann til áfyllingar. Við þyrftum líka ófáa margnota brúsa fyrir léttmjólkina, rjómann, súrmjólkina, skyrdrykkinn og G-mjólkina. Er fólk tilbúið að fylla bílinn af brúsum til að stökkva út í búð og fá áfyllingu? Svo kemur að förgun „margnota“ brúsans en sennilega myndi markaðurinn fyllast af alls konar margnota brúsum því ekki viljum við öll vera með eins brúsa.Ekki bæði haldið og sleppt Ég efast um að heilbrigðiseftirlitið yrði ánægt með alla skítugu brúsana eða ílátin sem kæmu inn til framleiðanda, inn í verslunina eða á veitingahúsið til áfyllingar. Sennilega þyrfti hreinsibúnað sem þrifi allar gerðir af brúsum og ílátum til að uppfylla hreinlætiskröfurnar. Og hvar setjum við þá innihaldslýsinguna og síðasta söludag eða strikamerkið og rekjanleikann? Við getum spurt hvort sótthreinsiefnin frá hreinsibúnaðinum yrðu umhverfisvænni en förgun eða endurvinnsla á einnota umbúðum. Það starfa nefnilega tugir manna alla daga ársins við að búa til og bæta við reglugerðum og nýju verklagi sem framleiðendur þurfa að uppfylla. Stöðugt hertari reglur um hreinlæti, pökkunarmáta og upplýsingagjöf sem kallar á þróun í framleiðslu og nýjar umbúðir. Margir framleiðendur vildu gjarnan minnka umbúðavesenið sem flækir framleiðsluferlið og allt leggst þetta á vöruverðið, sem við neytendur borgum fyrir og það er dýrt að uppfylla allar kröfurnar. Kannski ætti að létta á regluverkinu eða fækka fólkinu sem býr þær til svo mögulegt sé að minnka umbúðafarganið. Ómögulegt er að uppfylla kröfurnar og reglugerðirnar sem við setjum okkur, án þess að pakka vörunum með einum eða öðrum hætti. Hér verður ekki bæði haldið og sleppt. Því þurfum við að vera snjallari í umbúðamálum en fara 70 ár aftur í tímann. Við erum einfaldlega komin á allt annan stað í neysluvenjum og söluaðferðum, eða hvað? Hins vegar getum við spurt okkur hvers vegna sumum finnst í lagi að losa úr öskubakkanum í bílnum á rauðu ljósi eða hvers vegna plastpokinn sem við tókum með okkur heim úr búðinni er kominn utan um fisk í Norðurhafi og spillir lífríkinu í sjónum. Ég er ekki svo viss um að það sé umbúðunum að kenna.
Skoðun Íþróttir fyrir öll, jöfnum og bætum leikinn Hólmfríður Sigþórsdóttir,Anna Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Nýr „loftslagsvænn“ iðnaður - neikvæð áhrif á lífríki og fiskveiðar Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir skrifar
Skoðun Við styðjum Guðmund Karl! Katrín Valdís Hjartardóttir,Andrea Bóel Bæringsdóttir,Guðbjörg Harpa Ingimundardóttir skrifar