Ný nálgun í búsetumálum fyrir heimilislausa vímuefnaneytendur Katrín G. Alfreðsdóttir skrifar 21. september 2013 06:00 Umræða hefur verið í fjölmiðlum um aðstöðuleysi heimilislausra í Reykjavík. Gistiskýlið við Þingholtsstræti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausa karla, er löngu sprungið og ekki hægt að sinna þörfum allra sem þangað sækja. Margir karlanna hafa gist í Gistiskýlinu í þó nokkurn tíma. Í Konukoti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausar konur, hefur verið bætt við neyðarrúmum en þar eru einnig konur sem hafa gist þar nokkuð lengi. Embættis- og stjórnmálamenn í Reykjavík hafa upplýst að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið til að fjölga neyðarrúmum en að það taki eðlilega langan tíma. Á visir.is þann 25. október 2005 er nákvæmlega sama setningin höfð eftir starfsmanni Reykjavíkurborgar, að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið. Liðin eru átta ár og sama umræða er enn í gangi þótt þjónusta við utangarðsfólk hafi verið verulega aukin á þessum tíma.Skilyrði sem hindra Þeir sem misst hafa stjórn á vímuefnaneyslu sinni eða glíma við alvarlega geðsjúkdóma hafa margir misst fjölskyldu sína, atvinnu og húsnæði í kjölfarið og þurfa langvarandi aðstoð og fjölbreytt úrræði til að fóta sig í samfélaginu á ný. Í niðurstöðum skýrslu sem Velferðarsvið Reykjavíkurborgar lét gera um þarfir og vilja utangarðsfólks í Reykjavík árið 2012 kemur fram að þarfir fólksins eru mismunandi og að flestir glíma við fjölþættan vanda. Fram kemur að 16 einstaklingar af 18 sem rætt var við töldu að brýnast væri að fá langtímahúsnæði í stað neyðarathvarfs. Þessi niðurstaða er sambærileg við niðurstöður úr rannsóknum sem gerðar hafa verið erlendis á þörfum heimilislausra. Flest búsetuúrræði sem standa heimilislausu fólki til boða í Reykjavík eru háð þeim skilyrðum að einstaklingurinn sé edrú. Þessi skilyrði hindra fólkið í að taka á vanda sínum. Það er statt í vítahring sem erfitt er að rjúfa við núverandi aðstæður þar sem fólkið nær ekki að verða edrú meðan það býr á götunni. Einstaklingar eru fastir í stöðu sinni og ná ekki skrefi lengra í lífi sínu. Hver og einn ber ábyrgð á sjálfum sér og sinni velferð, það verður ekki gert fyrir hvern og einn. Hins vegar er hægt að skapa aðstæður til að auka velferð sem flestra og gera þeim kleift að vera þátttakendur í samfélaginu. Mikilvægt er að veita þeim einstaklingum umönnun og viðunandi lífsskilyrði sem vilja ekki eða geta ekki hætt neyslu þrátt fyrir endurteknar meðferðir. Þessir einstaklingar eiga rétt á að fá grunnþörfum sínum fullnægt með fæði, klæði og húsnæði eins og aðrir þegnar samfélagsins. Réttindum fylgja skyldur og skyldurnar þurfa að vera í samræmi við getu og hæfileika hvers og eins. Mikilvægt er að vinna í samvinnu við einstaklingana sjálfa og gefa þeim tækifæri til þess að koma með hugmyndir að framtíðaráætlunum sínum og fylgja þeim eftir.Útrýma þarf ölmusuhugsun Í þessari vinnu verður að tryggja að mannréttindahugsun verði höfð að leiðarljósi og ölmusuhugsun verði útrýmt. Það þarf að ríkja gagnkvæm virðing og skilningur allra á því að einstaklingur tapi ekki réttindum sínum né verði hann sviptur möguleikanum á að sinna skyldum sínum þótt hann sé í virkri vímuefnaneyslu. Brýnt er að einstaklingur sé ekki einungis þiggjandi heldur líka þátttakandi í samfélaginu sem getur bætt félagslega stöðu hans og sjálfsmynd. Það er áskorun fyrir þá sem að málaflokknum koma að stuðla að breyttum vinnuaðferðum til að mæta þörfum fólksins. Mikilvægt er að greina vandann og byggja upp langtímaúrræði í stað skammtímaneyðaraðstoðar sem viðheldur ástandinu. Það þarf að skapa aðstæður sem gera fólkinu kleift að hafa áhrif á stöðu sína í stað þess að búa við íþyngjandi skilyrði sem hindra fólkið í að ná skrefi lengra í lífi sínu. Við réttar aðstæður í samfélaginu geta flestir einstaklingar bætt stöðu sína og hámarkað hagnað samfélagsins sem eru bestu lífsgæði öllum til handa. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“ Birgir Finnsson Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg Skoðun Þegar þeir sem segjast þjóna þjóðinni ráðast á hana Ágústa Árnadóttir Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson Skoðun Skoðun Skoðun Gleymdu að vanda sig Vanda Sigurgeirsdóttir skrifar Skoðun Vindhögg Viðskiptaráðs Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Skref aftur á bak fyrir konur með endómetríósu Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Staða leikskólamála í Reykjanesbæ Guðný Birna Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Gervigreindaraðstoð: Kennarinn endurheimtir dýrmætan tíma Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Tökum höndum saman áður en það er of seint Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun PWC – Traustsins verðir? Björn Thorsteinsson skrifar Skoðun Rasismi útskýrir stuðning við þjóðarmorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Skuldin við jörðina: Kolefnisstjórnun skiptir sköpum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Pólitískar kreddur á kostnað skattgreiðenda Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Þetta eru börnin sem ég hef áhyggjur af í skólakerfinu Rakel Linda Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Óttumst við það að vera frjálsar manneskjur í frjálsu landi? