Ný nálgun í búsetumálum fyrir heimilislausa vímuefnaneytendur Katrín G. Alfreðsdóttir skrifar 21. september 2013 06:00 Umræða hefur verið í fjölmiðlum um aðstöðuleysi heimilislausra í Reykjavík. Gistiskýlið við Þingholtsstræti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausa karla, er löngu sprungið og ekki hægt að sinna þörfum allra sem þangað sækja. Margir karlanna hafa gist í Gistiskýlinu í þó nokkurn tíma. Í Konukoti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausar konur, hefur verið bætt við neyðarrúmum en þar eru einnig konur sem hafa gist þar nokkuð lengi. Embættis- og stjórnmálamenn í Reykjavík hafa upplýst að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið til að fjölga neyðarrúmum en að það taki eðlilega langan tíma. Á visir.is þann 25. október 2005 er nákvæmlega sama setningin höfð eftir starfsmanni Reykjavíkurborgar, að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið. Liðin eru átta ár og sama umræða er enn í gangi þótt þjónusta við utangarðsfólk hafi verið verulega aukin á þessum tíma.Skilyrði sem hindra Þeir sem misst hafa stjórn á vímuefnaneyslu sinni eða glíma við alvarlega geðsjúkdóma hafa margir misst fjölskyldu sína, atvinnu og húsnæði í kjölfarið og þurfa langvarandi aðstoð og fjölbreytt úrræði til að fóta sig í samfélaginu á ný. Í niðurstöðum skýrslu sem Velferðarsvið Reykjavíkurborgar lét gera um þarfir og vilja utangarðsfólks í Reykjavík árið 2012 kemur fram að þarfir fólksins eru mismunandi og að flestir glíma við fjölþættan vanda. Fram kemur að 16 einstaklingar af 18 sem rætt var við töldu að brýnast væri að fá langtímahúsnæði í stað neyðarathvarfs. Þessi niðurstaða er sambærileg við niðurstöður úr rannsóknum sem gerðar hafa verið erlendis á þörfum heimilislausra. Flest búsetuúrræði sem standa heimilislausu fólki til boða í Reykjavík eru háð þeim skilyrðum að einstaklingurinn sé edrú. Þessi skilyrði hindra fólkið í að taka á vanda sínum. Það er statt í vítahring sem erfitt er að rjúfa við núverandi aðstæður þar sem fólkið nær ekki að verða edrú meðan það býr á götunni. Einstaklingar eru fastir í stöðu sinni og ná ekki skrefi lengra í lífi sínu. Hver og einn ber ábyrgð á sjálfum sér og sinni velferð, það verður ekki gert fyrir hvern og einn. Hins vegar er hægt að skapa aðstæður til að auka velferð sem flestra og gera þeim kleift að vera þátttakendur í samfélaginu. Mikilvægt er að veita þeim einstaklingum umönnun og viðunandi lífsskilyrði sem vilja ekki eða geta ekki hætt neyslu þrátt fyrir endurteknar meðferðir. Þessir einstaklingar eiga rétt á að fá grunnþörfum sínum fullnægt með fæði, klæði og húsnæði eins og aðrir þegnar samfélagsins. Réttindum fylgja skyldur og skyldurnar þurfa að vera í samræmi við getu og hæfileika hvers og eins. Mikilvægt er að vinna í samvinnu við einstaklingana sjálfa og gefa þeim tækifæri til þess að koma með hugmyndir að framtíðaráætlunum sínum og fylgja þeim eftir.Útrýma þarf ölmusuhugsun Í þessari vinnu verður að tryggja að mannréttindahugsun verði höfð að leiðarljósi og ölmusuhugsun verði útrýmt. Það þarf að ríkja gagnkvæm virðing og skilningur allra á því að einstaklingur tapi ekki réttindum sínum né verði hann sviptur möguleikanum á að sinna skyldum sínum þótt hann sé í virkri vímuefnaneyslu. Brýnt er að einstaklingur sé ekki einungis þiggjandi heldur líka þátttakandi í samfélaginu sem getur bætt félagslega stöðu hans og sjálfsmynd. Það er áskorun fyrir þá sem að málaflokknum koma að stuðla að breyttum vinnuaðferðum til að mæta þörfum fólksins. Mikilvægt er að greina vandann og byggja upp langtímaúrræði í stað skammtímaneyðaraðstoðar sem viðheldur ástandinu. Það þarf að skapa aðstæður sem gera fólkinu kleift að hafa áhrif á stöðu sína í stað þess að búa við íþyngjandi skilyrði sem hindra fólkið í að ná skrefi lengra í lífi sínu. Við réttar aðstæður í samfélaginu geta flestir einstaklingar bætt stöðu sína og hámarkað hagnað samfélagsins sem eru bestu lífsgæði öllum til handa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs Guðrún Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest? Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar Skoðun Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Kveðjum sjálfhverfa og fyrirsjáanlega manninn Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Hefur ekki náð sér á strik síðan Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? IV. Faglegt mat og ósvaraðar spurningar Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Skipulögð glæpastarfsemi er ógn við samfélagið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Við erum 40 árum á eftir Einar Sverrisson skrifar Skoðun Þétting á 27. brautinni Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Þá verður gott að búa á Íslandi Bjarni Karlsson,Jóna Hrönn Bolladóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? III: Tækifæri fyrir löggjafann Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þingmaður til sölu – bátur fylgir með Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Þeir vökulu og tungumálið sem stjórntæki Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umburðarlyndi og kærleikur Snorri Ásmundsson skrifar Skoðun Kolbrún og Kafka Pétur Orri Pétursson skrifar Skoðun Brottvísanir sem öllum var sama um Finnur Thorlacius Eiríksson skrifar Skoðun Mamma er gulur góð einkunn? Díana Dögg Víglundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í vinnunni: Frá hamri til heilabús Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Engu slaufað Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Faglegt mat eða lukka? II. Viðurkenning og höfnun Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Krabbameinsfélagið í stafni í aðdraganda storms Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lénsherratímabilið er hafið Einar G Harðarson skrifar Skoðun Þéttur eða þríklofinn Sjálfstæðisflokkur Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Bras og brall við gerð Brákarborgar Helgi Áss Grétarsson skrifar Sjá meira
Umræða hefur verið í fjölmiðlum um aðstöðuleysi heimilislausra í Reykjavík. Gistiskýlið við Þingholtsstræti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausa karla, er löngu sprungið og ekki hægt að sinna þörfum allra sem þangað sækja. Margir karlanna hafa gist í Gistiskýlinu í þó nokkurn tíma. Í Konukoti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausar konur, hefur verið bætt við neyðarrúmum en þar eru einnig konur sem hafa gist þar nokkuð lengi. Embættis- og stjórnmálamenn í Reykjavík hafa upplýst að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið til að fjölga neyðarrúmum en að það taki eðlilega langan tíma. Á visir.is þann 25. október 2005 er nákvæmlega sama setningin höfð eftir starfsmanni Reykjavíkurborgar, að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið. Liðin eru átta ár og sama umræða er enn í gangi þótt þjónusta við utangarðsfólk hafi verið verulega aukin á þessum tíma.Skilyrði sem hindra Þeir sem misst hafa stjórn á vímuefnaneyslu sinni eða glíma við alvarlega geðsjúkdóma hafa margir misst fjölskyldu sína, atvinnu og húsnæði í kjölfarið og þurfa langvarandi aðstoð og fjölbreytt úrræði til að fóta sig í samfélaginu á ný. Í niðurstöðum skýrslu sem Velferðarsvið Reykjavíkurborgar lét gera um þarfir og vilja utangarðsfólks í Reykjavík árið 2012 kemur fram að þarfir fólksins eru mismunandi og að flestir glíma við fjölþættan vanda. Fram kemur að 16 einstaklingar af 18 sem rætt var við töldu að brýnast væri að fá langtímahúsnæði í stað neyðarathvarfs. Þessi niðurstaða er sambærileg við niðurstöður úr rannsóknum sem gerðar hafa verið erlendis á þörfum heimilislausra. Flest búsetuúrræði sem standa heimilislausu fólki til boða í Reykjavík eru háð þeim skilyrðum að einstaklingurinn sé edrú. Þessi skilyrði hindra fólkið í að taka á vanda sínum. Það er statt í vítahring sem erfitt er að rjúfa við núverandi aðstæður þar sem fólkið nær ekki að verða edrú meðan það býr á götunni. Einstaklingar eru fastir í stöðu sinni og ná ekki skrefi lengra í lífi sínu. Hver og einn ber ábyrgð á sjálfum sér og sinni velferð, það verður ekki gert fyrir hvern og einn. Hins vegar er hægt að skapa aðstæður til að auka velferð sem flestra og gera þeim kleift að vera þátttakendur í samfélaginu. Mikilvægt er að veita þeim einstaklingum umönnun og viðunandi lífsskilyrði sem vilja ekki eða geta ekki hætt neyslu þrátt fyrir endurteknar meðferðir. Þessir einstaklingar eiga rétt á að fá grunnþörfum sínum fullnægt með fæði, klæði og húsnæði eins og aðrir þegnar samfélagsins. Réttindum fylgja skyldur og skyldurnar þurfa að vera í samræmi við getu og hæfileika hvers og eins. Mikilvægt er að vinna í samvinnu við einstaklingana sjálfa og gefa þeim tækifæri til þess að koma með hugmyndir að framtíðaráætlunum sínum og fylgja þeim eftir.Útrýma þarf ölmusuhugsun Í þessari vinnu verður að tryggja að mannréttindahugsun verði höfð að leiðarljósi og ölmusuhugsun verði útrýmt. Það þarf að ríkja gagnkvæm virðing og skilningur allra á því að einstaklingur tapi ekki réttindum sínum né verði hann sviptur möguleikanum á að sinna skyldum sínum þótt hann sé í virkri vímuefnaneyslu. Brýnt er að einstaklingur sé ekki einungis þiggjandi heldur líka þátttakandi í samfélaginu sem getur bætt félagslega stöðu hans og sjálfsmynd. Það er áskorun fyrir þá sem að málaflokknum koma að stuðla að breyttum vinnuaðferðum til að mæta þörfum fólksins. Mikilvægt er að greina vandann og byggja upp langtímaúrræði í stað skammtímaneyðaraðstoðar sem viðheldur ástandinu. Það þarf að skapa aðstæður sem gera fólkinu kleift að hafa áhrif á stöðu sína í stað þess að búa við íþyngjandi skilyrði sem hindra fólkið í að ná skrefi lengra í lífi sínu. Við réttar aðstæður í samfélaginu geta flestir einstaklingar bætt stöðu sína og hámarkað hagnað samfélagsins sem eru bestu lífsgæði öllum til handa.
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun
Skoðun Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson skrifar
Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho Hannes Örn Blandon skrifar
Skoðun Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson skrifar
Skoðun Austurland skilar verðmætum – innviðirnir þurfa að fylgja Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Fagmennska, fræðileg þekking, samráð, samvinna, þarfir og vilji barna og ungmenna eru grundvallaratriði Árni Guðmundsson skrifar
Betri vegir, fleiri lögreglumenn og hægt að komast í meðferð á sumrin Þórður Snær Júlíusson Skoðun