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Loftslagsváin bíður ekki Ívar Kristinn Jasonarson skrifar Skoðun Hvers vegna að kenna leiklist? Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll Telma Sigtryggsdóttir skrifar Skoðun Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið í bakkgír Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Blóðrautt norðanáhlaup Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda Björn Ólafsson skrifar Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Við erum réttindalaus Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar Skoðun Raunir ríka fólksins og bænir þess Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Talið við okkur áður en þið talið um okkur Ian McDonald skrifar Skoðun Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin Antonio Guterres skrifar Skoðun Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum? Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar Skoðun Óður til Sigga sjéní Ingvi Þór Georgsson skrifar Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Sjá meira
Umræða hefur verið í fjölmiðlum um aðstöðuleysi heimilislausra í Reykjavík. Gistiskýlið við Þingholtsstræti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausa karla, er löngu sprungið og ekki hægt að sinna þörfum allra sem þangað sækja. Margir karlanna hafa gist í Gistiskýlinu í þó nokkurn tíma. Í Konukoti, sem er neyðarathvarf fyrir heimilislausar konur, hefur verið bætt við neyðarrúmum en þar eru einnig konur sem hafa gist þar nokkuð lengi. Embættis- og stjórnmálamenn í Reykjavík hafa upplýst að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið til að fjölga neyðarrúmum en að það taki eðlilega langan tíma. Á visir.is þann 25. október 2005 er nákvæmlega sama setningin höfð eftir starfsmanni Reykjavíkurborgar, að verið sé að leita að stærra og hentugra húsnæði fyrir Gistiskýlið. Liðin eru átta ár og sama umræða er enn í gangi þótt þjónusta við utangarðsfólk hafi verið verulega aukin á þessum tíma.Skilyrði sem hindra Þeir sem misst hafa stjórn á vímuefnaneyslu sinni eða glíma við alvarlega geðsjúkdóma hafa margir misst fjölskyldu sína, atvinnu og húsnæði í kjölfarið og þurfa langvarandi aðstoð og fjölbreytt úrræði til að fóta sig í samfélaginu á ný. Í niðurstöðum skýrslu sem Velferðarsvið Reykjavíkurborgar lét gera um þarfir og vilja utangarðsfólks í Reykjavík árið 2012 kemur fram að þarfir fólksins eru mismunandi og að flestir glíma við fjölþættan vanda. Fram kemur að 16 einstaklingar af 18 sem rætt var við töldu að brýnast væri að fá langtímahúsnæði í stað neyðarathvarfs. Þessi niðurstaða er sambærileg við niðurstöður úr rannsóknum sem gerðar hafa verið erlendis á þörfum heimilislausra. Flest búsetuúrræði sem standa heimilislausu fólki til boða í Reykjavík eru háð þeim skilyrðum að einstaklingurinn sé edrú. Þessi skilyrði hindra fólkið í að taka á vanda sínum. Það er statt í vítahring sem erfitt er að rjúfa við núverandi aðstæður þar sem fólkið nær ekki að verða edrú meðan það býr á götunni. Einstaklingar eru fastir í stöðu sinni og ná ekki skrefi lengra í lífi sínu. Hver og einn ber ábyrgð á sjálfum sér og sinni velferð, það verður ekki gert fyrir hvern og einn. Hins vegar er hægt að skapa aðstæður til að auka velferð sem flestra og gera þeim kleift að vera þátttakendur í samfélaginu. Mikilvægt er að veita þeim einstaklingum umönnun og viðunandi lífsskilyrði sem vilja ekki eða geta ekki hætt neyslu þrátt fyrir endurteknar meðferðir. Þessir einstaklingar eiga rétt á að fá grunnþörfum sínum fullnægt með fæði, klæði og húsnæði eins og aðrir þegnar samfélagsins. Réttindum fylgja skyldur og skyldurnar þurfa að vera í samræmi við getu og hæfileika hvers og eins. Mikilvægt er að vinna í samvinnu við einstaklingana sjálfa og gefa þeim tækifæri til þess að koma með hugmyndir að framtíðaráætlunum sínum og fylgja þeim eftir.Útrýma þarf ölmusuhugsun Í þessari vinnu verður að tryggja að mannréttindahugsun verði höfð að leiðarljósi og ölmusuhugsun verði útrýmt. Það þarf að ríkja gagnkvæm virðing og skilningur allra á því að einstaklingur tapi ekki réttindum sínum né verði hann sviptur möguleikanum á að sinna skyldum sínum þótt hann sé í virkri vímuefnaneyslu. Brýnt er að einstaklingur sé ekki einungis þiggjandi heldur líka þátttakandi í samfélaginu sem getur bætt félagslega stöðu hans og sjálfsmynd. Það er áskorun fyrir þá sem að málaflokknum koma að stuðla að breyttum vinnuaðferðum til að mæta þörfum fólksins. Mikilvægt er að greina vandann og byggja upp langtímaúrræði í stað skammtímaneyðaraðstoðar sem viðheldur ástandinu. Það þarf að skapa aðstæður sem gera fólkinu kleift að hafa áhrif á stöðu sína í stað þess að búa við íþyngjandi skilyrði sem hindra fólkið í að ná skrefi lengra í lífi sínu. Við réttar aðstæður í samfélaginu geta flestir einstaklingar bætt stöðu sína og hámarkað hagnað samfélagsins sem eru bestu lífsgæði öllum til handa.
Skoðun ,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB) Þorsteinn Sæmundsson skrifar
Skoðun Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar
Skoðun Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli? Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar
Skoðun Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar